Αγαπητή φίλη, έχετε δίκιο να ρωτάτε, είναι όμως δύσκολο να αναπτυχθούν οι αρχές τής γνωσιακής γλωσσολογίας σε ένα σύντομο σημείωμα. Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι η εφαρμογή τέτοιων αρχών είναι γλωσσικά εξειδικευμένη και συμμορφώνεται προς τις δομές κάθε γλώσσας.
Το αγγλικό παράδειγμα που φέρατε ("many women and men") δεν είναι ιδιαίτερα συχνό και αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες (λ.χ. στη διπλή σημασία τού αγγλ. man "άνδρας - άνθρωπος" που επιτρέπει το
many men χωρίς άλλο συμπλήρωμα ή το
many people). Αν κάποιος το χρησιμοποιήσει, είναι επειδή έχει συγκεκριμένους λόγους να προτάξει το "women" και να δώσει έμφαση. Εντούτοις, η απουσία μορφολογικής διακρίσεως των αγγλικών επιθέτων δεν προκαλεί πρόβλημα (δηλ. το "many" μπορεί να αφορά σε ουσιαστικό οποιουδήποτε γένους, διότι δεν έχει χωριστές καταλήξεις για αρσενικά ή θηλυκά).
Στην Ελληνική, όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Και έχετε δίκιο ότι η απόδοση "πολλές γυναίκες και άνδρες" είναι ασύντακτη και αφύσικη. Νομίζω όμως ότι αυτό δεν αναιρεί την αρχή τής εικονικότητας, αλλά βασίζεται σε κάτι διαφορετικό, που το αποκαλούμε
πρωτοτυπικότητα (prototypicality). (Συγγνώμη για την ορολογία, αλλά είναι αναπόφευκτη). Μεταξύ άλλων, η πρωτοτυπικότητα αναφέρεται στη χρήση εκείνης της γλωσσικής λειτουργίας (λέξεως, μορφήματος, σημασίας κτλ.), η οποία έχει το μέγιστο δυνατό αντίκρισμα στις γλωσσικές δομές. Επειδή το αρσενικό (στην Ελληνική και αλλού) χρησιμοποιείται ως γενικός (generic) όρος αναφοράς, τα επίθετα με αρσενικά ληκτικά τέρματα θεωρούνται ευρύτερης εφαρμογής (Δεν αναφέρομαι στην τεχνητή γλώσσα τής "πολιτικής ορθότητας", αλλά στη φυσική ομιλία).
Παρακαλώ προσέξτε τα ακόλουθα παραδείγματα:
- Οι γιατροί οφείλουν να ενδιαφέρονται για τους ασθενείς
- Το συνέδριο είχε κυρίως Γάλλους ομιλητές
- Αν ακούσεις κουδούνι, ρώτα "ποιος είναι"
- Εγώ και ο σύζυγός μου είμαστε πολύ φίλοι τού βιβλίου
(Αν χρειάζεστε περισσότερα, μπορώ να σας παραπέμψω σε βιβλιογραφία. Δείτε όμως το σχόλιο στο
Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο, Γ. Μπαμπινιώτη, σελ. 146, λ. αρσενικός)
Το σημείο είναι ότι η πρωτοτυπικότητα των αρσενικών επιθέτων και επιθημάτων τα καθιστά την επιλογή που προηγείται, αν δεν υφίσταται ειδικός λόγος για το αντίθετο. Το ίδιο ισχύει και στις αρχαίες γλώσσες και δεν είναι εδώ ο τόπος να το ερμηνεύσουμε.
Ως προς το δεύτερο ερώτημά σας, λυπούμαι που δεν μπορώ να σας απαντήσω. Ως γλωσσολόγος δεν έχω ειδικευθεί στις μαθησιακές δυσκολίες ή στις γλωσσικές δυσλειτουργίες και, επομένως, δεν είμαι σε θέση να μιλήσω για ζητήματα που απαιτούν άλλη κατάρτιση.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας και ζητώ συγγνώμη που μακρηγόρησα.
Καλή σας ημέρα.