Αναστάσης Βιστωνίτης

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης



Γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1952. Σπούδασε Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες αλλά από πολύ νέος ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, τη δημοσιογραφία και τις γραφικές τέχνες. Είναι τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας «Το Βήμα» από το 1991. Από το 1983 ως το 1988 διέμενε στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης και στη συνέχεια αρχισυντάκτης της καθημερινής ελληνοαμερικανικής εφημερίδας «Πρωινή» στη Νέα Υόρκη. Το 1996 ήταν επιμελητής (General Editor) του Φακέλου Υποψηφιότητας (Candidature File) με τον οποίο η Αθήνα κέρδισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Από το 1996 ως τον Μάιο του 2001 υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Συγγραφέων (European Writers' Congress).

Ποιητικές συλλογές:
«Μετοικεσία», εκδ. Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη, 1972
«Ανιχνευτές», εκδ. Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη, 1974
«Alone (ποιήματα στον Ε.Α. Poe)», εκδ. Αστήρ, Αθήνα, 1975
«Τέφρες», εκδ. Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη, 1980
«Έδαφος», εκδ. Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη, 1981
«Καταγωγή», εκδ. Εστία, Αθήνα, 1984
«Οι κήποι της Σελήνης», εκδ. Ρόπτρον, Αθήνα, 1990
«Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983 - 1995)», εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1996
«Ο ήλιος στην τάφρο», εκδ. Νεφέλη, Αθήνα, 2004
«Η εσωτερική εξορία (1971-1995)», εκδ. Ροές, Αθήνα, 2005
«Τα ρόδα της Αχερουσίας», εκδ. Ροές, Αθήνα, 2008

Πεζογραφία:
«Φάσματα φθοράς» (αφηγήματα), 1994
«Πεκίνο (Το ρόδο και ο λωτός)», 1995
«Η κοίτη του χρόνου (τόποι, πόλεις, άνθρωποι)», 1999
«Το τρένο της λογοτεχνίας», 2004
«Λογοτεχνική γεωγραφία (τόποι, πόλεις, άνθρωποι), 2007

Δοκίμιο:
«Η κρίση και η καταστολή», 1986
«Οι σημαίες τού αναχρονισμού», 2003
«Ex libris», 2005

Ανθολογημένα ποιήματα:

• Απουσία / Μετοικεσία (1972)
• Αστρολογία / Μετοικεσία (1972)
• Γεωμετρία θανάτου / Μετοικεσία (1972)
• Εν αναμονή / Μετοικεσία (1972)
• Εορτή / Μετοικεσία (1972)
• Επιστολή / Μετοικεσία (1972)
• Η αντιστροφή της μουσικής / Μετοικεσία (1972)
• Η εκφορά του τοπίου / Μετοικεσία (1972)
• Η νύχτα και το σπίτι / Μετοικεσία (1972)
• Κυριακή / Μετοικεσία (1972)
• Μετοικεσία / Μετοικεσία (1972)
• Ο ναός / Μετοικεσία (1972)
• Οι κηλίδες / Μετοικεσία (1972)
• Ars Poetica / Μετοικεσία (1972)
• Enfin / Μετοικεσία (1972)
• Άνοιξη / Ανιχνευτές (1974)
• Η επαύριος / Ανιχνευτές (1974)
• Η λύκαινα / Ανιχνευτές (1974)
• Η παράκρουση / Ανιχνευτές (1974)
• Οδηγός νεκροταφείου / Ανιχνευτές (1974)
• Τα πράγματα / Ανιχνευτές (1974)
• Το σκοτάδι του δάσους / Ανιχνευτές (1974)
• Φως από φύλλα / Ανιχνευτές (1974)
• Annabel Lee / Alone | Ποιήματα στον E. A. Poe (1975)
• For Annie / Alone | Ποιήματα στον E. A. Poe (1975)
• Βράδυ: κρύο και σύννεφα / Τέφρες (1980)
• Ειδήσεις, 1 / Τέφρες (1980)
• Ειδήσεις, 2 / Τέφρες (1980)
• Εντός / Τέφρες (1980)
• Οι φίλοι / Τέφρες (1980)
• Το φεγγάρι στο ποτήρι / Τέφρες (1980)
• Αναίρεση / Έδαφος (1981)
• Άσκηση / Έδαφος (1981)
• Σάββατο / Έδαφος (1981)
• Σκηνοθεσία / Έδαφος (1981)
• Έπεσε βροχή / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• Οι τελευταίες ειδήσεις / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• Παλιές ιστορίες / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• Σικάγο 1987 / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• In memoriam A.T., 1 / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• In memoriam A.T., 2 (I) / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• In memoriam A.T., 2 (II) / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• In memoriam A.T., 2 (III) / Οι κήποι της Σελήνης (1990)
• Ό,τι περνάει χάνεται / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (III) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (ΧΧ) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (XCVI) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (CI) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (CXXI) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Τα πρόσωπα του Ιανού (CLXVI) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Fragmenta, 1983-1988 (42-50) / συγκεντρωτική έκδοση «Χώμα από ουρανό (ποίηση 1983-1995)» (1996)
• Το τέλος του χρόνου / περιοδικό «Εντευκτήριο» (2003)
• Αφιέρωση / Ο ήλιος στην τάφρο (2004)
• Millenium / Ο ήλιος στην τάφρο (2004)
• Οι επιζώντες / συγκεντρωτική έκδοση «Η εσωτερική εξορία (ποίηση 1971-1995)» (2005)
• Τώρα είσαι μόνος / συγκεντρωτική έκδοση «Η εσωτερική εξορία (ποίηση 1971-1995)» (2005)
• Στην οδό Σόλωνος / Τα ρόδα της Αχερουσίας (2008)
• Το ένατο κύμα (1) / Τα ρόδα της Αχερουσίας (2008)
• Χειμώνας / Τα ρόδα της Αχερουσίας (2008)

Συνεντεύξεις του Αναστάση Βιστωνίτη:

• Content Providers and Cultural Industries: An Interview with Anastassis Vistonitis (by Svetlana Slapšak / by versopolis.com)
• Αναστάσης Βιστωνίτης: συζήτηση με την Τιτίκα Δημητρούλια (περιοδικό «Τα Ποιητικά»)
• Αναστάσης Βιστωνίτης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης: Ειδήσεις, 2

Συνομιλίες, ονόματα νεκρών,
στεγνά απογεύματα στο καφενείο.
Η σκέψη μου από πέτρα και μπετόν
μου κομματιάζει το κρανίο.

Είμαι από σύννεφα και πυρετό,
οι χθεσινές μου σκέψεις μ’ αρρωσταίνουν.
Σκέψεις για την ανία και το στρατό,
για τις ιδέες που επιμένουν.
 
Βαθιά μες στ’ αδιάφορο φως
υπάρχει η ερημιά και η πόλη.
Με μαύρο δίκοχο, γελώντας σαν τρελός
ο διάβολος πυροβολεί μ’ ένα πιστόλι.

Από τη συλλογή Τέφρες (1980)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Τα πρόσωπα του Ιανού (CI)

[Συλλογή Τα πρόσωπα του Ιανού: Το εργαστήριο, το δεσμωτήριο (1995)]

CI

Άκουγα τον τηλεπαρουσιαστή που επαναλάμβανε συνεχώς «τώρα μιλούν οι ειδικοί» και θυμόμουν τον Γκρέιβς: «Το να ξέρεις καλά μόνο ένα πράγμα σημαίνει πως έχεις το μυαλό ενός βαρβάρου».

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Χώμα από ουρανό (1983-1995) (1996)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Τα πρόσωπα του Ιανού (CLXVI)

[Συλλογή Τα πρόσωπα του Ιανού: Το εργαστήριο, το δεσμωτήριο (1995)]

CLXVI

Τον παράτησε σύξυλο. Σ’ ένα κλάσμα του κενού.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Χώμα από ουρανό (1983-1995) (1996)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=Qrws0ZOGxvA

Βασίλης Δημητρίου & Βαρβάρα Τσιμπούλη, Μια Κυριακή η καρδιά μου
(τραγούδι: Χάρις Αλεξίου / δίσκος: Ω! τι κόσμος, μπαμπά (1974))

Αναστάσης Βιστωνίτης, Κυριακή

Κυριακή, μέρα των παιδιών.

Το ίδιο δωμάτιο.
Το ταξίδι της μνήμης.

Το ίδιο έντομο αντίθετα στο φως.

Κυριακή, μέρα των παιδιών,
πλυμένη στο αίμα του Σαββάτου.

Από τη συλλογή Μετοικεσία (1972)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Το φεγγάρι στο ποτήρι

Ι

Αυτό
το αβέβαιο τραπέζι
πολώνει την ερημιά, θυμίζει πεθαμένους φίλους.
Με μια λάμπα παγώνει το σκοτάδι.

Όμως δεν είναι έτσι το φως.

Εγώ το είδα παιδί μέσα στις πεδιάδες
να βγαίνει έξω από τα χρώματα.
Στρογγυλό φεγγάρι, χάρτη των ανοίξεων,
πάνω από τις καλαμποκιές και τα σιτάρια.


ΙΙ

Τώρα
το κρύο μεταμεσονύκτιο
είναι μια λίθινη επιγραφή πάνω από τα σπίτια,
κι η θάλασσα ένας χώρος άδηλης αναπνοής.
Αδιέξοδα, θλιβερές αποφάσεις,
σπαταλημένο αίμα των αγαπημένων,
γεμίζει τούτο το τραπέζι ξύλινα δόντια,
καμένες προσωπίδες, ίσκιους που φλέγονται
και στο κέντρο ένα ποτήρι νερό
με το φεγγάρι βουλιαγμένο στον πάτο.

Από τη συλλογή Τέφρες (1980)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Η νύχτα και το σπίτι

Ή περί της αναγωγής του χρόνου

Ο ένας

Ο θάνατος στους τοίχους του δωματίου.
Συνήθισα να περιμένω αυτό που δεν θα ’ρθει.
Τη γεύση της μοναξιάς, τη νύχτα.
Την αναμονή των θυρών,
τον επισκέπτη που θα εισβάλει στο δωμάτιο,
να βρει την αγάπη νεκρή.

Μ’ αυτό το χοντρό βελόνι
έραβα χρόνια τη ζωή μου.
Τώρα με γεμίζει τρύπες.
Πιστεύω στον άνθρωπο, είναι απλό.
Ωστόσο βαρέθηκα να περιμένω.
Δεν μπορώ ν' ακονίζω το μαχαίρι στην καρδιά,
να βλέπω τον αργό θάνατο των ημερών
στους δρόμους και τα νοσοκομεία,
τα καλοκαίρια να τα καίει ο ήλιος,
τους φίλους μου να θάβονται στα γράμματά τους.

Οι πολλοί

Ερχόμαστε χωρίς κέλυφος, κρατώντας
τα λιγνά μας σώματα, τη χαμένη Ελευθερία.
Χρόνια πολλά μας έδεσε ο Ήφαιστος,
μιαν αλυσίδα αίματα και ρίζες ζωντανές
που λιώσανε στον ποταμό της αδικίας.
Είναι σκληρό το χώμα και δεν φυτρώνει τίποτε.
Είναι βαθύ το χάσμα και χάθηκαν τα πρόσωπα.
Είναι αλμυρή η θάλασσα και τα ταξίδια ναυαγήσαν.
Ερχόμαστε μέσα από σκοτεινούς καιρούς
με ιδανικά εξορισμένα.

Είναι βαριά τα ερείπια, ασήκωτα.
Και δεν υπάρχουνε σταυροί, ούτε καρφιά και λόφοι.

Ο ένας

Δεν ήταν τα λόγια του ανέμου που με τρόμαξαν,
ούτε η γνώριμη σιωπή των δέντρων.
Έβλεπα την πόλη μες στη νύχτα,
ομίχλη σκοτεινή που σκέπαζε το σπίτι,
να γίνεται πληγή, να σκάβει το χώμα
και το δωμάτιο να γεμίζει γνώριμες μορφές
με τη λύπη απλωμένη στα μάτια τους.

Οι πολλοί

Το πρωί θα βγει ένας ήλιος απόστρατος,
θ’ ανεβεί τις σκάλες σ’ αυτό το χαλασμένο σπίτι
και τότε θα ’μαστε ακόμη πιο νεκροί
με τα χέρια γαντζωμένα στις καρέκλες
που θα σπάσουν με του ήλιου την εισβολή,
να φωτιστεί η κάμαρα, να φανούν οι αράχνες.

Θα γυρίσουμε φορτωμένοι κι άλλα γηρατειά
και τότε ούτε η νύχτα θα μπορέσει να μας σώσει.

Από τη συλλογή Μετοικεσία (1972)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης: In memoriam A.T., 2

Ι

Στις μεγάλες πολιτείες
αλλάζουν γρήγορα οι εποχές.
Θα φύγει και φέτος η άνοιξη
χωρίς να την έχουμε ζήσει.

Μια μέρα θα πρασινίσουν τα δέντρα,
θα σκάνε οι κόμποι και θ’ ακούγονται
σαν πυροβολισμοί.

Το πικάπ παίζει
την Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ.
Αργά, πένθιμα η μελωδία των πνευστών
επαναλαμβάνεται κι ύστερα σπάει,
διαλύεται,
πετάγονται από μέσα
παλιά κατεστραμμένα βιεννέζικα βαλς,
η μελωδία ξανά     μεγάλα χάσματα,
και το ηλεκτρονικό μάτι που ρυθμίζει τις στροφές
πορτοκαλί και κόκκινο φωσφορίζει,
μια πυγολαμπίδα της τεχνολογίας στο σκοτάδι.

Απ’ τα κενά της μελωδίας εισβάλλει
ο χρόνος, το ανόητο μηρυκαστικό.

Από τη συλλογή Οι κήποι της Σελήνης (1990)

Αυτό είναι το πρώτο ποίημα από τη δεύτερη σειρά ποιημάτων που είναι αφιερωμένα στη μνήμη του Αλέξη Τραϊανού.

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης: In memoriam A.T., 2

IIΙ

Είναι συνεχώς νύχτα∙ και πιο πολύ
στις μεγάλες πολιτείες,
όπου ξέφρενος τρέχει ο καιρός
σαν παραλοϊσμένο ξωτικό,
σαν αυτοτιμωρούμενος.

Γι’ αυτό το καλοκαίρι
που πριν έρθει μοιάζει να έφυγε
μόνον αντίγραφα μπορώ να δώσω.

Κάθε χρονιά ένα βήμα προς τα πίσω,
ένας τύμβος που θολώνει μες το σούρουπο,
κι ο αέρας ξεραίνει το χορτάρι,
σηκώνει σκόνες, γράφει σχήματα,
θεωρήματα που δεν θα εξηγηθούν.

Ίσως αυτός να σε θυμίζει πιο πολύ
και να με βεβαιώνει πως υπήρξες.

Από τη συλλογή Οι κήποι της Σελήνης (1990)

Αυτό είναι το τελευταίο από τα 4 εξαιρετικά ποιήματα του Αναστάση Βιστωνίτη στη μνήμη του Αλέξη Τραϊανού.

[wings]

Λέγε - Γιώργος Νταλάρας - YouTube

Μίκης Θεοδωράκης & Κώστας Τριπολίτης, Λέγε
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Ραντάρ (1981))

Αναστάσης Βιστωνίτης: Ό,τι περνάει χάνεται

[Συλλογή Terra Incognita (1989-1995)]

Σαν το βηματισμό των λεγεώνων,
σαν τον παλμό της γέφυρας κάτω από το βήμα,
σαν ψίθυρος γέρικων αιώνων
που τους δένει ένα ξεφτισμένο νήμα,

όλα είναι πιο παλιά κι από τη μέθη,
από το δάκρυ και την κατακραυγή,
από τη μηχανή που μας αλέθει
κι από τη μολυσμένη αυγή.

Γύρω σου μόνον ερημιά και σκοτάδι,
το μαύρο πέπλο, η σημαία του νεκρού,
κι αυτό που πίστεψες όνειρο και χάδι
σφηνωμένο στο χρόνο του ατσαλιού.

Η Μούσα δεν παίρνει εκδίκηση για μας,
τα λόγια δεν περιγράφουν την πτήση.
Εδώ θ’ ακούς μονάχα τον τροχό της αγοράς.
Ο ήλιος που ήξερες έχει σιγήσει.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Χώμα από ουρανό (1983-1995) (1996)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Έπεσε βροχή

Έπεσε βροχή και νέκρωσαν οι δρόμοι.
Είμαι μακριά. Κοιτάζω και θυμούμαι.
Μια πολιτεία που ακινητεί με συνοδεύει,
τρέχουν απ’ τα παράθυρα νερά.

Το μολυβένιο απόγευμα που φτάνει
μέσα στον κρύο αέρα σπαταλιέται
και μπρος στα μάτια μου πέφτει μελάνη.
Βλέπω τη νύχτα πριν να πέσει.

Άλλοτε στην παραλία πετούσαν κύκνοι,
πετούσαν γερανοί σαν βέλη.
Ένα ακατοίκητο τοπίο με σκοτεινιάζει,
μαύρα διαμάντια στο βυθό της θάλασσας.

Η νύχτα είναι εικόνα των ματιών,
βαθιά από τις κόρες τους πετιέται,
σκεπάζει τα βουνά, βάφει τη θάλασσα,
βγαίνει απ’ το βυθό και τραγουδάει.

Μες στα νερά η μάσκα της Εκάτης
κι επάνω τ’ άστρα, τρίμματα του ήλιου
σ’ αυτό τον άγνωστο ουρανό παρατημένα,
Αρκτούρος, Κύκνος, Κένταυρος, Corona Borealis.

Από τη συλλογή Οι κήποι της Σελήνης (1990)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Βράδυ: κρύο και σύννεφα

Μ’ ένα βυσσινί κομμάτι φόβου σφηνωμένο στο κεφάλι
και με τα μάτια μας σκισμένα,
οι τσίγκινοι ουρανοί του απογεύματος ηχούν,
οι ουρανοί που αγαπήσαμε
στα πιο επικίνδυνα όνειρά μας.

Η παρουσία ξοδεύεται στον ανώφελο λόγο.
Πίσω από την παγωνιά των ιδεών
ανεβαίνει, μ’ ένα ρυθμό σκληρών απωθήσεων,
αυτό που με χωρίζει από τους άλλους.

Εκείνο που κόβει και πετάει τον εαυτό μου στο δρόμο,
η χαρακιά, το σφαγμένο μου γέλιο,
βυθισμένο σ' ένα απεγνωσμένο περιβάλλον –
έτσι σε γνώρισα το βράδυ,
με το μυαλό μου να βροντάει στο κέλυφός του,
την αποφλοιωμένη μου αίσθηση,
το γραμμικό φάντασμα του παρελθόντος
μ’ έναν ξερό βήχα να σκίζει τον αέρα.

Γέρνοντας δεξιά κι αριστερά
σε μια μπλε βροχή
κι έναν ουρανό που καταρρέει.

Από τη συλλογή Τέφρες (1980)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Σικάγο 1987

Εκεί που το ατσάλι συναντάει τον άνεμο
στην πεδιάδα του σύννεφου
με το πουλί να πέφτει
μέσα στα βάθη του γαλάζιου,
έσκισε την ομίχλη ένα χρυσό τσεκούρι
κι άστραψε το άστρο των Χριστουγέννων.

Από τη συλλογή Οι κήποι της Σελήνης (1990)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Εορτή

Άχρηστα αστέρια έδειχναν το δρόμο,
σπάραζε στο σκοτάδι ένας εφιαλτικός Χριστός,
η Παναγία χανόταν μες στη νύχτα —
σκισμένος ουρανός στα τέσσερα.
Στο ξύλο το χρυσό καρφί,
στο στόμα ματωμένο ασήμι.

Ποιος θα νικήσει αυτή τη νύχτα
τα παγωμένα στιλέτα του βοριά;

Στο στήθος μου κυκλοφορούσε μια λόγχη.
Ένα κίτρινο ποτάμι πνίγει τις φωνές.
Το σκοτάδι μαύρο ντουφέκι
στο κρανίο μου.
Η μουσική φωτεινό σπαθί
στο πρόσωπό μου.

Η νύχτα σκοτεινό χαρτί —
σβησμένο κάρβουνο η ψυχή της.

Μένει το αίμα στην έξοδο.
Εκεί καραδοκεί ο προδότης.

Θα ’ναι μια θανάσιμη γιορτή.
Άγγελοι από ατσάλι θα με τσακίζουν.

Από τη συλλογή Μετοικεσία (1972)

[wings]

Αναστάσης Βιστωνίτης, Τα πρόσωπα του Ιανού (III)

[Συλλογή Τα πρόσωπα του Ιανού: Το εργαστήριο, το δεσμωτήριο (1995)]

III

Κάθε Πρωτοχρονιά ονειρεύομαι την κλίμακα του Ιακώβ.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Χώμα από ουρανό (1983-1995) (1996)



William Blake, Jacob's Ladder (1805 | British Museum, London)
Πηγή: wikipedia