ένα ή δύο ρ;

[spiros]

ένα ή δύο ρ;

-ρρ-: λέξεις που γράφονται με δύο ρ. Ελάχιστες είναι οι απλές (μη σύνθετες) λέξεις που γράφονται με -ρρ-. Είναι οι λέξεις: θάρρος (θαρραλέος, θαρρετός, θαρρώ, ενθαρρύνω, ενθάρρυνση, ενθαρρυντικός), αρραβώνας (αρραβωνιάζω, αρραβωνιαστικός. -ιά). άρρεν (αρρενωπός, αρρενογονία), πυρρός «κοκκινωπός» (πυρρόςαν-θος, πυρρότριχος), πυρρίχιος «είδος αρχαίου χορού, η πυρρίχη», ορρωδώ «κάνω πίσω», καθώς και τα κύρια ονόματα: Πύρρος, Σέρρες,Τυρρηνία, Δυρράχιο. Αντιθέτως, ένα πλήθος συνθέτων λέξεων, που ως απλές λ. αρχίζουν από ρ-, διπλασιάζουν λόγω τής συνθέσεως το -ρ- και γράφονται με δύο -ρ-: ρέω - αιμορραγία, παλίρροια, επιρροή, απορρέω, απόρροια, διαρροή κ.λπ., ρέπω -αντίρροπος, ετοιμόρροπος, ισορροπία, ρητός αντίρρηση, αναντίρρητος, ριπίδιφιπίζο) - αναρριπίζω. ρώννυμι/ρωννύω - αναρ-ρωννύω. ανάρρωση, άρρωστος, ρυθμός - ιδιόρρυθμος, ομόρρυθμος, μεταρρυθμίζω, απορρύθμιση κ.ά. ρίπτω - απορρίπτω, ροφώ -απορροφώ, αναρρόφηση, ράπτω μηχανορράφος κ.ά. Εξαίρεση: αν το φωνήεν πριν από το -ρ- είναι «μακρό» (δηλ. ένα από τα φωνήεντα η. ω ή δίφθογγος ει, οι. αϊ, ευ κ.λπ.), τότε η λέξη γράφεται με ένα -ρ-: εύ-ρωστος (αλλά άρρωστος), αεί-ροος (αλλά επιρροή), εύ-ρυθμος (αλλά ομόρρυθμος). Με δύο -ρρ- γράφονται και τα σύνθετα λέξεων που το α' συνθετικό λήγει σε -ν (εν, συν. πάλιν): εν + -ρινός > έρρινος. συν + ρίζα > σύρριζα, συν + ρέω > συρρέω, πάλιν + ροή > παλίρροια, παν + ρήσις > παρρησία.Όπως με δύο -ρ- γράφονται και οι ιστορικοί χρόνοι (παρατατικός-αόριστος) ρημάτων από ρ-, που ανάγονται στην αρχαία ή τη λόγια γλωσσική παράδοση: ρέω - έρρεε, ρίπτω ερρίφθη (ο κύβος). Ωστόσο, όλα τα νεότερα σύνθετα (ξε-ριζώνω, ξανα-ρίχνω, ανα-ρω-τιέμαι, ασπρό-ρουχα, αγριο-ρωδακινιά, καλο-ρίζικος, μονο-ρούφι, μισο-ραγισμένος κ.τ.ό.), τα μεταπλασμένα ρήματα (ράπτω > ράβω - έραψα κ.τ.ό.) και οι ξένες λέξεις (καρό, περούκα, σαβούρα κ.τ.ό.) γράφονται με ένα -ρ-.
ΛΝΕΓ

Βλέπε και το εξαιρετικό άρθρο του Dr Moshe «Γράφονται με δύο -ρρ- οι σύνθετες λέξεις που αποτελούν αρχαία κληρονομιά, καθώς και τα νεότερα λόγια σύνθετα».


Βλέπε και:
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=55737.0
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=135439.0
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=46329.0
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=135448.0