Γιάννης Τζανής

wings · 21 · 26069

wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής



[Φωτογραφία: Γιάννης Δ. Βανίδης]

Γεννήθηκε το 1943 στη Γερακαρού Θεσσαλονίκης και από το 1952 ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλολογία και είναι διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Έχει υπηρετήσει στο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, ήταν για πολλά χρόνια καθηγητής σε δημόσια σχολεία, υπήρξε προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης και είναι σχολικός σύμβουλος φιλολόγων. 

Ποιητικές συλλογές:
«Φύλλα ημερολογίου», 1968
«Επιστροφή», 1973
«Φονικά μέσα», 1974
«Αιθίοπες έσχατοι ανδρών», 1985
«Θεσσαλονίκην Φιλίππου βασίλισσαν», 1987
«Σήμερον κρεμάται», 1989
«Παρά θίν’ αλός (Η ραψωδία της θάλασσας)», 1993
«Θεσσαλονίκης Αφροδίτη», 1994
«Μνείας χάριν (Επιτύμβια χαμόγελα)», 2000

Πεζογραφία:
«Το σκαλοπάτι» (διηγήματα), 1977
«Η ευαισθησία» (διηγήματα), 1991
«Ο πληγωμένος άγγελος» (οδοιπορικό), 1993
«Πώς ξαναπήραμε φωτιά» (παραμύθια), 1996
«Το μήνυμα το ήλιου» (μυθιστόρημα), 1999
«Ο ζηλωτής του ονείρου» (μυθιστόρημα), 2003

Mελέτες για τη λογοτεχνία
(οι βασικότερες) :
«Ποσείδιππος ο Πελλαίος, ένας Mακεδόνας επιγραμματοποιός ανάμεσα στους πρωτοπόρους της Aλεξανδρινής ποίησης», 1995
«Aρχαία και βυζαντινά επιγράμματα Θεσσαλονικέων ποιητών», Α' τόμος, εκδ. Mακεδονίας και Θράκης & Β' τόμος, εκδ. ΟΠΠΕ, 1997
«Ψήγματα χρυσού» (ανθολόγιο μαθητικής ποίησης μαζί με τον Πέτρο Mπέσπαρη - 5 βιβλία), 1998-2006
«Η λογοτεχνική δημιουργία της Βόρειας Ελλάδας, 1875-2007» (απόπειρα βιβλιογραφικής καταγραφής μαζί με τον Πέτρο Μπέσπαρη), 2007

Ποιήματα δημοσιευμένα στο Translatum:



[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]
« Last Edit: 12 May, 2021, 19:14:56 by spiros »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής, Ποιητές

[Ενότητα Α'. Φονικά μέσα]

Τώρα ξυπνάτε
Τις ναρκωμένες τύψεις.
Θα σας κρεμάσουν!...

Από τη συλλογή Φονικά μέσα (1974)


Ευχαριστώ θερμά τη Μαρία Παρασκευοπούλου που μου δάνεισε αυτή τη συλλογή του Γιάννη Τζανή.
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:25:24 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



mariapar

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 1898
    • Gender:Female
Δική μου η ευχαρίστηση :-)
One finger cannot lift a pebble (Native American proverb)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής, Πρωτοχρονιά

Άλλο ένα κιτρινισμένο φύλλο σκόρπισε στο άπειρο,
Άλλη μια θαμπή σκιά πέρασε αθόρυβα στο σκοτεινό ημισφαίριο,
Άλλη μια τούφα βαμβάκι στο κεφάλι,
Άλλη μια χούφτα άλατα στις αρτηρίες, στις αρθρώσεις...

Αποβραδίς η τηλεόραση βομβάρδισε τ’ αυτιά μας
με λογής-λογής σεισμούς, λιμούς, πολέμους, καταποντισμούς
Και το πρωί η εφημερίδα μάς πυροβόλησε κατάστηθα
Με φόνους, βιασμούς, ληστείες, εκατόμβες της ασφάλτου.

Στο αδειανό καινούριο μου τετράδιο
Κάνω τον απολογισμό του κόσμου:
Φοβερά τα ελλείμματα, απώλειες τρομερές∙
Απώλειες σε ψυχές, σ’ αισθήματα, σε ομορφιά.

Φυλλομετρώ το ημερολόγιο να μετρήσω τα επιτεύγματά μου:
Ακόμα βρίσκομαι στο «παραλίγο»
Κι η κούραση σωρεύεται, οι ευθύνες βαραίνουν, οι τύψεις κοχλάζουν...

Κι όμως
Σήμερα είμαι χαρούμενος,
Πολύ χαρούμενος,
Ευτυχισμένος.
Στο γιορταστικό τραπέζι
Τα μάτια των παιδιών
Κεριά αναμμένα
Φέγγουν τα μελλοντικά μου σχέδια,
Σχέδια ολοκληρωμένα δίχως «παραλίγο».
Το χαμόγελο της καλής μου
Ζεσταίνει τα παγωμένα μάτια μου,
Η θύμησή μου γεμίζει από τη γεύση μιας άλλης ομορφιάς.
Δεν έχει απόψε θέση για τις τύψεις και τους προβληματισμούς.

Αγαπημένοι μου,
Απόψε φορτίσατε την ψυχή μου με το πιο υψηλό ρεύμα της γης,
Κόψτε την καρδιά μου βασιλόπιτα
Τα μάτια μου φανάρια της ελπίδας
Που φωτίζουν τους δρόμους όλης της οικουμένης.
Και μοιράστε τη σ’ όσους πεινούν από αγάπη∙
Θαρρώ πως πάλι απόψε θα συντελεστεί το θαύμα:
Με μια καρδιά αγάπη να χορτάσουν «πεντακισχίλιοι»,
Πεντάκις μύριοι, μυριάδες πεντάκις μύριοι...

Ας πέσει το φλουρί σ’ εμένα, καλή μου,
Το κέντρο της καρδιάς, το πιο ιερό κομμάτι.
Να το φυλάξεις στης ψυχής το εικόνισμα μπροστά
Μέχρι την τελευταία δόση.

Στα δυο αγγελούδια ας πέσουν οι φτερούγες,
Οι δυνατές φτερούγες της αγάπης μου,
Για ν’ ανεβούν ψηλά-πολύ ψηλά,
Κει που τους θέλει η πατρική μου περηφάνια...

Πρωτοχρονιά απόψε,
Στις Πρωτοχρονιές πρωτοχρονιά!
Κλείνω την πόρτα στις φοβέρες και τις τύψεις.
Οι φλόγες που χοροπηδούν στο τζάκι
Έκαψαν και την τελευταία αμφιταλάντευση.

Αδειάζω το πολύτιμο σεντούκι μου σ’ ένα σακούλι
Και βγαίνω Αϊ-Βασίλης
Να μοιράσω την κατάκοπη
Μοναχική γριούλα γη μας
Ό,τι της λείπει πιο πολύ:
Την ελπίδα, τη στοργή, την Ειρήνη...

Από τη συλλογή Αιθίοπες έσχατοι ανδρών (1985)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:27:17 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής, Στον ελαιώνα της Γερακινής

Στον ελαιώνα της Γερακινής
Χορεύοντας οι ελιές κατέβηκαν στη θάλασσα
Σκαλίζουν τα χαλίκια και μαζεύουν όμορφα
Κογχύλια στην ακρογιαλιά
Ενθύμια λαμπερά
Στης μνήμης τον πλημμυρισμένο Γαλαξία...

Ήπιαμε δροσερό νερό
από της Γερακίνας το πηγάδι,
Ρουφήξαμε από τα φλογισμένα χείλια
Μπρούσκο νέκταρ δυνατό
Κι αναζητήσαμε το πιο πολύχρωμο χαλί
Με παπαρούνες ανυπόμονες
Και χαμομήλια ντροπαλά...

Έσκυψαν οι ελιές να ευλογήσουν το
μυστήριο,
Να κρύψουν τις γυμνές χειρονομίες,
Τις σταγόνες της σπονδής
Τα δάκρυα της ευτυχίας
Να σκεπάσουν με το θρόισμα
τις άναρθρες κραυγές
Τις σφυριχτές ανάσες,
Της καρδιάς το φτεροκόπημα
Να στάζουν στάλα στάλα της αγάπης το
έλεος...

Πηγή: http://www.acapus.com/article.php?lang=1&cat1ids=564&cat2ids=587&cat3ids=593
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:27:48 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής, Βυθοσκόπηση

[Ενότητα Α'. Φονικά μέσα]

Ράγισε ξαφνικά
Απ’ τη μεγάλη πίεση
Το φινιστρίνι που άνοιγε στα μάτια
Ένα κομμάτι απ’ τον υπέροχο, γαλήνιο κόσμο του βυθού.

Τώρα
Αδέρφια μου
Δεσμώτες μιας πορείας ακαθόριστης
Τι θα εμποδίσει
Το δριμύ θαλασσινό αλάτι
Να διαβρώσει
Της ψυχής μας το κρυφό χαμόγελο;

Από τη συλλογή Φονικά μέσα (1974)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:28:08 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιάννης Τζανής, Αρνητικό

[Ενότητα Β. Ανεστραμμένος κόσμος]

Με τον καιρό ασυναίσθητα
Σταμάτησε σιγά-σιγά
Κάθε διαδικασία εμφανίσεως
Στους σκοτεινούς θαλάμους της ψυχής.

Έμεινε ο κόσμος
Οι κινήσεις
Και τα έργα
Ένα ξεθωριασμένο φιλμ αρνητικό
Που ξετυλίγεται μ’ ένα ρυθμό σπασμωδικό
Πρωταρχικού βουβού κινηματογράφου...       

Από τη συλλογή Φονικά μέσα (1974)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:28:37 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou


Χορχέ Λουίς Μπόρχες & Σαβίνα Γιαννάτου, Και η μνήμη ενός ήλιου μοναχικού
(απόδοση στίχων στα Ελληνικά: Δημήτρης Καλοκύρης, τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου / δίσκος: Μουσική δωματίων (2007)


Γιάννης Τζανής, Μνήμη

[Ενότητα Α'. Φονικά μέσα]

Κάποιες φορές
Μπαίνω στον πειρασμό
Να κατατάξω
Πρώτη στα φονικά όπλα ανάμεσα
Τη μνήμη.

Σκοτώνει
Πιο ύπουλα απ’ όλα
Και τότε που κανείς δεν θα περίμενε
... Και δεν ξεχνάει ποτέ.

Από τη συλλογή Φονικά μέσα (1974)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:29:20 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou


Βασίλης Τσιτσάνης, Όμορφη Θεσσαλονίκη (Πρόδρομος Τσαουσάκης, Ρένα Ντάλια & Αθ. Γιαννόπουλος, 1950)

Γιάννης Τζανής, Όνομα ερωτικό

[Ενότητα Α'. Από το μύθο στο μουσείο]

Θεσσαλονίκη,
Το κεφαλαίο «Θήτα» στ’ όνομά σου στρόγγυλη καρδιά
Στη μέση χωρισμένη
Για το Θερμαίο Διόνυσο και για τη θάλασσα.

Και τα δύο «σίγμα» αγκαλιαστά
Κάτω απ’ του «λάμδα» το ανοιχτό χαμόγελο
Νικούν το «όμικρον», το αδειανό μηδέν,
Την τρύπα του θανάτου την απύθμενη,
Με το «έψιλον» του έρωτα και το «άλφα» της αγάπης...

Από τη συλλογή Θεσσαλονίκης Αφροδίτη (1994)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:30:34 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou


Λ. Πλέσσας & Ν. Μάτσας, Η μέρα της γιορτής σου
(τραγούδι: Δάκης / δίσκος: Το ωροσκόπιο της αγάπης (1970))


Γιάννης Τζανής, Δεν είναι που γιορτάζεις και σου γράφω στίχους

Στη γυναίκα μου Μαρία

Δεν είναι που γιορτάζεις και σου γράφω στίχους.
Οι στίχοι είναι πουλιά
Που κάνουν εφορμήσεις κάθετες,
Συνήθως το πρωί
Που τους ξυπνάει το όνειρο
Και τους φωτίζει με έμπνευση ο ήλιος.
Είναι που η αγάπη, θάλασσα ανοιχτή κι απέραντη,
Έχει ρυτίδες μόνο πάνω πάνω στον αφρό.
Πιο κάτω είναι βαθιά κι ακύμαντη
Με σταθερή θερμοκρασία και μια δύναμη εκρηκτική
Που κάνει θρύψαλα τους βράχους
Και τρυφεράδα απέραντη
Να ψιθυρίζει μέρα νύχτα στα χαλίκια.

Δεν είναι που γιορτάζεις και σου στέλνω «έπεα πτερόεντα»
Να ζωγραφίσεις κύκλους γελαστούς στον ουρανό σου.
Τα λόγια έχουν χρώματα
Που δεν αντέχουν στον καιρό
Και ξεθωριάζουν τα νοήματα.

Είναι που η θάλασσα
Έχει ένα Θήτα με δυο ίσα ενωμένα ημισφαίρια
Και τρία Άλφα σαν τραγούδι ρυθμικά
Και δύο Σίγμα όλη νύχτα αγκαλιασμένα...

Αδημοσίευτο (14 Φεβρουρίου 2007)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:31:33 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou


Θάνος Μικρούτσικος & Λίνα Νικολακοπούλου, Θάλασσα
(τραγούδι: Milva / Volpe d’amore (1994))


[Ενότητα Α'. Από το μύθο στ’ όνειρο]

Γιάννης Τζανής, Πυρ εφέστιον

«Παρά θίν’ αλός»
Εκεί που το πρωί
Ο ήλιος κοκκινίζει τη Μεσόγειο
Δανείστηκα τα μάτια τού τυφλού τραγουδιστή
Να δω τη μοίρα σου, Ελλάδα,
«Πυρ εφέστιον»
Που ταξιδεύει διαρκώς
Από καράβι σε καράβι,
Από δρομέα σε δρομέα,
Από Όμηρο σε Όμηρο,
Το αίμα σου,
Ποτάμι φως
Μέσα στις φλέβες του καιρού,
Το γέλιο σου,
Φιλί του ήλιου καυτερό
Μέσα στο καταχείμωνο
Και την αγάπη σου,
Μια θάλασσα πλατιά και γαλανή
Αγκαλιασμένη με χιλιάδες κάβους
Κι ακρογιάλια.

Από τη συλλογή Παρά θίν’ αλός (Η ραψωδία της θάλασσας) (199314)
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:32:39 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854231
    • Gender:Male
  • point d’amour
Θυμάσαι που είχαμε έναν τύπο (κάποιον κάποτε) που τον διαόλιζε όποτε βάζαμε ποίηση και σου την έλεγε φόρα παρτίδα κιόλας λες και ήσουνα στο μαγαζί του; Και το έπαιζε και γραμματιζούμενος ξωθιός του που έλεγε και η γιαγιά μου... Λολ
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 18:40:54 by spiros »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Ξωθιός του, ε; Δεν μου το είχες ξαναπεί αυτό. Ωραία λέξη!
« Last Edit: 14 Jul, 2017, 19:04:24 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854231
    • Gender:Male
  • point d’amour
Είναι μια έκφραση που χρησιμοποιούσε συχνά όταν υπήρχε εσωτερική αντίφαση ανάμεσα σε αυτό που προβάλλει κάποιος και αυτό που είναι (συμπεριφορά).


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73905
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τότε ταιριάζει γάντι στον τύπο που ανέφερες. Πού τον θυμήθηκες αυτόν αλήθεια; Εγώ διαόλιζα αυτόν κι αυτός εμένα. Ωστόσο, τελικά νίκησε η ποίηση. Γιατί πάντα, αργά ή γρήγορα, το καλό νικάει. Κι ο καλός μου φίλος, ο Γιάννης ο Τζανής, το ξέρει αυτό καλύτερα από μένα. 
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


 

Search Tools