Είναι αλήθεια ότι με το μονοτονικό έχουμε κάποια τέτοια θεματάκια. Νομίζω, πάντως, ότι η Γραμματική καλά τα λέει εδώ. Η λογική πρέπει να είναι αυτή: από τη στιγμή που μετά τη σίγηση του αρκτικού τονιζόμενου φωνήεντος της δεύτερης λέξης (είτε αυτή είναι μονοσύλλαβη είτε δισύλλαβη) δεν υπάρχει πρόβλημα ανάγνωσης, αυτός ο (χαμένος) τόνος δεν αναβιβάζεται στην προηγούμενη λέξη. Έτσι γράφουμε: μου΄ρθε, του΄πε, το΄ξερα, του΄δωσα κ.λπ.
Απεναντίας, με τους μονοσύλλαβους τύπους μπω, βγω, βρω και ΄ρθω βάζουμε τόνο στην προηγούμενη λέξη, αν αυτή τονίζεται ισχυρά, αλλιώς όχι. Π.χ. θά μπω (αλλά: θα μπω = θα μπώ), θα τό βρω (αλλά: θα το βρω = θα το βρώ).
Όλα αυτά βεβαίως διέπονται από μια λογική· με το μονοτονικό όμως πάντοτε είμαι επιφυλακτικός.
Αγαπητέ dubitans, αυτό το "
δεν υπάρχει πρόβλημα ανάγνωσης", που διέπει την λογική του κανόνα τονισμού,
είναι το πρόβλημα. Ο αναγνώστης, αλλά και ο συντάκτης, "ξύνει το κεφάλι του" πολλές φορές "ψάχνοντας" αν υπάρχει πρόβλημα ανάγνωσης ή όχι. Από την στιγμή που το "τονικό" σύστημα δεν είναι πράγματι
τονικό, δηλαδή δεν μπαίνει τόνος
μόνο στη συλλαβή που
τονίζεται πράγματι στον προφορικό λόγο, ο κανόνας πρέπει να είναι σαφής και η εφαρμογή του να μην επαφίεται στην κρίση του χρήστη. Η κρίση του χρήστη θα μπορούσε να βασίζεται μόνο στο προφορικό κριτήριο, ώστε, όταν αυτός γράφει, να τονίζει αυτό που θέλει πράγματι να τονίσει και, όταν διαβάζει, να αναγνωρίζει αβίαστα τα τονισμένα και τα άτονα του αναγνώσματος. Σκέφτηκε ο χρήστης να γράψει το εκφώνημα [
θavγó]; Ε, τότε να γράψει αβίαστα:
θα βγώ ! Αν σκέφτηκε το εκφώνημα [
θávγo], ε τότε να γράψει
θά βγω!
(Αλήθεια, η ίδια η γραμματική είναι ασυνεπής με τον εαυτό της σχετικά με τα
μπω,
βγω,
βρω και
'ρθω. Το τελευταίο προφανώς το εννοεί ότι προέρχεται από
αφαίρεση αρχικού φωνήεντος:
'ρθω < έρθω. Ποια η διαφορά όμως του
θά 'ρθω από το
μου 'ρθε , που σύμφωνα με τον κανόνα δεν θέλει τόνο; Για την ακρίβεια και οι τέσσερις παραπάνω λέξεις, στην φάση της εξέλιξής τους, έχουν υποστεί αφαίρεση ενός τονισμένου
έ, αφού ετυμολογικά:
μπω (μπαίνω < αρχ.
εμβαίνω),
βγω (βγαίνω < αρχ.
εκβαίνω),
βρω (βρίσκω < αρχ.
ευρίσκω) και
ρθω (
έρχομαι < αρχ.
έρχομαι), μόνο που στα τρία πρώτα δεν χρησιμοποιείται σήμερα πλήρης τύπος με το
έ - τουλάχιστον στην γενική νεοελληνική γλώσσα - ενώ στο τελευταίο χρησιμοποιείται και ο τύπος
έρθω. Βέβαια, σε άλλους τύπους υπάρχει το
έ και στα άλλα όπως π.χ. στις προστακτικές
έμπα και
έβγα).
...Όλα αυτά βεβαίως διέπονται από μια λογική· με το μονοτονικό όμως πάντοτε είμαι επιφυλακτικός.
Τί dubitans θα ήσουν αν δεν ήσουνα επιφυλακτικός :-)