Κική Δημουλά

[wings]

Κική Δημουλά



Η Κική Δημουλά είναι Ελληνίδα ποιήτρια, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Ποίησης.

Γεννήθηκε το 1931 στην Αθήνα, όπου και ζεί. Παντρεύτηκε τον μαθηματικό και ποιητή Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Θέματα που κυριαρχούν στα ποιήματά της είναι η απουσία, η φθορά, η απώλεια, η μοναξιά και ο χρόνος. Χαρακτηριστικά της ποίησής της είναι η προσωποποίηση αφηρημένων εννοιών, η ασυνήθιστη χρήση κοινών λέξεων και η πικρή φιλοπαίγμων διάθεση.

Τιμήθηκε το 1972 με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Το λίγο του κόσμου, το 1989 με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή Χαίρε ποτέ και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης. Η Association Capitale Européenne des Littératures έχει ήδη αναγγείλει τη βράβευσή της, τον Μάρτιο του 2010, με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα βουλγαρικά, τα γερμανικά και τα σουηδικά.

Ποιήματα δημοσιευμένα στο Translatum:

• Απροσδοκίες / Χαίρε ποτέ (1988)
• Βασιλιάς ή πένης / Ενός λεπτού μαζί (1998)
• Γιαλό-Γιαλό
• Γράψε λάθος / Χαίρε ποτέ (1988)
• Εκρηκτικό πόρισμα /
• Έκστασις / Ερήμην (1958)
• Εν πτωχεύσει / Ερήμην (1958)
• Η απαρηγορία / Το λίγο του κόσμου (1971)
• Κλέφτες στη σκέψη / Ενός λεπτού μαζί (1998)
• Μητέρα του κάτω ορόφου / Ενός λεπτού μαζί (1998)
• Ο πληθυντικός αριθμός / συγκεντρωτική έκδοση «Ποιήματα» (1998)
• Οι λυπημένες φράσεις / Το λίγο του κόσμου (1971)
• Πάσχα στο φούρνo / Ενός λεπτού μαζί (1998)
• Ρομαντική Διαφωνία /
• Σαν να διάλεξες / Η εφηβεία της λήθης (1994)
• Στο πλοίο / Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως (2007)
• Tο άλλοθι |The alibi (Translation: David Connoly) / Eνός λεπτού μαζί, Ίκαρος 1998
• Το διαζευκτικόν ή / Το λίγο του κόσμου (1971)
• Τα πάθη της βροχής
• Το κοριτσάκι με τα σπίρτα / Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως (2007)
• Τυφλό σύστημα επαφής / ήχος απομακρύνσεων (2001)
• Υπό την απειλή του θέλω / Χλόη θερμοκηπίου (2005)
• Φωτογραφία 1948 / Το λίγο του κόσμου (1971)

Συνεντεύξεις και άλλα

• Κική Δημουλά: συνέντευξη στη Βίκυ Φλέσσα (Στα Άκρα)
• Κική Δημουλά: συνέντευξη στην Εύη Κυριακοπούλου
• Η Κική Δημουλά θα τιμηθεί με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας 2010
• Κική Δημουλά, Μια ποιήτρια εξομολογείται
• Κική Δημουλά: συνέντευξη στον Κώστα Κατσουλάρη (Bookpress)

Σύνδεσμοι

• Κικὴ Δημουλᾶ - Ποιήματα και συνεντεύξεις σε πολυτονικά
• Κική Δημουλά - Βικιπαίδεια
• Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού - Δημουλά Κική
• Νίκος Δήμου για την Κική Δημουλά

[Επιστροφή στο ευρετήριο ελληνικής ποίησης]

[λinaπ]

Κική Δημουλά, Kλέφτες στη σκέψη

Kλαίγοντας περιγράφει
πώς ρήμαξαν το σπίτι της ληστές
της πήρανε χρυσαφικά και βίασαν οι άθλιοι
γερόντισσες αξίες.

Δε χαίρεται;

Eμένα έχει χρόνια να πατήσει
κλέφτης το πόδι του στο σπίτι
ούτε για καφέ.
Eπίτηδες αφήνω ξεκλείδωτο το μπρίκι.

Kάθε φορά επιστρέφοντας προσεύχομαι
να βρώ σπασμένους τους κυνόδοντες της πόρτας

να σείονται τα φώτα σαν μόλις να κουτούλησαν
με σεισμού πανύψηλου κεφάλι

να δω κλεμμένα τα κτερίσματα
από τις μούμιες βασιλείες του καθρέφτη

σαν κάποιος να ξυρίστηκε στο μπάνιο
και στη σπανή αφή μου να 'χουν φυτρώσει γένια
χάμω δεμένη χειροπόδαρα να κείται η διάψευσή τους

κι απ' την κουζίνα να 'ρχεται με το πάσο του ατμός
ζεστής πατημασιάς με μπόλικη κανέλα από πάνω.

Από τη συλλογή Ενός λεπτού μαζί (1998)

[legally_blonde]

Κική Δημουλά, Σαν να διάλεξες

Παρασκευή είναι σήμερα θα πάω στη λαϊκή
να κάνω έναν περίπατο στ’ αποκεφαλισμένα περιβόλια
να δω την ευωδιά της ρίγανης
σκλάβα σε ματσάκια.

Πάω μεσημεράκι που πέφτουν οι τιμές των αξιώσεων
βρίσκεις το πράσινο εύκολο
σε φασολάκια κολοκύθια μολόχες και κρινάκια.
Ακούω εκεί τι θαρρετά εκφράζονται τα δέντρα
με την κομμένη γλώσσα των καρπών
ρήτορες σωροί τα πορτοκάλια και τα μήλα
και παίρνει να ροδίζει λίγη ανάρρωση
στις κιτρινιάρικες παρειές
μιας μέσα βουβαμάρας.

Σπάνια να ψωνίσω. Γιατί εκεί σου λένε διάλεξε.
Είναι ευκολία αυτή ή πρόβλημα; Διαλέγεις και μετά
πώς το σηκώνεις το βάρος το ασήκωτο
που έχει η εκλογή σου.
Ενώ εκείνο το έτυχε τι πούπουλο. Στην αρχή.
Γιατί μετά σε γονατίζουν οι συνέπειες.
Ασήκωτες κι αυτές.
Κατά βάθος είναι σαν να διάλεξες.

Το πολύ ν’ αγοράσω λίγο χώμα. Όχι για τα λουλούδια.
Για εξοικείωση.
Εκεί δεν έχει διάλεξε. Εκεί με κλειστά τα μάτια.

Από τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης (1994)

[valevi]

Με αφορμή τη γιορτή της μητέρας άκουσα στο ραδιόφωνο ένα εκπληκτικό ποίημα της Κικής Δημουλά από τη συλλογή "Ενός λεπτού μαζί". Δεν μπορώ να βοηθήσω με στίχους αλλά μιλούσε για τότε που φεύγουν τα παιδιά από το σπίτι. Ανέφερε κάτι σαν "το πειρατικό πλέιμομπιλ καράβι δεν μου είχε φανεί τρομαχτικό" και "έπλεκα τις ανησυχίες μου στα μαλλιά της Μπάρμπι"...

Ξέρω πως ζητάω δύσκολα, αλλά νομίζω πως όποιος το γνωρίζει θα καταλάβει σε ποιο ποίημα αναφέρομαι. Μήπως το έχετε στο αρχείο του μυαλού σας (ή στα κιτάπια σας;)

[Natassa]

Κική Δημουλά, Υπό την απειλή του θέλω

Σοῦ ἔτεινα προσέγγιση
ἀλλὰ ἤδη χαιρετισμὸ μοῦ ἔστελνε τὸ χέρι σου
ἀπογειωμένο σὲ ὕψος ἀσφαλείας του
πάνω ἀπὸ δυὸ χιλιάδες πόδια ὑπολογίζω.

Ἄξιον ἀπορίας τὰ κατάφερα
τηλαισθαντικὸς ἀεροπειρατὴς νὰ μπῶ
στὸν ἐναέριο χῶρο του
καὶ σημαδεύοντάς το μὲ μακρύκανο
κυνηγενικὸν αἰφνιδιασμὸ
νὰ χάσει ὕψος τὸ ἀνάγκασα
καὶ μὲς στὸ χέρι μου νὰ προσγειωθεῖ.

Από τη συλλογή Χλόη θερμοκηπίου (2005)

[spiros]

Πολύ τρυφερό ποίημα, με μια ελαφριά δόση συναισθηματικής τρομοκρατίας.

[wings]

Με μια βαριά δόση τρομοκρατίας, θες να πεις. Δηλαδή πόσο πιο βαριά μπορούσε να την κάνει η ποιήτρια; Σε ένα τρυφερό (;;;) πιάσιμο του χεριού θέλει να καταλήξει μετά απ' αυτόν τον φοβερό και τρομερό πρόλογο. Ή κάνω λάθος;

[spiros]

Ο ευφημισμός είναι από τα αγαπημένα μου εκφραστικά μέσα όταν αναφέρομαι σε πρακτικές συναισθηματικού εκβιασμού. Θυμάμαι, κάπου είχα διαβάσει ένα Γάλλο ποιητή όπου έλεγε ότι υπάρχουν κάποιες λέξεις οι οποίες δεν έχουν προστακτική. Π.χ. η λέξη «διαβάζω» και η λέξη «αγαπώ» (ως εκ τούτου, το «διάβαζε» και το «αγάπα (με)» δεν πρέπει να υφίστανται στο συναισθηματικό λεξιλόγιο κανενός).

Σε προσωπικό επίπεδο, η απόπειρα ανθρώπων να σε κάνουν να τους αγαπήσεις με χρήση συναισθηματικού εκβιασμού («εγώ θέλω να με αγαπήσεις εδώ και τώρα αλλιώς...») μόνο οίκτο και λύπηση μπορούν να με κάνουν να νοιώσω – συναίσθημα εκ διαμέτρου αντίθετο με τον ερωτισμό.

[wings]

Ε, ναι, αλλά εδώ το βαραίνει πολύ το πράγμα η Κική Δημουλά. Αν δεν θέλει ο άλλος να σου πιάσει το χέρι, δεν το κάνει ούτε με την απειλή βόμβας. Κι αν τελικά το κάνει κάτω από τόση πίεση, θα είσαι ευχαριστημένος που τον έφερες στα νερά σου;

Γιατί το δικό μου θέλω αρχίζει και τελειώνει δίπλα στο δικό σου. Όπως λέει ο θυμόσοφος λαός, «με το ζόρι παντρειά δεν γίνεται».

Ωστόσο, θα μου επιτρέψεις - ανεξάρτητα από το γεγονός ότι συμφωνούμε στην κεντρική ιδέα - να επιμείνω ότι το ποίημα αυτό είναι παραφορτωμένο για τα κυβικά του και με πολλές φραστικές εξάρσεις και υπερβολές που ναι μεν εντυπωσιάζουν λεκτικά, αλλά εμένα προσωπικά μου φέρνουν δυσφορία. Κοντολογίς, δεν το θεωρώ δα μια από τις καλύτερες στιγμές της Δημουλά.

[spiros]

Σαφώς κι έχει γράψει καλύτερα ποιήματα.
Εν προκειμένω, η χρήση της εκτεταμένης μεταφοράς εξυπηρετεί τον σκοπό του ποιήματος ο οποίος επιτελείται επιτυχώς.

[Natassa]

Ναι, δεν είναι από τα καλύτερά της και μοιάζει, πράγματι, λίγο παραφορτωμένο.

Γιατί, όμως, τρομοκρατία; Δεν υπάρχουν μόνο οι δύο αντίθετες καταστάσεις "θέλω" ή "δε θέλω" (να σου πιάσω το χέρι ή ό,τι άλλο) αλλά εσύ με αναγκάζεις. Δεν έχετε βρεθεί ποτέ σε φάση θέλω και δε θέλω ταυτόχρονα -για διάφορους λόγους κι όχι απαραίτητα γιατί δεν επιθυμείτε/αγαπάτε τον άλλο;

Εμένα δε μου μοιάζει καθόλου τρυφερό το ποίημα, ούτε η απόπειρα προσέγγισης σώνει και καλά ερωτική. Υπάρχουν κι άλλες συναισθηματικές καταστάσεις μεταξύ δύο ερωτικών συντρόφων.

Προσθήκη: Τώρα που το σκέφτομαι, λέτε να είμαι τρομοκρατική φύση; Γενικά, η έκφραση μεγάλης τρυφερότητας στην ποίηση με "μπουκώνει" συναισθηματικά.

[wings]

Κική Δημουλά, Στο πλοίο

Μικρόσωμο νεαρό ζευγάρι.
Εκπατρισμένη των ματιών η καταγωγή.
Κάπου στην επιβίωση θα δουλεύουν
– φημίζεται για την αξιοσύνη της
η υποταγή.

Με άδεια καλοκαιρινή.
Ελεύθερα τώρα τα χέρια νοικοκυρεύουν
τα παραμελημένα χάδια τους.

Θαυμάζω τι επιδέξια ξαπλώνουν τα δάχτυλα
στου παιχνιδιού τους το κρεβάτι
σφιχτά δεμένα
σα να πλέκουν γελαστά καλαθάκια
με πόθου συστροφή τα γεμίζουν
τα ξηλώνουν κι απ' την αρχή τα πλέκουν

σα να κουράστηκε τώρα ο νέος
ίσως απ' την πολλή ελευθερία της πλοκής
λίκνιζε χαρούμενα και το πλοίο
γέρνει κι αποκοιμιέται
πάνω στο αριστερό του σκουλαρίκι

ξύπνια εκείνη ακόμα
κοιτάζει για λίγο το κοιμισμένο χέρι του
κι αργά προσεκτικά μην το ξυπνήσει
στον ώμο της το φέρνει
κι επάνω του γέρνοντας
γλυκά κι αυτή αποκοιμιέται.

Τι εύχρηστο μαξιλάρι η αγάπη
κατάλληλο
για κάθε ταξίδι του πόνου στο σώμα
για κάθε ηλικίας όνειρα
για κάθε είδους νύστα
απαραίτητο
για το σπίτι
για το στοχασμό
για το λεωφορείο
για το πλοίο και για ό,τι
μας πνίγει.

Από τη συλλογή Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως (2007)

Ορίστε, λοιπόν, ένα πραγματικά τρυφερό και όμορφο ποίημα από την πιο πρόσφατη συλλογή της Κικής Δημουλά.

[Natassa]

Ορίστε, λοιπόν, ένα πραγματικά τρυφερό και όμορφο ποίημα από την πιο πρόσφατη συλλογή της Κικής Δημουλά.

Ωραίο είναι κι αυτό αλλά περί ορέξεως, Βίκυ μου...

[wings]

Ναι. Ούτε λόγος να γίνεται, Νατάσα. :-)))

[wings]

Κική Δημουλά, Ο πληθυντικός αριθμός

Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν,
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός
οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.


Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν,
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.


Η μνήμη,
κύριο όνομα των θλίψεων,
ενικού αριθμού,
μόνον ενικού αριθμού
και άκλιτη.
Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη.


Η νύχτα,
όνομα ουσιαστικόν,
γένους θηλυκού,
ενικός αριθμός.
Πληθυντικός αριθμός
οι νύχτες.
Οι νύχτες από δω και πέρα.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Ποιήματα (1998)

https://www.youtube.com/watch?v=WcbltvPrOeo

https://www.youtube.com/watch?v=TZ1neWQKKy0&NR=1

http://youtube.com/watch?v=d3G1YJGDyCE