Η μετάφραση στην ψηφιακή εποχή, Michael Cronin (Δίαυλος, 2019)
«Το παρόν βιβλίο είναι έργο ερμηνείας, όχι προφητείας»: σ’ αυτή τη φράση συνοψίζεται ο πυρήνας του σκεπτικού του μεταφρασεολόγου Michael Cronin στο τελευταίο του βιβλίο. Τον ευρυμαθή πανεπιστημιακό καθηγητή τον γνωρίζουμε από το πολύπλευρο συγγραφικό του έργο που χαρακτηρίζεται από πρωτοπορία και οξυδέρκεια. Στο τελευταίο του βιβλίο διερευνά τις προεκτάσεις από τις βαθιές αλλαγές που έχουν σημειωθεί στη μεταφραστική δραστηριότητα λόγω της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου. Τις διερευνά διεπιστημονικά και σφαιρικά αντλώντας στοιχεία και απόψεις από ποικίλους κοινωνικούς κλάδους για να μας εξηγήσει πώς διαμορφώνεται το μεταφραστικό πεδίο στον αιώνα μας και να τεκμηριώσει την άποψή του ότι η ψηφιακή εποχή μας μάλλον θα έπρεπε να ονομάζεται «εποχή της μετάφρασης». Βήμα-βήμα επιδιώκει να διώξει τη σύγχυση που επικρατεί. Πώς θα είναι η μετάφραση στο μέλλον; Ποιος θα είναι ο ρόλος του μεταφραστή, καθώς η ζήτηση για μεταφράσεις αυξάνεται παγκοσμίως, αλλά επίσης αυξάνεται η χρήση της τεχνολογίας στις μεταφραστικές εργασίες; Βασισμένος στο τρίπτυχο τεχνολογία-εμπόριο-μετάφραση ερμηνεύει αρχικά την αλληλένδετη αυτή σχέση και την πολιτισμική σημασία της. Στη συνέχεια εξετάζει θέματα εξουσίας, γλώσσας και μετάφρασης: οδηγούμαστε προς μια απλοποιημένη lingua franca που θα συντελέσει στην αυτοματοποίηση της μετάφρασης; Έπειτα παρουσιάζει τις εκφάνσεις της μετάφρασης στην εποχή μας, φτάνοντας έως και τις πολύ πρακτικές πλευρές της ποσότητας, του χρόνου και του κόστους που διέπουν τη λογική μας μεγάλης μεταφραστικής εταιρείας. Στο τέλος, ασχολείται με τους δυνατούς τρόπους αντίδρασης στις νέες μορφές που παίρνει η μετάφραση στην ψηφιακή εποχή, για να προτρέψει στη δημιουργία νέων μορφών συνέργειας στον ψηφιακό κόσμο: πού θα μας οδηγήσει άραγε η δυναμική της «συντροφιάς των αγνώστων» στην ψηφιακή μας κοινότητα;
Το έργο ευτύχησε στη μεταφορά του στα ελληνικά. Αφενός το μετέφρασαν γνώστες του αντικειμένου: οι 15 φοιτητές του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μετάφραση-Μεταφρασεολογία» του ΕΚΠΑ (2015-2017). Αφετέρου τη συνολική ευθύνη του έργου ανέλαβε η Μαβίνα Πανταζάρα , επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, η οποία πιστεύουμε ότι συγκαταλέγεται στους πλέον αφοσιωμένους και σοβαρούς πανεπιστημιακούς δασκάλους του ΕΚΠΑ. Στον πρόλογό της ως επιμελήτριας της έκδοσης αναφέρει τον τρόπο εργασίας της μεταφραστικής ομάδας και τις βασικές αρχές που ακολούθησαν, με αποτέλεσμα τη μετάφραση ενός συγγράμματος με ενιαίο ύφος και λόγο που ρέει. Σημαντική είναι η συμβολή του έργου στο πεδίο της ορολογίας καθώς στο ευρετήριό του μεταξύ άλλων βρίσκουμε ελληνική απόδοση και σε όρους που συχνά εμφανίζονται αμετάφραστοι (π.χ. fansubbing, crowdsourcing κ.λπ.).
«Η μόνη βεβαιότητα στον ψηφιακό κόσμο μας είναι ότι τίποτα δεν είναι βέβαιο» γράφει ο Cronin στο τέλος του βιβλίου του – ανεξάρτητα απ’ το αν ασχολείστε με τη μετάφραση και τις γλώσσες, εμείς σας προτείνουμε να το διαβάσετε για να μπορείτε να βλέπετε με πιο καθαρό μάτι το ψηφιακό μας παρόν και να αντιλαμβάνεστε ό,τι μας επιφυλάσσει το ακόμη πιο ψηφιακό μας μέλλον.—
metafrasi newsletter, - issue168 - December 2019
Η μετάφραση στην ψηφιακή εποχή, Michael Cronin (Δίαυλος, 2019)Μετάφραση: Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μετάφραση-Μεταφρασεολογία» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
(Ηλιάνα Αγγελή, Αντώνιος Αθανασόπουλος, Ελένη Βγόντζα, Αργύριος Διαγουμάς, Αικατερίνη Ιατρίδου, Κωνσταντίνος Κορμάς, Ανδρομάχη Μαλακάτα, Έφη Μαρκοζάνε, Αγγελική Μπούρα, Μαγδαληνή Παππά, Αγγελική-Ζωή Ρήγα, Σήλικα Ρηγοπούλου, Βασιλική-Αικατερίνη Στέφου, Αικατερίνη Στρίκου, Σωτηρία Φραγκάκη)
Επιστημονική επιμέλεια: Μαβίνα Πανταζάρα
Οι ριζικές αλλαγές που έχουν επιφέρει η ψηφιακή τεχνολογία και το διαδίκτυο μετασχηματίζουν ποικιλοτρόπως τη μεταφραστική δραστηριότητα στην εποχή μας. Από τις διαδικτυακά διαθέσιμες υπηρεσίες αυτόματης μετάφρασης και τις μεταφραστικές εφαρμογές για κινητά ως την εθελοντική μετάφραση μέσω wikis και κοινωνικών δικτύων, η επανάσταση της μετάφρασης βρίσκεται παντού και επηρεάζει καθοριστικά τις γλώσσες, τους πολιτισμούς και τις κοινωνίες. Για τον λόγο αυτό, η ψηφιακή εποχή μας θα έπρεπε μάλλον να αποκαλείται εποχή της μετάφρασης.
Στόχος του βιβλίου είναι η κριτική προσέγγιση της συμπόρευσης της μετάφρασης και της τεχνολογίας, από τις απαρχές της ιστορίας του υλικού πολιτισμού ως τις μέρες μας, και η ερμηνεία των κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών προεκτάσεών της. Το βιβλίο φωτίζει πολύπλευρα το μεταφραστικό τοπίο του 21ου αιώνα και συνθέτει εποικοδομητικά απόψεις από διάφορα θεωρητικά πεδία. Αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για όλους τους σπουδαστές και τους μελετητές της μετάφρασης, της επικοινωνίας, των σύγχρονων γλωσσών και των πολιτισμικών σπουδών.
Ο Michael Cronin είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους μεταφρασεολόγους της εποχής μας. Διετέλεσε επί σειρά ετών καθηγητής Μεταφρασεολογίας στο Dublin City University και σήμερα κατέχει την έδρα Γαλλικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Trinity College του Δουβλίνου. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 200 επιστημονικά άρθρα και βιβλία για τη μετάφραση, τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις. Είναι μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας της Ιρλανδίας και της Ακαδημίας της Ευρώπης. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 15 γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του «Μετάφραση και Παγκοσμιοποίηση» (εκδόσεις Δίαυλος, 2007).
Η Μετάφραση στην Ψηφιακή ΕποχήMichael Cronin (born October 1, 1960) is an Irish academic specialist in culture, travel literature, translation studies and the Irish language. He is the current holder of the Chair of French (established 1776) at Trinity College Dublin, Ireland. Cronin is a member of the Royal Irish Academy.
WikipediaAuthor's website:
Michael Cronin