Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=DEVx2-SASMQ                   

Γιώργος Μελέκης & Άρης Πάνου, Καμικάζι
(τραγούδι: Ηλέκτρα & Γιώργος Μελέκης / δίσκος: Κέρκυρα ’81, Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού | Τα 30 τραγούδια)

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Ο μοτοσικλετιστής

Τι ν’ απόγινε άραγε
Εκείνος ο θορυβοποιός
Της νύχτας
Καβάλα στο μηχανικό του ζώο
Να κραδαίνει την άσφαλτο
Χωρίς φρένο
Να παίζει ώρα ύπνου
Με τις φρένες μας
Εδώ μέσα
Στο σακατεμένο κρανίο

Προχτές το μεσονύχτι
Που κοίταζα απ’ το παράθυρό μου
Το νέο φεγγάρι
Άκουσα θόρυβο παράξενο
Να ’ρχεται από ψηλά
Και μου φάνηκε πως τον είδα
Ένας άγγελος πάνω σε μοτοσυκλέτα
Να διασχίζει τους δρόμους τ’ ουρανού
Κι απ’ το σπασμένο καθρεφτάκι του
Να με κοιτάζει περίλυπος

Βγάλε μου σε παρακαλώ
Μια ωραία φωτογραφία
Να τη στείλω στο κορίτσι μου
Έτσι απάνω στη μοτοσικλέτα μου
Με το ένα χέρι στο χειρόφρενο
Το άλλο να σιάζει τα σγουρά μαλλιά μου
Θέλω να φαίνεται καλά
Το καινούργιο μου πέτσινο
Το σιδερένιο μου κράνος
Να διακρίνεται προπάντων
Ο ίλιγγος στο πρόσωπό μου
Και κείνο του θανάτου
Το αναπόφευκτο

Από τη συλλογή Θαλασσινό ημερολόγιο (1981)

https://www.youtube.com/watch?v=_aaizRyvud4

Το ποίημα αυτό διδάσκεται εδώ και 3 χρόνια στους μαθητές τής Γ' Λυκείου.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=JCUTSZXuPtY

Σωκράτης Μάλαμας & Άλκης Αλκαίος, Της σιωπής
(τραγούδι: Σωκράτης Μάλαμας / δίσκος: Ένα (2002))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Περίπτωση σιωπής

Πόσο τα σπίτια ομορφαίνουν
Από πολλή μουσική
Το δικό μου σπίτι
Είναι μια βαθιά εικόνα
Φωτισμένη και βαθύσκιωτη

Αν με βγάλεις απ’ αυτή τη σιωπή μου
Θα ’μαι ένα ψάρι πεθαμένο
Έξω από τη θάλασσα πεταμένο
Και άταφο

Μέσα μου είμαι μια αλλιώτικη νύχτα
Το δέντρο το εκστατικό το δεόμενο

Πλουτίζω φτωχαίνοντας
Από λόγο και φωνή

Από τη συλλογή Περίπτωση σιωπής (1968)

[wings]

Βαμμένα κόκκινα μαλλιά - Γιώργος Νταλάρας - YouTube

Βασίλης Δημητρίου, Βαμμένα κόκκινα μαλλιά (με τον Γιώργο Νταλάρα)
(Δίσκος: Βαμμένα κόκκινα μαλλιά (1993) από τη μουσική επένδυση της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς του Κώστα Κουτσομύτη που βασίστηκε στο βιβλίο Βαμμένα κόκκινα μαλλιά (Κέδρος, 1991) του Κώστα Μουρσελά)

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Σεντόνια της αγρύπνιας

Μ’ αρέσει ν’ απλώνω τα ρούχα στο σκοινί
Εδώ τα μικρά εκεί τα μεγάλα σώματα
Ασήκωτα ανομήματα ζωής χαρισάμενης
Λευκά συντρίμμια στη στρόφιγγα στο ατσάλι
Στο γίγνεσθαι του αίματος σαν ψέμα πορφυρό
Εσώρουχα μεταξωτά σεντόνια της αγρύπνιας
Νερά φανταστικής βροχής τόξα ουράνιας μνήμης

Ας έρθει ένας ήλιος να τα λάμψει μυστικά
Ας έρθει ένα φεγγάρι να τα φέξει ολόγυμνα
Γένοιτο το θέλημα του καιρού κι ας χειμωνιάζει
Κι ένα αεράκι καλός οιωνός να στεγνώσει
Τα δάκρυα της νύχτας τ’ αλμυρά φιλιά

Από τη συλλογή Σεντόνια της αγρύπνιας (2006)

Αυτό είναι ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα της Μαρίας Αγαθοπούλου και είμαι πολύ τυχερή γιατί την άκουσα να το διαβάζει η ίδια 2-3 φορές τα τελευταία χρόνια με ξεχωριστό πάθος. Μάλλον είναι κι από δικά της αγαπημένα. :-)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=X5pzeNCesBk

Μίκης Θεοδωράκης & Τάσος Λειβαδίτης, Δραπετσώνα
(μπουζούκι: Μανώλης Χιώτης, τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης / δίσκος: Πολιτεία (1961))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Κλοπή

Σ’ εκείνο το μικρό σπιτάκι
Χίλιοι καλοί χωρούσαν πάντα
Δεν μιλώ για τους άλλους
Που μας πήραν τη βούκα απ’ το στόμα
Εκείνοι πεινούν ακόμα
Δε χορταίνει κανείς με τα κλεμμένα

Από τη συλλογή Τα επακόλουθα (1978)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=UrWuoyFRq74

Μάνος Λοΐζος & Τάσος Λειβαδίτης, Γυρνάς και σκοτεινιάζει
(τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / δίσκος: Για μια μέρα ζωής (1980))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Εικόνα του ’41

Το πιστόλι θαμμένο
Στη ρίζα της κληματαριάς
Το ράδιο κρυμμένο
Στο πατάρι του σπιτιού
Κι ο πατέρας καθισμένος
Στο μιντέρι της κάμαρας
Να στρίβει τσιγάρο
Με καπνό της Ξάνθης

Από τη συλλογή Θαλασσινό ημερολόγιο (1981)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=GOBoRbbTXLc

Ω γλυκύ μου έαρ
(ενορχήστρωση: Βαγγέλης Παπαθανασίου, ερμηνεία: Ειρήνη Παπά / δίσκος: Ραψωδίες (1986))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Άνοιξη

Γιατί και γω να μη μπορώ να γράψω
Ένα ποίημα τρυφερό
Σήμερα που είναι τόσο ευήλιος ο καιρός

Προσπαθώ

Ακουμπώ στο ηλιόλουστο κάγκελο
Και ρεμβάζω

«Ω γλυκύ μου έαρ»
Κι αρχίζει να βρέχει πολύ

(Μητέρα δεν έρχεσαι στο σπίτι;)

Τραβώ τις κουρτίνες ως το λαιμό
Κι όλο: ενθάδε κείται
Ενθάδε κείται η Άνοιξη
«Γλυκύτατό μου τέκνο»
Νεκρό

Από τη συλλογή Μετανάστες του εσωτερικού νερού (1985)

[wings]

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου: «Η εποχή μας πάσχει από έναν ακατάσχετο βερμπαλισμό»

Πλουτίζουμε μέσα στη σιωπή. Αναπτυσσόμαστε τρώγοντας τις σάρκες μας. Ακούμε τις κραυγές που βγάζουν τ’ αγάλματα όταν πέφτουν. Δε νοσταλγούμε. Πεθαίνουμε περιμένοντας να ζήσουμε. Αρχίζουμε να παίζουμε (σ)το μεγάλο παιχνίδι της συνείδησης. Το καλοκαίρι... «Το καλοκαίρι φεύγει από πάνω μας/ Όπως φεύγει το αίμα απ’ τον σκοτωμένο». Να υπάρξουμε... Ναι, να υπάρξουμε. Αλλά πώς;

Η ποιήτρια και πεζογράφος Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου στο lifo.gr.



[Φωτ.: Στέφανος Παπαδόπουλος]

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από ποιήματά της από την συγκεντρωτική συλλογή «Επιλογές και σύνολα, Ποιήματα 1965-1995» (Νησίδες).   

______________________________
«Είδα ένα άγαλμα να πέφτει
Μέσα στο λάκκο που έσκαψαν
Τα ίδια του τα πόδια βαθμηδόν
Απ’ την πολλή ακινησία
Είπαν μερικοί
Ή το σαθρό του βάθρο
Από καθίζηση είπαν άλλοι
(Οι πιο ειδικοί)
Όμως εγώ κρατούσα το μυστικό
Εκείνης της εξήγησης
Και της αιτίας το βάρος κουβαλούσα
Μες του κρανίου μου την κρύπτη
Εκεί».
(«Πτώση», Αρμιλλάρια, 1973, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Είναι η εποχή της μεγάλης πτώσης;
Ναι. Τα πιο ουσιώδη της ζωής έχουν εκπέσει. Μερικές φορές αναγκάζομαι να κάνω συγκρίσεις με το παρελθόν, αν και δεν είμαι νοσταλγός του παρελθόντος. Τότε βλέπω πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα, πόσο πτωτικά κινούνται όλα. Αν δεν έχεις προσωπικές αντιστάσεις, αν δεν πιστεύεις σε έναν δικό σου θεό, δε μπορεί παρά να αλλοτριωθείς και να πέσεις στη λούμπα. Όσο για το άγαλμα που αναφέρω στο ποίημα, όταν το έγραφα σκεφτόμουν ότι συχνά θεοποιούμε πρόσωπα και καταστάσεις. Αργότερα, βλέπουμε ότι επρόκειτο τελικά για κάτι ψεύτικο. Πρέπει να περιμένει κανείς το μέλλον για να διαπιστώσει αν άξιζε να πιστεύει σε κάτι.

Σήμερα τι έχουμε θεοποιήσει; Το χρήμα;
Όλα τα υλικά αγαθά. Αυτή η θεοποίηση του χρήματος είναι που φέρνει μαζί της όλη αυτήν την πτώση. Αυτή η λατρεία στα υλικά πράγματα. Αυτήν την εποχή οι ψεύτικες λατρείες αποκαλύπτονται. Μακάρι ο άνθρωπος να κάνει μια αυτοκριτική για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του.

______________________________
«... Μέσα μου είμαι μια αλλιώτικη νύχτα
Το δέντρο το εκστατικό το δεόμενο
Πλουτίζω φτωχαίνοντας
Από λόγο και φωνή».
(«Περίπτωση σιωπής», Περίπτωση σιωπής, 1968, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Πλουτίζει κανείς μέσα από την σιωπή;
Πάντα πίστευα στην σιωπή. Η σιωπή συχνά εγκυμονεί το λόγο. Μετά από μια σιωπή μπορεί κανείς να εκφράσει καλύτερα αυτό που αισθάνεται. Δυστυχώς, η εποχή μας πάσχει από έναν ακατάσχετο βερμπαλισμό. Όλοι θέλουν να μιλούν αλλά κανείς δεν ακούει. Οι άνθρωποι θέλουν απλώς να βγάλουν από μέσα τους αυτό που αισθάνονται. Να πουν πράγματα που πολλές φορές δεν είναι καν άξια λόγου. Η σιωπή είναι αυτονόητη μέσα στο σώμα του ποιητή.
______________________________
«... Καθαρίζοντας τη ζωή μου
Πέθανα τρεις φορές».
(«ΧΙ», «Τα τοπία που είδα», 1975, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Πόσες φορές πρέπει να πεθάνεις ώσπου ν’ αρχίσεις επιτέλους να ζεις;
Πολλές. Τρεις φορές είναι λίγες. Ο άνθρωπος πάντα νομίζει ότι ζει. Ακόμη κι όταν αρχίζει να ζει, δεν έχει συνείδηση αυτού που συμβαίνει.
______________________________
«Φώναξα τον πατέρα
Και την μητέρα μου
Που άξαφνα είχανε γίνει
Τα παιδιά μου
Ο πατέρας μου και γιος μου
Έφευγε με το φαγωμένο του σώμα
Που το είδα ολόγυμνο και λυπημένο
Κι εγώ που ήμουν όλα τα γένη
Ενός φυτού
Έσκυψα και προσκύνησα τη ρίζα μου
Που με μιας έλαμψε άσπρο νερό
Και μου δρόσισε τα μάτια».
(«ΙΙ», «Τα τοπία που είδα», 1975, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Είναι βαρίδι η οικογένεια, κυρία Αγαθοπούλου;
Όταν ο πατέρας μου αρρώστησε βαριά, έγινα η μητέρα του κι αυτός ήταν το παιδί μου που περίμενε την φροντίδα και την περιποίηση. Έτσι συμβαίνει όταν ο γονιός γεράσει. Οι όροι αντιστρέφονται. Σ’ αυτό το σημείο είναι που παίζεται το μεγάλο παιχνίδι της συνείδησης. Η μητέρα μου ζούσε στον τρίτο όροφο της οικοδομής που ζω ακόμη και σήμερα. Κάποια στιγμή -όταν χρειάστηκε να τη φροντίσω- έπαθα μεγάλη ζημιά με την συνείδησή μου. Η σχέση μου μαζί της ήταν μια πορεία αυτογνωσίας. Από τη μια, επιθυμούσα να την περιποιηθώ και από την άλλη, αρνιόμουν να το κάνω. Ήταν τρομερό. Ήταν σα να της έλεγα: Γιατί αντέστρεψες τους ρόλους; Εσύ μας έδινες μέχρι τώρα, γιατί να σου δώσουμε εμείς τώρα; Η οικογένεια είναι ένα μεγάλο βαρίδι, ένα μεγάλο ηθικό πρόβλημα. Ένα ζήτημα αντοχής και συνεννόησης. Ο γάμος είναι μια μεγάλη δοκιμασία. Όμως, πρέπει να δοκιμαστεί κανείς. Πάντα λέω ότι ο άνθρωπος πρέπει να παντρεύεται και να κάνει παιδί, διότι μόνο τότε γίνεται κοινωνικό το πρόσωπο. Χωρίς παιδί, πρόκειται απλά για μια σχέση, για ένα ζευγάρι κι όχι για οικογένεια. Το θέμα της συμβίωσης είναι τρομερό δύσκολο. Ωστόσο, δεν πρέπει να το αποφεύγει κανείς.
______________________________
«Δε μιλώ για τους άλλους
Που μας πήραν τη βούκα απ΄το στόμα
Εκείνοι πεινούν ακόμα
Δε χορταίνει κανείς με τα κλεμμένα».
(«Κλοπή», Τα επακόλουθα, 1978, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Δεν τελειώνει ποτέ αυτή η βουλιμία;
Ποτέ. Είναι ανακυκλούμενη και συνεχίζει.
______________________________
«Ψάχνω τη δική μου σημαία
Αυτά τα ξέθωρα κουρέλια
Κάτω απ’ τον ήλιο
Έγιναν βρόμικοι επίδεσμοι...».
(«Την ώρα που μαυρίζουν τα όνειρα», Τα επακόλουθα, 1978, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Πιστεύετε στις εθνικές ταυτότητες;
Πιστεύω σε πράγματα πιο ουσιαστικά. Δεν θεωρώ την εθνική ταυτότητα τόσο σημαντική για έναν άνθρωπο. Η αστυνομική μου ταυτότητα γράφει ότι είμαι Ελληνίδα. Από κει και πέρα, θεωρώ ότι άλλα πράγματα είναι ουσιώδη για την ταυτότητα.

Είναι κάτι παγιωμένο η ταυτότητα;
Είναι μεγάλο ζήτημα η προσωπική, η εσωτερική ταυτότητα. Από τη μια, υπάρχουν προβλήματα και από την άλλη, υπάρχουν προβληματισμοί. Τα προβλήματα λύνονται, οι προβληματισμοί δυστυχώς όχι. Το υπαρξιακό είναι ένα ζήτημα για το οποίο δύσκολα μπορούμε να μιλήσουμε. Είναι ο προβληματισμός που δε θα λυθεί ποτέ. Να υπάρξεις. Ναι, να υπάρξεις... Αλλά πώς; Με ποιον τρόπο;

Η γραφή πάντως είναι μια προσπάθεια να υπάρξεις...
Ακριβώς. Μια προσπάθεια. Τίποτε περισσότερο. Είναι μια αδιάκοπη διαδικασία.
______________________________
«Έχω κάτι παράθυρα
Μέσα στα σπλάχνα μου
Κάτι μικρούς φεγγίτες
Τρύπες μυστικές
Κάθε πρωί
Σφυρίζω τη μουσική μου
Ακούω όλους τους καθημερινούς
Συναγερμούς
Πίνω του σώματός μου
Το νερό
Έτσι δεν κινδυνεύω
Από αφυδάτωση
Τρώω τις ίδιες μου τις σάρκες
Και αναπτύσσομαι κανονικά».
(«Έχω κάτι παράθυρα», Τα επακόλουθα, 1978, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Είναι η γραφή ένας προσωπικός κανιβαλισμός;
Την ώρα που γράφει κανείς είναι σε μια κατάσταση περίεργη. Εκτός εαυτού. Σα να γράφει κάποιος άλλος. Όταν το ποίημα τελειώσει, τότε συνειδητοποιεί αυτό που συνέβη. Τότε παρατηρεί όσα ήθελε κι όσα δεν ήθελε να πει. Πολλές φορές γράφουμε άλλα από αυτά που θέλουμε. Ο λόγος μας πάει αλλού. Το ποίημα μας πάει αλλού.
______________________________
«...Μια σκόνη καφέ σκούρα
Κάθεται πάνω στα ποιήματά μου
Και γω αισθάνομαι να παλιώνω
Ανεπανόρθωτα».
(«Σαν παλιά λατέρνα», Θαλασσινό Ημερολόγιο, 1981, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Φοβάστε ποτέ ότι αυτό που γράφτηκε σήμερα, αύριο θα ’ναι παρωχημένο και μπανάλ;
Δεν έχω αναρωτηθεί πάνω σ’ αυτό το ζήτημα. Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δε μ’ ενδιέφερε το μετά. Ξέρετε πώς γεννήθηκε αυτό το ποίημα; Μια μέρα καθόμουν στο μπαλκόνι και έβλεπα τον απέναντι να ανεβάζει την τέντα. Έτσι όπως γύριζε η «μανιβέλα», μου ήρθε στο μυαλό η λατέρνα.

Η γραφή τι σχέση έχει με την φθορά και το χρόνο;
Πάντα πίστευα -ειδικά τώρα που είμαι 82 χρονών- ότι αυτός που γράφει, πρέπει να ξέρει πότε θα σταματήσει. Αυτό το έχω συνειδητοποιήσει εδώ και πολύ καιρό, γι’ αυτό και αποφάσισα να μην εκδώσω άλλο βιβλίο. Νομίζω ότι είπα πάρα πολλά. Θέλω να είμαι ειλικρινής και να μην κάνω πονηριές. Αυτό το αποφάσισα διότι διαπίστωσα πως όλα αυτά που κρατάω στο συρτάρι μου είναι κατώτερα απ’ όσα έχω γράψει. Λέω λοιπόν στον εαυτό μου: Δε θα αμαυρώσεις τα προηγούμενα βιβλία σου που έτυχαν μιας καλής υποδοχής. Εδώ τελειώνεις.

Θα σταματήσετε να γράφετε ή απλώς να εκδίδετε;
Όπως καταλαβαίνω, δεν έρχεται πια κοντά μου η γραφή. Σα να μου λέει: Τελείωσες, κυρία μου, πάρ’ το απόφαση. Δεν είναι καθόλου οδυνηρό αυτό. Ίσως σου ακουστεί εγωιστικό αλλά νιώθω πλήρης. Αν συνεχίσω να γράφω θα επαναλάβω απλώς τον εαυτό μου. Έχω στο μυαλό μου ορισμένους εξαιρετικούς ποιητές, οι οποίοι συνέχισαν να γράφουν σε μεγάλη ηλικία και τελικά, εξέπεσαν. Αυτό ήταν πολύ οδυνηρό για μένα. Εκείνοι μπορεί να μην το ήξεραν αλλά εμείς που τους διαβάζαμε, το ξέραμε.
______________________________
«... Μ’ έσυραν ως αυτό το καλοκαίρι
Με πέταξαν στην άμμο σαν μαλάκιο
Με ξέρανε ο ήλιος τους για τα καλά
Τώρα τα δροσερά μου έργα Ναυάγια γοερά μιας λεπτομέρειας
Που πάντα θα διαφεύγει των κυμάτων».
(«Θαλασσινό άλλοθι», Μετανάστες του εσωτερικού νερού, 1985, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη)
______________________________

(Τουλάχιστον) Μια χαμένη γενιά λένε πως γέννησε η κοινωνικοπολιτική και οικονομική κρίση...
Έχω συναντήσει στη ζωή μου πολύ ενδιαφέροντες νέους που μου έχουν κάνει εντύπωση. Που αισθάνονται τα πράγματα... Πώς να το πω; Σε βάθος. Μ’ έχουν εκπλήξει. Ελπίζω πολύ στους νέους. Πιστεύω πως αυτή η γενιά θα μεγαλουργήσει, αν προσπαθήσει να μη χαθεί.

Όλο σας το ποιητικό έργο είναι ποτισμένο με θαλασσινό νερό, με καλοκαίρι...
Αυτό μου το έλεγε η Ζωή Καρέλλη. Ήμασταν πολύ φίλες. Όπως είμαστε τώρα με τη Δημουλά.

Η σχέση σας με τη Δημουλά πώς είναι;
Είμαστε φίλες πάρα πολλά χρόνια. Το ’81 της έστειλα το «Θαλασσινό Ημερολόγιο». Λίγο αργότερα μου έστειλε τη συλλογή «Το τελευταίο σώμα μου». Τότε αρχίσαμε να αλληλογραφούμε. Ακόμη κι όταν ήταν στο Λονδίνο -όταν ο Άθως Δημουλάς ήταν άρρωστος- μου έγραφε γράμματα. Πρόσεξε. Όχι γράμματα απελπισίας. Η Δημουλά είναι πολύ γενναία. Μοιάζουμε σε πάρα πολλά. Στην πιο πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε είπε σε ένα σημείο ότι είναι «λαϊκούρα». Κι εγώ «λαϊκούρα» είμαι. Η Δημουλά είναι η κορυφαία μας ποιήτρια. Λίγοι το παραδέχονται αυτό. Μα γιατί δεν το παραδέχονται; Η Δημουλά είναι το Νόμπελ που δεν πήρε. Ακόμη.

Και το καλοκαίρι; Δε μου είπατε για το καλοκαίρι...
Η θάλασσα είναι ένα βίωμα. Κάθε καλοκαίρι πηγαίναμε στην Χαλκιδική κι εκεί έγραφα πολύ. Η θάλασσα με επηρέαζε κυρίως αρνητικά. Γι’ αυτό, τα ποιήματα μου για τη θάλασσα είναι, όσο περίεργο κι αν ακουστεί, αντι-θαλασσινά. Έτσι πρέπει να αντιμετωπίσει ο αναγνώστης. Ως αντι-θαλασσινά.
______________________________
«Το καλοκαίρι φεύγει από πάνω μας
Όπως φεύγει το αίμα απ’ τον σκοτωμένο»
(Προμετωπίδα στο Θαλασσινό Ημερολόγιο, 1981, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη)
______________________________

Το καλοκαίρι κουβαλάει κάτι πένθιμο, δε νομίζετε;
Το καλοκαίρι είναι μια ψευδαίσθηση. Πολλοί ζούνε με ψευδαισθήσεις. Εγώ έζησα μέσα στον ρεαλισμό.

Και πώς γράφατε ποιήματα; Δεν είναι αντιφατικό;
Είναι ο άλλος κόσμος μέσα μας που εκφράζεται. Ξέρεις, εγώ ήθελα να γίνω ρεμπέτισσα. Τραγουδούσα ρεμπέτικα. Όταν ήμουν μικρή, πήγαινα έξω από τις ταβέρνες και κοίταζα από το τζάμι τους ρεμπέτες που τραγουδούσαν. Στη γειτονιά μου οι άνθρωποι έπαιρναν ένα μπουκάλι ούζο από το μπακάλη και μαζεύονταν και τραγουδούσαν στο μισοσκόταδο. Έβγαινα κι εγώ στο παράθυρο και τους άκουγα. Το πρώτο τραγούδι που άκουσα ήταν ένα του Παπαϊωάννου. Μια φορά εγελάστηκα κι ύστερα δε γελιέμαι... (τραγουδάει)

Πηγή: Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου: «Η εποχή μας πάσχει από έναν ακατάσχετο βερμπαλισμό» | ΦΥΛΛΩΣΙΕΣ | ΓΡΑΜΜΑΤΑ | Blogs | LiFO (14//07/2012)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=Pv9UnQwv5Qs

Χρήστος Γκάρτζος & Σώτια Τσώτου, Μόνο η αγάπη μένει
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Οι Μάηδες οι ήλιοι μου (1978))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Της αγάπης

Είναι οι στιγμές τα χρόνια τα ανελέητα
Είναι οι συνομιλίες που ποτέ δεν ησυχάζουν
Είμαστε εμείς που δεν ακουγόμαστε
Κάποιος άνεμος στροβιλίζει τη φωνή μας
Κάποιο χιόνι λιώνει το τραγούδι μας

Να υπάρχουμε
Πίνοντας μια χούφτα νερό
Να στεκόμαστε όρθιοι κάθε πρωί
Μπροστά στην πόρτα τού σπιτιού μας
Να φωνάζουμε στ’ αντικρινά παράθυρα:
Καλή σας μέρα
Έχουμε μια φέτα ψωμί
Να την μοιραστούμε μαζί σας
Καλή σας ώρα
Μας φτάνει ν’ αγαπηθούμε

Από τη συλλογή Διασταυρώσεις (1965)

[yiannispodinaras]

Βίκυ μου, θυμάσαι πόσο μου αρέσει η ποίηση της υπέροχης Μαρίας. Γνήσια φωνή ανθρώπινη με κάθε σκέψη και εικόνα να αντικατοπτρίζουν με ενάργεια την πορεία του απλού ανθρώπου που με τόση αξιοπρέπεια αντιμετωπίζει τη ζωή σ' όλες της τις εκφάνσεις.

[wings]

Έτσι ακριβώς είναι η ποίηση της Μαρίας, Γιάννη μου, στην οποία αποτυπώνεται πλήρως η προσωπικότητά της και η στάση ζωής που επέλεξε. Νιώθω πολύ περήφανη που είναι συντοπίτισσά μου και πολύ τυχερή που την ανθολογώ.

[wings]

Manos Hadjidakis "thalassa platia" Maria Dimitriadi - YouTube

Μάνος Χατζιδάκις & Γιώργος Ρούσσος, Θάλασσα πλατιά
(πιάνο: Στέφανος Κορκολής, κιθάρα: Στέλλα Κυπραίου, τραγούδι: Μαρία Δημητριάδη)

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Θαλασσινή πρόφαση

Θάλασσα του φθινοπώρου
Με το νερένιο κρύσταλλο
Στα μάτια σου ο μυστικός καθρέφτης
Των καραβιών των ψαριών
Και του θανάτου
Στα μάτια σου
Ένας ανέφικτος έρωτας

Δυσθεώρητο βάθος
Κρύβεις ιερά μυστικά
Εκεί στο αμετακίνητο δάσος
Της αβύσσου
Τα σταυρωμένα χέρια σκεπάζεις
Με λυπημένα τραγούδια

Στις όχθες σου χρυσόψαρα
Φύκια και θαλασσινά νούφαρα
Στις όχθες σου άμμος αστέρια
Και πυκνή σιωπή

Από τη συλλογή Περίπτωση σιωπής (1968)

Πηγή: Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Επιλογές και σύνολα [Ποιήματα (1965-1995)] (2001)

[wings]

Το τραγούδι της νύχτας - Φλέρυ Νταντωνάκη - YouTube

Τερμίτες & Μιχάλης Μαρματάκης, Το τραγούδι της νύχτας
(τραγούδι: Φλέρυ Νταντωνάκη / δίσκος: Τσιμεντένια τραίνα (1986))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Ανεπάρκεια

Κάθε ώρα κοιτάζω το πρόσωπό μου
Στον ειδωλολάτρη καθρέφτη μου
Τα υπάρχοντά μου συνάζω
Ωσάν φιλάργυρος
Τα ωραία εγκλήματά μου τακτοποιώ

Είμαι το χέρι των στερημένων
Ασθενική μήτρα
Περίπτωση πρόωρης πτώσεως

Κυνηγώ μια ηλιαχτίδα
Να αξιωθώ τα υπολείμματά της

Από τη συλλογή Διασταυρώσεις (1965)

[wings]

Alkistis Protopsalti Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ - ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ - YouTube

Σταμάτης Κραουνάκης & Λίνα Νικολακοπούλου, Η σωτηρία της ψυχής
(τραγούδι: Άλκηστη Πρωτοψάλτη / δίσκος: Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ (1985))

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Πορεία

Άφηνα πίσω μου τη θάλασσα
Τη γαλάζια βροχή
Κρατώντας ανάμεσα στα χείλη
Δυο νοτισμένα ρόδα
Ακάλυπτη πορευόμουν
Τόσο νερό…
Τόση λάσπη…
Κουβαλούσα απάνω μου
Το μερίδιό μου
Τα ρούχα μου έσταζαν
Δίψα και χόρταση
Τα μαλλιά μου έλαμπαν
Έναν δικό μου ήλιο
Τα χέρια μου
Κρατούσαν το βάρος
Μιας ευφορίας

Από τη συλλογή Διασταυρώσεις (1965)

[wings]

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Κρίνος και θύελλα

Μέσα μου κατοικεί μια θύελλα
Κι ένας κρίνος ανθίζει

Ακινητούν τα χέρια

Κανένας δε θα λυπηθεί
Όπως κανένας δε λυπάται το ρόδο
Που χτυπιέται απ’ το αδυσώπητο χαλάζι

Η θάλασσα όταν ενδοστρέφεται τι βλέπει;
Καραβιών συντρίμμια κρανία
Κοντά στα πολύχρωμα όστρακα
Κοντά στα κοράλλια
στα μαργαριτάρια

Από τη συλλογή Διασταυρώσεις (1965)

[wings]

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Γιατί ζήσαμε

Χτες είχαμε πεθάνει
Μ’ έναν θάνατο βαρύ
Πιο θάνατο από θάνατο
Είχαμε μια ρόδινη πληγή
Πάνω στα σταυρωμένα χέρια
Για να σκεπάζουμε την άλλη πληγή
Την αθάνατη πληγή

Ήταν ένας ωραίος θάνατος
Γι’ αυτό ζήσαμε

Από τη συλλογή Διασταυρώσεις (1965)