Translation - Μετάφραση

Translation Assistance => English→Modern Greek Translation Forum => English-Greek translation notes => Topic started by: crystal on 07 May, 2011, 17:23:55

Title: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: crystal on 07 May, 2011, 17:23:55
Στην Αγγλική παρατηρείται ολοένα και πιο αυξημένη η τάση να χρησιμοποιούνται η θηλυκή προσωπική she και κτητική her αντωνυμία για αναφορά σε ουσιαστικά όπως reader, author κλπ. αντί των αντίστοιχων αρσενικών he και his, σε μια προσπάθεια για τήρηση της πολιτικής ορθότητας και σε αυτόν τον τομέα. Πολλές φορές μάλιστα απουσιάζει εντελώς η σωστότερη πιθανότερα εκδοχή he/she και his/her. Ποιος είναι ο ενδεδειγμένος χειρισμός του φαινομένου αυτού στην Ελληνική γλώσσα κι ελληνική πραγματικότητα όπου η κυριαρχία του αρσενικού καλά κρατεί;

Παραθέτω αποσπάσματα από μία περίπτωση όπου έγινε αναφορά στο ζήτημα. Βλέπε και https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=152375.msg337379#msg337379

Το σωστό θα ήταν να δινόταν το εναλλακτικό his/her, άλλως πάμε στην άλλη άκρη -- από το να εξοβελίζουμε το θηλυκό να παραμερίζουμε το αρσενικό.

Άρα, αφού δεν υπάρχει το his/her στο πρωτότυπο, εγώ τι πρέπει να ακολουθήσω; Νομίζω ότι, για τα ελληνικά δεδομένα, η κυριαρχία του αρσενικού σε τέτοιες περιπτώσεις καλά κρατεί.

Άφησέ το στο αρσενικό. Δίκαιο έχεις· στην ελληνική κυριαρχεί το αρσενικό. Όταν δίδασκα σε ακροατήριο που οι γυναίκες αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία και πάλι χρησιμοποιούσα αρσενικού γένους αντωνυμίες. Αν έλεγα λ.χ. "κάποιες από εσάς..." και υπήρχε έστω και ένα αγόρι στην τάξη θα γινόταν παρεξήγηση..

Αναφέρω, επίσης, ενδεικτικά:

Από που προέρχονται όλα αυτά που ακούμε σήμερα,- οι θυματοποιημένες φεμινίστριες, το κινημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων,οι πλασματικές στατιστικές, η πλαστογραφημένη ιστορία,τα ψέματα, οι απαιτήσεις, όλα τα υπόλοιπα συναφή- από που προέρχονται; Για πρώτη φορά στην Ιστορία μας πρέπει να φοβόμαστε μη τυχόν χρησιμοποιήσομε λάθος λέξη, κάποια λέξη η οποία είναι ενδεχόμενο να καταγγελθεί ως προσβλητικη ή ωμή, ρατσιστική ,  σεξιστική ή ομοφοβική.

Έχομε δει άλλες χώρες, ιδιαίτερα τον τελευταίο αιώνα, όπου παίχτηκε το ίδιο έργο. Και τις παρακολουθούσαμε πάντοτε με ανάμεικτο οίκτο και -ειλικρινά- κάποτε με σκωπτική διάθεση, καθώς μας φαινόταν πολυ απίθανο να έρθουν άνθρωποι σε τέτοια κατάσταση ώστε να φοβούνται και να διαλέγουν πoιά λεξη να χρησιμοποιήσουν.Όμως τώρα αντιμετωπίζομε αυτή την κατάσταση στην ίδια μας τη χώρα. Τη συναντάμε ιδιαίτερα στα κολλέγια , αλλά εξαπλώνεται σε όλη την κοινωνία. Από που έρχεται αυτό το κακό; Τι είναι;

Το ονομάζομε “Πολιτικά Ορθό”. Το όνομα προήλθε από παρωδία, στην κυριολεξία από ένα κωμικό καρτούν, και έχομε ακόμα και σήμερα την τάση να το παίρνομε για αστείο. Δυστυχώς πρόκειται για σοβαρότατο ζήτημα ζωής και θανάτου. Πρόκειται για τη πιο σπουδαία νοσηρή οντότητα του τελευταίου αιωνα, μια νόσο που άφησε στο πέρασμά της δεκάδες εκατομμύρια νεκρους στην Ευρώπη, τη Ρωσία και την Κίνα, σε όλο τον κόσμο. Η ιδεολογική νόσος του “Πολιτικά Ορθού” δεν είναι αστείο,αλλά ιδεολογία θανάτου. [...]
http://pamet-thessaloniki.com/2011/05/05/%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%83-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%83-%CE%BF%CF%81%CE%B8%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%83/

I've read a lot of computer books, as I'm sure many of you have, and I've noticed that many (far more than half) of these books use "she" and "her" to refer to unnamed programmers/users/etc, rather than "he" or "him". I don't read a lot of other nonfiction, so I can't comment on other subject areas, but I've been surprised at how consistent this seems to be in programming literature, given that "he" and "him" are much more common in general. Really I think it's a pretty cool thing, especially given that programming is such a male-dominated field; I wouldn't be at all surprised if the literature reinforced this, but instead it seems to be pushing the other way.

Anyway, assuming I'm not imagining this, does anybody know how it came to pass? Was there a group of publishers and authors that got together one day and decided to make it happen? Did some publisher start doing it and become a trend-setter? Has it been this way since day one? I haven't been able to locate any discussion of this on the web, but I've been wondering about it for years.
http://stackoverflow.com/questions/1151678/how-did-female-pronouns-become-so-common-as-gender-neutral-in-programming-books
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: mavrodon on 07 May, 2011, 17:45:49
'Ανοιξες ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα. Σε όλη την μακρόχρονη πορεία της ανθρωπότητας -- που δεν είναι και τόσο μεγάλη σχετικά με την ηλικία του πλανήτη μας -- το αρσενικό ήταν κυρίαρχο. Ίσως βοήθησε και η φύση (σωματική ρώμη και ανημποριά των γυναικών λόγω εγκυμοσύνης εξαιτίας μη δυνατότητας οικογενειακού προγραμματισμού). Έτσι, ακόμη και ο Θεός ήταν αρσενικός. Τώρα τα πράγματα αρχίζουν και έχουν κάποια ισορροπία, όμως, στο όνομα της "πολιτικής ορθότητας" η ζυγαριά γέρνει σε λάθος μεριά, ίσως από αντίδραση σε καταπίεση χιλιετιών. Πριν από κάποιες δεκαετίες, οι γυναίκες έπεφταν θύματα άγριου ξυλοδαρμού. Είναι τώρα η σειρά να δέρνουν οι γυναίκες τους άνδρες;
Νομίζω ότι η πολιτική ορθότητα είναι ένα κατασκεύασμα διεστραμένων εγκεφάλων. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Ένα από τα τελευταία είναι η έκδοση του αριστουργήματος του Mark Twain, "Huckleberry Finn", από το οποίο απαλοίφτηκε η λέξη νέγρος ως μη πολιτικώς ορθή! ( http://www.dailymail.co.uk/news/article-1344192/Huckleberry-Finn-removes-N-word-Political-correctness-takes-Mark-Twains-classic.html).
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: crystal on 07 May, 2011, 17:58:13
Από την προσωπική μου εμπειρία, έχω να μοιραστώ τα εξής:

Συνάντησα πρώτη φορά το φαινόμενο αυτό πριν από μερικά χρόνια κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και στη συνέχεια διαβάζοντας συγγράμματα στο πρωτότυπο που μας παρέχονταν στο μεταφραστικό και στην αγγλική φιλολογία αντίστοιχα. Όταν αργότερα μπήκα σε τάξη να διδάξω ως καθηγήτρια Αγγλικής και, θέλοντας να μεταδώσω όχι μόνο γραμματικές και λεξιλογικές γνώσεις αλλά γνώσεις από ένα ευρύτερο πολιτισμικό φάσμα, επιχείρησα να θίξω το θέμα αυτό στους ενήλικες Έλληνες μαθητές μου, οι αντιδράσεις ήταν μάλλον οι αναμενόμενες: «τι χαζά είναι αυτά», «αυτοί οι Άγγλοι δεν ξέρουν τι τους γίνεται». Εις μάτην προσπαθούσα να εξηγήσω την έννοια της «πολιτικής ορθότητας». Με κοιτούσαν λες και ήμουν από τον 'Αρη (και πιστέψτε με, δεν αφήνω και πολλά περιθώρια για ανούσιες και προσβλητικές συζητήσεις).

Αυτά ως προς την αντίδραση μέρους, τουλάχιστον, του ελληνικού κοινού.
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: mavrodon on 07 May, 2011, 18:10:19
Η πολιτική ορθότητα εκπήγασε από την Αμερική, μια κατεξοχήν συντηρητική κοινωνία. Στη χώρα μας αυτή η έννοια ακολούθησε άλλες ατραπούς. Έτσι, λ.χ.  οι ανάπηροι δεν λέγονται πια  έτσι αλλά άτομα με ειδικές ανάγκες ή με ειδικές ικανότητες, έκφραση που αποτελεί το άκρον άωτον του λαϊκισμού. Γενικά πρόκειται για κοινωνική υποκρισία να χρησιμοποιούμε τις λέξεις αφού τις περάσουμε από μπουγάδα με μπολικη δόση λευκαντικού.
 
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: crystal on 07 May, 2011, 18:21:09
Συμφωνώ. Είναι παρόμοιο με τον δήθεν εξευγενισμό μερικών επαγγελμάτων π.χ. αντί για καθαρίστρια → υπεύθυνη καθαριότητας και αντί για σκουπιδιάρης → υπεύθυνος συλλογής απορριμάτων.

Μα, ίσα ίσα, τότε είναι που ενοχοποιούμε οι ίδιοι κάποιες έννοιες!
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: mavrodon on 07 May, 2011, 18:26:08
Μπράβο! Μπήκες στη σκέψη μου. Στη Νέα Υόρκη, οι σκουπιδιάρηδες μετονομάστηκαν σε "sanitation engineers" στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας!
Για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη (βλ. και το to call a spade a spade και την ενδιαφέρουσα εξήγηση στο  http://www.phrases.org.uk/meanings/call-a-spade-a-spade.html).
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: crystal on 07 May, 2011, 18:34:43
Ωχ! Τώρα, όμως, εγώ σκέφτηκα και κάτι άλλο ορμώμενη από το

It might be thought that this derives from the derogatory use of the slang term 'spade', meaning Negro - an American term originating in the 20th century.
http://www.phrases.org.uk/meanings/call-a-spade-a-spade.html

και αυτό είναι το

The Human Stain is set in the 1990s United States, during fierce culture wars, political correctness and the Bill Clinton-Monica Lewinsky scandal. The story is told by Nathan Zuckerman, a writer who lives a secluded life where Coleman Silk is his neighbor. Silk is a classics professor and dean of faculty at Athena College, a fictional institution in the Berkshires of western Massachusetts. At 71, Silk is unjustly accused of racism by two black students, because of referring to them as "spooks", since they had never shown up in his seminar: "Do they exist or are they spooks?" Having never seen the students, Silk did not know they were black when he made the comment. The uproar eventually leads to Silk's resignation and soon after, to the death of his wife Iris. Silk starts an affair with one of the school's janitors, Faunia Farley, a 34-year-old woman married to an abusive Vietnam veteran. Through flashbacks, it is revealed that Coleman Silk is a mixed-race man who had been presenting himself as Jewish.
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Human_Stain
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: iogo on 07 May, 2011, 19:00:22
Δεν θα έπρεπε ο ανάπηρος, ο σκουπιδιάρης και η καθαρίστρια να μπορούν να επιλέξουν (και να επιβάλουν) κάποιους εναλλακτικούς όρους; Κατά την γνώμη μου ή αποδοχή τέτοιων εναλλακτικών όρων δηλώνει, ή θα έπρεπε να δηλώνει, πιο πολύ ένδειξη ευαισθησίας (εκ μέρους των «άλλων»), παρά πολιτική ορθότητα. 
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: crystal on 07 May, 2011, 19:03:46
Αυτό ακριβώς, και νομίζω όλοι συμφωνούμε. Θα έπρεπε να δηλώνει αλλά αμφίβολο είναι κατά πόσο αυτό ισχύει. Όταν αυτό επιτευχθεί, θα είναι για όλους πολύ καλύτερα γιατί θα είναι δείγμα ωρίμανσης της νοοτροπίας του Έλληνα και όχι μόνο.
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: mavrodon on 07 May, 2011, 19:32:16
Η λέξη τυφλός είναι σωστή, η λέξη τύφλα είναι λάθος. Το φτυάρι γιατί να μην λέγετε φτιάρι αλλά όργανο αναδιαμόρφωσης του εδάφους;
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: iogo on 07 May, 2011, 20:06:52
Η λέξη τυφλός είναι σωστή, η λέξη τύφλα είναι λάθος. Το φτυάρι γιατί να μην λέγετε φτιάρι αλλά όργανο αναδιαμόρφωσης του εδάφους;

Eίναι σωστή αλλά για πολλούς όχι κατάλληλη. Όπως π.χ. για ένα κοριτσάκι δεκαπέντε ετών που ψάχνει το πρώτο του φλερτ (μάλλον έμεινα πίσω) ;) .Eίμαι της γνώμης, μιλώντας γενικά βέβαια, πως δεν πρέπει να βάζουμε ταμπέλες για λογαριασμό άλλων. Εξαιρούνται βέβαια οι καταστάσεις γραφειοκρατικού/νομικού χαρακτήρα.
Title: Re: Θηλυκό γένος και πολιτική ορθότητα
Post by: mavrodon on 08 May, 2011, 10:11:51
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν άρθρα στη χθεσινή Καθημερινή σχετικά με τα άτομα με σωματικές αναπηρίες. Η λέξη αναπηρία χρησιμοποιείται σε όλα τα γραφόμενα (βλ. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_07/05/2011_441219 και τα συνοδά κείμενα).