Αγαπητέ μου,
είναι λίγο πιο περίπλοκο:
Το "κτίζω" έχει θέμα "κτίσ-" και όχι "κτι-". Βλέπε "κτίσ-μα", "κτισ-τός" κ.ά.
Άρα, με την κατάληξη "-τήριο" θα έπρεπε να είναι "*κτιστήριο". Δεν είναι όμως...
Ξέρει κανείς καμιά κατάληξη "-ριο"; Εγώ μόνο το "Ρίο" - "Αντίρριο" ξέρω
Καιρός να μάθεις και άλλες λέξεις. Όρα κατωτέρω...
Αντίθετα, γνωρίζουμε ότι τα άτονα αρχικά φωνήεντα εξέπεσαν συχνά στη Νεοελληνική: πβ. έλαιον > ελάδιον > λάδι, όμμα > ομμάτιον > μάτι.
Έτσι και "ευκτήριος οίκος" > "ευκτήριον" > "κτήριον".
Θα μας δείρουν με αυτά που γράφονται εδώ.
Από το θέμα ευχ- λοιπόν και κατά τα λεγόμενά σου,
εξέπεσαν
τα ΔΥΟ φωνήεντα "ε" + "υ",
έτσι γιά ποικιλία, μιά και η έκπτωση (συνήθως... ) αφορά ΕΝΑ φωνήεν
και το υπόλοιπο -κτήριο,
άλλαξε και σημασία!
Άσε που η λέξη ευκτήριος είναι επιθετικός τριγενής και δικατάληκτος προσδιορισμός
και ΟΧΙ ουσιαστικό, έ;
κατά συνέπεια, έχουμε¨
Ο κτήριος, η κτηρία ( και όχι η κτήριος, ως ΜΗ σύνθετη λέξη ), το κτήριον!!!
Και θέλεις να πάρουμε στα σοβαρά αυτά που γράφεις...
Υπάρχει και εναλλακτική ετυμολόγηση από το "οικητήριον", με παρόμοιες φωνολογικές διεργασίες, αλλά θεωρείται λιγότερο πιθανή.
Πιστοποίησέ το σε οιοδήποτε ετυμολογικό λεξικό (όχι κα'να παμπάλαιο, βεβαίως).
( Μόνον από αυτούς που προσπαθούν να μπαλώσουν τα αμπάλωτα...
Αυτό δε, δεν είναι ετυμολόγηση, αλλά μπουρδολογία - παντού,
σε όλες τις κάστες, επιστημονικές ή μη, εκτός των αξιολόγων επιστημόνων,
υπάρχουν και οι φαιδροί ημιαγράμματοι.)
Αγαπητέ μου,
Δεν είναι καθόλου περίπλοκο,
αν γνωρίζει κανείς λίγο από ετυμολογία και δεν αυθαιρετεί,
ούτε βασίζεται σε "νεοελληνικές" λεξικογραφίες τύπου Μπαμπινιώτη,
με τα πλείστα όσα λάθη, ηθελημένα ή αθέλητα,
όπως το να γράφουμε αντί "ορθοπεδικός", "ορθοπαιδικός"...
( Στο τελευταίο, επιφυλάσσομαι να μεταφέρω εδώ και σε σχετικό νήμα,
πλήρη σχετική εργασία από φιλόλογο, [β]απόλυτα τεκμηριωμένη[/β],
όπου, γιά όσους χρησιμοποιούν το μυαλό τους,
φαίνεται ξεκάθαρα, το πόσο σοβαρά πρέπει να παίρνουμε τα έργα του Μπαμπινιώτη. )
Το "κτίζω" έχει θέμα
"κτι-χ-", χαρακτήρα -χ- ( ουρανικό )
και ακολουθεί το πρόσφυμα "J" ( Γιώτ ),
όπως σε
όλα τα εις -ίζω ρήματα
[ χ ή κ ή γ ή δ + J = ζ, όπως και στο "αλλά-χ -J-ω" > αλλάζω ( αλλαχού, αλλαγή ),
ή στο "παί-δ-J-ω" > παίζω, παιδιά, παιδεία].
Αναφορικά με την κατάληξη, μήπως σου θυμίζει τίποτα η αναφορά στις λέξεις
"νεώ-ριο", " αλφαβητά-ριο", "τροπά-ριο", "προσευχητά-ριο", "φυτώ-ριο", "συναξά-ριο";
Να, λοιπόν, που έμαθες πέραν του Ρίου και άλλες λέξεις με την κατάληξη -ριο...
Και γιά να μην σου παρέχεται μασημένη τροφή,
ψάξε να βρεις την σημασιολογική
διαφορά αποδιδομένης εννοίας
των καταλήξεων -ριο και -τήριο,
όχι στο διαδίκτυο όπου "σνομπάρεται" και στραγγαλίζεται
από πλείστες όσες αυθαιρεσίες συστηματικά η ελληνική,
αλλά στις παλιές καλές και
απόλυτα αξιόπιστες πηγές
( Πυρσός, Ήλιος, Ησύχιος, Liddle-Scott κλπ. )
που τόσο απαξιώνεις με τον τρόπο που αναφέρεσαι σε αυτές.
Πώς διάβολο, τώρα, την ρίζα ευχ- με κατάληξη -τήριος την κάνεις εσύ -κτήριος,
είναι απορίας άξιο.
Θα μου πεις, κοτζάμ Ακαδημαϊκοί και την πάτησαν,
μπερδεύοντας τις ρίζες και τα θέματα των λέξεων...
( Πήραν σωστή απόφαση, από λάθος δρόμο και με λανθασμένη αιτιολόγηση! )
Ουδείς άσφαλτος, κατά την Αντζελοδημητριακή ρήση,
την οποία - σημειωτέον -
βρήκε σωστή ο Μπαμπινιώτης!
Τι δουλειά έχει μωρέ, η ευχ-ή με τα κτίρια;
Τι αυθαιρεσία και δολοφονία της γλώσσας είναι αυτή,
ιδιαίτερα σε
αυταπόδεικτα θέματα,
όπου δεν χωρεί προσωπική γνώμη κανενός,
αλλά ομιλεί αυτή καθ' εαυτή η δομή και η ετυμολογία της γλώσσας;
Η πιό λογικοφανής αλλά μόνον λογικοφανής και όχι λογική εξήγηση γιά το λάθος αυτό,
είναι αυτή που αποδίδει την γραφή με "η" στην ρίζα "κτη-", Δωρικά "κτα-"
από το ρήμα "κτά-ω > κτώ".
Αλλά και πάλι, η ιδιοκτησία λέγεται (από)
κτημα και όχι (απο)κτήριο...
Και Κτήση = ιδιοποίηση ( κατά-κτηση, από-κτηση, ανά-κτηση ),
αλλά Κτίση =
κατασκεύασμα!
Αν τα παραπάνω
- που
δεν είναι προσωπικές εκτιμήσεις αλλά αντικειμενική και απόλυτα τεκμηριωμένη αναφορά στο θέμα -
δεν γίνονται κατανοητά,
η ευθύνη είναι σ' αυτούς
που δεν καταλαβαίνουν.
Με το ζόρι, παντρειά δεν γίνεται.
Θεωρώ περιττό να επανέλθω στο θέμα αυτό,
μιά που δεν το βλέπω εγωιστικά,
σαν πεδίο ανούσιων βερμπαλισμών γιά δημιουργία εντυπώσεων και μόνον.