Γιάννης Ποδιναράς

[and33]

Κι εγώ με τη σειρά μου υποδέχομαι το φίλο μου Γιάννη Ποδιναρά στους ποιητές της Θεσσαλονίκης με μιά ευχή. Σύντομα να διαβάζουμε εδώ για την επόμενη ποιητική του συλλογή.

[yiannispodinaras]

Σε ευχαριστώ θερμά, Βίκυ, για την τιμή που μου έκανες να με συμπεριλάβεις στο ανθολόγιό σου των ποιητών τη Θεσσαλονίκης.

Τα πιο σημαντικά χρόνια της ζωής μου τα έζησα στην όμορφη αυτή πόλη που την κουβαλώ πάντα στην ψυχή μου. Πολλά από τα ποιήματα που εξέδωσα το 1996 και το 2008 είχαν σαν πυρήνες έμπνευσης βιώματα από τη ζωή μου σε αυτή την πόλη.

Το ποίημα «Ταξίδια» αναφέρεται στις ταινίες που σχεδόν κάθε βράδυ παρακολουθούσα στα σινεμά της Θεσσαλονίκης. Φοιτητές τότε λατρεύαμε τα ταβερνάκια και τα σινεμά που μας ταξίδευαν σε όλο τον κόσμο και διεύρυναν τους ορίζοντές μας και μας έδιναν την ευκαιρία να ονειρευόμαστε.

[yiannispodinaras]

Ανδρέα μου σ' ευχαριστώ θερμά για τη γενναιοδωρία της ψυχής σου και την ευαισθησία σου. Σου εύχομαι γερός δυνατός και δημιουργικός όπως πάντα.

[wings]

Γιάννης Ποδιναράς, Μόρφου 1992

[Μέρος Α' της συλλογής]

Φως πολύεδρο.
Άγουροι καρποί του σφρίγους
σ’ εκτεθειμένα σώματα
στα χείλη τής κλεμμένης γης.
Βλαστοί, σαν πληγές ανάλλαγες της νοτιάς,
σφράγισαν στην υγρασία των ίσκιων
τις πρώτες διαθέσεις...

Άνυδρα τώρα μέρη τρέφουν τους ίσκιους.
Μια μυρωδιά από ένα μανταρίνι
που δεν πρόλαβα να ξεφλουδίσω
αρμενίζει στις θολές γραμμές
των νοτισμένων κήπων...

Κτίσαμε καράβια
για να μας είναι πιο εύκολο
το ξερίζωμα.

Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)

Ένα ποίημα του Γιάννη Ποδιναρά για τη γενέθλια πόλη του, τη Μόρφου και για τη μυρωδιά τού μανταρινιού που τον ακολουθεί πάντα. Τι κρίμα να χτίζεις καράβια για να σου είναι πιο εύκολο το ξερίζωμα! Ενώ τα καράβια φτιάχτηκαν για ταξίδια..., για ν’ αρμενίζεις σ' όλη τη γη και να μπορείς, όποτε θες, να επιστρέφεις στην πατρίδα σου. Πολλά τα άδικα αυτού του κόσμου ή, μάλλον, πολλά τα άδικα που ανεχόμαστε...

[wings]

Το αρχαίο θέατρο των Σόλων



Και άλλα αξιοθέατα της Μόρφου εδώ: http://www.morphou.org.cy/Aksiotheata

Όπως φαίνεται στον χάρτη της Κύπρου, η Μόρφου βρίσκεται πλέον στην κατεχόμενη Κύπρο. Η μικρή αυτή πόλη βρίσκεται καταμεσής στην ομώνυμη πεδιάδα που φημίζεται για τα εσπεριδοειδή της. Ας δούμε, όμως, την ταυτότητα της Μόρφου:

Εισαγωγή
Η όμορφη κωμόπολη της Μόρ­φου είναι κτισμένη στη δυτική κεντρική πεδιάδα της Κύπρου, κοντά στον ποταμό Σερράχη, σε μέσο υψόμετρο 65 μέτρων, η δε διοικητική έκτασή της, ανέρχε­ται στα 5.636 εκτάρια περίπου. Η πεδιάδα της Μόρφου ορίζεται στα βόρεια από τον Πενταδά­κτυλο, στα νότια από το πυριγενές σύμπλεγμα του Τροόδους, στα δυτικά από τον κόλπο της Μόρφου και στα ανατολικά από τη διαχωριστική γραμμή των λεκα­νών απορροής των ποταμών Πηδιά και Σερράχη - Οβγού.

Ονοματολογία
Για την προέλευση του ονόματος της Μόρ­φου υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη (L. Ross) αναφέρει ότι σχετίζε­ται με τη θεά Αφροδίτη και ότι μία από τις ονομασίες με τις οποίες η θεά Αφροδίτη λατρευόταν στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο ήταν Μορφώ.
   
Συνεπώς από το θεά Μορφώ προήλθε το Θεομόρφου. Με τον καιρό παραλήφθηκε το πρώτο συνθετικό «θεό» και έμεινε η γενική Μόρφου. Με την ονομασία Μορφώ ελάτρευαν τη θεά Αφροδίτη κυρίως στη Λακωνία της Πελοποννήσου. Συνεπώς αυτή η εκδοχή συνδέει τη Μόρφου με τους Λάκωνες, οι οποίοι ενδε­χομένως είχαν κατοι­κήσει στο δυτικό τμήμα της μεγάλης κεντρικής πεδιάδας του νησιού μας.

Η δεύτερη εκδοχή (Κ. Χατζηψάλτης) αναφέ­ρει ότι το όνομα της Μόρφου προήλθε από τον πρώτο κάτοικο της Μόρφου που είχε το όνομα Θεόμορφος. Τέτοια επίθετα τα οποία έχουν πρώτο συνθετικό το Θεό π.χ. Θεοφύλα­κτος, Θεόκλητος, Θεοδώρητος, Θεόκριτος συναντάμε συχνά κατά την αρχαιότητα. Για πρώτη φορά, γράφει ο Χατζηψάλτης, το όνομα Θεόμορφος καταγράφεται σε ένα βιβλιογραφικό σημείωμα του Παρι­σινού κώδικα κατά τον 10ο αιώνα μ.Χ. Η αλλαγή του τοπωνυμίου αυτού συνέβηκε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο (1191 – 1570 μ.Χ.), αφού οι Γάλ­λοι μη έχοντας τον φθόγγο Θ εις την γλώσσα τους, επρόφεραν το γράμμα Θ ως t. Έτσι το Θεόμορ­φος και κατά συγκοπήν Θέμορφος, επροφέρετο ως Theomorpho ή Theomorpho. Την αρχική συλλαβή the ή te οι Γάλλοι την πήραν ως το μόριον de δηλωτικό ευγενείας ή ευγε­νούς καταγωγής. Έχουμε και τίτλο ευγενίας επί Φραγκοκρατίας τον κόμη de morfou.

Ιστορία
Η Μόρφου ήταν κατοικημένη από τα αρχαία χρόνια και τούτο απο­δεικνύεται από τους πολλούς οικι­σμούς που έχουν ανασκαφεί ή εντοπιστεί γύρω από αυτήν. Τέτοια είναι τα αρχαιολογικά κατάλοιπα της περιοχής της Τούμπας του Σκούρου, η οποία ήταν κοντά στον ποταμό Οβγό.

Η Τούμπα του Σκού­ρου ήταν κυπριακή πόλη η οποία κτίστηκε γύρω στα τέλη της μέσης εποχής του χαλκού. Άλλο αρχαι­ολογικό εύρημα στην περιοχή είναι το Ιερό της Αφροδίτης το οποίο είναι κοντά στο δρόμο που ενώνει τη Μόρφου με τη Μύρτου, και κοντά στην Τούμπα του Σκούρου. Το ιερό ήταν αφιερωμένο στη θεά Αφροδίτη.

Στα βυζαντινά χρόνια η Μόρφου έγινε κέντρο διαμονής των Ακρι­τών. Οι συχνές επιδρομές των Αράβων ανάγκασαν τον Αυτο­κράτορα του Βυζαντίου Τιβέριο Γ' να εγκαταστήσει Ακρίτες στην Ατάλεια και στην Κύπρο. Οι Ακρί­τες επειδή είχαν προστάτη τους τον Άγιο Μάμα, ίδρυσαν στο στρα­τόπεδο τους μικρό ναό προς τιμή του. Ακόμη με τους Ακρίτες δια­δόθηκαν στο νησί τα ακριτικά τρα­γούδια όπως διασώζονται μέχρι σήμερα.

Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας που ακολούθησαν η Μόρφου παραχωρήθηκε από τον Φράγκο βασιλιά της Κύπρου στον Φράγκο φεουδάρχη Λαουράν ντε Πλεσσίλ. Ο Λεόντιος Μαχαιράς ανα­φέρει τη Μόρφου ως ένα από τα κέντρα των Κυπρίων χωρικών και δουλοπάροικων που επαναστάτησαν κατά της Φραγκικής κυριαρχίας το 1426, Μετά από μήνες η επανάσταση καταστάληκε, η Μόρφου δε όπως και άλλες περιοχές υπέστησαν κυρώσεις. Ο ίδιος χρονογράφος αναφέρει ως εκκλησίες της εποχής στη Μόρφου αυτές του Αγίου Θεο­δοσίου, του Αγίου Πολεμίου και του Αγίου Μάμα.

Στην αμέσως επόμενη περίοδο, αυτή της Τουρκοκρατίας, η Μόρ­φου αποτέλεσε πρωτεύουσα ομω­νύμου κατηλικίου (διαμερίσμα­τος) που ανήκε διοικητικά στην επαρχία Κερύνειας. Οι ασχολίες των κατοίκων της Μόρφου αυτή την περίοδο ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία, το εμπόριο και η βιοτεχνία. Μεταξύ των καλλιερ­γούμενων ειδών ήταν το βαμβάκι και το λινάρι και η εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την παραγωγή μεταξιού.

Για την περίοδο της Αγγλοκρατίας γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για την κωμόπολη. Ξέρουμε ότι αποτέλεσε ξεχωριστό δήμο με τους ακόλουθους δημάρχους: Χρ. Λυμπουρίδης (1889 - 1890), Αχμέτ Ρασσί (Νοεμ. 1890-1894), Μεχμέτ Φετάι (1895 -1898), Κωστής Γεωργιάδης (Κωστούι) (1899 -1913, Ιωσήφ Χειμωνίδης (1913 -1916), Κωστής Γεωργιάδης (1916 - 1925), Ερατοσθένης Ιερείδης (1926 -1943), Πολύκαρπος Νικολόπουλος (1943 - 1953), Πολύκλειτος Ιακωβίδης (1953) και πάλι ο Πολύκαρπος Νικολόπουλος μέχρι τη λήξη της περιόδου αυτής.

Η γεωργία στα χρόνια αυτά άρχισε κάπως να αναπτύσσεται. Το πρώτο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή έγινε τον Ιανουάριο του 1897 όταν με τον συνεταιρισμό που δημιούργησαν οι Μορφίτες κατόρθωσαν να έχουν 4 πηγές νερού για άρδευση της γης τους. Την τότε εποχή καλ­λιεργούσαν πορτοκαλιές, λεμο­νιές και συκαμιές καθώς και διά­φορα άλλα είδη. Το 1907 μάλι­στα ιδρύθηκε στη Μόρφου δενδροκομείο με τη βοήθεια του διευ­θυντή Γεωργίας Σαρακωμένου. Από το 1908 άρχισαν να γίνονται στη Μόρφου Γεωργικές Εκθέσεις με εκθέτες γεωργούς, κτηνο­τρόφους και βιομηχάνους της περιοχής που προωθούν έτσι τα εμπορέυματά τους. Τον Οκτώ­βριο του 1932 ιδρύθηκε τελικά το Γεωργικό Κολλέγιο Μόρφου που είχε σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της γεωργίας στην περιοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Απρίλιο του 1912 ιδρύ­θηκε υφαντουργείο στην κωμό­πολη από το βιομήχανο Γ. Γρ. Δημητριάδη.

Ιδιαίτερη συμμετοχή είχε η Μόρ­φου στο κίνημα των Οκτωβρια­νών οπότε καταδικάστηκαν για τα επεισόδια αρκετοί Μορφίτες. Μεταξύ αυτών είναι ο Δήμαρχος Ερατοσθένης Ιερείδης, Γεώργιος Δημητριάδης, Γεώργιος Λαμπρή Τουμπάζος καθώς και οι Οικο­νόμος Κλήμης Παπαϊωάννου, Χρ. Τομαρίδης, Χρ. Πύργος και πολ­λοί άλλοι. Επίσης οι Άγγλοι επέ­βαλαν πρόστιμο 500 λιρών στους κατοίκους για τις ζημιές που προ­ξένησαν σε διάφορα κυβερνη­τικά υποστατικά.

Παιδεία
Πριν από την ίδρυση κανονικού ελληνικού σχολείου στη Μόρφου τα ελληνικά γράμματα δίδασκαν ιερείς. Γύρω στο 1840 αναφέρε­ται ότι δίδασκε τα παιδιά της περιοχής ο πατέρας της γνωστής δασκάλας Σαπφούς Λεοντιάδου, Λεόντιος. Το πρώτο ελληνικό σχο­λείο ιδρύθηκε το 1852 περίπου στη Μονή του Αγίου Μάμα από τον τότε Μητροπολίτη Κυρηνείας Μελέτιο (1852-1862), με πρώτο διδάσκαλο τον Μιχαήλ Ιωαννίδη (1852-54). Στη συνέχεια υπηρέτησεν ο διδάσκαλος Χαράλαμπος Κυριακίδης για 3 χρόνια και το 1858 επανήλθε ο Μιχαήλ Ιωαννίδης που έμεινε μέχρι το 1860. Μετά από τον Ιωαννίδη διορίστηκε ο Σωκράτης Βακιρτζίδης και στη συνέχεια οι Μακάριος Σκλαβούδης, Αλέξανδρος Λουκάς, Αρι­στοτέλης Παλαιολόγος, και μετά από αυτούς οι Εκτωρ Ιερείδης, Ιωάννης Κυριακίδης και Τηλέμαχος Καλλονάς (1883).

Το 1896 δυστυχώς οι κομματάρχες της Μόρφου μετά από έντονες μεταξύ τους διαφορές ζήτησαν από τον Κυβερνήτη το κλεί­σιμο του δημοτικού σχολείου, που ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε.

Το πρώτο νηπιαγωγείο ιδρύθηκε το 1917 και στεγαζόταν στο δημο­τικό σχολείο. Φοίτησαν σε αυτό 130 παιδιά με ένα δάσκαλο. Ακόμη ένα νηπιαγωγείο ιδρύθηκε το 1933 κατόπιν αδείας του διευθυντού Παιδείας Κ. Κάλλι με νηπιαγω­γούς τις Ιωάννα Χριστοφίδου και Αλίκη Θυμίδου. Πρέπει να ανα­φερθεί ότι τον Δεκέμβριο του 1908 αποπερατώθηκε το δημο­τικό σχολείο που είχε σχεδιάσει ο Σίμος Μενάρδος. Το σχολείο αυτό στην αρχή προοριζόταν για Παρθεναγωγείο αλλά τελικά λει­τούργησε ως Αρρεναγωγείο.

Σημαντική συμβολή στην παιδεία της Μόρφου είχε η Ελληνική Σχολή που ιδρύθηκε το 1917 με πρώτο διευθυντή τον Αρσένιο Νικολαΐδη. Παρόμοιο ρόλο διεδραμάτισε το Αναγνωστήριο που δημιουργή­θηκε τον Ιανουάριο του 1885 από τον διδάσκαλο Τ. Καλλονά και το οποίο είχε 38 συνδρομητές. Ήταν το πρώτο Αναγνωστήριο στην κωμόπολη. Ενα άλλο Αναγνω­στήριο με το όνομα «Ομόνοια» ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1905 με πρόεδρο τον Κωστή Γεωργιάδη. Αλλά Αναγνωστήρια που λειτούργησαν στη Μόρφου ήταν η Ισότης τον Μάϊο του 1913 με πρόεδρο τον Ν.Γ. Ιακωβίδη, η Αναγέννηση το 1913 με γραμμα­τέα τον Γ. Ν. Ιακωβίδη, η Ανα­γέννηση και πάλι το 1924 με πρόεδρο τον Γ. Δημητριάδη και η Ενωσις το 1929 με πρόεδρο τον Θεοχάρη Ιωαννίδη.

Αθλητισμός - Άλλα στοιχεία
Πριν την ίδρυση του Διγενή Ακρίτα υπήρχε ο Γυμναστικός Σύλλογος «Ελευθέρια» που ιδρύθηκε το 1922, με πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο τους Θ. Ιωαννίδη, Ι.Μ. Μιχαηλίδη, Β. Γαβριηλίδη, Δ.Χ, Μιχαηλίδη, Χ. Ι. Χαραλαμπίδη, Χ. Πασιά και Ι. Κουρουσίδη. Τελικά , τον Απρίλιο του 1931 ιδρύθηκε ο Διγενής Ακρίτας με πρώτο διοι­κητικό συμβούλιο τους: Πολ. Γ. Ιορδάνου, Μενέλαο Χ''Λοϊζή, Χρ. Κουμέρα, Κωνστ. Κουμέρα και Παντ. Τσιαπαρή. Δύο χρό­νια αργότερα το 1933, ιδρύθηκε ο Ηρακλής που είχε και αυτός ποδοσφαιρική ομάδα.

Στη Μόρφου ιδρύθηκε επίσης «Φιλόπτωχος Αδελφότης» τον Απρίλιο του 1933 για την βοήθεια των πτωχών. Η επιτροπή της Αδελφότητας απαρτιζόταν από 15 μέλη, με πρόεδρο τον Πύργου. Αλλα γεγονότα στη ζωή της κωμόπολης είναι η λειτουργία του σιδηροδρόμου που έγινε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1906, η ίδρυση του πρώτου κινηματογράφου που εμφανίστηκε το 1921 και που ονομαζόταν Αστέρ-Πατέ.

Το 1973 επίσης η Μόρφου απόκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της τη δική της Μητρόπολη με πρώτο Μητροπολίτη τον Χρύσανθο Σαρρηγιάννη (1973-1996). Σήμερα Μητροπολίτης Μόρφου είναι ο κ. Νεόφυτος.

Η ιστορική αυτή αναδρομή απο­τελεί απλή σκιαγράφηση σε πολύ αδρές γραμμές της εξελικτικής πορείας μιας κωμόπολης, που τους κατοίκους της τους χαρα­κτηρίζει η εργατικότητα και το φιλοπρόοδο αίσθημα τους. Με τα χαρίσματά τους αυτά έκαναν τη Μόρφου «γη της επαγγελίας», με αποτέλεσμα πολλοί να μιλάνε με τα καλύτερα λόγια για τη Μόρφου και τους Μορφίτες.

Χαράλαμπος Στρόππος
Δημοτικός Σύμβουλος

Πηγή: http://www.morphou.org.cy/main/17,0,0,0-%CE%99%CE%A3%CE%A4%CE%9F%CE%A1%CE%99%CE%91.aspx

[yiannispodinaras]

Bίκυ, πραγματικά με συγκίνησες. Έφερες κοντά σε τόσο ευαίσθητους ανθρώπους την αγαπημένη μας Μόρφου. Αληθινά σου είμαι βαθιά ευγνώμων. Πόσο θα χαρεί ο Μορφίτης και Σαλονικιός ποιητής Ανδρέας!

Στις φωτογραφίες έχεις και το αρχαίο θέατρο των Σόλων. Εκεί το σχολείο μας ανέβαζε κάθε χρόνο και μια τραγωδία. Στη σελίδα 10 της συλλογής «Ένα Πράσινο Θολό» το ποίημα αναφέρεται σ' αυτές τις εμπειρίες. Συμμετείχαμε και ο Ανδρέας και εγώ. Το 1969 ανεβάσαμε «Ιφιγένεια εν Ταύροις». Ήμουνα ο Ορέστης. Αυτή η μνήμη με συνοδεύει εσαεί.

[and33]

Bίκυ, μ' έχεις αφήσει άφωνο και πολύ πολύ συγκινημένο.

Σ' ευχαριστώ

[wings]

Όπως σου είπα και αλλού, το ποίημα του Γιάννη είναι ξαδελφάκι ή μάλλον ανιψάκι ενός άλλου αγαπημένου μου ποιήματος ενός έξοχου ποιητή της Α' μεταπολεμικής γενιάς. Ο ποιητής είναι ο Πάνος Θασίτης και το ποίημα λέγεται Να προσπαθήσει.

[spiros]

Από τη μικρή περιήγησή μου στα Κατεχόμενα, μπορώ να πω ότι οι Τούρκοι πήραν το μπον-φιλέ της Κύπρου...

[wings]

Δυστυχώς, πήραν καλό φιλέτο, Σπύρο. Αλλά δεν έχεις δίκιο. Έχει κι η νότια Κύπρος πανέμορφα μέρη. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ η περιοχή της Πάφου.

[spiros]

Κι εμένα οι Πλάτρες και οι γύρω ορεινές τοποθεσίες ;)

[wings]

Ασφαλώς και οι Πλάτρες. Αλλά μιλάγαμε για τα παραθαλάσσια νωρίτερα.

[and33]

Παιδιά, όλα τα μέρη έχουν την ομορφιά τους. Το πρόβλημα είναι ότι τα πήρανε και το κακό είναι ότι εμείς τους δώσαμε την ευκαιρία να τα πάρουν

[wings]

Σας ανακαλώ στην τάξη.:-)

Μην ξεφεύγουμε από το θέμα μας. Και το θέμα μας είναι τα ποιήματα του Γιάννη.

[and33]

Να μου επιτρέψετε να προσθέσω για τη Μόρφου τα ονόματα από τα πιο άξια παιδιά της. Ο Λουκής Ακρίτας, πεζογράφος με αξιόλογα έργα, όπως τα: «Νέος με καλές συστάσεις», «Κάμπος», «Αρματωμένοι» και, στη συνέχεια, Υφυπουργός Παιδείας το 1964 στη Κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου που τον εμπιστεύτηκε να υλοποιήσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Επίσης ο Νίκος Κονομής, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και Ακαδημαϊκός (Πρόεδρος της Ακαδημίας το 2001). Τέλος ο σατιρικός κυρίως ποιητής Άνθος Ροδίνης.