Translation - Μετάφραση
Favourite texts, movies, lyrics, quotations, recipes => Favourite Poetry => Favourite Music and Lyrics => Poetry of Thessaloniki => Topic started by: spiros on 02 Jan, 2009, 13:08:50
-
Γιάννης Ποδιναράς
(https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTjo93dCcT6ZSvXKxzSOZP5Mqe5Dl5dMrTkb3jL4vEHskI4Lgb0Sw)
Γεννήθηκε το 1951 στη Μόρφου της Κύπρου, όπου και έζησε μέχρι την τουρκική εισβολή. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στην Αθήνα και αγγλική φιλολογία στη Θεσσαλονίκη. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα παιδαγωγικά στη Μεγάλη Βρετανία. Δίδαξε σε σχολεία μέσης εκπαίδευσης στην Κύπρο.
Το ιστολόγιο του ποιητή: Φαραγγια των αγγελων (http://faragiaagelon.blogspot.com/)
Ποιητικές συλλογές:
«Ένα Πράσινο Θολό», Λευκωσία, 1996
«Φαράγγια των Αγγέλων», Λευκωσία, 2008
Ανθολογημένα ποιήματα:
- Αναδίπλωση / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709328#msg709328)
- Αναπότρεπτα / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709335#msg709335)
- Αντίδωρο / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709332#msg709332)
- Απολογισμός / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646378#msg646378)
- Απόσταση / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646382#msg646382)
- Γαλήνη / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709329#msg709329)
- Έγερση / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646426#msg646426)
- Εικόνες / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709330#msg709330)
- Ελευθερία / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709303#msg709303)
- Ένα πράσινο θολό / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg271038#msg271038)
- Έχεις στο χέρι σου την αγάπη... / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709302#msg709302)
- Η αγάπη / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646374#msg646374)
- Καλοκαιρινά γητέματα (I) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg184391#msg184391)
- Καλοκαιρινά γητέματα (II) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646368#msg646368)
- Καλοκαιρινά γητέματα (III) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646372#msg646372)
- Καλοκαιρινά γητέματα (IV) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646373#msg646373)
- Μόρφου 1992 / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg162975#msg162975)
- Νυχτερινή συνεστίαση αποφοίτων γυμνασίου Μόρφου (Λευκωσία, 1990) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646430#msg646430)
- Παλμοί / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709331#msg709331)
- Πέρα από τον ορίζοντα / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709336#msg709336)
- Προσδοκία / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709333#msg709333)
- Σπονδή / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709334#msg709334)
- Ταξίδια... / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg161034#msg161034)
- Τεσσάρων χρόνων / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646379#msg646379)
- Της ταβέρνας / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709304#msg709304)
- Τίμημα / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg194492#msg194492)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (I) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709337#msg709337)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (II) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709338#msg709338)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (III) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709339#msg709339)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (IV) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709340#msg709340)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (V) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709341#msg709341)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (VI) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709342#msg709342)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (VII) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709343#msg709343)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (VIII) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709344#msg709344)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (IX) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709345#msg709345)
- Το άνθος της άπειρης άμμου (X) / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg709346#msg709346)
- Χωρίς νόημα / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg622152#msg622152)
- Χωρίς παρέκκλιση / Ένα Πράσινο Θολό (1996) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg646377#msg646377)
- Θα ’ναι πάντα εκεί / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg160761#msg160761)
- Κραυγή της άνοιξης / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg176330#msg176330)
- Μικρόκοσμοι / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg202961#msg202961)
- Μόρφου 1997 / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg579816#msg579816)
- Παλιός επισκέπτης / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg371985#msg371985)
- Φαράγγια των αγγέλων / Φαράγγια των Αγγέλων (2008) (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg229326#msg229326)
[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=9084.0) ]
-
Χαίρομαι που έβαλα κι εγώ ένα λιθαράκι στην τόσο σημαντική δουλειά των ανθρώπων του Translatum.
Ευχαριστώ!
-
Γιάννης Ποδιναράς, Θα ’ναι πάντα εκεί
[Μέρος Β' της συλλογής]
Υπάρχουν εκείνοι που στο κάλεσμά σου
πάντα θα λένε ναι
χωρίς μετρήματα και μασημένα λόγια.
Μόνο ένα νεύμα αρκεί.
Μια ικεσία άναρθρη της μυστικής βουής
της πιο βαθιάς λαχτάρας σου.
Θα ’ναι πάντα εκεί
χωρίς αντίπραξη και μελωδίες γλυκερές.
Χωρίς ούτε ένα δάκρυ στη θολή ματιά
της κοινωνίας τής πιο βαθιάς ουσίας σου.
Αυτή που κάποτε την είπανε μοίρα ή θεά.
Αγέραστη, χωρίς λύπη ή ακραία χαρά.
Είναι εκεί∙ σαν υγρή νοτιά καινούριας μέρας.
Η βεβαιότητα αυτού που είσαι.
Η γαλήνια προσμονή αυτών
που πάντοτε θα λένε ναι στο κάλεσμά σου
για να μη χαθείς.
Να μη νοιώσεις ποτέ
το φόβο της φθοράς
μα ούτε και την ψευδαίσθηση
των μάταιων ονείρων.
Αυτοί που πάντα θα ’ναι εκεί.
Για να κοιτάξεις
μέσα στην ήρεμη κι απόλυτη αποδοχή τους
το πιο βαθύ σημάδι της ζωής σου
που τους χάραξε.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
Πηγή: http://and33andreas.blogspot.com/2009/01/blog-post.html
Ένα λιθαράκι δεν φτάνει, Ανδρέα. Ετοιμάσου για σκληρή δουλειά μέσα στο 2009. :-)
-
Αυτό που υπονοείς δουλειά για μένα είναι απόλαυση ψυχής. Είμαι έτοιμος, λοιπόν, για τέτοιες απολαύσεις...
-
Χαίρομαι που έβαλα κι εγώ ένα λιθαράκι στην τόσο σημαντική δουλειά των ανθρώπων του Translatum.
Eυχαριστώ!!!
Εμείς σε ευχαριστούμε:
A thing of beauty is a joy for ever:
Its loveliness increases; it will never
Pass into nothingness...
Read more (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=817.0)
-
Σπύρο, σε ευχαριστώ θερμά που φέρνεις την ποίησή μου κοντά σε τόσο ευαίσθητους δέκτες. Να σαι πάντα καλά κι συ κι ο Ανδρέας και η Βίκυ και όλοι οι φίλοι σας.
-
Καλώς όρισες, Γιάννη! Η ομορφιά, η ειλικρίνεια, η πίστη, η φιλία, ο σεβασμός, η ανοιχτή καρδιά είναι από τα πράγματα που πρέπει να μοιραζόμαστε, αν μας αρέσει να μας αποκαλούν «ανθρώπους».
Η χαρά είναι όλη δική μου, όποτε βρίσκω κάτι που μιλάει από καρδιάς, να το μοιράζομαι με όλο τον κόσμο... καθώς η αμοίραστη χαρά, είναι χαρά λειψή.
-
Γιάννη, εμείς σ’ ευχαριστούμε πολύ για το πολύ ωραίο ποίημά σου που μας έδωσε την ευκαιρία να διαβάσουμε ο Ανδρέας, αλλά και για την παρουσία σου εδώ μαζί μας. :-)
Να είσαι πάντα καλά, να μπορείς να γράφεις ακόμα καλύτερα ποιήματα κάθε μέρα το 2009 και μια παράκληση: εκεί στη Λάρνακα που βρίσκεσαι, εύχομαι να μην ξεχνάς τα χρόνια της Θεσσαλονίκης.
-
Η Θεσσαλονίκη είναι η πνευματική μου πατρίδα. Έζησα δέκα χρόνια στη Λάρνακα και τώρα ζω στη Λεμεσό εδώ και 20 χρόνια.
-
Α, ωραία. Η Λεμεσός μού αρέσει περισσότερο, αλλά ντρεπόμουν να το πω. :-)
-
Και μένα μ’ αρέσει περισσότερο.
-
Η καταγωγή σου είναι από τα κατεχόμενα, όπως και του Ανδρέα;
-
Ναι, είμαι από τη Μόρφου.
-
Και για να δουν οι αναγνώστες μας για ποια περιοχή μιλάμε (ο κόλπος και η πόλη της Μόρφου είναι στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, ας έχουμε και εδώ ένα χάρτη της Κύπρου:
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cyprus_map_el.jpg/800px-Cyprus_map_el.jpg)
Πηγή: wikipedia (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%85)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Ταξίδια...
[Μέρος Α' της συλλογής]
Περάσαμε τη ζωή μας ταξιδεύοντας
στους λερούς δρόμους του Μπρούκλιν.
Παίξαμε, εκ του ασφαλούς,
διασχίζοντας το Σέντραλ Παρκ,
ανατριχιάζοντας σε κάθε κίνηση σκιών των απεγνωσμένων.
Χαζέψαμε την αγωνία
των βετεράνων του Βιετνάμ
που έκοβαν στα δυο,
με ειδικά μαχαίρια,
την ψυχή τους.
Κρατήσαμε συντροφιά
στους μοναχικούς καβαλάρηδες
και ψάλλαμε δυνατά
στις εκκλησίες των νέγρων.
...
Όταν άναβαν τα φώτα,
αναγνωρίζαμε τους ίδιους ίσκιους
στα πρόσωπα των ανθρώπων
που κάθε βράδυ παίρναν το ίδιο τραίνο,
την ίδια ώρα, κι από τον ίδιο πάντα σταθμό.
Το τραίνο που δεν ακολουθούσε
ποτέ το ίδιο δρομολόγιο
και δεν γνώριζες
τους ενδιάμεσους σταθμούς,
ούτε το τέρμα.
Κι όταν ξανάσβηναν τα φώτα,
πάλι ταξίδια.
Ταξίδια που δεν έγιναν,
κι όμως υπήρξαν.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
Με πολλή χαρά υποδέχομαι τον Κύπριο ποιητή Γιάννη Ποδιναρά στην ανθολογία των ποιητών της Θεσσαλονίκης. Έζησε στην πόλη μας 8 συναπτά χρόνια και, όπως μου είπε, η πνευματική του καρδιά πάντα θα χτυπά στη Θεσσαλονίκη. Επομένως, τιμής ένεκεν δικαιούται μια θέση δίπλα μας και θα την έχει.
Επιλέγω το σημερινό ποίημα από την πρώτη συλλογή του Γιάννη γιατί ξέρω πως έχει ιδιαίτερη σημασία για κείνον και τον παρακαλώ να μας εξηγήσει γιατί.
Γιάννη Ποδιναρά, καλώς ήρθες στο Translatum και στα Θεσσαλονικιώτικα ποιητικά «φαράγγια των Αγγέλων»!
-
Κι εγώ με τη σειρά μου υποδέχομαι το φίλο μου Γιάννη Ποδιναρά στους ποιητές της Θεσσαλονίκης με μιά ευχή. Σύντομα να διαβάζουμε εδώ για την επόμενη ποιητική του συλλογή.
-
Σε ευχαριστώ θερμά, Βίκυ, για την τιμή που μου έκανες να με συμπεριλάβεις στο ανθολόγιό σου των ποιητών τη Θεσσαλονίκης.
Τα πιο σημαντικά χρόνια της ζωής μου τα έζησα στην όμορφη αυτή πόλη που την κουβαλώ πάντα στην ψυχή μου. Πολλά από τα ποιήματα που εξέδωσα το 1996 και το 2008 είχαν σαν πυρήνες έμπνευσης βιώματα από τη ζωή μου σε αυτή την πόλη.
Το ποίημα «Ταξίδια» αναφέρεται στις ταινίες που σχεδόν κάθε βράδυ παρακολουθούσα στα σινεμά της Θεσσαλονίκης. Φοιτητές τότε λατρεύαμε τα ταβερνάκια και τα σινεμά που μας ταξίδευαν σε όλο τον κόσμο και διεύρυναν τους ορίζοντές μας και μας έδιναν την ευκαιρία να ονειρευόμαστε.
-
Ανδρέα μου σ' ευχαριστώ θερμά για τη γενναιοδωρία της ψυχής σου και την ευαισθησία σου. Σου εύχομαι γερός δυνατός και δημιουργικός όπως πάντα.
-
Γιάννης Ποδιναράς, Μόρφου 1992
[Μέρος Α' της συλλογής]
Φως πολύεδρο.
Άγουροι καρποί του σφρίγους
σ’ εκτεθειμένα σώματα
στα χείλη τής κλεμμένης γης.
Βλαστοί, σαν πληγές ανάλλαγες της νοτιάς,
σφράγισαν στην υγρασία των ίσκιων
τις πρώτες διαθέσεις...
Άνυδρα τώρα μέρη τρέφουν τους ίσκιους.
Μια μυρωδιά από ένα μανταρίνι
που δεν πρόλαβα να ξεφλουδίσω
αρμενίζει στις θολές γραμμές
των νοτισμένων κήπων...
Κτίσαμε καράβια
για να μας είναι πιο εύκολο
το ξερίζωμα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
Ένα ποίημα του Γιάννη Ποδιναρά για τη γενέθλια πόλη του, τη Μόρφου και για τη μυρωδιά τού μανταρινιού που τον ακολουθεί πάντα. Τι κρίμα να χτίζεις καράβια για να σου είναι πιο εύκολο το ξερίζωμα! Ενώ τα καράβια φτιάχτηκαν για ταξίδια... (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg161034#msg161034), για ν’ αρμενίζεις σ' όλη τη γη και να μπορείς, όποτε θες, να επιστρέφεις στην πατρίδα σου. Πολλά τα άδικα αυτού του κόσμου ή, μάλλον, πολλά τα άδικα που ανεχόμαστε...
-
(https://www.translatum.gr/forum/proxy.php?request=http%3A%2F%2F2.bp.blogspot.com%2F--xQ0pFkC7oU%2FTnV0G3BVWKI%2FAAAAAAAAArk%2FZp7sK9dpgec%2Fs1600%2F%2525CE%2525A3%2525CE%25259F%2525CE%25259B%2525CE%25259F%2525CE%252599%2B2009.jpg&hash=f350110c75cac501834c96882b93b8bd2ca0439f)
Το αρχαίο θέατρο των Σόλων (http://politistikosomilosmorphou.blogspot.gr/2011/09/blog-post_18.html)
(https://www.translatum.gr/forum/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.morphou.org.cy%2FTemplates%2F00001%2Fdata%2F%25CE%2591%25CE%259E%25CE%2599%25CE%259F%25CE%2598%25CE%2595%25CE%2591%25CE%25A4%25CE%2591%2Faksiotheato3.jpg&hash=ba0034097d16297323039c2932831fd8cc9e9ede)
Και άλλα αξιοθέατα της Μόρφου εδώ: http://www.morphou.org.cy/Aksiotheata
Όπως φαίνεται στον χάρτη της Κύπρου (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=33660.msg160873#msg160873), η Μόρφου βρίσκεται πλέον στην κατεχόμενη Κύπρο. Η μικρή αυτή πόλη βρίσκεται καταμεσής στην ομώνυμη πεδιάδα που φημίζεται για τα εσπεριδοειδή της. Ας δούμε, όμως, την ταυτότητα της Μόρφου:
Εισαγωγή
Η όμορφη κωμόπολη της Μόρφου είναι κτισμένη στη δυτική κεντρική πεδιάδα της Κύπρου, κοντά στον ποταμό Σερράχη, σε μέσο υψόμετρο 65 μέτρων, η δε διοικητική έκτασή της, ανέρχεται στα 5.636 εκτάρια περίπου. Η πεδιάδα της Μόρφου ορίζεται στα βόρεια από τον Πενταδάκτυλο, στα νότια από το πυριγενές σύμπλεγμα του Τροόδους, στα δυτικά από τον κόλπο της Μόρφου και στα ανατολικά από τη διαχωριστική γραμμή των λεκανών απορροής των ποταμών Πηδιά και Σερράχη - Οβγού.
Ονοματολογία
Για την προέλευση του ονόματος της Μόρφου υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη (L. Ross) αναφέρει ότι σχετίζεται με τη θεά Αφροδίτη και ότι μία από τις ονομασίες με τις οποίες η θεά Αφροδίτη λατρευόταν στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο ήταν Μορφώ.
Συνεπώς από το θεά Μορφώ προήλθε το Θεομόρφου. Με τον καιρό παραλήφθηκε το πρώτο συνθετικό «θεό» και έμεινε η γενική Μόρφου. Με την ονομασία Μορφώ ελάτρευαν τη θεά Αφροδίτη κυρίως στη Λακωνία της Πελοποννήσου. Συνεπώς αυτή η εκδοχή συνδέει τη Μόρφου με τους Λάκωνες, οι οποίοι ενδεχομένως είχαν κατοικήσει στο δυτικό τμήμα της μεγάλης κεντρικής πεδιάδας του νησιού μας.
Η δεύτερη εκδοχή (Κ. Χατζηψάλτης) αναφέρει ότι το όνομα της Μόρφου προήλθε από τον πρώτο κάτοικο της Μόρφου που είχε το όνομα Θεόμορφος. Τέτοια επίθετα τα οποία έχουν πρώτο συνθετικό το Θεό π.χ. Θεοφύλακτος, Θεόκλητος, Θεοδώρητος, Θεόκριτος συναντάμε συχνά κατά την αρχαιότητα. Για πρώτη φορά, γράφει ο Χατζηψάλτης, το όνομα Θεόμορφος καταγράφεται σε ένα βιβλιογραφικό σημείωμα του Παρισινού κώδικα κατά τον 10ο αιώνα μ.Χ. Η αλλαγή του τοπωνυμίου αυτού συνέβηκε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο (1191 – 1570 μ.Χ.), αφού οι Γάλλοι μη έχοντας τον φθόγγο Θ εις την γλώσσα τους, επρόφεραν το γράμμα Θ ως t. Έτσι το Θεόμορφος και κατά συγκοπήν Θέμορφος, επροφέρετο ως Theomorpho ή Theomorpho. Την αρχική συλλαβή the ή te οι Γάλλοι την πήραν ως το μόριον de δηλωτικό ευγενείας ή ευγενούς καταγωγής. Έχουμε και τίτλο ευγενίας επί Φραγκοκρατίας τον κόμη de morfou.
Ιστορία
Η Μόρφου ήταν κατοικημένη από τα αρχαία χρόνια και τούτο αποδεικνύεται από τους πολλούς οικισμούς που έχουν ανασκαφεί ή εντοπιστεί γύρω από αυτήν. Τέτοια είναι τα αρχαιολογικά κατάλοιπα της περιοχής της Τούμπας του Σκούρου, η οποία ήταν κοντά στον ποταμό Οβγό.
Η Τούμπα του Σκούρου ήταν κυπριακή πόλη η οποία κτίστηκε γύρω στα τέλη της μέσης εποχής του χαλκού. Άλλο αρχαιολογικό εύρημα στην περιοχή είναι το Ιερό της Αφροδίτης το οποίο είναι κοντά στο δρόμο που ενώνει τη Μόρφου με τη Μύρτου, και κοντά στην Τούμπα του Σκούρου. Το ιερό ήταν αφιερωμένο στη θεά Αφροδίτη.
Στα βυζαντινά χρόνια η Μόρφου έγινε κέντρο διαμονής των Ακριτών. Οι συχνές επιδρομές των Αράβων ανάγκασαν τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Τιβέριο Γ' να εγκαταστήσει Ακρίτες στην Ατάλεια και στην Κύπρο. Οι Ακρίτες επειδή είχαν προστάτη τους τον Άγιο Μάμα, ίδρυσαν στο στρατόπεδο τους μικρό ναό προς τιμή του. Ακόμη με τους Ακρίτες διαδόθηκαν στο νησί τα ακριτικά τραγούδια όπως διασώζονται μέχρι σήμερα.
Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας που ακολούθησαν η Μόρφου παραχωρήθηκε από τον Φράγκο βασιλιά της Κύπρου στον Φράγκο φεουδάρχη Λαουράν ντε Πλεσσίλ. Ο Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει τη Μόρφου ως ένα από τα κέντρα των Κυπρίων χωρικών και δουλοπάροικων που επαναστάτησαν κατά της Φραγκικής κυριαρχίας το 1426, Μετά από μήνες η επανάσταση καταστάληκε, η Μόρφου δε όπως και άλλες περιοχές υπέστησαν κυρώσεις. Ο ίδιος χρονογράφος αναφέρει ως εκκλησίες της εποχής στη Μόρφου αυτές του Αγίου Θεοδοσίου, του Αγίου Πολεμίου και του Αγίου Μάμα.
Στην αμέσως επόμενη περίοδο, αυτή της Τουρκοκρατίας, η Μόρφου αποτέλεσε πρωτεύουσα ομωνύμου κατηλικίου (διαμερίσματος) που ανήκε διοικητικά στην επαρχία Κερύνειας. Οι ασχολίες των κατοίκων της Μόρφου αυτή την περίοδο ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία, το εμπόριο και η βιοτεχνία. Μεταξύ των καλλιεργούμενων ειδών ήταν το βαμβάκι και το λινάρι και η εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την παραγωγή μεταξιού.
Για την περίοδο της Αγγλοκρατίας γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για την κωμόπολη. Ξέρουμε ότι αποτέλεσε ξεχωριστό δήμο με τους ακόλουθους δημάρχους: Χρ. Λυμπουρίδης (1889 - 1890), Αχμέτ Ρασσί (Νοεμ. 1890-1894), Μεχμέτ Φετάι (1895 -1898), Κωστής Γεωργιάδης (Κωστούι) (1899 -1913, Ιωσήφ Χειμωνίδης (1913 -1916), Κωστής Γεωργιάδης (1916 - 1925), Ερατοσθένης Ιερείδης (1926 -1943), Πολύκαρπος Νικολόπουλος (1943 - 1953), Πολύκλειτος Ιακωβίδης (1953) και πάλι ο Πολύκαρπος Νικολόπουλος μέχρι τη λήξη της περιόδου αυτής.
Η γεωργία στα χρόνια αυτά άρχισε κάπως να αναπτύσσεται. Το πρώτο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή έγινε τον Ιανουάριο του 1897 όταν με τον συνεταιρισμό που δημιούργησαν οι Μορφίτες κατόρθωσαν να έχουν 4 πηγές νερού για άρδευση της γης τους. Την τότε εποχή καλλιεργούσαν πορτοκαλιές, λεμονιές και συκαμιές καθώς και διάφορα άλλα είδη. Το 1907 μάλιστα ιδρύθηκε στη Μόρφου δενδροκομείο με τη βοήθεια του διευθυντή Γεωργίας Σαρακωμένου. Από το 1908 άρχισαν να γίνονται στη Μόρφου Γεωργικές Εκθέσεις με εκθέτες γεωργούς, κτηνοτρόφους και βιομηχάνους της περιοχής που προωθούν έτσι τα εμπορέυματά τους. Τον Οκτώβριο του 1932 ιδρύθηκε τελικά το Γεωργικό Κολλέγιο Μόρφου που είχε σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της γεωργίας στην περιοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Απρίλιο του 1912 ιδρύθηκε υφαντουργείο στην κωμόπολη από το βιομήχανο Γ. Γρ. Δημητριάδη.
Ιδιαίτερη συμμετοχή είχε η Μόρφου στο κίνημα των Οκτωβριανών οπότε καταδικάστηκαν για τα επεισόδια αρκετοί Μορφίτες. Μεταξύ αυτών είναι ο Δήμαρχος Ερατοσθένης Ιερείδης, Γεώργιος Δημητριάδης, Γεώργιος Λαμπρή Τουμπάζος καθώς και οι Οικονόμος Κλήμης Παπαϊωάννου, Χρ. Τομαρίδης, Χρ. Πύργος και πολλοί άλλοι. Επίσης οι Άγγλοι επέβαλαν πρόστιμο 500 λιρών στους κατοίκους για τις ζημιές που προξένησαν σε διάφορα κυβερνητικά υποστατικά.
Παιδεία
Πριν από την ίδρυση κανονικού ελληνικού σχολείου στη Μόρφου τα ελληνικά γράμματα δίδασκαν ιερείς. Γύρω στο 1840 αναφέρεται ότι δίδασκε τα παιδιά της περιοχής ο πατέρας της γνωστής δασκάλας Σαπφούς Λεοντιάδου, Λεόντιος. Το πρώτο ελληνικό σχολείο ιδρύθηκε το 1852 περίπου στη Μονή του Αγίου Μάμα από τον τότε Μητροπολίτη Κυρηνείας Μελέτιο (1852-1862), με πρώτο διδάσκαλο τον Μιχαήλ Ιωαννίδη (1852-54). Στη συνέχεια υπηρέτησεν ο διδάσκαλος Χαράλαμπος Κυριακίδης για 3 χρόνια και το 1858 επανήλθε ο Μιχαήλ Ιωαννίδης που έμεινε μέχρι το 1860. Μετά από τον Ιωαννίδη διορίστηκε ο Σωκράτης Βακιρτζίδης και στη συνέχεια οι Μακάριος Σκλαβούδης, Αλέξανδρος Λουκάς, Αριστοτέλης Παλαιολόγος, και μετά από αυτούς οι Εκτωρ Ιερείδης, Ιωάννης Κυριακίδης και Τηλέμαχος Καλλονάς (1883).
Το 1896 δυστυχώς οι κομματάρχες της Μόρφου μετά από έντονες μεταξύ τους διαφορές ζήτησαν από τον Κυβερνήτη το κλείσιμο του δημοτικού σχολείου, που ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε.
Το πρώτο νηπιαγωγείο ιδρύθηκε το 1917 και στεγαζόταν στο δημοτικό σχολείο. Φοίτησαν σε αυτό 130 παιδιά με ένα δάσκαλο. Ακόμη ένα νηπιαγωγείο ιδρύθηκε το 1933 κατόπιν αδείας του διευθυντού Παιδείας Κ. Κάλλι με νηπιαγωγούς τις Ιωάννα Χριστοφίδου και Αλίκη Θυμίδου. Πρέπει να αναφερθεί ότι τον Δεκέμβριο του 1908 αποπερατώθηκε το δημοτικό σχολείο που είχε σχεδιάσει ο Σίμος Μενάρδος. Το σχολείο αυτό στην αρχή προοριζόταν για Παρθεναγωγείο αλλά τελικά λειτούργησε ως Αρρεναγωγείο.
Σημαντική συμβολή στην παιδεία της Μόρφου είχε η Ελληνική Σχολή που ιδρύθηκε το 1917 με πρώτο διευθυντή τον Αρσένιο Νικολαΐδη. Παρόμοιο ρόλο διεδραμάτισε το Αναγνωστήριο που δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 1885 από τον διδάσκαλο Τ. Καλλονά και το οποίο είχε 38 συνδρομητές. Ήταν το πρώτο Αναγνωστήριο στην κωμόπολη. Ενα άλλο Αναγνωστήριο με το όνομα «Ομόνοια» ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1905 με πρόεδρο τον Κωστή Γεωργιάδη. Αλλά Αναγνωστήρια που λειτούργησαν στη Μόρφου ήταν η Ισότης τον Μάϊο του 1913 με πρόεδρο τον Ν.Γ. Ιακωβίδη, η Αναγέννηση το 1913 με γραμματέα τον Γ. Ν. Ιακωβίδη, η Αναγέννηση και πάλι το 1924 με πρόεδρο τον Γ. Δημητριάδη και η Ενωσις το 1929 με πρόεδρο τον Θεοχάρη Ιωαννίδη.
Αθλητισμός - Άλλα στοιχεία
Πριν την ίδρυση του Διγενή Ακρίτα υπήρχε ο Γυμναστικός Σύλλογος «Ελευθέρια» που ιδρύθηκε το 1922, με πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο τους Θ. Ιωαννίδη, Ι.Μ. Μιχαηλίδη, Β. Γαβριηλίδη, Δ.Χ, Μιχαηλίδη, Χ. Ι. Χαραλαμπίδη, Χ. Πασιά και Ι. Κουρουσίδη. Τελικά , τον Απρίλιο του 1931 ιδρύθηκε ο Διγενής Ακρίτας με πρώτο διοικητικό συμβούλιο τους: Πολ. Γ. Ιορδάνου, Μενέλαο Χ''Λοϊζή, Χρ. Κουμέρα, Κωνστ. Κουμέρα και Παντ. Τσιαπαρή. Δύο χρόνια αργότερα το 1933, ιδρύθηκε ο Ηρακλής που είχε και αυτός ποδοσφαιρική ομάδα.
Στη Μόρφου ιδρύθηκε επίσης «Φιλόπτωχος Αδελφότης» τον Απρίλιο του 1933 για την βοήθεια των πτωχών. Η επιτροπή της Αδελφότητας απαρτιζόταν από 15 μέλη, με πρόεδρο τον Πύργου. Αλλα γεγονότα στη ζωή της κωμόπολης είναι η λειτουργία του σιδηροδρόμου που έγινε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1906, η ίδρυση του πρώτου κινηματογράφου που εμφανίστηκε το 1921 και που ονομαζόταν Αστέρ-Πατέ.
Το 1973 επίσης η Μόρφου απόκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της τη δική της Μητρόπολη με πρώτο Μητροπολίτη τον Χρύσανθο Σαρρηγιάννη (1973-1996). Σήμερα Μητροπολίτης Μόρφου είναι ο κ. Νεόφυτος.
Η ιστορική αυτή αναδρομή αποτελεί απλή σκιαγράφηση σε πολύ αδρές γραμμές της εξελικτικής πορείας μιας κωμόπολης, που τους κατοίκους της τους χαρακτηρίζει η εργατικότητα και το φιλοπρόοδο αίσθημα τους. Με τα χαρίσματά τους αυτά έκαναν τη Μόρφου «γη της επαγγελίας», με αποτέλεσμα πολλοί να μιλάνε με τα καλύτερα λόγια για τη Μόρφου και τους Μορφίτες.
Χαράλαμπος Στρόππος
Δημοτικός Σύμβουλος
Πηγή: http://www.morphou.org.cy/main/17,0,0,0-%CE%99%CE%A3%CE%A4%CE%9F%CE%A1%CE%99%CE%91.aspx
-
Bίκυ, πραγματικά με συγκίνησες. Έφερες κοντά σε τόσο ευαίσθητους ανθρώπους την αγαπημένη μας Μόρφου. Αληθινά σου είμαι βαθιά ευγνώμων. Πόσο θα χαρεί ο Μορφίτης και Σαλονικιός ποιητής Ανδρέας!
Στις φωτογραφίες έχεις και το αρχαίο θέατρο των Σόλων. Εκεί το σχολείο μας ανέβαζε κάθε χρόνο και μια τραγωδία. Στη σελίδα 10 της συλλογής «Ένα Πράσινο Θολό» το ποίημα αναφέρεται σ' αυτές τις εμπειρίες. Συμμετείχαμε και ο Ανδρέας και εγώ. Το 1969 ανεβάσαμε «Ιφιγένεια εν Ταύροις». Ήμουνα ο Ορέστης. Αυτή η μνήμη με συνοδεύει εσαεί.
-
Bίκυ, μ' έχεις αφήσει άφωνο και πολύ πολύ συγκινημένο.
Σ' ευχαριστώ
-
Όπως σου είπα και αλλού, το ποίημα του Γιάννη είναι ξαδελφάκι ή μάλλον ανιψάκι ενός άλλου αγαπημένου μου ποιήματος ενός έξοχου ποιητή της Α' μεταπολεμικής γενιάς. Ο ποιητής είναι ο Πάνος Θασίτης και το ποίημα λέγεται Να προσπαθήσει (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=6826.msg110163#msg110163).
-
Από τη μικρή περιήγησή μου στα Κατεχόμενα, μπορώ να πω ότι οι Τούρκοι πήραν το μπον-φιλέ της Κύπρου...
-
Δυστυχώς, πήραν καλό φιλέτο, Σπύρο. Αλλά δεν έχεις δίκιο. Έχει κι η νότια Κύπρος πανέμορφα μέρη. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ η περιοχή της Πάφου.
-
Κι εμένα οι Πλάτρες και οι γύρω ορεινές τοποθεσίες ;)
-
Ασφαλώς και οι Πλάτρες. Αλλά μιλάγαμε για τα παραθαλάσσια νωρίτερα.
-
Παιδιά, όλα τα μέρη έχουν την ομορφιά τους. Το πρόβλημα είναι ότι τα πήρανε και το κακό είναι ότι εμείς τους δώσαμε την ευκαιρία να τα πάρουν
-
Σας ανακαλώ στην τάξη.:-)
Μην ξεφεύγουμε από το θέμα μας. Και το θέμα μας είναι τα ποιήματα του Γιάννη.
-
Να μου επιτρέψετε να προσθέσω για τη Μόρφου τα ονόματα από τα πιο άξια παιδιά της. Ο Λουκής Ακρίτας, πεζογράφος με αξιόλογα έργα, όπως τα: «Νέος με καλές συστάσεις», «Κάμπος», «Αρματωμένοι» και, στη συνέχεια, Υφυπουργός Παιδείας το 1964 στη Κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου που τον εμπιστεύτηκε να υλοποιήσει την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Επίσης ο Νίκος Κονομής, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και Ακαδημαϊκός (Πρόεδρος της Ακαδημίας το 2001). Τέλος ο σατιρικός κυρίως ποιητής Άνθος Ροδίνης.
-
Παρακαλώ, εάν κάποιος από εσάς έχει κάποια φωτογραφία του πρώην δημάρχου της Μόρφου, Πολύκαρπου Νικολόπουλου (που αναγράφεται σε προηγούμενο ποστ), ή οποιαδήποτε άλλη στην οποία εμφανίζεται και ο ίδιος ας με ειδοποιήσει. Γεννήθηκα κι εγώ στην όμορφη Μόρφου 2 μήνες πριν την εισβολή και μόλις πρόλαβα να βαπτιστώ στο ναό του Αγίου Μάμα ενώ βομβάρδιζαν οι τουρκοι την περιοχή. Ο Πολύκαρπος Νικολόπουλος ήταν συγγενής μου.
Ευχαριστώ
-
Mαρίνο, επικοινώνησα τώρα με τον Νίκο Νικολόπουλο που είναι πρώτος ξάδελφος με την Αθηνούλα τη μητέρα σου και μου είπε ότι έχει φωτογραφίες του Νικολόπουλου.
-
Γιάννης Ποδιναράς, Κραυγή της Άνοιξης
[Μέρος Α' της συλλογής]
Αγγίζω τη φωνή
κι ο νους μου σαλεύει.
Λευκό του ρίγους.
Των αθώων στεναγμών.
Λευκό της πέτρας που ακινητεί προσμένοντας.
Της αέναης αφής.
Της αμφίδρομης ροής.
Της πλήρους αποδοχής και άφεσης.
Λευκό των βέβαιων χρόνων.
Άτρωτη όχθη στων ημερών την οργή.
Γυμνό βύθισμα στο γενναίο φως
που χύνεται στο λευκό χέρι
και σε παίρνει πέρα
στην ανελέητη κραυγή
της Άνοιξης.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Καλοκαιρινά γητέματα
I
Μέσα στη νάρκη του καλοκαιριού
αφέθηκε ο σωρευμένος μόχθος
στις διαθλάσεις του φωτός να λιώνει.
Η ομίχλη του θερινού πρωινού
διαπέρασε το σώμα
κόβοντας το τεντωμένο νήμα του χειμώνα.
Κάθε μόριο του κορμιού
ντύθηκε την υγρασία της ομίχλης
και ιδρωμένο χόρτασε αρμυρό νερό
– δρόσος στ’ ωραίο σμάλτο
δρόσος στ’ αφυπνισμένο πνεύμα
στάλες ως μέσα στο κύτταρο της ζωής.
Μα η αρμύρα άφησε ήδη
τ’ άσπρα σημάδια της στην επιφάνεια.
Το χέρι απλώθηκε να γράφει τη ζωή
στο σώμα που φίλησε τη θάλασσα.
Ήπιαμε τη χαρά
κι αυτή μας πότισε τη δίψα της.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=V49o-k7735E
Σταύρος Κουγιουμτζής, Ήταν πέντε ήταν έξι
(με τον Γιώργο Νταλάρα / δίσκος: Μικρές πολιτείες (1974))
Γιάννης Ποδιναράς, Τίμημα
[Μέρος Α' της συλλογής]
Θυμάμαι... Η ψυχή γλιστρά στη μούχλα των θεμελίων.
Χάραξα τ’ όνομα στον ασβέστη
και κράτησα τη λάσπη των πλιθαριών στ’ άγουρο χέρι.
Το ρούχο της μάνας
μύριζε πάστρα και υγρή κούραση.
Κουρνιάζαμε στα στήθη της τα βράδια
και μας μίλαγε.
Αστέρια χόρευαν στο παραθύρι.
Πολιτείες στον κύκλο του φεγγαριού
γράφανε τη μοίρα μας.
Ο πατέρας στη σιωπή,
με δυο γραμμές ανάμεσα στα φρύδια
κρατούσε τη φωτιά
θρέφοντας τις φτερούγες.
...
Πετάξαμε πέρα σε καινούριους τόπους
με μυρωδιές πρωτόγνωρες
και ήχους που ’φταναν
παράταιρα στ’ αυτιά μας.
Μεγάλωσαν οι πολιτείες
να χωρέσουν χιλιάδες όνειρα...
Το τίμημα της ελευθερίας σου
ο ανελέητος συρφετός των οραμάτων.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=gsX_FnBgbvw
Μάνος Χατζιδάκις, Το χαμόγελο της Τζοκόντας (1965)
Γιάννης Ποδιναράς, Μικρόκοσμοι
[Μέρος Β' της συλλογής]
Πνίγουμε τις στιγμές μας σε μια στάλα τής έγνοιας
σέρνοντας πίσω μας μικρούς κι ασήμαντους φόβους
που βαραίνουν τα βήματα
ταράζουν τα όνειρα
κι εξασθενίζουν τα χέρια.
Κι όταν ξαφνικά συναντούμε τους άλλους
με τον αιώνιο σταυρό στους ώμους
τις πληγές που δεν κλείνουν
και κείνο το χαμόγελο
της απόλυτης επίγνωσης του μαρτυρίου
στεκόμαστε με δέος να κοιτάμε.
Όπως κοιτάμε την εικόνα ενός αγίου
κρύβοντας αμήχανα τη ντροπή μας
πίσω απ’ το χαμόγελο
της ύστατης μεταμέλειας.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
-
https://www.youtube.com/watch?v=cztK2Z6P4eI
Bertolt Brecht & Θάνος Μκρούτσικος, Για το φτωχό B. B. (δίσκος: Μουσική πράξη στον Μπρεχτ (1978))
Γιάννης Ποδιναράς, Φαράγγια των αγγέλων
[Μέρος Β' της συλλογής]
Περαστικοί μαχόμαστε λαθραία
την παράταιρη ιαχή του συρφετού.
Γλιστράμε στα φαράγγια των αγγέλων
στο βαθύ ποτάμι που χάραξε το βάραθρο
έπνιξε τη φωνή πήρε πίσω το λευκό, γυμνό τους σώμα
και τους έριξε σε ξένα σκοτάδια.
Αγκυλώνουμε τους ώμους
μέχρι που τα σώματα πια
να μην ξεχωρίζουν απ’ τις λείες πέτρες
που σμίλεψε απαλύνοντας η τριβή των δειλινών
κι οι κορεσμένοι πόνοι.
Εμμένουμε στο χαλασμό του λευκού
ανάβοντας κεριά
στην αγρυπνία της θνητής στιγμής και της διάψευσης.
Κι οι πέτρες στην τριβή της αέναης παρουσίας
μέχρι το στίγμα της τέφρας
μέχρι τους σπόρους της γης.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
-
https://www.youtube.com/watch?v=7mHMRcwZNyk
Διονύσης Σαββόπουλος, Το περιβόλι (δίσκος: Το περιβόλι του τρελού (1969))
Γιάννης Ποδιναράς, Ένα πράσινο θολό
[Μέρος Α' της συλλογής]
Ο πατέρας γέρασε.
Πάνε χρόνια που ’φυγε
διωγμένος απ’ το περιβόλι του
να μετράει την καρδιά του σε παροικιακούς καφενέδες.
Στο καπνό τού τσιγάρου
μορφές βιαστικές σαν πλοκάμια
τυλίγονται στο θαμπό τζάμι.
Το Λονδίνο μια ομίχλη.
Η Μόρφου ένα πράσινο θολό.
Και δε λέει να ταξιδέψει
να δει τ’ αγγόνια του στο νότο.
Λέει πως γέρασε πολύ και δε θ’ αντέξει το ταξίδι.
Όμως εμείς ξέρουμε πως δε θ’ αντέξει
το σιδερένιο νήμα τής λήθης και της φωτιάς.
Την έπαρση του εφήμερου
Το κτίσμα το πεπερασμένο.
Τον τάφο των πουλιών
που αψήφησαν τις έγκλειστες πνοές
των ούριων ανέμων.
«Μη σας νοιάζει που δεν έρχομαι στ’ αγγόνια μου.
Σαν γυρίσει το σύννεφο
θα τρυγήσω το περιβόλι.»
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Βίκυ, σ' ευχαριστώ για την ανάρτηση αυτού του ποιήματός μου που αναφέρεται στον πρόσφυγα πατέρα μου που έφυγε από την Κύπρο το 1974 όταν έχασε τη Μόρφου και το περιβόλι του. Έζησε στοΛονδίνο για περίπου 25 χρόνια και πέθανε εκεί σε ηλικία 87 ετών. Πολέμησε ενάντια στο ναζισμό στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ήταν αιχμάλωτος πολέμου στη Γερμανία για 4 χρόνια. Δεν ξέρω πόσο σου αρέσει αυτό το ποίημα αλλά να σε πληροφορήσω ότι είχε τη μεγαλύτερη απήχηση στην Κύπρο από όλα μου τα άλλα ποιήματα. Ένας ραδιοσταθμός το μεταδίδει κάθε 2 με 3 εβδομάδες μαζί με ποιήματα άλλων ποιητών με θέμα τα κατεχόμενα εδάφη μας. Προσωπικά δεν περίμενα τόση μεγάλη ανταπόκριση. Όμως τα ποιήματα δεν ανήκουν στον ποιητή αλλά στον αναγνώστη. Πίστεψε με, το έγραψα μερικά χρόνια πριν το θάνατο του πατέρα μου για να επικοινωνήσω με αυτό τον τρόπο με ένα πατέρα παλαιών αρχών, αποστασιοπημένο και κάπως απόμακρο. Μας αγαπούσε με τον τρόπο τον παλιό. Χωρίς να εκφράζει με λόγια και παιχνίδια την αγάπη του. Νιώθω βαθιά ικανοποίηση γιατί ο προσφυγικός και όχι μόνο κόσμος της Μόρφου ταυτίστηκε τόσο πολύ με αυτό το ποίημα. Σ' ευχαριστώ θερμά για ό,τι έκανες και κάνεις για την ποίησή μου στην πνευματική μου πατρίδα τη Θεσσαλονίκη και κατ' επέκταση στην Έλλάδα που με εκφράζει απόλυτα ως υπαρξιαική οντότητα και σημείο αναφοράς. Να είσαι πάντα καλά.
-
Γιάννη μου, άργησα να σου απαντήσω λόγω φόρτου εργασίας.
Είναι συγκινητική η ιστορία του πατέρα σου όπως και η έμμεση αφήγησή της μέσω του γραπτού σου. Και χαίρομαι ιδιαίτερα που έχει μεγάλη απήχηση αυτό το ποίημα γιατί αντιλαμβάνομαι τη μεγάλη του συναισθηματική αξία για σένα.
Να θυμάσαι μόνο ότι δεν υπάρχει ποίημα που να το έχω συμπεριλάβει στην ανθολογία και να μη μου αρέσει. Όσο για τις ευχαριστίες, τα έχουμε ξαναπεί: οι αναγνώστες μας, η Θεσσαλονίκη κι εγώ οφείλουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» σ' εσάς τους ακάματους εργάτες της γλώσσας και της τέχνης. :-)
-
https://www.youtube.com/watch?v=0zqSmluHcRk
Νότης Μαυρουδής & Τάσος Σαμαρτζής, Τσιτσάνη και Ροκ γωνία
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Παιδική χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου / δίσκος: Λούνα παρκ (1998))
Γιάννης Ποδιναράς, Παλιός επισκέπτης
[Μέρος Γ' της συλλογής]
Πήρα το δρόμο μετά από καιρό
περπατώντας στην ίδια άκρη.
Θωπεύοντας αγάλματα
που βάραιναν την ψυχή μου όλα τα χρόνια.
Ξεδιπλώνοντας την πελώρια αιχμή των πρώτων σκιών.
Κοιτάζοντας ξανά τους ίδιους δρόμους
Ακούγοντας τους ίδιους ήχους
που μαρμάρωναν παιδί την καρδιά μου.
Ίδιες εικόνες.
Ίδιοι δρόμοι μ’ αλλαγμένα τα προσωπεία.
Ρόλοι άγνωστοι χωρίς το δικό μου ταξίδι.
Απλώνω το χέρι να ψηλαφίσω τα σημάδια στα πρόσωπα.
Παλιός επισκέπτης αμετανόητος
ν’ αναιρώ τη φυγή.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
-
Βίκυ, σ' ευχαριστώ και πάλι για την ανάρτηση ποημάτων μου στη σημαντική για όλους μας ανθολογία σου. Το ποίημα αυτό το αγαπώ ιδιαίτερα γιατί πάντα μ' άρεσε να επιστρέφω κυριολεκτικά και νοερά στους τόπους που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη ζωή μου και προδιέγραψαν την κατοπινή πορεία μου. Το ποίημα βέβαια μπορεί και να εκληφθεί ως αναφορά στη γενέθλια γη που την ξαναείδαμε ως πρόσφυγες «επισκέπτες». Τώρα όμως που μου δίνεις την ευκαιρία να το ξαναδιαβάσω έχω την εντύπωση ότι καλύπτει όλους τους χώρους που νοσταλγούμε κι όταν τους τους ξαναδούμε νιώθουμε τόσο παράξενα. Μας είναι τόσοι οικείοι αλλά και τόσο μακρινοί στην υπαρξιακή μας πορεία.
-
Γιάννη μου, κι εγώ έχω την εντύπωση ότι καλύπτει κάθε λογής επιστροφή το γραπτό σου και έτσι το έχω συγκρατήσει μέσα μου.
-
https://www.youtube.com/watch?v=EkHxIa4ZeBs
Το γιασεμί, (παραδοσιακό Κύπρου)
(τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου / δίσκος: Τραγούδια της Μεσογείου (1998))
Γιάννης Ποδιναράς, Μόρφου 1997
[Μέρος Β' της συλλογής]
Δρόμοι στενοί
και πόρτες ανοιχτές.
Περνούσαμε γιασεμί τ’ απόγευμα
–χαϊμαλιά της πρώτης αγάπης–
Αλυσίδες απλώναμε
τις ευωδιές των παθών
στις διαδρομές των υγρών ονείρων
και χτίζαμε τα θεμέλιά μας
στα ριζωμένα στη γη
λευκά αγγίγματα
της πρώτης και ανεξίτηλης γεύσης.
Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008)
-
Βίκυ μου, μόλις τώρα είδα την ανάρτηση του σημαντικού για μένα ποιήματος για τις πρώτες κι ανεξίτηλες γεύσεις που εν τέλει προσδίδουν το πιο σημαντικό και βαθιά υπαρξιακό νόημα στην σύντομη και τυχαία παρουσία μας στη ζωή. Να ’σαι πάντα καλά, Βίκυ μου, να προσφέρεις και να μοιράζεσαι τα πιο βαθιά σου συναισθήματα ως ευαίσθητος δέκτης και συνάμα κριτικός και ανθολόγος της ελληνικής λογοτεχνίας.
-
Σ' ευχαριστώ πολύ, Γιάννη, και για το σχόλιό σου και για τα καλά σου λόγια.
Χαίρομαι πολύ που σ' έχουμε κοντά μας και μπορείς να φωτίζεις τις πιο αόρατες πτυχές κάθε γραπτού σου, ιδίως τώρα που έχουν περάσει ήδη μερικά χρόνια από την έκδοση της κάθε συλλογής σου.
-
Γιάννης Ποδιναράς, Χωρίς νόημα
[Μέρος Α' της συλλογής]
Το παιδί ρώτησε πάλι τους μεγάλους
αν εφέτος ο Αϊ-Βασίλης
θα του μιλήσει
σαν ακούσει το μεγάλο ευχαριστώ
για τα πλούσια δώρα του.
Η απόκρισή μας
ένα μουρμουρητό χωρίς νόημα.
Το παιδί τεντώνει την ψυχή
να συλλάβει την αρμονία των ήχων...
Ορθά τα μάτια
μαχαιρώνουν το λόγο
κι επίμονα μας πολιορκούν:
«Ποιος σέρνει το έλκηθρο
μέσα στα χιόνια;»
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Βίκυ, σε ευχαριστώ για την ανάρτηση του ποιήματός μου.Αλήθεια ποιός σέρνει το έλκηθρο μέσα στα χιόνια; Πάντα αγαπούσα τη μαγεία των Χριστουγέννων. Πώς μπορούμε χωρίς τα μυστικά μονοπάτια της αθωότητας και του ονείρου;
-
Να 'σαι καλά, Γιάννη μου. Καλή χρονιά να έχουμε!
Όσο για το έλκηθρο του αγίου, εδώ και πολλά χρόνια δεν μ' απασχολεί και δεν έχω απάντηση να σου δώσω. :-)
-
Καλή χρονιά, Βίκυ. Είδα με μεγάλη χαρά τη συμπερίληψη στο εξαίρετο ανθολόγιό σου του έργου του καλού μου φίλου ποιητή Ανδρέα Καρακόκκινου. Είναι ένας δημιουργός με αυθεντική και γνήσια αποτύπωση των ιδεών και συναισθημάτων του. Έχει πολλά να μας προσφέρει.
-
Γιάννης Ποδιναράς, Καλοκαιρινά γητέματα
II
Τα καλοκαίρια τα δικά μας
γητεύουν τους περαστικούς.
Πόσο λίγοι, ωστόσο, μπορούν να δουν
τους παγερούς χειμώνες,
όταν οι στέγες στάζουν στο κορμί
τη στυφή ψύχρα του ξάστερου στερεώματος
τις νύχτες που ακολουθούν την πορεία του ιερού αστερία.
Στάζει το κρύο στο κόκαλο
διαπερνώντας τα τεντωμένα από το φόβο νεύρα.
Πάντα αναρωτιόμουνα,
σαν τριγυρνούσα στις μικρές τις πόλεις.
Γιατί τα φώτα σβήνανε τόσο νωρίς
τα βράδια του χειμώνα;
Κι οι άνθρωποι που έβλεπα τα καλοκαίρια,
ν’ απλώνουνε γραμμή τις λύπες τους
στην καυτή άμμο;
Πόθοι χωμένοι στην άμμο.
Χαλαρωμένα σώματα
στη διάθεση αμείλικτου ήλιου
διαστέλλουν τα όνειρά τους
ν’ ακουμπήσουν τη φλόγα των ερώτων.
Βάτος ανίκητη στα ερέβη
που πυρπολεί του πόθου τους ιριδισμούς
των μελαψών, γυμνών σωμάτων.
Τώρα ζαρώσανε τα σώματα
να χωρέσουνε στη χούφτα μικρού παιδιού
την ψυχή που όλο μικραίνει στους χειμώνες.
Κι η απορία μου
φεγγάρι μισό
στην ξάστερη παγωνιά των ουρανών.
«Γιατί τα φώτα σβήνουνε τόσο νωρίς
τα βράδια του χειμώνα;»
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Καλοκαιρινά γητέματα
III
Ράθυμο, βαρύ το πνεύμα
βούλιαξε μέσα στο καλοκαίρι.
Το σούρουπο έστειλε στάλες γυμνές
στο σώμα που άνοιξε
σαν ανθός να ποτιστεί.
Μόνο το βράδυ,
γύρω στα μεσάνυχτα,
στοιχειώνουν οι κάμαρες.
Αφυπνισμένα πνεύματα,
σαν φίδια αλλάζουν πουκάμισο
και σεργιανούν την απορία τους
στους άδειους δρόμους.
«Πώς μπορεί να γεννιόμαστε
χωρίς καλοκαίρια;»
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Καλοκαιρινά γητέματα
IV
Γκρίζοι όγκοι άφησαν τη λευκάδα τους
πέρα... πιο πέρα από το χέρι
π’ ανάδευε τα σπλάχνα
του καλοκαιριού που έφυγε.
Ένα γκρίζο, σαν κατακάθι, απόμεινε
στα στραγγισμένα σώματα
που ’χαν κρατήσει, για λίγο, στην παλάμη τους
το λευκό χέρι της θάλασσας.
Μια γκρίζα σκόνη που διαπέρασε το φως,
τα σώματα και τις ψυχές,
σκεπάζει αργά-αργά το σύμπλεγμα
πέφτοντας σαν από κλεψύδρα.
...
Γυρίζει ο κύκλος.
Χασμουριέται το γκρίζο στερέωμα.
Το λευκό πρόβαλε πάλι
μέσα από τις θολές γραμμές
του αθέλητου ύπνου.
Ανασηκώθηκε ο Έρωτας
κρατώντας σφιχτά στην παλάμη του
το λευκό χέρι της θάλασσας.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=MDMiUPcZst8
Τάκης Μωράκης (μουσική) & Δανάη Στρατηγοπούλου & Γιάννης Φερμάνογλου (στίχοι): Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη
(τραγούδι: Σοφία Λόρεν & Τώνης Μαρούδας / ταινία: Το παιδί και το δελφίνι (1957) του Τζιν Νεγκουλέσκο)
Γιάννης Ποδιναράς, Η αγάπη
[Μέρος Α' της συλλογής]
Νιώσαμε πως δε μαστορεύεται η αγάπη
κι ούτε ακολουθεί σαν πιστό σκυλί
τις τρομαγμένες ψυχές.
Κι ούτε υπόσχεται ανάπαυση
μήτε εξαγοράζεται
με ράβδους σοφίας ή χρυσού.
Είδαμε το πρόσωπό της
που δεν ήταν άσκαφτο
μα ούτε φαγωμένο.
Ο καρπός που δε βαστά πια στο δέντρο
αλλά και δε χαραμίζεται στο χώμα
μήτε στα άγουρα σπάργανα της άγνοιας.
Μια λαχτάρα κρέμεται
από το δέντρο της Ζωής
έτοιμη ν’ αφήσει τη μήτρα,
έτοιμη για βρώση.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Χωρίς παρέκκλιση
[Μέρος Α' της συλλογής]
Κλείσανε το παράθυρο στο εργοστάσιο.
Ο ήλιος ζέσταινε τα κορμιά
ηδονικά ξεκουρδίζοντάς τα
σπάζοντας τη συντονισμένη,
επιδέξια κίνησή τους.
Η στέρεη μορφή τής μαριονέτας έλιωνε
κι οι μαλακές γραμμές
άλλαζαν με ποικιλία το περίγραμμα.
Στην παρείσαχτη ηλιαχτίδα
τα μάτια παίρναν τα χρώματα της ίριδας
κι οι καρδιές συνταξίδευαν.
Κλείσανε το παράθυρο.
Διώξαν το φως.
Οι ζωγραφιές τους τυπώθηκαν τώρα
σε χιλιάδες πανομοιότυπα σχήματα.
Χωρίς σπασμένες γραμμές.
Χωρίς διαφάνεια.
Χωρίς χρώμα.
Προπάντων,
χωρίς παρέκκλιση.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=1mMW_PY24sw
Γιώργος Στάντζος & Κώστας Πεΐδης, Άλλη μια μέρα
(τραγούδι: Ελπίδα Καραγιαννοπούλου / δίσκος: Άλλη μια μέρα (1976))
Γιάννης Ποδιναράς, Απολογισμός
[Μέρος Α' της συλλογής]
Διορθώσαμε τις στραβές γραμμές
και τακτοποιήσαμε τα περιθώρια συμμετρικά.
Ελέγξαμε κάθε λέξη από το κείμενο
καθαρογράφοντας τις παραγράφους.
Υπογραμμίσαμε τους τίτλους με κόκκινο
και περιβάλαμε με πράσινο τους αριθμούς.
Προσέξαμε τη στίξη, τους τόνους
καθώς και την ομοιομορφία
στα ονόματα των ανθρώπων
που συναντούσαμε
περισσότερο από μια φορά.
Κι αφού το κοιτάξαμε ήσυχοι,
ξαλαφρωμένοι το τοποθετήσαμε
με ευλάβεια στο αρχείο μας.
Πέρασε ακόμη μια μέρα από τη ζωή μας.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Ματωμένο Φεγγάρι ~ Ορχηστρικό (Μίκης Θεοδωράκης, Χρυσοπράσινο Φύλλο) - YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=xMFRciZtjb4)
Μίκης Θεοδωράκης, Ματωμένο φεγγάρι (ορχηστρικό) (http://thepoetsiloved.wordpress.com/2010/10/12/kostas-papadopoulos-matwmeno-fengari-mikis-theodorakis-orchestra-%CE%BC%CE%B1%CF%84%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF-%CF%86%CE%B5%CE%B3%CE%B3%CE%AC%CF%81%CE%B9-%CE%BC%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%B8%CE%B5/) (δίσκος: Χρυσοπράσινο φύλλο (1966))
Γιάννης Ποδιναράς, Τεσσάρων χρόνων
[Μέρος Α' της συλλογής]
Κοιτάζει το φεγγάρι απ’ το παράθυρο.
Μάταια προσπαθεί να το αγκαλιάσει.
Κι όμως φαίνεται να ’ναι πλάι της.
Απλώνει το χέρι.
Σηκώνεται στις μύτες των ποδιών.
Βγαίνει έξω στην αυλή
προς το πηγάδι.
Το φεγγάρι έχει τώρα έναν αδελφό
που επιπλέει χορεύοντας
στο νερό του πηγαδιού.
Αρπάζει τον κουβά,
μαζεύει το φεγγάρι
και με λαχτάρα το σφαλίζει
καλύπτοντάς το
με τα δυο μικρά της χέρια.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=tn98ApDi0bQ
Χάρις Αλεξίου, Μεγάλωσα (δίσκος: Η αγάπη θα σε βρει όπου και να ’σαι (2009))
Γιάννης Ποδιναράς, Απόσταση
[Μέρος Α' της συλλογής]
Δεν γράφουμε πια γράμματα στους φίλους μας
και τις κρυφές μας σκέψεις τις κρατάμε.
Δε συνομιλούμε. Κοιταζόμαστε.
Και η αγάπη σε χειμερία νάρκη.
Κι ίσως να ’ναι καλύτερα έτσι.
Τουλάχιστον μένουν κλειστές,
προστατευμένες από την αδιακρισία
ή την άγνοια
οι πηγές της οδύνης.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=w4DzKzspzX0
Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Άσπρο περιστέρι (http://thepoetsiloved.wordpress.com/2010/02/27/kostas-papadopoulos-aspro-peristeri-manos-hatzidakis-nikos-gatsos-dimitra-galani-%CE%BA%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CE%AC/)
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη, ενορχήστρωση: Γιάννης Σπανός / δίσκος: Της γης το χρυσάφι (1971))
Γιάννης Ποδιναράς, Έγερση
[Μέρος Α' της συλλογής]
Μορφές, σχήματα και επιθυμίες
στο υγρό πέπλο της αυγής.
Λευκά περιστέρια φέραν το μήνυμα
και τ’ απιθώσαν στο πεζούλι.
Τα παράθυρα μια χαραμάδα...
Λιωμένο χρυσάφι δρασκελά
παίζοντας με το βάρος
που κράτησε τα βλέφαρα κλειστά.
Άγγιξε τους μαύρους κύκλους.
Στάζει βαθύ χρυσό
στους αρμούς της μνήμης
και απαλά, διακριτικά,
–σχεδόν ανεπαίσθητα–
προλειαίνει την έγερσή μας.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=ALZm47VR-WQ
Μόρφου: η κατεχόμενη πολίχνη
Γιάννης Ποδιναράς: Νυχτερινή συνεστίαση αποφοίτων γυμνασίου Μόρφου (Λευκωσία, 1990)
[Μέρος Α' της συλλογής]
Όταν ήμασταν έφηβοι,
ξανοιγόμασταν στο περιβόλι
ή στο ακρογιάλι με τις πέτρες
και την κόκκινη θάλασσα.
Τ’ απογεύματα, με την αρμύρα στους γυμνούς ώμους,
ανεβαίναμε στο θέατρο των Σόλων
και χαϊδεύαμε από ψηλά τα κίτρινα στάχυα
που ’σβηναν κύματα – κύματα
στην αποβάθρα του μεταλλείου.
Πέρα στον ορίζοντα, σαν σκιές, καράβια
ή οι ακτές της Τουρκίας...
Κι ολόγυρα μεθυστικά πολιορκούσαν
οι ανάσες των κοριτσιών.
Σαν βράδιαζε, με σκηνικό τα φώτα των πλοίων,
έβγαινε ο Ορέστης τρελός,
κυνηγημένος από τις Ερινύες
να αναγνωρίζει έξαφνα
την αδελφή του στην Ταυρίδα
...
Και να ’μαστε τώρα μαζί.
Τούτη η νύχτα κρύβει τις σκιές.
Τ’ άγουρα στάχυα.
Το πρώτο σκίρτημα που θέρισε το κακό.
Το πρόσωπο του καλοκαιριού που άλλαξε.
Αυτή τη νύχτα στις ματιές μας,
μαζί με τα σημάδια του καιρού,
ψηλαφίζουμε τη γεύση εκείνη την πρωτόγνωρη.
Τη μορφή που δρασκέλισε τα πιο βαθιά όνειρά μας.
Το ρίγος της άγνοιας
και τη διάτρητη κίνηση των λευκών σωμάτων.
Τη μεταμέλεια των αναβολών
και την οδύνη της ικεσίας των παθών μας.
Ένα παλιό σινιάλο.
Το καράβι που θα μας αφήσει
ναυαγούς στο πέτρινο ακρογιάλι.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Άτιτλο (Έχεις στο χέρι σου την αγάπη...)
[Μέρος Α' της συλλογής]
Έχεις στο χέρι σου την αγάπη
που δονεί τη φτερούγα των αγγέλων
και σε παίρνει πέρα στη νύχτα
των ανθρώπων που σου άνοιξαν
την πόρτα της ψυχής και των σωμάτων.
Γιατί ανοίγει διάπλατα τα χέρια στους ουρανούς
–τρελός– μέσα στην πρόνοια του σαρκίου σου;
Ο κόσμος πασκίζει να μας απαλλάξει
από το βάρος της ψυχής μας.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Ελευθερία
[Μέρος Α' της συλλογής]
Ελευθερία – κρυμμένη πίσω απ’ τ’ όνομά σου.
Παιγνίδι στο χέρι του δόλου
πώς μπορείς να ησυχάζεις στη νάρκη
που βύθισε τ’ όνειρο;
Στου φεγγαριού την ασπράδα,
γράφεις ανέμελους ύμνους
εσύ, η ξεριζωμένη ροδιά
που κουράστηκε να ψάχνει
για κοράλλια στο διάφανο δέρμα.
Ελευθερία, δανεισμένο όνομα.
Σου κλέψαν το κορμί
και στόλισαν το φάντασμά σου
μ’ όλα τα πλούτη,
μ’ όλες τις συλλαβές σου
και σε κρέμασαν έξω από τα παράθυρα των οπαδών σου.
Ένα σκιάχτρο γίνανε οι νύχτες
που διψούν το κλεμμένο σου σώμα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=ifrW2jn_JH0
Κώστας Βάρναλης & Μίκης Θεοδωράκης, Οι μοιραίοι (https://thepoetsiloved.wordpress.com/2010/06/02/kostas-papadopoulos-oi-moiraioi-kostas-varnalis-mikis-theodorakis-grigoris-bithikotsis-%CE%BA%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82/)
(ανάγνωση: Μάνος Κατράκης, τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Αντώνης Κλειδωνιάρης / δίσκος: Πολιτεία Β' (1964))
Γιάννης Ποδιναράς, Της ταβέρνας
[Μέρος Α' της συλλογής]
Παραπανίσιο κρέας μας μυρίζει εδώ
και κρασί μπρούσκο
ξεπλένει τα κρίματα.
Λέξεις απ’ τα δόντια βγαλμένες
λουλούδι άγριο, χωρίς άρωμα,
οσφραίνονται...
Μα να... Βαθιά ανάσα πύρωσε τον αγέρα.
Ένα κύμα απ’ τα ερέβη
έστειλε τις πνιγμένες φωνές
στον κόσμο της νύχτας
όταν οι ψυχές σαν υπνοβάτες ορθώνονται
καλώντας τα μύχια πάθη μας.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Αναδίπλωση
[Μέρος Α' της συλλογής]
Μέσα σε κάθε συμβιβασμό
κτίζεται ο τάφος
μιας στιγμής του μέλλοντος.
Η γαλήνη που σε κέρδισε
έκρυψε όλους τους ανέμους στο ασκί
και ζωγράφισε τη μορφή σου
μούμια των ερήμων
άλαλη στο χρόνο.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Γαλήνη
[Μέρος Α' της συλλογής]
Γριά με το σκαμμένο πρόσωπο.
Σκαρί φαγωμένο από αγρίμια της λήθης των καιρών.
Σ’ αντάμωσα στην ερημιά του δρόμου.
Ασάλευτο βλέμμα της σαύρας
να σαϊτεύει παιγνίδι της ανεμελιάς.
Σώμα κοντά στη γη
που καρτερεί τον ήλιο
να κινήσει το παγωμένο αίμα της νύχτας.
Βλέμμα της σαύρας
που χλεύαζε το δόλο της δύναμης,
τον έρωτα του δροσερού ξύλου.
...
Χαμήλωσα τα μάτια,
απέστρεψα το πρόσωπο
και τάχυνα το βήμα μου.
Μακριά από τη σαύρα.
Μακριά από το βέβαιο
και γαλήνιο τόνο της ματιάς της.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Εικόνες
[Μέρος Α' της συλλογής]
Λίγες ήταν οι στιγμές που αφήσαμε την ψυχή μας
να πετάξει στ’ άστρα
μαζί με το παιδί
που ακούει το παραμύθι
με ευλάβεια μυστική.
Όμως η μνήμη μένει
να χρωματίζει την πεζότητά μας
με έναστρες εικόνες μαγικές.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Παλμοί
[Μέρος Α' της συλλογής]
Το πρωινό στον ξεχασμένο κάμπο
κοιτούσαμε με απορία
τις ρυτίδες, το κυρτωμένο κορμί του πατέρα
και στ’ αυτιά μας έφταναν ήχοι
από τις παράξενες συνομιλίες του
με το νερό καθώς πότιζε το περιβόλι.
Χαμογελούσαμε με συγκατάβαση
όταν μουρμούριζε στο χώμα:
«Γιατί η καρδιά μας δε γερνάει;
Γιατί επιμένουμε;»
Το γήρασμα της καρδιάς
θεωρούσαμε φυσικό
ν’ ακολουθεί τις πληγές του σώματος.
Ήμασταν ακόμα παιδιά.
Η καρδιά μας τώρα
πάλλει στον ίδιο το ρυθμό
με τη νεανική ένταση
να σπρώχνει το αίμα
στις κουρασμένες πια αρτηρίες.
Μεθυσμένη, ονειρώδης,
πάλλει η καρδιά
και γλιστρά η ζωή
σαν δροσερός αγέρας
μέσα από τις χαραμάδες
και τα ανοίγματα του χρόνου.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Αντίδωρο
[Μέρος Α' της συλλογής]
Όταν κόβεις κομμάτια
απ’ την ψυχή σου
μοιράζοντάς τα
σ’ έναν κόσμο παγωμένο
ζεσταίνεις τις καρδιές των ανθρώπων.
Κι η ψυχή σου
δεν τελειώνει.
Όσο δίνεις
τόσο μεγαλώνει
για να χωρέσει
όλο το χιόνι της γης.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Προσδοκία
[Μέρος Α' της συλλογής]
Τις Κυριακές
η πολυτραγουδημένη μελαγχολία
σαν πούσι ρίχνει
στις καρδιές τη γλίνα της.
Μου φαίνεται περίεργο
που η σκόλη,
η κερδισμένη με αίμα,
να μην ξαλαφρώνει.
Είναι φορές
που οι ηλιαχτίδες
της πρώτης εργασίμου
σμίγουν με την ανατριχίλα του κορμιού
που δέχτηκε τη ζωογόνο αύρα της αυγής.
Πόσο απόθεμα ελπίδας κρύβουμε;
Υπάρχουμε στην προοπτική.
Στην προσδοκία της Κυριακής
που μεταγγίζει καθημερινό
φτερούγισμα απαντοχής.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Σπονδή
[Μέρος Α' της συλλογής]
Ιδρωμένος άνεμος
η Αυγούλα
με οδύνη τερμάτισε πρώτη
στη χλαλοή του ιππόδρομου.
Ένα σύννεφο την τύλιξε στο χώμα.
Οι παίχτες έφριξαν στην πτώση.
Το φεγγάρι βγήκε
χορεύοντας στο αίμα
και ζωγράφισε χιλιάδες άλογα
που κάλπασαν σε δάσος μαγικό.
Ταράχτηκε η ψυχή.
Σηκώθηκε απ’ το λήθαργο
και πότισε τη σιωπή της νύχτας
με δυο στάλες αστέρια
που έλαμψαν
για την Αυγούλα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Αναπότρεπτα
[Μέρος Α' της συλλογής]
Στη μέση του χωραφιού
έπιασε κουβέντα
μ’ ένα παλιό σαράβαλο,
αφημένο στην αφή των πουλιών.
Χωρίς πόρτες,
τσακισμένο, παραμορφωμένο και σκουριασμένο.
Απόχρωση στέρεης τέφρας
που κάθε μέρα λιγόστευε τη σκιά της.
Το στοιχειωμένο σίδερο έθρεψε στα στίγματα της σκουριάς
το πλήθος που τ’ αγκάλιασε.
Την πρώτη παρουσία.
Μύριζε δέρμα και φρεσκομπογιά.
Μια ζάλη μεθούσε τα χέρια
που μανουβράραν το τιμόνι.
...
Το στοιχειό του χωραφιού
στη μοίρα του τώρα
–ίδια η μοίρα–
μιλάει με τον αγέρα,
τη βροχή
και το χώμα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
Γιάννης Ποδιναράς, Πέρα από τον ορίζοντα
[Μέρος Α' της συλλογής]
Ο γέρος στο έρημο νησί
λάξεψε την αδρή μορφή του
στην πάχνη της αυγής.
Το πρώτο φως βλόγησε τη μοναξιά του
κι ο αγέρας γύρισε πίσω το τραγούδι της θάλασσας.
Η καρδιά του άδραξε τους ήχους της γης.
«Δεν έχω πού ν’ ακουμπήσω την ευχή μου.»
...
Μια αστραπή στα μάτια
χύθηκε βαθιά,
πέρα από τον ορίζοντα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=CQ9nAgo8dA0
Διονύσης Σαββόπουλος, Στη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ
(δίσκος: Διονύσης Σαββόπουλος, 10 χρόνια κομμάτια (1975))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
I
Τις νύχτες του χιονιού
κύκλοι της φωτιάς
μουδιάσανε το αίμα στα πόδια μας.
Καθηλώσανε τ’ άγρια πνεύματα στη νάρκη.
Τις νύχτες του χιονιού
πνίξαμε τη ζωή μας
σε μια νιφάδα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=0jqn9SKYAgY
Paul Simon, The sounds of silence (δίσκος: Simon and Garfunkel (1965))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
II
Τα λόγια μείνανε στο στήθος.
Θηρίο η σιωπή.
Έθρεψε φίδια στον κόρφο της.
Κομμένοι ήχοι.
Ο φόβος έπνιξε τη φωνή του κόσμου
κι έμεινε το σφύριγμα του πάθους
να ξενυχτάει στις φωλιές των δέντρων.
Ένας θρήνος μακρόσυρτος
να θυμίζει το χαμένο στην άβυσσο λόγο.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=d5VkOaZxcqo
Σταμάτης Κραουνάκης & Λίνα Νικολακοπούλου, Αράχνη
(τραγούδι: Άλκηστη Πρωτοψάλτη / δίσκος: Ανθρώπων έργα (1993))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
III
Η σιωπή ψηλαφώντας στο σκοτάδι,
αράχνη αναρριχάται στις καρδιές
που γαληνεύουν τη νάρκη,
αλαφρωμένες από το φορτίο της έγνοιας των ανθρώπων.
Πέπλο, σχηματισμοί της αράχνης,
μορφές των ονείρων
καλύπτουν τη γύμνια μας.
Οι γραμμές σε διάθλαση
βυθίζονται μέσα στο ηδονικό σφίξιμο
της μαύρης αράχνης.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=Wyu2Bm_QNWQ
Γιάννης Μαρκόπουλος & Δημήτρης Χριστοδούλου, Ποιος δρόμος είναι ανοιχτός
(πρώτη εκτέλεση: Στέλιος Καζαντζίδης, Μαρινέλλα & Νίκος Κούρκουλος /ταινία: Οι αδίστακτοι (1965) του Ντίνου Κατσουρίδη)
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
IV
Πλαντάζει στις φλέβες μας ένας κόσμος.
Τα πρόσωπα της ζωής μας.
Το ριζικό που φάνηκε να ξεστρατίζει και να χάνεται
στα δέντρα που γύμνωσε η φωτιά.
Πλαντάζει...
Ένα σύννεφο στάθηκε
πάνω από το μισοκαμένο δάσος.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=bptW75yFZqA
Ορφέας Περίδης, Αχ να σε δω
(τραγούδι: Ορφέας Περίδης, Λιζέτα Καλημέρη & Μελίνα Κανά στην εκπομπή της ΝΕΤ «Έχει γούστο» (2008)
/πρώτη εκτέλεση: Ορφέας Περίδης στον δίσκο Καλή σου μέρα αν ξυπνάς (1996))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
V
Σε βρήκα και σε πήρα ένα πρωί
κομμάτι απ’ το βυθό
κι ήπια τη γεύση σου
που ήταν δική μου όλα τα χρόνια.
Ατόφιο μάλαμα αστραφτερό
χάραξε τη ζωή
και βγήκαν αράδα
ήλιοι μικροί χορεύοντας στο κύμα
γράφοντας με χρυσό
τον κόσμο που ανασύραμε.
Το πρόσωπό μας
που άφησε τη νύχτα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=_iN2NFgjBoo
Μάνος Χατζιδάκις & Λίνα Νικολακοπούλου, Η εποχή της αγάπης
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Χορός με τη σκιά μου (1996))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
VI
Το πρώτο χάδι
τίναξε το αίμα στις φλέβες
κι έλιωσε το κορμί στην απόκριση.
Οδύνη ομορφιάς το άγγιγμα
έγραψε τις μέρες
που έμελλαν να είναι η αγάπη.
Η τυραννία του ασήμαντου
έσβηνε –σκιά– μέσα στη γεύση.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=EpTApOIAi4A
Harold Spina, I love you and you love me (Anthony Quinn & The Harold Spina Singers (1967))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
VII
Τ’ ανάβλεμμά σου το θολό
έκρυψε μέσα στις γραμμές
τους αρμούς της αγάπης.
Σε γνώρισα.
Η φωνή σου ταξίδεψε μέσα στη νύχτα
καλώντας τη νύχτα.
Κι άφησα το χέρι μου,
χωρίς φόβο,
μ’ όλο το αίμα μου
στα δάχτυλα.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=hv8pj10MGi0
Οδυσσέας Ελύτης & Μίκης Θεοδωράκης, Της αγάπης αίματα
(τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης από τη συναυλία στον Λυκαβηττό το 1977 (https://thepoetsiloved.wordpress.com/2011/10/31/kostas-papadopoulos-to-axion-esti-1977-lycabettus-odysseas-elytis-mikis-theodorakis-%CE%BF%CE%B4-%CE%B5%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7/) υπό τη διεύθυνση του συνθέτη / έργο: Το άξιον εστί (1964))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
VIII
Μέρες νοτισμένες στο χλωρό κόσμο
της πρώτης παρουσίας.
Μαχαίρι γυμνό
λιανίζει το κορμί.
Η φωνή σου...
Αίμα της μοίρας
ρόδισε τ’ άγουρο σμάλτο
και χάραξε τη στόρησή σου
στις αιώνιες φλέβες.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=mtImDKO0j6w
Γεώργιος Χορτάτσης & Μάνος Χατζιδάκις, Πάθη απ’ τον έρωτα
(τραγούδι: Φλέρυ Νταντωνάκη / δίσκος: Ο μεγάλος ερωτικός (1972))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
IX
Τα μικρά μας χρόνια
ανθός της σάρκας και του χιονιού
φωτότροπος αχός
των αιμάτων που έσμιξαν.
Σώματα που μίλησαν
στο σκότος και στο φως.
Ταξίδεψαν τ’ άγουρο δέρμα
με τη βεβαιότητα του κενού
στο χείλος του θανάτου
στο χείλος των ερώτων.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)
-
https://www.youtube.com/watch?v=hrHaA14fk3I
Γιώργος Μπουσούνης & Γιώργος Γκίνης, Όνειρα της άμμου
(τραγούδι: Άλκηστη Πρωτοψάλτη / δίσκος: Άμμος (2006))
Γιάννης Ποδιναράς, Το άνθος της άπειρης άμμου
[Μέρος Β' της συλλογής]
X
Ρούφηξα το χυμό
της βάτου στην έρημο.
Γέμισε σύννεφο ο ουρανός
και το νερό πήρε τη γεύση μου
στις ρίζες.
Την αυγή ένα ημικύκλιο
έστεφε το άνθος της άπειρης άμμου.
Από τη συλλογή Ένα Πράσινο Θολό (1996)