Γιάννης Υφαντής

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Νεοελληνική ιστορία

Είκοσι χρόνια δούλεψα καπνά∙ είκοσι χρόνια
φυντάνια, βοτανίσματα, ποτίσματα,
όργωμα, ξαναόργωμα και σβάρνισμα
και φύτεμα και σκάλισμα και πότισμα και μάζεμα κι
αρμάθιασμα και διάλεγμα και λιάσιμο και κόψιμο
και τέλος
δεμάτιασμα
για να ’ρθει ο έμπορας και να βαθμολογήσει
66 τοις εκατό στο κράτος
27 τοις εκατό στην τσέπη του
κι 7 τοις εκατό σ’ εμάς
και μες σ’ αυτά τα εφτά τοις εκατό,
να ’ναι λιπάσματα, ποτίσματα, οργωτικά, εργατικά
δικός μας μόχτος, χρέη, κι η ζωή
που θέλει τη ζωή και τίποτε
δεν την παρηγορεί έξω απ' αυτή.

Αν είναι που οι μισοί ξενιτευτήκαμε
αν είναι που δεν έχουμε μια σιγουριά
και δεν χορταίνουμε ξεκούραση και ύπνο και φαΐ
δεν είναι που δεν εργαστήκαμε
δεν είναι που δεν κάναμε οικονομίες
δεν είναι που δεν ήμασταν οι τυχεροί∙
είναι που μας ληστεύανε και μας ληστεύουν:

Όχι οι Πέρσες μήτε οι Ενετοί
μήτε οι Τούρκοι μήτε οι Γερμανοί
μα οι δικοί μας
γενίτσαροι του πλούτου και της μόρφωσης
πολιτικοί κι ακαδημαϊκοί
και Εκκλησία και βιομήχανοι.
Είναι που μας ληστεύανε
και μας ληστεύουν.

1976

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Σου είπα η γυναίκα είν’ εδώ

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας 2]

Μόλις πληροφορήθηκα πως πέθαν’ ο Θεός
–μου το ’πε ο Γερμανός σοφός κύριος Νίτσε–
έψαξα μήπως βρω το κινητό του Πατριάρχη

να τον συλλυπηθώ. Αδύνατον.
Αλλά
είπα στον εαυτό μου: «Ηρέμησε. Η Γυναίκα
πανέμορφη, ολοζώντανη, είν’ εδώ.
Κι αυτό αρκεί.
Τι σχέση έχεις εσύ με πατριάρχες
και με συλλυπητήρια και βλακείες.
Σου το ’πα, η Γυναίκα είν’ εδώ.
Μην ασχολείσαι πια με το Θεό.»

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, 1980 μ.Χ.

Τα δέντρα παραιτήθηκαν∙ μαραίνονται. Ο νους
άγονος σαν την άσφαλτο κι οι σκέψεις του
πλάσματα σκοτωμένα που δε μπόρεσαν
να διασχίσουν την ατσάλινη εποχή.
Ζώα κοστούμια του Θανάτου πεταγμένα στο ακροδρόμι. Πού ’ναι πια
το θέατρο του μύθου και των ζώων; Οι μηχανές
τρέχουν μουγκρίζοντας κι οι άνθρωποι
τρέχουν μαζί τους να προλάβουν τη ζωή.
Μέσα σε πολυόμματα τσιμέντινα βουνά
κάτω απ’ των κεραιών το σιδερένιο δάσος
χιλιάδες τα κεφάλια του φιδιού της Εξουσίας
με το σπινθηροβόλημα της προβολής
με γκρίζα ψιχαλίσματα του απείρου, φωσφορίζοντας
προσφέρουνε το νάιλον μήλο και τη νύστα.

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Με παίρνει η χειμερία αίσθηση

[Ενότητα Δ]

Με παίρνει η χειμερία αίσθηση
σε νύχτες κεντημένες με φωτιές και παραμύθια.
Με παίρνουν λύκοι στις φωλιές τους κι αγριόχοιροι στα δάση των δρυών
στη νυσταλέα σκοτεινιά σε χειμαδιά
στη νάρκη του ψιλόβροχου κάτω απ’ τη στέγη.
Με παίρνει η χειμερία αίσθηση προς τα ενδόχωρα, στις ρίζες μου,
εκεί που η αρκούδα χορτασμένη
–έχει κατασπαράξει το Θεό–
ντυμένη τη βαριά της γούνα και το λίπος της
γυρεύει πια την αθωότητα του ύπνου.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Τόλμησε να δεις και να δείξεις

Άφησε τις σπουδαίες ιδέες σου να γλιστρήσουν να ματώσουνε στο γόνατο
να κόψουνε το δάχτυλό τους να λερώσουν το φουστάνι τους.
Μάθε τις να γνωρίζουν τους καινούργιους φαρισαίους.
Ετοίμασέ τες να βαστάξουν την καινούργια αλήθεια.
Άσε την άδεια μάσκα του κακού που οι μοντελίστες συνεχίζουν να χτυπούν
για να ’χουνε τον έπαινο του κόσμου.
Άσε την άδεια μάσκα του κακού ενώ εκείνο έχει φωλιάσει στους καινούργιους φαρισαίους.
Τόλμησε να δεις και να δείξεις το καινούργιο καλό, το καινούργιο κακό.

1976

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Μεγάλη Παρασκευή

[Ενότητα Α]

Με φως μιλώντας άδειασες τον Ήλιο∙
τώρα ο Ήλιος βρίσκεται σε έκλειψη
κι εσύ το ακάνθινο στεφάνι του φορείς.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Το μεγάλο χάπι του Orange

[Ενότητα Α]

Το μεγάλο χάπι του Orange
είναι ένας ήλιος που ’πεσε στη θάλασσα είναι
ένας τιτάνιος δίσκος που
παλεύει να γλιτώσει απ’ το νερό τσιρίζει και
αφρίζει
αφήνοντας φωτός ένα χυμό.
Το μεγάλο χάπι του Orange
κυνηγημένο από πόνο κ' ηδονή στριφογυρίζει
ανεβο
κατεβαίνει βράζει και
σβήνει
βάφοντας το νερό πορτοκαλί.
Το μεγάλο χάπι του Orange
ησύχασε∙
διαλύοντας
το σχήμα του που αντιστεκόταν
ησύχασε
κι είναι συμφιλιωμένο πια με το νερό
με τον πνιγμό
με όλα.
Το μεγάλο χάπι του Orange
ταξιδεύει τώρα στις φλέβες μου και
χαίρονται
τα αγαθά των βιταμινών
όλοι οι κάτοικοι
ως τ’ ακρότατα σύνορα του κορμιού μου.

Από τη συλλογή Μανθρασπέντα (1977)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Το δύσκολο πέρασμα

[Ενότητα Γ]

Ζώντας σε παραμύθια και θρησκείες, περνώντας
μες από θρύλους, πολιτείες και λαούς
άκουσα και για κείνο το γεφύρι που το πλάτος του δεν είναι πιο μεγάλο από την κόψη ξυραφιού.
Μόνο από κείνο το γεφύρι λένε θα μπορούσες να περάσεις προς το φως.
Κι όπως οι πιο σοφοί εξηγούν διαβαίνεις το γεφύρι εκείνο μόνο αν ο ίδιος είσαι φως.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Έχω κάτι ξαδέρφια στο Βραχώρι

Έχω κάτι ξαδέρφια στο Βραχώρι
χε
κάτι νεόπλουτους.
Όλοι τους χριστιανοφασίστες.
Τρατάρουν τον πατέρα μου του κάνουν
μικροθελήματα τον σέβονται
μόνο και μόνο θα ’λεγες για να
μπορούν να του τη φέρουν χωστά
να βρουν την ευκαιρία να τον πικράνουν.
Μα θα ’ναι βλάκας αν πικραίνεται με το
«τι γίνεται ο Γιάννης, πού
θα καταλήξει αυτός
μωρ’ μπάρμπα Μήτσο».
Έχω κάτι ξαδέρφια στο Βραχώρι
χε
κάτι νεόπλουτους.
Όλοι τους χριστιανοφασίστες.

1973

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Το θαύμα

[Ενότητα Γ]

Τι τέλεια κατσίκια τα κατσίκια.
Χτες γεννηθήκαν και πώς ξέρουν κιόλας με τόση ακρίβεια
όλα τα κατσικίσια πράγματα.
Θαρρείς και σπούδαζαν κατσικωσύνη μια ολόκληρη
αιωνιότητα.

Από τη συλλογή Μανθρασπέντα (1977)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Η τηλεόραση

[Ενότητα Δ]

Το να ’χαμε ταράνδους μες στα σπίτια μας δεν πήγαινε. Θα μούγκριζαν
μέσα στον ύπνο μας, θα κόπριζαν
πάνω στα έπιπλά μας και προπάντων
μ’ εκείνα τα πελώρια κέρατά τους θα ξεσχίζαν τις κουρτίνες μας, θα γκρέμιζαν
τ’ αγάλματά μας, τα βιβλία μας, τα πιάτα μας. Δεν πήγαινε.
Όμως, η τηλεόραση, τι ζώο!
Έχει τα σιδερένια κέρατά της στην ταράτσα ενώ ήσυχη
κάθεται στο σαλόνι μας και μόνο
αν βάλουμε στην πρίζα τον ομφάλιο λώρο της ξυπνά.
Ήσυχο ζώο. Και τι όμορφο.
Μοιάζει με έντομο πελώριο, αστρικό.
Μοιάζει με τον πλανητικό προπάππο μας, τον Βεελζεβούλ
που ’λεγε ιστορίες κι αποκοιμιόμασταν.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Μία θεά των
(Αλλάζοντας φύλο σ' ένα ποίημα του Καβάφη)

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας]

Όταν καμιά τους επερνούσεν, απ’ της Διαγωνίου
την αγορά, περί την ώρα που βραδιάζει,
σαν νταρντανέ και τέλεια ωραία γκόμενα,
με τη χαρά της αφθαρσίας μες στα μάτια,
με τ’ αρωματισμένα καστανόξανθα μαλλιά,
οι διαβάται την εκύτταζαν
κι ο ένας τον άλλονα ρωτούσεν αν την γνώριζε
κι αν ήταν Ελληνίς ή Αλβανίς, Βουλγάρα ή Ρωσίς. Μα μερικοί
που με περισσοτέραν προσοχήν παρατηρούσαν,
εκαταλάμβαναν και παραμέριζαν.
Κι ενώ εχάνετο κάτω απ’ τες στοές,
μες τες σκιές και μες στα φώτα της βραδιάς,
πηγαίνοντας προς τα Λαδάδικα που μόνο
την νύχτα ζουν, με όργια και κραιπάλη
και κάθε είδους μέθη και λαγνεία,
ερέμβαζαν ποια τάχα ήταν εξ Αυτών
και για ποιαν ύποπτην απόλαυσί της,
στης Τσιμισκή το πεζοδρόμιο κατέβηκε,
απ’ τα Προσκυνητά, Πάνσεπτα Δώματα.

Θεσσαλονίκη, 1996

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Αυτογνωσία

[Ενότητα Α]

Κοιτάζω στον καθρέφτη θάλασσα
και βλέπω εμένανε το ψάρι.
Κοιτάζω στον καθρέφτη ουρανό
και βλέπω εμένανε τον ήλιο.
(Φύκια τα σύννεφα και ψάρι ο ήλιος)
Κοιτάζω στον καθρέφτη ουρανό
και βλέπω εμένανε τα άστρα.
Ο Γαλαξίας είναι το ποτάμι τ’ ουρανού.
Μέσα στου Γαλαξία τα νερά είμ’ ένα ψάρι.
Μέσα στου Γαλαξία τα νερά
ψαρεύω
μ’ ένα Ψ
τον εαυτό μου.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Το μαγικό δαχτυλίδι

[Ενότητα Α]

Όλα του Μηδενός μεταμορφώσεις είναι, μάγια.
Φόρεσε δαχτυλίδι το Μηδέν και ξόρκισε τη Μάγια.

Από τη συλλογή Μανθρασπέντα (1977)

[wings]

Γιάννης Υφαντής, Είναι που με φαρμάκωσε η γνώση

[Ενότητα Α]

Αν είναι που αυτή η γη κατάντησε
μια απομακρυσμένη σκοτεινή επαρχία∙
αν είναι που αυτός ο κόσμος έγινε απόκοσμος,
αν είναι που αυτή η ζωή έγιν’ υπόνοια ζωής
τούτο το φως υπόνοια φωτός τούτος ο χρόνος
ένα λησμονημένο παρελθόν
είναι που με φαρμάκωσε η γνώση.
Η γνώση ήταν γλυκιά στο στόμα και πικρή στα σπλάχνα η γνώση κάποτε
μου γλύκαινε τη ματαιοδοξία η γνώση τώρα
δεν επιτρέπει να γευτώ ούτε μια ψευδαίσθηση.
Η γνώση ερήμωσε τη γνώση∙ πια δεν έχω
πού ν’ ακουμπήσω το κεφάλι μου. Και σκέφτομαι
το Λάζαρο που όπως λένε τίποτα δε θέλησε να πει
παρά μονάχα στις φασκιές του τάφου ακόμα τυλιγμένος ζήτησε νερό
για να ξεπλύνει τα φαρμακωμένα σπλάχνα του.

Από τη συλλογή Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986)