Τόλης Νικηφόρου

[banned]

Κι εγώ. Όμως «οι ευτυχισμένες χώρες δεν έχουν ιστορία» και κάτι τέτοιο είναι έξω από τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Πάντως, επικοινωνώ αμέσως με τον ύψιστο γιατί τα έχει κάνει μπάχαλο στο «σκοτεινό υπόγειο» της ζωής. 

[wings]

Δηλαδή η γραφή δεν είναι η ζωή;

[banned]

Ένα αιώνιο θέμα διαφωνίας στον εξώστη του τραμ με τον επιστήθιο φίλο της εφηβείας μου και μεγάλο λογοτεχνικό ταλέντο, Πόλη Πετρόπουλο. Εκείνος έλεγε «ή ζεις τη ζωή ή γράφεις γι' αυτήν», εγώ «ζεις τη ζωή και γράφεις γι' αυτήν». Εκείνος έζησε τη ζωή και έκανε λεφτά, εγώ έζησα τη ζωή και έγραψα. Τα συμπεράσματα δικά σου.

[wings]

Δεν μπορώ να βγάλω κανένα συμπέρασμα για τις προσωπικές επιλογές κάποιου. Αν σήμερα είστε και οι δυο ευχαριστημένοι από αυτά που επιλέξατε να κάνετε στη ζωή σας, καλώς καμωμένα.

Στο σκοτεινό υπόγειο τής γραφής είναι επόμενο να χαθούν μερικά ταλέντα. Μερικοί χάνονται ακόμα και στο φως, εξάλλου.

[lionpsyche]

Τόλη, συμφωνώ μαζί σου για τον "κόσμο των δακρύων". Ήταν ακριβώς αυτό που σκεφτόμουν. Μόνο που εγώ δε ζω, μα μόνο γράφω γι'αυτήν. Και τώρα τελευταία πιο πολύ πεζό λόγο. Δεν ξέρω αν αυτό παίζει ρόλο στους άλλους, αλλά εγώ καταλαβαίνω την ψυχολογία μου όταν γράφω πεζά. Απλά δε ζω, γράφω. Ίσως να είναι κι αυτό ένα βήμα...

[wings]

Τόλης Νικηφόρου, λεξικό συνωνύμων

τόσες φορές που σε ξεφύλλισα μες στις παλάμες μου,
ντύθηκες πια τη δική μου επιδερμίδα,
τόσες φορές που σε χαϊδέψανε τα μάτια μου,
έχεις πια πάρει κάτι από το μπλε.
φτάσαμε εδώ που φτάσαμε μαζί,
ουλές και τραύματα εσύ
χαρτί από ξύλο
ουλές και τραύματα εγώ
μολύβι από ψυχή.
λέξεις από μελάνι εσύ,
εγώ από δίψα.
κι έτσι όπως γέρνεις δίπλα μου βουβό
και περιμένεις στωικά τη σκέψη μου,
αρχίζω πάλι να ρωτάω για την παλιά μας λάμψη,
αρχίζω πάλι μέσα σου να αναζητώ το φως

Από τη συλλογή Μυστικά και θαύματα ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας (2007)

[wings]

Τόλης Νικηφόρου, στις πράσινες κερκίδες τ’ ουρανού

το βλέμμα σου κι η καλοκαιρινή σιωπή
το απομεσήμερο κάτω απ’ τις λεύκες
ήχος ξερός των φύλλων στην πνοή του ανέμου
σαν αραιά χειροκροτήματα
στις πράσινες κερκίδες τ’ ουρανού

κι έπειτα, ξαφνικά, το κόκκινό σου φόρεμα
σημαία και λάμψη, εμβατήριο
συμπυκνωμένο φως
και η στιγμή με την κομμένη ανάσα της

Από τη συλλογή Μυστικά και θαύματα ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας (2007)

[wings]

Τόλης Νικηφόρου, ο εσωτερικός εχθρός

σε μυστικά κυκλώματα του εγκεφάλου
και σε άγνωστες διαστάσεις των κυττάρων
ελλοχεύει ο θανάσιμος αντίπαλος
ένας καταχθόνιος συνωμότης
που απεργάζεται την καταστροφή μας
με αξιοθαύμαστη υπομονή

να φοβάσαι την πικρή γεύση της μοναξιάς
και το ανεξερεύνητο φάσμα της αλήθειας

Από τη συλλογή Ο πλοηγός του απείρου (1986)

[banned]

Έχω ιδιαίτερη αδυναμία σ' αυτό το ποίημα γιατί εκφράζει μια οδυνηρή αλήθεια που με βασανίζει από τα εφηβικά μου χρόνια. Ο χειρότερος εχθρός του εαυτού μου είμαι εγώ ο ίδιος. Έτσι, το «θεέ μου, φύλαξέ με από τους φίλους μου γιατί από τους εχθρούς μου ξέρω να προφυλάσσομαι και μόνος μου», καταλήγει να είναι «θεέ μου, φύλαξε με από τις κακές στιγμές του εαυτού μου ...».

Ταυτόχρονα, το ποίημα πιστεύω ότι εκφράζει και μιαν άλλη αλήθεια. Παράλληλα με την επιθυμία για ζωή, την επιθυμία του θανάτου που υπάρχει σε πολλά ανθρώπινα πλάσματα. Το δισυπόστατον του έρωτα στο οποίο αναφέρεται η Καρέλλη στο Αισθηματικό, ισχύει και σ' αυτή την περίπτωση.

[spiros]

Ο Φρόιντ άλλωστε μίλησε εξίσου για την ενόρμηση του θανάτου ("an urge inherent in all organic life to restore an earlier state of things") όσο για την ενόρμηση του έρωτα. Πιο συγκεκριμένα, η σχέση δημιουργικότητας και αυτοκαταστροφής έχει διερευνηθεί σε βάθος από πολλούς ψυχολόγους. Συνιστώ ανεπιφύλακτα το παρακάτω βιβλίο:

Philip Sandblom, Creativity and Disease: How Illness Affects Literature, Art and Music, Marion Boyars, 1988.

[lionpsyche]

Προτείνω και Ζακ Λακάν. Μεγάλη ανάλυση και αναθεωρήσεις κάποιων ερμηνειών του Φρόυντ.

[banned]

Να το ψάξω τότε το βιβλίο.

Κάτι ανάλογο συζητάμε με τη Βίκη στο νήμα της Καρέλλη, Σπύρο. Το πόσο κοντά βρίσκεται ο έρωτας με τον θάνατο.

[lionpsyche]

Τόλη, πιστεύω πως ο έρωτας μπορεί να σε οδηγήσει στο θάνατο είτε ψυχικά είτε πολλές φορές και σωματικά (κάτι που πάλι από την ψυχή θα έχει προέλθει). Όμως, ο θάνατος είναι κάποιες φορές τόσο ελκυστικός που μπορεί να σε οδηγήσει να ερωτευτείς τον ίδιο... Λίγο μακάβριο, αλλά η πραγματικότητα!

[spiros]

Κάτι ανάλογο συζητάμε με τη Βίκη στο νήμα της Καρέλλη, Σπύρο. Το πόσο κοντά βρίσκεται ο έρωτας με τον θάνατο.

Έχω κάνει σχετική έρευνα για το ζήτημα από τα φοιτητικά μου χρόνια. Liebestod, mein Herr!
Κάποια στιγμή θα βγει και σε έντυπη μορφή.

[banned]

Μπράβο, Σπύρο. Ενδιαφέρομαι να τη διαβάσω όταν κυκλοφορήσει. Ενδιαφέρον (νοσηρό) παρουσιάζει και το φασιστικό σύνθημα στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1936-1939). Viva la muerte, ζήτω ο θάνατος. Ένα νεκρόφιλο σύνθημα που καταδίκασε με αποτροπιασμό ο φιλόσοφος Μιγκέλ ντε Ουναμούνο στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα και τον έθεσαν μετά σε κατ' οίκον περιορισμό ως τον θάνατό του.

Όχι, Λεοντόψυχη, εγώ δεν μπορώ να ερωτευτώ τον θάνατο. Γιατί, απλούστατα, είμαι ερωτευμένος με τη ζωή. Εκείνο στο οποίο αναφέρομαι σ' αυτό το ποίημα είναι οι μερικές φορές ανεξέλεγκτες δυνάμεις μέσα μας που συγκρούνται με τη λαχτάρα για αληθινή ζωή, ζωή με δημιουργία και εκπλήρωση.