Μεταγραφή ονομάτων - ng: γκ και νγκ

[Asdings]

Πράγματι, είναι μεγάλο θέμα. Ο Σάκης έχει δίκιο για ονόματα όπως Maugham. Αλλά και αυτό το Σέξπιρ μου κάθεται άσχημα...

[vmelas]

Γιατί σου κάθεται άσχημα; Πες στη θεία Βαλεντίνη τι σε κάνει να αισθάνεσαι έτσι; [ψυχαναλυτικό μόουντ ον] :)

[spiros]

Ή πώς μεταγράφεις το «Leicester». Σαφώς όχι Λέιτσεστερ, Λέισεστερ αλλά Λέστερ.

[Asdings]

Θα διατύπωνα μια γενική αρχή κάπως έτσι:

Η μεταγραφή ξένων κύριων ονομάτων (καθώς και κάθε δάνειας λέξης) θα αποδίδεται με τον απλούστερο δυνατό τρόπο (με ι, ε και ο), εκτός αν προέρχεται από γλώσσα πολιτισμικά ή (κατά διάφορους τρόπους) μορφολογικά συγγενική με την Ελληνική, οπότε η ελληνική απόδοση θα πρέπει να υπακούει σε συγκεκριμένους κανόνες (μερικός ή ολικός εξελληνισμός).

Για παράδειγμα, τα λατινικά κύρια ονόματα θα πρέπει να υπακούουν σε αυστηρούς κανόνες μεταγραφής.

Σε κάθε περίπτωση, αν παρεμποδίζεται η κατανόηση της λέξης, ο απλούστερος τρόπος θα πρέπει να επικρατεί (περιπτώσεις Λεστερ, Μομ κ.λπ.). Αλλά το Αννόβερο (< Hannover) δεν θα πρέπει να γράφεται (δήθεν απλοποιημένα) Ανόβερο, αφού ο εξελληνισμός της λέξης επιβάλλει την τήρηση της ιστορικής του ορθογραφίας... Ούτε η Σκωτία να γράφεται... Σκοτία (φρικτό), αφού οι Σκώτοι (με μακρό o στα Λατινικά, Scoti) έχουν εξελληνισμένο όνομα και δεν τους λέμε π.χ. "Σκοτς" (οπότε θα γραφόταν με ο).

[LillyG]

+1 στον Ζάζουλα. Ο στόχος μας είναι να μπορέσει ο αναγνώστης να προφέρει το όνομα και όχι να μάθει την αγγλική (ή όποια άλλη) ορθογραφία μέσω της μεταγραφής.

Συγγνώμη, αλλά οι στόχοι μας διαφέρουν. Ο δικός μου δεν είναι να μπορέσει ο αναγνώστης να προφέρει ένα όνομα, αλλά να καταλάβει για ποιο προσωπο (ή τόπο κλπ) μιλάμε. Για αυτό και σε (σπάνιες) περιπτώσεις θα φτάσω στο σημείο ακόμα και να επέμβω και στο ίδιο το όνομα, αν για παράδειγμα σημασιολογικά έχει κάποια βαρύτητα (για την πλοκή του έργου, π.χ. ή αν ο συγγραφέας επέλεξε το συγκεκριμένο όνομα για να πει κάτι για τον χαρακτήρα του ήρωα). Ναι, η φωνητική αντικατάσταση (phonological replacement) αποτελεί έναν από τους τρόπους απόδοσης ενός ονόματος, αλλά δεν είναι ο μόνος - ούτε και ο πιο συχνός ή ενδεδειγμένος ορισμένες φορές. Υπάρχει και το transliteration, το transcription (για το οποίο έγραψα στο προηγούμενο ποστ μου και τον οποίο τρόπο προτιμώ όταν βρίσκομαι σε αμφιβολία), η αντικατάσταση, ακόμα και η παράλειψη.

Δηλαδή, τον Αριστοτέλη θα τον μεταφράσεις "Aristoteli" και όχι Aristotle" ; Και το Greenwich θα το γράψεις Γκρένιτς; Τον Graham Bell Γκρέαμ Μπελ; κοκ

Κουβέντα να γίνεται...

[vmelas]

LillyG νομίζω ότι με κάλυψαν οι απαντήσεις και των υπολοίπων. Η συζήτηση έγινε για την μεταγραφή ονομάτων γενικά. Δεν καλύπτει την περίπτωση που ο συγγραφέας έχει χρησιμοποιήσει ένα όνομα για να κάνει κάποιο λογοπαίγνιο κτλ. Δηλαδή εσύ το Leicester που είπε και ο Σπύρος θα το πεις πώς;

[Zazula]

Συγγνώμη, αλλά οι στόχοι μας διαφέρουν. Ο δικός μου δεν είναι να μπορέσει ο αναγνώστης να προφέρει ένα όνομα, αλλά να καταλάβει για ποιο προσωπο (ή τόπο κλπ) μιλάμε.

Κι εγώ λέω ότι πώς στο καλό θα δηλώσεις, π.χ. με το ένα και μοναδικό σ που έχει η ελληνική, τα s, c (όταν είναι /s/), sh και sch (ή τα С και Ш στο κυριλλικό); Ή με το ένα τσ π.χ. τα ts και ch (ή τα Ц και Ч στο κυριλλικό); Ή με το ένα ντ τα d, nt και nd. Πώς; Για να μπορέσω εγώ μετά να κινηθώ αντίστροφα και να βρω την ορθογραφία τού πρωτοτύπου. Αν σε ένα κείμενο (μη μυθοπλαστικό) είναι κεφαλαιώδους σημασίας να καταστεί σαφές το για ποιο πρόσωπο ή τόπο κλπ μιλάμε, τότε μπαίνει και το πρωτότυπο (κατά κανόνα με λατινικό αλφάβητο για τα κυριλλικά, ιαπωνικά κλπ) σε παρένθεση.

[Asdings]

Συμφωνώ απολύτως με το Σάκη!

[LillyG]

LillyG νομίζω ότι με κάλυψαν οι απαντήσεις και των υπολοίπων. Η συζήτηση έγινε για την μεταγραφή ονομάτων γενικά. Δεν καλύπτει την περίπτωση που ο συγγραφέας έχει χρησιμοποιήσει ένα όνομα για να κάνει κάποιο λογοπαίγνιο κτλ. Δηλαδή εσύ το Leicester που είπε και ο Σπύρος θα το πεις πώς;

Μα για τη μεταγραφή ονομάτων γενικά, έγραψα κι εγώ.
Στο παράδειγμά σου (ή  καλύτερα το παράδειγμα του Σπύρου), το Λέστερ (που θα χρησιμοποιούσα κι εγώ) είναι συνεπές με αυτά που έγραψα παραπάνω για τους διάφορους τρόπους μεταγραφής. Συγκεκριμένα εμπίπτει στην κατηγορία της μεταγραφής με βάση τον κανόνα του "transcription" (=μεταγράφεις το όνομα χρησιμοποιώντας τους χαρακτήρες της TL, προχωρώντας ταυτόχρονα και σε αλλαγές, ώστε να εξασφαλίζεται το readability).

Αν, όμως, κι εσύ επιλέξεις τον ίδιο τρόπο, τότε ακυρώνεις αυτό που πρεβεύεις, γιατί φωνητικά το Leicester θα έπρεπε να το γράψεις μεταξύ "Λέσταα" και "Λέστεε". Κι άντε μετά να καταλάβει αυτός που διαβάζει...

Αυτό που θέλω να πω ότι η φωνητική αντικατάσταση (phonological replacement) κρύβει λούμπες, καθώς τα περισσότερα ονόματα διατηρούν περισσότερες της μιας προφοράς (βλέπε British vs American English, English vs Scottish, για να μην πω ότι και τα British English έχουν διαφορετικές προφορές. Ποια θα διαλέξεις λοιπόν; Αυτή της εθνικότητας του συγγραφέα; Τη μέση οδό των Αγγλικών της pop;;;

Δεν θα επιμείνω περισσότερο, καθώς οι απόψεις είναι παγιωμένες και σκοπός μου δεν είναι να κάνω κανέναν να ασπαστεί τη δική μου άποψη.
Γράφω όλα τα παραπάνω, ως food for thought, απλά...

(Άλλωστε, ο πρώτος και βασικότερος κανόνας στη μετάφραση είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες...)

[Asdings]

(Άλλωστε, ο πρώτος και βασικότερος κανόνας στη μετάφραση είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες...)

Έχεις απόλυτο δίκιο :) Με εξαίρεση, ίσως, την προτεραιότητα της επικοινωνίας (επιβεβαιώνω απλώς όσα είπες αναλυτικά παραπάνω). Είναι ευνόητο ότι μόνο όταν δεν παρεμποδίζεται η επικοινωνία (τ.έ. όσο ευχερή ή δυσχερή την ήθελε ο συντάκτης του κειμένου πηγής και όσο ευχερή ή δυσχερή την αναμένουν οι λήπτες του κειμένου στόχου) μπορούμε να μιλάμε για άλλου τύπου κανόνες μεταγραφής κ.λπ.

[mavrodon]

Επανέρχομαι μετά από πολύ καιρό με την ευκαιρία μιας ανταλλαγής σχολίων μέσω της Καθημερινής.
Ο γνωστός δημοσιογράφος της έγκριτης εφημερίδας, Στέφανος Κασιμάτης (Φαληρεύς), σε πρόσφατο άρθρο του (Ο κατάλληλος άνθρωπος για την εποχή | Απόψεις | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ), αποδίδει στα ελληνικά το κύριο όνομα του Άγγλου πολιτικού Enoch Powell ως Ενώχ. Σχολίασα ότι στα αγγλικά η προφορά του Enoch είναι Ίνοκ με το κ να ακούγεται ελαφρά (βλ. Pronounce Names - Pronounce Enoch, How to pronounce Enoch, How to pronounce the name Enoch, Pronunciation of Enoch, how to say Enoch, how to say the name Enoch). Κάποιος από τους αναγνώστες υπερασπίστηκε την απόδοση του δημοσιογράφου γράφοντας ότι και ο Theodore Roosevelt μεταγράφεται ως Θεόδωρος. Διερωτώμαι αν μπορούμε να αποδίδουμε το κάθε όνομα με την αντίστοιχη προφορά όπως αυτή έχει υιοθετηθεί από τα εβραϊκά. Για να πάρουμε κάποιο παράδειγμα που έχει σχέσει με το δικό μου κύριο όνομα, ενώ τον γνωστό εφευρέτη Thomas Edison τον λέμε στα ελληνικά Θωμά Έντισον, μπορούμε να πούμε τον Tom Hanks Θωμά Χανκς ή τον Thomas Mann Θωμά Μαν αντί Τόμας Μαν (Τόμας Μαν - Βικιπαίδεια). Άσε που στα εβραϊκά ο Θωμάς ίσως προφέρεται διαφορετικά (έψαξα στο Διαδίκτυο χωρίς επιτυχία, βλ.How to say thomas in Hebrew translation ). Ίσως, εν προκειμένω, ο Dr Moshe μας διαφωτίσει σχετικά.

[athanasia96]

Καλημέρα σας παιδιά!

Ονομάζομαι Αθανασία Ζηλιασκοπούλου και είμαι πρωτοετής φοιτήτρια σε τμήμα μετάφρασης στο γαλλικό πανεπιστήμιο Université Montpellier 3 Paul Valéry. Θα ήθελα να σας ζητήσω τη βοήθειά σας σε ένα θέμα που αντιμετωπίζω. Αν και έχω βιβλία μεθοδολογίας για τη μετάφραση αγγλικά-γαλλικά και το αντίστροφο, δεν έχω κάποιο βιβλίο που να αφορά τα ελληνικά και πολλές φορές αντιμετωπίζω δυσκολίες στις μεταφράσεις μου για κάποια ονόματα, πως πρέπει να μεταφραστούν, αν πρέπει να μεταφραστούν και λοιπά. Αναρωτιόμουν λοιπόν μήπως έχετε κάποιο βιβλίο να μου προτείνετε σχετικά με αυτά τα θέματα/ προβλήματα. Υπάρχει κάποιο βιβλίο τεχνικής και μεθοδολογίας; Σας ευχαριστώ πολύ για την πολύτιμη βοήθειά σας εν των προτέρων! Να έχετε μία ευχάριστη και καλή εβδομάδα!

-Αθανασία

[spiros]

Βλέπε παραπάνω και εδώ:
— Μεταγραφή ξενικών κυρίων ονομάτων προσωπωνυμιών και τοπωνυμιών
— Γιάννης Η. Χάρης: 7. Στο κενό ο Κενώ και κιτς ο Κητς;
— The transliteration of Greek proper names (David Connolly)

Μπορείς να θέτεις και απορίες για συγκεκριμένα ονόματα στις αντίστοιχες ενότητες μεταφραστικής βοήθειας.