Translation - Μετάφραση
Translation Assistance => Greek monolingual forum => Γλωσσικά Σημειώματα => Topic started by: banned8 on 08 Dec, 2007, 02:37:49
-
Θα μου το είχαν βάλει καλά στο μυαλό τότε που ήμουν μικρός και το «άπλετος» το χρησιμοποιώ μόνο με το «φως» και το «φωτισμό». Συνήθως μάλιστα διορθώνω κι όσους το χρησιμοποιούν διαφορετικά (κι ας έχουμε κρούσματα κι εδώ μέσα (http://www.google.com/search?q=%CE%AC%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%82+OR+%CE%AC%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%BF+site%3Atranslatum%2Egr)). Το ίδιο θα είχαν πει και στους πολιτικούς μας γιατί όλο λένε ότι κάπου θα χύσουν «άπλετο φως». Δεν το είχαν πει με όση έμφαση χρειαζόταν στον Γ.Π., που σήμερα έλεγε στις ειδήσεις του Mega ότι οι πολιτικοί μας είχαν «άπλετο χρόνο» να λύσουν το πρόβλημα της Ολυμπιακής.
Τα λαθολόγια κάνουν τα στραβά μάτια, αλλά τα λεξικά μας είναι σαφή. Εκτός από το λεξικό του Κριαρά, που ξωπέταξε εντελώς το «άπλετος», το ΛΚΝ και το Μείζον λένε «(για το φως)» ή «(για το φωτισμό)» πριν δώσουν το ερμήνευμα «άφθονος», ενώ το ΛΝΕΓ (1998) το κάνει ακόμα σαφέστερο δεν εξηγεί καν το «άπλετος», αλλά δίνει μόνο τη φράση «άπλετο φως». Από την άλλη, το Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο σαν να αφήνει μια χαραμάδα. Ερμηνεύει πρώτα («απεριόριστος») και μετά περνάει στη φράση. Περιλαμβάνει και τη μεταφορική χρήση (Η έρευνα έριξε άπλετο φως στην υπόθεση). Να υποθέσουμε ότι κάνει αυτό που συνήθως κάνει το ΛΚΝ; Να αφήνει άραγε χώρο για τις «λανθασμένες» χρήσεις;
Και αυτές οι χρήσεις δεν είναι σπάνιες:
άπλετο χρόνο (950 ευρήματα)
άπλετο χώρο (525 ευρήματα)
άπλετη θέα (540 ευρήματα)
Αλλά και άπλετη αγάπη, άπλετη άνεση, άπλετο χιούμορ κ.ά.
Ελάχιστα από αυτά ωστόσο σε πιο «σοβαρές» σελίδες. Τα περισσότερα θα τα βρει κανείς σε φόρουμ.
Γιατί όμως τέτοια εμμονή στον «άπλετο φωτισμό» όταν στα αρχαία ελληνικά η σημασία τού «άπλετος» ήταν γενικότερα «απεριόριστος» και η λέξη πήγαινε παρέα με ουσιαστικά όπως ύψος, βάρος, χρυσός, πλήθος, θόρυβος, μέγεθος ποταμών, δύναμις, δόξα, ακόμα και «εχομένας εν χρόνου τινός μήκεσιν απλέτοις» στον Πλάτωνα.
Οπότε μπαίνει το ερώτημα: Θα διορθώνατε το «άπλετος» σε ένα κείμενο αν δεν αναφερόταν σε φωτισμό; Εδώ δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η χρήση δημιουργεί δίκαιο;
Εγώ ομολογώ ότι θα το διόρθωνα. Είναι τόσο στενή μέσα μου η σχέση του «άπλετος» με το φως που κάθε άλλη παρέα που κάνει μού φαίνεται αταίριαστη. Και τεμπέλικη. Αμφιβάλλω αν θα έρθει ο συνονόματος να σας απενοχοποιήσει γι’ αυτό, αλλά δεν παίρνω και όρκο. Μακριά από εμένα, ωστόσο. Διότι, δώσε θάρρος στο χωριάτη... Δείτε εδώ τι γίνεται με τις «άπλετες (http://www.google.com/search?q=%CE%AC%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%82)».
Μέσα σ' όλα: Στο ισόγειο υπάρχει το bar με πρόσβαση σε άπλετες γυάλινες επιφάνειες και απεριόριστη θέα. Και άπλυτες, όταν δεν έχει περάσει η καθαρίστρια.
-
Αν 950+525+540+βάλε άτομα συνεννοούνται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας τη λέξη άπλετος ως επίθετο άσχετο με το φως, τότε σημαίνει ότι η γενικευμένη σημασία της λέξης έχει περάσει στην καθομιλουμένη και άρα αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο κανόνας και όχι η γλώσσα.
-
Γιατί όμως τέτοια εμμονή στον «άπλετο φωτισμό» όταν στα αρχαία ελληνικά η σημασία τού «άπλετος» ήταν γενικότερα «απεριόριστος» και η λέξη πήγαινε παρέα με ουσιαστικά όπως ύψος, βάρος, χρυσός, πλήθος, θόρυβος, μέγεθος ποταμών, δύναμις, δόξα, ακόμα και «εχομένας εν χρόνου τινός μήκεσιν απλέτοις» στον Πλάτωνα.
Aυτό είναι ερώτηση; Αν ναι -με συγχωρείς αλλά- είναι ρητορική;
:)
btw: Ξέχασες το «να χυθεί»...
-
Συμφωνώ με τον Lycos. Κι έχω κι ένα άλλο ερώτημα. Γιατί κάποια λέξη να διατηρείται στο λεξιλόγιο, μόνο ως χαρακτηρισμός ενός συγκεκριμένου πράγματος ή καλύτερα μίας συγκεκριμένης λέξης; Καλύτερα δεν θα ήταν να διευρύνουμε τη χρήση της ή να την ξεφορτωθούμε εντελώς; Μ' άλλα λόγια θέλω να πω, αν θες να διορθώνεις τις άπλετες γυάλινες επιφάνειες να διορθώνεις και το άπλετο φως, γιατί μπορεί μεν να αποτελεί εκφράση υψηλής παγίωσης - ή όπως το λένε οι γλωσσολόγοι - αλλά και παράλληλα αφόρητο κλισέ. Θα ήθελα γενικώς ν' ακούσω για τη χρησιμότητα τέτοιων λέξεων, χωρίς αυτονομία, που απαντούν μόνο σε συγκεκριμένες εκφράσεις. Δεν μ' ενδιαφέρει η προέλευσή τους και η διαδρομή τους στη γλώσσα, αλλά ο λόγος χρήσης τους και ανακύκλωσής τους σήμερα. Συγγνώμη, αν το ερώτημα είναι αφελές για έναν γλωσσολόγο.
-
@lycos: Έχει σημασία και ποιοι χρησιμοποιούν έναν τύπο, μια φράση κ.λπ. Και δεν το εννοώ αυτό ελιτίστικα.
@σα(ρε)μάλι: Θα διορθώσω το «κλισέ» εκεί που βρομάει η κλισεδιά του, αν χαλάει και το υπόλοιπο κείμενο. Και δεν θα τολμούσα να διορθώσω το στίχο «Της σφιγμένης γροθιάς πάνω στο άπλετο μαύρο». Θα διόρθωνα το «άπλετο» εκεί που δείχνει άγνοια και τεμπελιά, αντί για θέση, επιλογή, γλωσσικό τσαμπουκά έστω.
Περισσότερα μετά από όμορφα όνειρα στο άπλετο πεδίο του ύπνου...
-
Το άπλετος το συνδέουμε με το φώς και δε βλέπω το λόγο να μην το χρησιμοποιούμε ούτε γιατί να το χρησιμοποιούμε σε άλλες καταστάσεις. Αντίθετα βρίσκω απαράδεκτη τη χρήση του κακόηχου επιθέτου πλέριος αντί του πλήρης από τους ακραιφνείς δημοτικιστές.
-
Θα σας πικράνω, αλλά θα συμπλεύσω απολύτως με τον Νίκο. Χρησιμοποιώ κι εγώ από παιδί το «άπλετος» για φωτισμό. [Βρε, μπας και μεγαλώσαμε μαζί τελικά;]
Και, όπως λέει κι ο Νίκος, συνήθως το «πειράζω» όπου το δω να χρησιμοποιείται με άλλες λέξεις, ειδικά όταν δείχνει τεμπελιά και έλλειψη γνώσης ή φαντασίας.
Προτιμώ το «άφθονος χρόνος/χώρος» και διάφορα άλλα επίθετα κατά περίσταση.
-
Θα σας πικράνω κι εγώ περαιτέρω:
http://www.proz.com/kudoz/719516
ουδεμία αντίρρηση (τότε) -κανένας δεν είπε το παραμικρό.
Το είχαμε εκτενώς συζητήσει (τότε) με συνάδελφο (η συζήτηση τηλεφωνική, βέβαια και το agree καθυστερημένο)
και είχαμε καταλήξει στις απόψεις του lycos.
-
Η γλώσσα είναι σαν αγριεμένη θάλασσα και το τοπίο της αλλάζει συνεχώς – ιδιαίτερα η δική μας, που έχει περάσει και από σαράντα κύματα τελευταίως. Αλλά και το προσωπικό μας ιδίωμα αλλάζει συνεχώς – αυτά που λέμε και δε λέμε, αυτά που μας αρέσουν και δε μας αρέσουν. Εδώ έχουμε επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι σε χίλια-δυο πιο σοβαρά πράγματα, σε μια φρασούλα θα κολλήσουμε; Οπότε, επιτρέψτε μου το σημερινό μου κόλλημα κι ας μη χλευάσετε τη (μεθ)αυριανή μου αλλαγή. Αλί στους δύστυχους τους λεξικογράφους που πρέπει να παίρνουν θέση την παραμονή που θα πάει
το χειρόγραφο στον λινοτύπη το σιντί στη φωτοσύνθεση. Ξέρετε τι τραβάνε εκεί στους εκδοτικούς οίκους της Αγγλίας κάθε φορά που είναι να βγάλουν ένα καινούργιο λεξικό, για να αποφασίσουν ποιες νέες λέξεις θα προσθέσουν – ποιες φαίνεται να έχουν μέλλον ή ποιες είναι απλά πυροτεχνήματα;
Στο προκείμενο (http://www.proz.com/kudoz/719516):
Spacious interiors. Κοινότατη αγγλική «παγιωμένη έκφραση». Θα βρούμε στο Γκουγκλ και κάποιους «άπλετους εσωτερικούς χώρους» (μόλις δημιούργησα το 9ο εύρημα). Πολλαπλάσιοι είναι οι «άνετοι εσωτερικοί χώροι». Σπίτι πουλάει ο άλλος, δεν κάνει ποίηση. Θα το διόρθωνα κι εγώ για να πουλήσω πιο εύκολα.
Αν πάλι μου ερχόταν ο «ά π λ ε τ ο ς ζ ω γ ρ α φ ι κ ό ς χώρος» για διόρθωση, θα προβληματιζόμουν. Αλλά δεν μου ήρθε και δεν προβληματίζομαι.