Translation - Μετάφραση

Translation Assistance => Greek monolingual forum => Γλωσσικά Σημειώματα => Topic started by: spiros on 05 Apr, 2006, 02:11:04

Title: Προγραμματικά κείμενα
Post by: spiros on 05 Apr, 2006, 02:11:04
Προγραμματικά κείμενα

ΤΙ,

Ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ανέλαβε την πρωτοβουλία για την εκπόνηση γλωσσικού προγράμματος με στόχο τη βελτίωση του δημοσιογραφικού λόγου — και όχι μόνον. Σε εποχή που η νεοελληνική γλώσσα διαβάλλεται πολλαπλώς, η σύνταξη βασικών κανόνων για την ορθή χρήση της στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν είναι εγχείρημα άτοπο. Όταν μάλιστα υπεύθυνοι για κατάφωρες γλωσσικές ατασθαλίες δεν είναι μόνον μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου, όπως συνήθως τους καταμαρτυρείται, αλλά και ώριμοι και επώνυμοι ομιλητές και γραφείς — γεγονός που έχουμε την τάση να το λησμονούμε ή να το αποσιωπούμε. Η εκπόνηση και εφαρμογή του γλωσσικού αυτού προγράμματος πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του Ταχυδρόμου δοκιμαστικώς (ως πιλότος για τα λοιπά έντυπα του ΔΟΛ), προσφέρεται όμως και σε χρήση ευρύτερη — εδώ ίσως πρέπει να αναγνωριστεί και η δημόσια σημασία του. Τη σύνταξη του γλωσσικού προγράμματος έχουν αναλάβει: ως συντονιστής ο καθηγητής Δ.Ν. Μαρωνίτης- ως συνεργάτες εκ μέρους του Ταχυδρόμου οι Λούλα Μπελέγρη, Τίνα Πλυτά και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, με τη συνδρομή της σύνταξης και της διόρθωσης τον περιοδικού. Η γλωσσική αυτή δοκιμή αφιερώνεται στη μνήμη του αξέχαστου δημοσιογράφου Κώστα Τριανταφυλλίδη- όχι μόνον επειδή ο ίδιος διέπρεψε με τη δημοσιογραφική του ακριβολογία και ευπρέπεια, αλλά και γιατί στη δική του συστηματική προεργασία στηρίζεται το πρόγραμμα αυτό — το δούλεψε στα χρόνια της δικτατορίας, μαζί με άλλους έγκυρους συνεργάτες, για την ελληνική μετάφραση και συμπλήρωση της Εγκυκλοπαίδειας BRITANNICA.
 


ΓΙΑΤΙ
To γλωσσικό αυτό πρόγραμμα δεν προσβλέπει βεβαίως στη σύνταξη νέας Γραμματικής, αλλά στη θεραπεία ενδημικών σφαλμάτων (ορθογραφικών, γραμματικών, συντακτικών), στα οποία ενέχεται ο ημερήσιος και περιοδικός δημοσιογραφικός λόγος ο Ταχυδρόμος δεν αποτελεί δυστυχώς στο κεφάλαιο αυτό εξαίρεση. Έχουν εκπονηθεί συνοπτικοί και εύχρηστοι κανόνες για επείγοντα «ορθογραφικά» προβλήματα, λ.χ:. για τη στίξη (η απουσία ή η κατάχρηση του κόμματος τείνει να γίνει καθεστώς, τα αποσιωπητικά και τα θαυμαστικά πολλαπλασιάζονται αυθαιρέτως, δευτερεύοντα σημεία στίξης —, δύο τελείες, άνω στιγμή, μονή και διπλή παύλα, παρένθεση εξαφανίζονται ή κακοποιούνται)· για τα πάθη φωνηέντων και συμφώνων (έκθλιψη και αφαίρεση συνήθως συγχέονται, το τελικό νστην αιτιατική του αρσενικού και θηλυκού άρθρου προσθαφαιρείται ασύστολα)· για τον συλλαβισμό (ποια λόγια δίλεξα νομιμοποιείται σήμερα να γράφονται με δύο λέξεις και ποια με μία)· για την κλίση και τη χρήση λόγιων ρημάτων (του εκπίπτω, του άγω, του καθίσταμαι)· για τη μεταγραφή ξενικών όρων και ονομάτων (προς αποφυγή της ξενομανίας αλλά και της αδικαιολόγητης ξενηλασίας)· για κοινόχρηστες, αρχαιοελληνικές και λατινικές, γνωμικές και παροιμιακές εκφράσεις (ώστε να ξέρουμε τι σημαίνει το εξ απαλών ονύχων ή το per terram, per mare). Αυτά και άλλα κρίσιμα κεφάλαια της νεοελληνικής ορθογραφίας αντιμετωπίζει το γλωσσικό αυτό πρόγραμμα. Οι αρχές της γλωσσικής αυτής διορθωτικής δοκιμής είναι δύο και λειτουργούν συμπληρωματικώς: καλώς εννοούμενος συντηρητισμός, όπου οι ανάγκες της σαφήνειας και της ακριβολογίας το επιβάλλουν νεοτερική τόλμη, όπου δεν καραδοκεί η παραγωγή γλωσσικών τεράτων. Με άλλα λόγια: όχι ξύλινη δημοτική ούτε όμως και νεοκαθαρενουσιανισμός (απορρίπτονται τα βασικά και τα προηγούμενα, ως επιρρήματα, όσο και οι γενικές της κυβερνήσεως, με σπάνιες και νόμιμες εξαιρέσεις, λ.χ. οδός Μητροπόλεως.)

ΚΑΙ ΠΩΣ
Κάθε γλώσσα, και η νεοελληνική, είναι ζωντανός οργανισμός, που συνεχώς εξελίσσεται, δείχνοντας τις προσαρμοστικές της ικανότητες και την ευρετική της ευλυγισία. Απαράβατοι κανόνες δεν υπάρχουν τούτο όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και κανονιστικές αρχές, η παράβαση των οποίων προϋποθέτει τη γνώση τους. Περί αυτού πρόκειται: η γλώσσα δεν ηθικολογεί, έχει όμως τη δική της ανεκτική ηθική. Εναντίον, λοιπόν, της στρατιωτικής πειθαρχίας και της σοβαροφάνειας — υπέρ της γλωσσικής ελευθερίας με όρους και όρια. Στόχος: η γραμματική μορφή να ταιριάζει στο νόημα, και το νόημα στη μορφή — αυτός είναι ο απώτερος στόχος του γλωσσικού μας προγράμματος, για την επιτυχία του οποίου ζητούμε τη συνεργασία σας.


(Δ.Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ)

[Επιστροφή στα περιεχόμενα του Εγκολπίου της ορθής γραφής (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=2892.0)]