Αποθετικά ρήματα - Διόρθωση εσφαλμένης χρήσης με αλλαγή σύνταξης
Η ορθή σύνταξη των αποθετικών ρημάτων απαιτεί την αναζήτηση και χρησιμοποίηση εναλλακτικών τρόπων διατύπωσης (μετατροπή της παθητικής σύνταξης σε ενεργητική, περιφράσεις με τα ρήματα γίνομαι, τυγχάνω, υφίσταμαι κ.ά.).
Λάθος | Σωστό |
Δυστυχώς, ολοένα και περισσότερα ανήλικα παιδιά κακομεταχειρίζονται από τους γονείς τους. | Δυστυχώς, ολοένα και περισσότεροι γονείς κακομεταχειρίζονται τα ανήλικα παιδιά τους. |
Οι επίσημοι προσκεκλημένοι θα δεξιωθούν απόψε το βράδυ από το προεδρικό ζεύγος. | Το προεδρικό ζεύγος θα δεξιωθεί απόψε το βράδυ τους επίσημους προσκεκλημένους. |
Πιστεύω ότι τα εθνικά ζητήματα διαχειρίστηκαν με υποδειγματικό τρόπο από την προηγούμενη κυβέρνηση. | Πιστεύω ότι τα εθνικά ζητήματα έτυχαν υποδειγματικής διαχείρισης από την προηγούμενη κυβέρνηση. |
Δεν κομίζω γλαύκα ες Αθήνας λέγοντας ότι οι νέοι εργαζόμενοι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, εκμεταλλεύονται από τους εργοδότες τους. | Δεν κομίζω γλαύκα ες Αθήνας λέγοντας ότι οι νέοι εργαζόμενοι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους εργοδότες τους. |
Το ανά χείρας σχέδιο επεξεργάστηκε από ειδική ομάδα τεχνοκρατών με βαθιά γνώση του ζητήματος. | Το ανά χείρας σχέδιο έτυχε επεξεργασίας από ειδική ομάδα τεχνοκρατών με βαθιά γνώση του ζητήματος. |
Το θέμα της ενδοσχολικής βίας πραγματεύτηκε διεξοδικά από τη χθεσινοβραδινή τηλεοπτική εκπομπή. | Η χθεσινοβραδινή τηλεοπτική εκπομπή πραγματεύτηκε διεξοδικά το θέμα της ενδοσχολικής βίας. |
Το ξύλο και η πέτρα κατεργάζονταν με αξιοθαύμαστο τρόπο από τους φημισμένους ηπειρώτες μαστόρους. | Το ξύλο και η πέτρα υφίσταντο αξιοθαύμαστη κατεργασία από τους φημισμένους ηπειρώτες μαστόρους. |
Σας διαβεβαιώνω ότι οι σημαντικές αυτές υποθέσεις χειρίστηκαν από συνεργάτες υπεύθυνους και άρτια εκπαιδευμένους. | Σας διαβεβαιώνω ότι υπεύθυνοι και άρτια εκπαιδευμένοι συνεργάτες χειρίστηκαν τις σημαντικές αυτές υποθέσεις. |
Χαμηλότερα από τη λογιστική τους αξία διαπραγματεύονται δεκάδες μετοχές στο Χρηματιστήριο. | Δεκάδες μετοχές αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο σε επίπεδο χαμηλότερο από τη λογιστική τους αξία. |
Αποθετικά ρήματα: λάθη επί λαθών (Μέρος Β’) | in.grΩς αποθετικά χαρακτηρίζονται τα ρήματα που σχηματίζουν μόνο μεσοπαθητικούς τύπους σε -ομαι (δέχ-ομαι, έρχ-ομαι, ντρέπ-ομαι) και που, τρόπον τινά, «άπέθεντο», απέβαλαν (βλ. ΕΤΥΜ.) τον ενεργητικό τους τύπο σε -ω (δεν υπάρχει *δέχ-ω, *έρχ-ω, *ντρέπ-ω). Τα αποθετικά ρήματα δεν είναι πάρα πολλά σε αριθμό, αλλά είναι πολύ σημαντικά σε σημασία και χρήση, πολλά δε από αυτά είναι ήδη αρχαία. Όσα από αυτά έχουν ενεργητική διάθεση, παίρνουν δηλ. αντικείμενο (π.χ. δέχομαι κάποιον/κάτι, εκμεταλλεύομαι κάποιον/κάτι, περιποιούμαι κάποιον), σχηματίζουν την παθητική τους διάθεση περιφραστικά με τη βοήθεια των ρ. γίνομαι, γίνομαι αντικείμενο, βρίσκω, έχω, (λόγ.) τυγχάνω κ.λπ. + όνομα: Όλοι δέχθηκαν τον Γιάννη με ενθουσιασμό → Ο Γιάννης έγινε δεκτός από όλους με ενθουσιασμό - Εκμεταλλεύονται οικονομικά τους υπαλλήλους σε αυτή την επιχείρηση → Οι υπάλληλοι γίνονται αντικείμενο οικονομικής εκμεταλλεύσεως σε αυτή την επιχείρηση - Η αστυνομία υποψιάζεται τον ταμία ως ένοχο ~→ Ο ταμίας συγκεντρώνει τις υποψίες τής αστυνομίας ως ένοχος. Στις περιπτώσεις αυτές είναι λάθος να πούμε: «*0 Γιάννης δέχτηκε από όλους με ενθουσιασμό» ή «*Οι υπάλληλοι εκμεταλλεύονται οικονομικά σ' αυτή την επιχείρηση» ή «*Ο ταμίας υποψιάζεται από την αστυνομία ως ένοχος»! Τα κυριότερα αποθετικά ρήματα τής Ελληνικής: αγωνίζομαι (αντ-, δι-, συν-), αισθάνομαι (δι-, προ-, συν-), αμύνομαι (υπέρ-), αναρωτιέμαι, ανέχομαι, αντιλαμβάνομαι, απεχθάνομαι, απολογούμαι, αποπειρώμαι, αρκούμαι, αρνιέμαι (απ-) | αρνούμαι, ασπάζομαι, αστειεύομαι, ασχολούμαι (απ-, εν-, υποαπ-), αφοσιώνομαι, βαριέμαι, βδελύττομαι, βρυχώμαι, γεύομαι, γίνομαι (κατά-), δέχομαι (απο-, δια-, κατά-, πάρα-, υπο-), διαμαρτύρομαι, διαπληκτίζομαι, διερωτώμαι, δικαιούμαι, διφορούμαι, -δύομαι (ava-, κατά-, υπο-), εγγυώμαι, ειρωνεύομαι, εκδικούμαι, εκκλησιάζομαι, εκμεταλλεύομαι, εκμυστηρεύομαι, εμπιστεύομαι, εμπορεύομαι, εναντιώνομαι, ενηλικιώνομαι, εξαρτώμαι, επαφίεμαι, επικαλούμαι, επιτηδεύομαι, επωμίζομαι, επωφελούμαι, εργάζομαι (επεξ-, κατ-, περί-, συν-), έρχομαι (δι-, εισ-, εξ-, επ-, επαν-, κατ-, μετ-, παρ-, περί-, πηγαινο-, προ-, προσ-, συν-), ερωτεύομαι, ευθύνομαι, εύχομαι (προσ-), εχθρεύομαι, ηγούμαι (αφ-, δι-, εισ-, προ-), θυμούμαι, ίσταμαι (εν-, εξαν-, προ-, υφ-), ισχυρίζομαι, κάθομαι, καπηλεύομαι, καρπώνομαι, κατάγομαι, καταπιάνομαι, καταριέμαι, καταχρώμαι, καυχώμαι, κείμαι (αντί-, από-, διά-, εναπό-, πρό-, πρόσ-, σύγ-), κοιμούμαι, κοκορεύομαι, κυμαίνομαι, λογίζομαι (ava-, δια-, πάρα-, συλ-), λογι-κεύομαι, λυμαίνομαι, λυπούμαι (συλ-), μαίνομαι, μάχομαι (αντί-), μεγαλοπιάνομαι, μεταχειρίζομαι, μιμούμαι (απο-), ντρέπομαι, ξεκαρδίζομαι, ξεκουμπίζομαι, ξελαιμιάζομαι, ξενιτεύομαι, οδύρομαι, ονειρεύομαι, οραματίζομαι, οργίζομαι, οσμίζομαι, οσφραίνομαι, παραιτούμαι, παραξενεύομαι, παραπονούμαι, παρευρίσκομαι, πειραματίζομαι, περιπλανιέμαι, -ποιούμαι (αντί-, ίδιο-, οικείο-, περί-, πρόθυμο-, προσ-), πολιτεύομαι, πορεύομαι (προ-) πραγματεύομαι (δια-), προβληματίζομαι, προφασίζομαι, σέβομαι, σιχαίνομαι, σκαρφίζομαι, σκέπτομαι (επι-, συ-), σοφίζομαι, σταυροκοπιέμαι, στέκομαι (αντί-), στοχάζομαι, συλλογιέμαι (- ίζομαι), συμμερίζομαι, συμπεριφέρομαι, συναναστρέφομαι, συνεννοούμαι, συνερίζομαι (ξε-(, συνωστίζομαι, σφετερίζομαι, ταλαντεύομαι (αμφι-), τίθεμαι (αντί-, επι-, συγκατα-), υπαινίσσομαι, (υ)περηφανεύομαι, υποκλίνομαι, υποκρίνομαι, υπολείπομαι, υποπτεύομαι, υπόσχομαι, υποψιάζομαι, φαγώνομαι, φαίνομαι, φείδομαι, φοβούμαι, φτερνίζομαι, χαίρομαι, χασμουριέμαι, χειρίζομαι (δια-, μετά-), χρειάζομαι, ψεύδομαι.
— Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γεωργίου Μπαμπινιώτη Βλέπε επίσης:—
Ορθή χρήση του ρήματος «διαχειρίζομαι»—
επεξεργάζεται (χρήση ως αμετάβατο) → καταρτίζεται, υποβάλλεται σε επεξεργασία