Σας ζητάω ταπεινά συγνώμη για τη μεγάλη ανάλυση μου, αλλά πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για όλους μας να γίνει επιτέλους αυτή η συζήτηση.
Θα θέσω ένα θέμα που λογικά θα έχει απασχολήσει όλους εσάς εκεί έξω: το ζήτημα της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των μεταφραστών και της συλλογικής οργάνωσης τους με στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων αυτών.
Διάβασα πριν λίγο σε μια συζήτηση στο forum την κατάσταση που επικρατεί στο μεταφραστικό γραφείο intertranslation σχετικά με τις αμοιβές των εσωτερικών και εξωτερικών μεταφραστών και πραγματικά εξοργίστηκα όταν είδα ότι σκέφτονται να μειώσουν τις ήδη εξευτελιστικές αμοιβές καθώς η προσφορά είναι μεγάλη. Δυστυχώς, η ίδια κατάσταση ισχύει και σε πολλά άλλα γραφεία.
Υποθέτω πως όλοι γνωρίζουμε ότι ακριβώς επειδή το επάγγελμα του μεταφραστή δεν είναι κατοχυρωμένο και ο καθένας με ένα lower μπορεί να εργαστεί στο χώρο, περιστασιακά ή όχι, γινόμαστε αντικείμενο εκμετάλλευσης. Το να μεταφράζεις 5.000 λέξεις την ημέρα για να ελπίζεις σε μια αύξηση μου ακούγεται απάνθρωπο.
Και αναρωτιέμαι ως πότε θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση;;;;;
Διάβασα, επίσης, σε μια άλλη συζήτηση ότι:
1. Για να υπάρχει συλλογική βούληση πρέπει να υπάρχει συλλογικό όργανο το οποίο να αντιπροσωπεύει τους αναγνωρισμένους μεταφραστές και να περιορίζεται η δυνατότητα άσκησης του επαγγέλματος μόνο σε αυτούς (π.χ. κάτι ανάλογα με τους δικηγόρους - δεν μπορεί κανείς απλά να δηλώσει δικηγόρος για να δικηγορήσει ενώ κάλλιστα ο οποιοσδήποτε σχετικός ή άσχετος μπορεί να δηλώσει μεταφραστής και να "μεταφράσει").
2. Και να πούμε ότι γίνεται το [1]. Ποιος καθορίζει τα κριτήρια; Η μετάφραση είναι μία πολύπλοκη διαδικασία και δεν είναι τόσο απλό να αξιολογηθεί και να πιστοποιηθεί όπως π.χ. η κατασκευή ενός βιομηχανικού προϊόντος (γι' αυτό βρίσκω ιδιαίτερα διασκεδαστικές τις απόπειρες του ΕΛΟΤ να παρέχει "πιστοποίηση" για τους μεταφραστές. Θα μπορούσε π.χ. κάλλιστα ένας μεταφραστής να τηρεί όλες τις διαδικασίες που προβλέπονται για τη χορήγηση της πιστοποίησης και το τελικό του προϊόν να είναι για κλάμματα γιατί απλούστατα είναι... άσχετος με το αντικείμενο). Εδώ ακόμη και άτομα με πτυχία φιλολογίας και μπορεί να είναι τραγικά ανήμποροι ενώ άτομα χωρίς κανένα πτυχίο, χάρη στο ταλέντο τους /την τριβή τους / την εμπειρία τους από ζωή στο εξωτερικό να είναι εξαιρετικοί (παραδείγματα έχω πολλά!).
Και ακόμα και στην περίπτωση που έχουμε φτάσει σε σημείο να αξιολογούμε επιτυχώς θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ένας μεταφραστής μπορεί να είναι άψογος σε κάποια κείμενα και απαράδεκτος σε κάποια άλλα. Άρα, διαμορφώνουμε την "άδειά" του να μεταφράζει ορίζοντας ταυτόχρονα και θεματικούς τομείς;
3. Δεδομένου ότι τα όσα αναφέρονται στα [1] και [2] είναι μάλλον απίθανο έως ουτοπικό να συμβούν καλύτερα θα ήταν να εξετάσουμε κάποιες πιο ρεαλιστικές παραμέτρους.
4. Αναπόφευκτα η τιμολόγηση μίας υπηρεσίας επηρεάζεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, ήτοι, προσφορά και ζήτηση καθώς και τη σχέση τιμής/ποιότητας. Όταν η πλειονότητα εκείνων που αγοράζουν την υπηρεσία δίνει έμφαση στη χαμηλή τιμή αναπόφευκτα η ποιότητα δεν είναι το ζητούμενο. Επίσης, όταν υπάρχει επάρκεια ικανών μεταφραστών αναπόφευκτα οι τιμές θα πέσουν, οπότε οι εργοδότες θα έχουν φτηνή και καλή μετάφραση (πληθώρα τέτοιων παραδειγμάτων στην Ελλάδα όπου κάποιος προσλαμβάνει άτομο με διδακτορικό και του δίνει 700 ευρώ το μήνα).
Και αυτή η ανάλυση θα μπορούσε κάλλιστα να συνεχίσει για αρκετές χιλιάδες λέξεις..."
(spiros)
Θέλω, λοιπόν, να πω πως όλα αυτά τα ζητήματα που θίγει εδώ ο Σπύρος και θέλω να θίξω κι εγώ, πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστούν.
Το να έχεις δικαιώματα και να τα υπερασπίζεσαι δεν είναι πολυτέλεια είναι ανάγκη. Και ακόμα και αν οι μεταφραστές είναι «ένα ιδιαίτερα μοναχικό, εσωστρεφές και εγωστρεφές είδος...», όπως αναφέρει ο Σπύρος παρακάτω, κανένας δεν έχει παλέψει για τα δικαιώματα του μοναχός του. Όποτε μήπως είναι καιρός να βγούμε λίγο από το καβούκι μας; Ή μήπως τελικά αυτό που φταίει είναι ότι κάποιοι έχουν απλώς βολευτεί και δεν έχουν προσωπική ανάγκη να παλέψουν για τα δικαιώματα του συνόλου;
Κανένας δεν αμφισβήτησε τις δυσκολίες. Ωστόσο, ειλικρινά πιστεύετε ότι δεν υπάρχει η ανάγκη; Η ότι η μόνη λύση είναι να αφεθούμε στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς; «Αναπόφευκτα η τιμολόγηση μίας υπηρεσίας επηρεάζεται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, ήτοι, προσφορά και ζήτηση καθώς και τη σχέση τιμής/ποιότητας.» Οι πολιτικοί μηχανικοί, οι δικηγόροι και πολλοί άλλοι πως κατάφεραν να οργανωθούν σε σωματεία και να δημιουργήσουν συλλογικές συμβάσεις;;; Δηλαδή αυτοί συνεννοούνται καλύτερα μεταξύ τους; Γιατί να υπάρχει ένας κατώτατος μισθός σύμφωνα με την νομοθεσία για έναν χημικό και εμείς να εργαζόμαστε ως υπάλληλοι γραφείου και όχι ως μεταφραστές χωρίς να κατοχυρώνουμε έτσι την κατώτατη αμοιβή που δικαιούμαστε;
Φυσικά, όπως είπες Σπύρο, είναι δύσκολο να ορίσεις ποιος είναι μεταφραστής, (εννοώντας απ’ ότι καταλαβαίνω καλός μεταφραστής, ή αποδοτικός ή δεν ξέρω ποιο άλλο επίθετο να χρησιμοποιήσω). Εννοείται, επίσης, ότι κάποιος με πτυχίο μπορεί να είναι πολύ κακός στη δουλειά του και κάποιος χωρίς κανένα χαρτί να τα καταφέρνει μια χαρά. Όπως επίσης έχεις δίκιο, ότι δεν είναι όλοι οι μεταφραστές καλοί σε όλα τα είδη κειμένων.
Αλλά, ειλικρινά, όλα αυτά δεν αντιμετωπίζονται; Δηλαδή, όλα τα άλλα επαγγέλματα που κατάφεραν να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα τους δεν αντιμετώπισαν ίδια ή παρόμοια προβλήματα;
Ή μήπως όλοι οι δικηγόροι με το που βγαίνουν από το πανεπιστήμιο μπορούν να αναλάβουν όλες τις υποθέσεις;
Ακριβώς επειδή το ποιος είναι καλός σε όλα τα επαγγέλματα θα είναι πάντα σχετικό, αυτό δεν θα πρέπει να μας αποτρέπει από το να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα μας. Όσο για τους νόμους της αγοράς, αυτοί θα ισχύουν σε κάθε περίπτωση έτσι κι αλλιώς.
Συνεπώς, ναι, πιστεύω ότι το πρώτο και βασικό κριτήριο για το ποιος πρέπει να θεωρείται μεταφραστής (στο πλαίσιο πάντα της νομικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων μας) πρέπει να είναι το πτυχίο πανεπιστημίου. Βέβαια, κι αυτό σηκώνει ανάλυση.
Όσο για την ιδιαιτερότητα των όσων εργάζονται χρόνια στον χώρο χωρίς πτυχίο, ίσως επίσης η προϋπηρεσία να μπορεί να θεωρηθεί ένα κριτήριο.
Φυσικά, δεν έχω απαντήσεις σε όλα. Απλά θέλω να τονίσω πως είναι μεγάλη ανάγκη πλέον να υπερασπιστούμε εμείς οι ίδιοι το επάγγελμα μας, όχι στα λόγια αλλά στην πράξη.
Το να δημιουργηθεί ένα σωματείο και να ψηφιστεί μια συλλογική σύμβαση δεν είναι εύκολο. Κανένας αγώνας για τα δικαιώματα δεν υπήρξε ποτέ εύκολος. Άλλα, μόνο έτσι θα σταματήσουν οι εξευτελιστικές τιμές των γραφείων, μόνο έτσι θα πάψει η εκβιαστική συμπεριφορά των εργοδοτών που επωφελούνται από την κατάσταση και ουσιαστικά μόνο έτσι θα μπορέσει να εξασφαλιστεί και μία ποιότητα στο συνολικό μεταφραστικό έργο.
Δεν ισχυρίζομαι ότι η κατάσταση θα γίνει ποτέ τέλεια, αλλά σίγουρα μπορεί να γίνει καλύτερη.
