Αγγλικοί και ελληνικοί ιδιωματισμοί: ένα και το αυτό;

mydaisy · 6 · 12279

mydaisy

  • Σιγά μωρέ παλιόκοσμε, που θα κάτσω να προγραμματίσω! Ν. Καρούζος
  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 109
    • Gender:Female
Έκανα μια μικρή έρευνα πριν κάνω κλικ στο "νέο θέμα", αλλά, όπως είπα, ήταν μικρή. Οπότε αν έχει τεθεί και στο παρελθόν το ζήτημα, τότε σίγουρα θα δω το κλασσικό μήνυμα του Σπύρου «εδώ κοίταξες;». Στο θέμα μας όμως, το οποίο είναι: slang. Όπως θα έχετε παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια, οι ιδιωματικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν (-ούμε) οι νέοι σήμερα βασίζονται κυρίως σε δάνεια από την αγγλική. Εκτός από τα κλασσικά cool, hardcore, relax, project, trendy και διάφορα άλλα, που πλέον τα βλέπουμε και με ελληνικούς χαρακτήρες, υπάρχουν και κάποια που δεν έχουν «ενταχτεί» ακόμη. Posh, respect, indie, dude, bitch, download, etc.
Και βέβαια υπάρχουν και οι «εξελληνισμένες» αγγλικές λέξεις, όπως το ριλαξάρω (κατά το «σερφάρω»), υπάρχει ο χαρακτηρισμός «ποζέρι» και «ποζεράδες», που προφανώς δημιουργήθηκαν με την ίδια λογική που προέκυψε το «χιπ-χοπάς» και «ρεϊβόνι». Σε μια εποχή λοιπόν που οι περισσότερες ιδιωματικές εκφράσεις είναι αγγλικές, εμείς οι μεταφραστές, στην προσπάθειά μας να μεταφέρουμε το αγγλικό κείμενο στο ύφος της εποχής για να μη χάνει το χαρακτήρα του, τι κάνουμε; Τις αφήνουμε αμετάφραστες; Κρατάμε τις ενταγμένες και εντάσσουμε τις ανένταχτες; Τις αποκηρύσσουμε σύμφωνα με τους κανόνες της σχολικής έκθεσης (Δε γράφουμε «καφετέρια» γιατί δεν είναι ελληνική λέξη. Γράφουμε «καφενείο». Τώρα, το ότι έχουν διαφορετική σημασία τα τελευταία 20 χρόνια, είναι κάτι που δε μας αφορά.); Προσπαθούμε δηλαδή να διαφυλάξουμε το πνεύμα της εποχής –όπως κάνουμε και με κείμενα παλαιότερων ετών- ή ο ρόλος μας είναι η διαφύλαξη της ελληνικής γλώσσας; Κι αν αφήσουμε κάποιες αμετάφραστες, διατρέχουμε κίνδυνο να μας πουν και τεμπέληδες;
« Last Edit: 14 Apr, 2007, 18:06:42 by nickel »
Life is not a spectator show. Να το βλέπω, να το θυμάμαι.


auditor

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 2469
    • Gender:Male
Όπως θα έχετε παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια, οι ιδιωματικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν (-ούμε) οι νέοι σήμερα βασίζονται κυρίως σε δάνεια από την αγγλική. Εκτός από τα κλασσικά cool, hardcore, relax, project, trendy και διάφορα άλλα, που πλέον τα βλέπουμε και με ελληνικούς χαρακτήρες, υπάρχουν και κάποια που δεν έχουν «ενταχτεί» ακόμη. Posh, respect, indie, dude, bitch, download, etc.

Χριστέ μου, αν αυτά της τελευταίας παρτίδας χρησιμοποιούνται από τους νέους, μόλις αποδείχθηκε ότι δεν ανήκω σε αυτούς!
Σοβαρά τώρα, νομίζω ότι αν ο μεταφραστής θεωρήσει ότι κάποια πράγματα έχουν ενταχθεί στην ελληνική ιδιόλεκτο και πρέπει να αποδοθούν με αυτή, θα χρησιμοποιήσει τις ελληνοποιημένες μορφές τους ή θα μεταγράψει. Προς Θεού, αν ήταν σώνει και καλά να χρησιμοποιήσουμε την επισήμως καταγεγραμμένη σλάνγκ, τότε οι μαύροι του Χάρλεμ θα μιλούσαν σαν τα Παλιόπαιδα τα Ατίθασα.
Από την άλλη, όμως, αν πιστεύουμε ότι μια έκφραση θα ξενίσει τον αναγνώστη μας (ως μη-νέος μου είναι, π.χ. αδύνατον να πιστέψω ότι η λέξη bitch χρησιμοποιείται) τότε καλό θα ήταν να την κάνουμε γαργάρα και να χρησιμοποιήσουμε κάτι άλλο.
Πιστεύω ότι τέτοια ζητήματα αφήνονται στην κρίση του μεταφραστή, ο οποίος αποφασίζει πώς θα δράσει με βάση τη φύση του κειμένου του.
Nick Roussos



mydaisy

  • Σιγά μωρέ παλιόκοσμε, που θα κάτσω να προγραμματίσω! Ν. Καρούζος
  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 109
    • Gender:Female
Από την άλλη, όμως, αν πιστεύουμε ότι μια έκφραση θα ξενίσει τον αναγνώστη μας (ως μη-νέος μου είναι, π.χ. αδύνατον να πιστέψω ότι η λέξη bitch χρησιμοποιείται) τότε καλό θα ήταν να την κάνουμε γαργάρα και να χρησιμοποιήσουμε κάτι άλλο.

Εντάξει, όταν μεταφράζεις Irwin Welsh ή κάτι παρόμοιο τις αφήνεις όπως θα τις άκουγες ένα βράδυ που θα έβγαινες έξω, δηλαδή στα αγγλικά (αυτή η γλωσσομάθεια πια των Ελλήνων...). Αν όμως μεταφράζεις κάτι που απευθύνεται στο μέσο αναγνώστη ή θεατή και έχει δυο-τρεις παραφωνίες μέσα στο clean cut (δε μπορώ να το αποφύγω, I can't help it!) περιβάλλον, τι κάνεις; Τις παρουσιάζεις όπως είναι ή τις φέρνεις στα μέτρα των υπολοίπων για να μη σοκαριστεί ο αποδέκτης -ενίοτε και ο επιμελητής;
Life is not a spectator show. Να το βλέπω, να το θυμάμαι.


banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
Εδώ νομίζω ότι θα πρέπει να παρέμβει ο diceman με κατάθεση μιας ευρύτερης προβληματικής πάνω στο θέμα. Κυρίως πότε βολεύει η «τοπική προσαρμογή» (που λέει και η Μάικροσοφτ) για να φαίνεται πιο φυσικός ο λόγος και πότε επιβάλλεται να διατηρηθεί, έστω και αφύσικος, ο λόγος του πρωτοτύπου.

Η προσωπική μου μικροάποψη είναι ότι, αν ο λόγος είναι φυσικός στο πρωτότυπο, αν δηλαδή χρησιμοποιεί λεξιλόγιο και διατυπώσεις που είναι απόλυτα φυσιολογικά στο συγκεκριμένο περικείμενο, στις συγκεκριμένες περιστάσεις, στον ομιλητή κ.λπ., τότε πρέπει να επιδιώξουμε η μετάφραση να δίνει την ίδια γεύση, να αφήνει την ίδια αίσθηση. Που σημαίνει ότι πρέπει να γνωρίζουμε την ειδική γλώσσα της νεολαίας, σ' αυτή την περίπτωση. Δεν μπορούμε, βέβαια, να κάνουμε τα παιδιά του Μπρονξ να ακούγονται σαν παιδιά της Κοκκινιάς. Πρέπει ταυτόχρονα να περνάει και η αίσθηση ότι είναι παιδιά του Μπρονξ. Βεβαίως, από τη στιγμή που κάνουμε μετάφραση, ξεχνάμε τους κανόνες της σχολικής έκθεσης (ίσως και όλους τους κανόνες που μάθαμε στο σχολείο...).

Τρέμω όταν ακούω για «διαφύλαξη της ελληνικής γλώσσας». Ίσως γιατί φοβάμαι ότι θα μου επιβάλουν να λέω τηλεομοιότυπο αντί για φαξ.

Πάντως, η προβληματική θα αντιμετωπιζόταν αποτελεσματικά αν είχαμε ένα συγκεκριμένο κείμενο μπροστά μας. Όπως επίσης αν βλέπαμε κάποτε μια μελέτη (ωραία ιδέα για νέους στο τέλος των μεταφραστικών σπουδών τους) για το πώς έχουν αντιμετωπιστεί σε καλές μεταφράσεις τα προβλήματα της αγγλοσαξονικής αργκό στο αγγλοσαξονικό μυθιστόρημα. Ενδιαφέρουσες απόψεις θα έχουν να καταθέσουν και οι υποτιτλιστές.



mydaisy

  • Σιγά μωρέ παλιόκοσμε, που θα κάτσω να προγραμματίσω! Ν. Καρούζος
  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 109
    • Gender:Female
Εδώ νομίζω ότι θα πρέπει να παρέμβει ο diceman με κατάθεση μιας ευρύτερης προβληματικής πάνω στο θέμα. Κυρίως πότε βολεύει η «τοπική προσαρμογή» (που λέει και η Μάικροσοφτ) για να φαίνεται πιο φυσικός ο λόγος και πότε επιβάλλεται να διατηρηθεί, έστω και αφύσικος, ο λόγος του πρωτοτύπου.

 Ενδιαφέρουσες απόψεις θα έχουν να καταθέσουν και οι υποτιτλιστές.

Για να το λέτε εσείς, τότε κάτι παραπάνω θα ξέρει ο diceman. Οι υποτιτλιστές πάντως θα έχουν πολλά ενδιαφέροντα να πούνε. Απλά συνήθως τα εντοπίζεις πάνω στη δουλειά, μετά τα ξεχνάς (εγώ τουλάχιστον). Ό,τι βρίσκω από 'δω και πέρα που έχει ένα ενδιαφέρον θα το παραθέτω. Ωραία θα ήταν να δούμε παραδείγματα κι από άλλους.
Life is not a spectator show. Να το βλέπω, να το θυμάμαι.


auditor

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 2469
    • Gender:Male
Ας μιλήσω από προσωπική εμπειρία, λοιπόν. Το συγκεκριμένο πρόβλημα το αντιμετώπισα έντονα στα βιβλία του Τζορτζ Πελακάνος και ιδίως τα "Ο Βασιλιάς του Πεζοδρομίου" και "Ζήτημα Τιμής". Το μεν αναφέρεται στη δεκαετία του 1970, το δε στη δεκαετία του 1990 με πρωταγωνιστές άτομα του υποκόσμου και κυρίως μαύρους. Υπήρχαν περιπτώσεις που έπεφτα σε πολύ σλανγκ, η οποία δεν είχε αντιστοιχία. Συχνά υποχρεωνόμουν να αποδώσω νόημα, κρατώντας όσο χαμηλότερο register γινόταν. Άλλοτε, πάλι, που υπήρχε κίνδυνος να "αποσλανγκοποιηθεί" το κείμενο, πετούσα σλανγκ εκφράσεις σε άλλα σημεία του διαλόγου, όπου μπορεί να μην υπήρχαν. (Μιλάμε για μικροπράγματα, μη φανταστείτε τίποτα τρελά). Απλώς για να διατηρηθεί η ισορροπία του πρωτοτύπου. Προσπάθησα να αποφύγω "αρχαίες" αργκό εκφράσεις γιατί είπα, δεν ήθελα οι μαύροι της Ουάσιγκτον να μιλάνε σαν τα παλιόπαιδα τ' ατίθασα.
Σε κάθε περίπτωση θεώρησα τον λόγο τους φυσικό και προσπάθησα να αποδώσω τη ροή του χωρίς να ξενίζω τον αναγνώστη. Φυσικά δεν ελληνοποίησα τα πάντα. Γίνανε μάλιστα και λογοπαίγνια με ξενικές εκφράσεις ("Δώσε μου ένα κουλαριστό τσιγαράκι").
Nick Roussos


 

Search Tools