Γιάννης Καρατζόγλου

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Η νικήτρια

[...] όσα είπα ή ψιθύρισα υπήρξαν
ένας μάταιος ναυαγοσώστης του καιρού...

Παλεύω κάθε τόσο με τη μνήμη
τυμβωρυχώ ξεχασμένα κιτάπια τα ξαναδιαβάζω
κείμενα ερωτικά για πλάσματα που ίσως ποτέ δεν μάθαν
τι ενσωματώθηκε για χάρη τους σε τρυφερά στιχάκια.

Άλλοτε φωτογραφίες της άνοιξης του ’67 στα μπλόκια
εδώ στην Καβάλα με τον Μάκη και τον Γιάννη στους Φιλίππους
χημικοί πια σ’ εργοστάσια γιατροί με ειδικότητα
διορισμένοι μια για πάντα.

Κι όσο αναδιφώ άλμπουμ, λευκώματα γυμνασιακά
όσο κι αν ξέρω πόσο ο Δημήτρης αίφνης ξέχασε
το ένορκο παγκάκι της τότε νέας παραλίας
κάθε φορά η μνήμη κατά κράτος με νικάει.

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σκαλομαρία στη μνήμη στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Όπως λέει κι ο Ντίνος

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Η πρώτη ιδέα για ποίημα κομπολόι ημερομηνίες:
απόλυτες τιμές αναφοράς του πότε η μία τραγωδία
κωδικοί και πίσω τους αρρωστημένη βία ενός βαθμοφόρου
κι ύστερα το ρίγος μιας ανάστασης
ως τον επόμενο Μεσσία.

Όλα βγαλμένα με αντίγραφο καθώς γύφτικες κασέτες
στάχτες μ’ αίματα απ’ την πρώτη ως την έσχατη στροφή
με ηρωισμούς ανάμειχτα βουνίσιους-πελαγίσιους.

Οι λυγμοί σ’ αυτόν τον τόπο συνεννοούνται με αριθμούς
οι άνθρωποι γέρνουν να κοιμηθούν πάνω σε ημερομηνίες:
αριθμηθήκαν στα πρωτόκολλα οι διαδοχικές απάτες
πνιγμοί στραγγαλισμοί και αύτανδρα ναυάγια σπίτι σε σπίτι
πράξεις ταξικές που μεταγράφηκαν σε ένοπλες ληστείες
κομματικά θεριά εκμηδενισμένα σαν χαφιέδες...

Για να χορεύουν σέικ, που λέει κι ο Ντίνος,
στις ντισκοτέκ και στα υπόγεια, τα κωλόπαιδα
και για ν’ ανάβουν τα τσιγάρα τους με ασημένιους Dunhill...

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σε κατάσταση πολιορκίας στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Οι καινούριοι φίλοι

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Δεν είστε εσείς οι φίλοι που μεγαλώσαμε μαζί∙
εσείς αλλάξατε τροπάρι, μιλάτε τώρα για την ανοικοδόμηση
την οριζόντια ιδιοκτησία τα ποσοστά δόμησης τις αντιπαροχές.
Και τα προβλήματα ανατοκισμού και εσωτερικής υφαίρεσης
δεν τ’ αντιγράφετε πια απ’ τους επιμελείς μαθητές της τάξης∙
βγάζετε το μηχανάκι απ’ την τσέπη και τα λύνετε μόνοι σας
στο πι και φι.

Οι τωρινοί μου φίλοι είναι μακριά από σας∙
άλλοι σκοτώθηκαν απ’ τους ευζώνους στον Μοριά
κι άλλοι πέσαν «εις τους συνήθεις τόπους» των αιμάτων∙
όσοι περίσσεψαν μαζεύτηκαν στην ξενιτιά για αιώνες
και τώρα ένας ένας με βαπόρια και τρένα επιστρέφουν
δισταχτικά στο παλιό τους χωράφι στην αδελφή τους ρυτίδα.

Κι οι άλλοι ακόμα που μείναν που υπογράψαν που ξεχάστηκαν
που έσβηναν χρόνια και χρόνια τα προδομένα τους οράματα σε ταβέρνες
που αποκαταστάθηκαν που ανοίξανε βαφεία γκαράζ καθαριστήρια
που ακόμα και εκκλησιάζονταν ή δίναν οβολό στη Φανέλα του Στρατιώτη

τώρα μόνον αυτοί – εσείς δεν είστε πια οι φίλοι μου.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σε κατάσταση πολιορκίας στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Η άγνωστη ψήφος

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Είσαι κι εσύ μέσα σ’ εκείνη τη φωτογραφία.
Φοράς ρεπούμπλικα καφέ κοστούμι άσπρη καμπαρντίνα
χαμογελάς τη λευτεριά σίγουρος στη δύναμή σας
κοιτάς προοπτικά τις έγχρωμες μέρες που έρχονταν
τις παρελάσεις κάθε χρόνο τις λαμπαδηφορίες της νίκης
τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια.

Μετά βέβαια ήρθανε μέρες πονηρές
πρώτα είπες: μας μάζεψε εκβιαστικά το Γραφείο Συνοικίας
έπειτα έκαψες προσεχτικά ένοχες αλληλογραφίες
προκλητικά στην τσέπη εφημερίδες μετριοπαθείς κυκλοφορούσες
φειδωλός στις καλημέρες κοντά τα λόγια με την πελατεία
με την παρέα τ’ απολύτως απαραίτητα.

Πέρασαν χρόνια, υποτίθεται, ξεχάστηκαν εκείνα∙
κέρδισες τίμια τριάρι κεντρικό εξηλεκτρισμό στο σπίτι
σκρίνιο τηλεόραση Opel Kadett χοληστερίνη
ο γιος πτυχίο νομικής – βολεύτηκε κι αυτός
κι εσύ στο παλιό άλμπουμ ξεθάβεις κάθε τόσο ευλαβικά
μνήμη της νιότης μνήμη της δύναμης, του αγώνα:
σμπαράλια, λες, τα κάναμε, σμπαράλια...

(Του κάκου ψάχναν ποια την ενορία σου σπίλωσε ψήφος
από τότε ως τώρα, η ίδια πάντα, μόνη, κατακόκκινη.)

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σε κατάσταση πολιορκίας στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Ο θείος Κώστας

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Στην Κατοχή, από τα πάρε δώσε στην Κομμαντατούρ
έμαθε πρώτα τα Γερμανικά:
Ich nicht Kommunist.
Ich Kammarad. Sieg Heill!

Αργότερα το γύρισε στα Αγγλικά∙
λέγαν πως νοίκιαζε επί τούτου το πάνω
πάτωμα στον Εγγλέζο ταγματάρχη:
I, amico, captain.
Rule, Britain, rule.

Κι εντέλει με το Σχέδιο Μάρσαλ
με άψογη του Τέξας προφορά
μέσα στον ύπνο του παραμίλαγε για dollars.

Σήμερα λεν ακόμα οι συγγενείς: τι έξυπνος,
παιδί μου, τι πολύγλωσσος, πώς έπαιρνε τόσο εύκολα
πάντα τις ξένες γλώσσες...

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σε κατάσταση πολιορκίας στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Το παράπονο

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Οι άλλοι, βέβαια, έχουν ακέραιο χαρακτήρα κατ’ εσέ
έχουν βραχώδη ηθική, ευγένεια από τα γεννοφάσκια τους
κι αξιοπρέπεια, προπάντων αξιοπρέπεια.

(Γιατί ήτανε γιοι του κου Τάδε, με μαγαζί στο κέντρο
αυτοκίνητα, νταντάδες και την μπουκιά τους έτοιμη στο στόμα.)

Όσο για μας, από μικροί σιγοψηνόμασταν τις Κυριακές
με λουκουμάδες στην Πλατεία Αριστοτέλους
πατέρας μάνα υπάλληλοι των δύο εκατό
με το κρυφτό μας στα γιαπιά να ξεγελιόμαστε
κι ο θείος απ’ την Αμερική κάνα δέμα της CARE.

Κάποτε σαν παιδιά κι εμείς ζηλέψαμε
κι είπαμε να γευτούμε λίγα απ’ τα δικά σας.
Απ’ τον αέρα των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων σας
των κοσμικών ζαχαροπλαστείων τις ακριβές συναναστροφές.

Μα η μεταμόσχευση δεν πέτυχε για το υψηλό σας γούστο
κι ενώ μας κάψατε, γυρεύετε και ρέστα:
για ηθική για ευγένεια αξιοπρέπεια.

Για σας φυλάω την πιο οξειδωμένη μου κονσέρβα...

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Σε κατάσταση πολιορκίας στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Ο νικητής

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Ήμουν εγώ ο νικητής, σας βεβαιώνω∙
όταν το λάδι δεν έλειπε στα χρόνια της πείνας
–ως ήτο ευνόητον τραπεζικαί εργασίαι διεξήγοντο αψόγως
παρά τον καλπάζοντα πληθωρισμόν υφίσταντο παραγωγή και συναλλαγαί
διότι η προσφορά υπηρεσιών δεν γνωρίζει καθεστώτα, αγαπητοί μου
ο αρχιλογιστής δεν εμπλέκεται εις τας διαμάχας των ιδεών–
κι έτσι κρύβαμε ζάχαρη και μακαρόνια στο πατάρι
για ώρα ανάγκης
και λέγαμε μπόρα είναι θα περάσει.

Ήμουν εγώ ο νικητής
η σύλληψή μου μακριά απ’ το χασάπικο των θυσιών
ανάμεσα σε σακιά στάρια απ’ το Αραπλί και τη Μηχανιώνα
αγορασμένα τίμια: οκά και χρυσή λίρα –
χωρίς ούτε ακουστική επαφή με το μακελειό των τυραννισμένων
και των πρωτοπυγμάχων της ελευθερίας.

Ήμουν και έμεινα ο νικητής, απολαμβάνων.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Από μπαλκόνι σε μπαλκόνι

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Δεν ήρθες λοιπόν. Κι εγώ σκεφτόμουν να σου μιλήσω για ήρωες
όχι μεγάλους∙ για κοινούς δασκάλους μανάβηδες υπαλλήλους επιπλάδες
που είχες γειτόνους τόσα χρόνια και δεν ήξερες
τις χειροβομβίδες που πέταξαν, τα όπλα που φορτώθηκαν, τα όνειρα
τις σπηλιές που κοιμήθηκαν, τα βουνά που διαβήκαν τσακισμένοι
κι είναι πια ρυτιδωμένοι μ’ ένα τυπωμένο παράπονο στο μέτωπο
βαθιά ηττημένοι και οιονεί ελπίζοντες...

Δεν ήρθες που σε περίμενα. Κι εγώ που θα σου μιλούσα για θαύματα
πώς θα ντύσουμε κόκκινα τα περίπτερα της συνοικίας
τους ισολογισμούς στα λογιστήρια και τα γρανάζια στις πρέσες
έμεινα με μια κόκκινη προσμονή να πετιέμαι από μπαλκόνι σε μπαλκόνι.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Κόρινθος 1973

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Φυλακισμένο από σκοπιές επανδρωμένες χαφιέδες
τριγυρισμένο φάτσες πραιτοριανές, όμως
ένα κοπάδι νεοσύλλεκτοι ονειρεύεται όρθιο
αποσπάσματα από κουβέντες που μείναν μισές
το κλάμα της μάνας στον σταθμό, τα λουκούμια του Νίκου...

Στην αρχή κουμπωμένοι∙ αλλά μια νότα ξέφυγε και σημαδεύεται ο δικός
ένα ιδεόγραμμα στο κουτί απ’ τα τσιγάρα και ξυπνάει ο φίλος:
εσύ κι εγώ, Κίμων, ύστερα κι άλλοι
θα μουρμουρίσουμε τα τραγούδια μας στο πέρα συρματόπλεγμα
θα κουβαλήσουμε μέσα την εφημερίδα μας κατάσαρκα
θα βρούμε και τους άγνωστους συντρόφους
θα τους πούμε, υπάρχουμε κι εδώ, επικοινωνούμε, δεν μας αλλοτρίωσαν
έχει ο καιρός γυρίσματα...

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Δήλωση

[Ενότητα Κομματική εποχή (1972-1978)]

Τη νύχτα που προχωράει μ’ ένα ριπίδι στο χέρι
μια κρύα νύχτα και σωρεύει πυρετό ’47
στο κινούμενο ασκέρι των χειλιών σου
ρωτάς γιατί και πού εστήρικται το χάος
ποια φυσεκλίκια να ζωστείς, ποιες σφαίρες τώρα να εκπυρσοκροτήσεις
μα είναι πια αργά∙ σε φωτογράφισαν φλου οι πλανόδιοι της εποχής
και δεν το ξέρεις.

(Με ποιο τρένο ταξίδευε ο Βιδάλης;
Τι σου συνείρει η επανάληψη λε-λε;
Ξύλο οξιάς το δοκάρι των κρεμασμένων μας;
Λοχίας ή δεκανέας ο δολοφόνος του στρατηγού;
Τι σκελετό είχαν τότε τα γυαλιά του Ελιάρ;
Πώς κάθονταν οι αεροπόροι στα εδώλια;)

Κορίτσι μου βελουδένιο, μένω ελεύθερος μέσα στον έρωτα
πότε να μισώ, για να παλεύω∙
το ατομικό καλοριφέρ της ηλεκτρικής θαλπωρής μας
καίει ακόμα φύλλα Κομέπ και Ρίζους προχτεσινού πογκρόμ∙
το τάχαμ’ λαϊκό σιγκούνι που σε ξέντυσα
βαμμένο αίμα παιδιού απ’ το Μακρονήσι∙
τα τραγούδια στο γιαπωνέζικο μαγνητόφωνο
πάνω σε σβησμένη εγγραφή βούρδουλα απ’ τον Αϊ-Στράτη.

(Κι αν είναι σήμερα τα σπερματοζωάριά μου κομματικά
η ορμή μου κομματική κι η ποίηση κομματική
το πιο προωθημένο κύτταρο του φαλλού μου στη μήτρα σου κομματικό
είναι γιατί
μιλούνε μέσα τα φορτηγά – γραφές στα καφάσια ΕΝΩΣΙΣ
οι φωτιές του Ιούλη τα πλακάτ η αργή γιατρειά των τραυμάτων
ο εκοφίτης στη μια ο εκοφίτης στην απέναντι πόρτα
προβοκάτορες της Αγίου Κωνσταντίνου απ’ του Δραγώνα ως τον ύπνο μου
ο αναγεννώμενος φοίνιξ κατόπι, το παιδί που χτυπήσαν
οι μπάτσοι στην Καμάρα κι η αδιαφορία του τρόμου...)

Κορίτσι μου μοσχοβολητό, ετούτα βλέπω∙
όταν τα κυματιστά σου μαλλιά κάμποι που αλωνίζει ο Μπουκουβάλας
η φλοκάτη σου δάσος, κρυμμένες δυο ταξιαρχίες
οι δυο ρυτίδες σου, φωνή εκείνου που η Φωνή ονόμασε προδότη
τα ροδοκόκκινά σου μάγουλα γαρίφαλο της απολογίας

μπορώ μετά να υπογράψω δήλωση διηνεκή
μόνο και μόνο εξαιτίας της ύπαρξής σου;

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Αποσβέσεις (1987)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Ολόιδιο σκαρπέλο

Σκέφτηκα: ίσαμε εδώ οι σωματικές μετακινήσεις
η άσκηση όποιας λαλιάς για την πάντα μάταιη επικοινωνία
φτάνει η σχεδόν μανία, ακόρεστη, που με ξεφλουδίζει
είπα να κρυφτώ στο σαρκίο σου σαν σκόρος.

Κι αρχίζει η άλλη τυραννία: παλιά εκχυλίσματα
και αποστάξεις συμπλέκονται στο παρόν σαν βιοκαταλύτες∙
ρίζες σου παλιές, έστω λησμονημένες
ανασταίνονται μέσα μου ενεργά και με δαπανούνε
συνεφάπτονται των στιγμών μας εν είδει σεβντά.

Την ξέρω, η ίδια μοίρα κι άλλοτε μ’ έχει πολυμερίσει:
θα σκαφτώ με ολόιδιο σκαρπέλο.

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Χρέωση και πίστωση

Κι αν υποθέσουμε μιαν εκατέρωθεν έκλυση ερωτικών μορίων
κάποιο συναίσθημα στην καλημέρα μας ως το πώς μου δίνεις τσιγάρο
κι αν φανταστούμε ακόμα πράγματα φριχτά:
πόσοι αθώοι θα πονέσουν απ’ τις πράξεις μας
τι οικονομικές συνέπειες θα έχουν
τι ριζικές αλλαγές μπορούν να επέλθουν
το ενδεχόμενο να γίνουμε το κέντρο μιας τραγωδίας

η ιστορία θα μας αγνοήσει, παραπάνω από βέβαιο∙
καινούρια σπίτια θα χτιστούν, εύρωστες βιομηχανίες
τα παιδιά θα πηγαίνουν πάντα σχολείο στις οχτώ
οι αποκριές, το Πάσχα Πάσχα και τα Χριστούγεννα Χριστούγεννα:
όλα σε πορεία γραμμική, πορεία ανοδική.

Κι έτσι, λοιπόν, σκέψου ξανά τι εις χρέωσιν – τι εις πίστωσιν
και έλα.

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Επιστροφή

Σ’ το χαρίζω –φωνάζουν όλα του– σου ανήκει: δωρεάν ελάβατε
δωρεάν δότε∙ ποίημα χωρίς αντίγραφο, μη δημοσιεύσιμο.
Να εκληφθεί ως αντίδωρο για την κασέτα με την εγκλωβισμένη φωνή
ή τις ανταλλαγές των σωμάτων μας τ’ απογεύματα των αλκυονίδων

Ανταλλαγή της ύλης – το ποίημα μεταβάλλεται σε χλωροφύλλη
περνώντας βέβαια απ’ τις ρίζες ως τα πράσινα φύλλα
το πρώτο μας υγρό πυρ, ως την ώρα που γίνεσαι λάστιχο στο Παλιούρι
με τον άλλον∙ κι άιντε να βρεις στίχους και ηλιόλουτρα:

πάρ’ το ως κι αυτό το ποίημα ακόμα πίσω.

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Η μοιρασιά

Αυτές οι πέτρες που μαζευτήκαν με τα χρόνια
απ’ τους γιαλούς των νησιών της πατρίδας

τούτες οι στάμνες και τα πιάτα κι οι μορφές
απ’ τα καλοκαίρια στα μεσόγεια χωριά, τ’ ανέμελα σοκάκια

πώς να γίνουν τώρα τα δικά μας δικά μου
τα δικά μας δικά σου;
Κι ας πούμε πετυχαίνει η μοιρασιά:
Το ταξίδι του κινδύνου μας από πνιγμό
ποιος θα το πάρει;
Πώς θα μοιράσουμε εκείνο
το απομεσήμερο στην καλύβα μπροστά στη θάλασσα;
Για τις χαρές μιλάω, δέκα χρόνων
πώς θα διαιρεθούνε;

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)

[wings]

Γιάννης Καρατζόγλου, Φωτιά

Κι όταν, μετά τις μεγάλες περιπέτειες, γυρίσαμε σπίτι
–όχι πια για να μείνουμε, να καταγράψουμε απλώς το έχει μας
για να διαμερίσουμε ιμάτια οικοσκευές και ημερομηνίες–
ήτανε ήδη προχωρημένος Αύγουστος.
Το έρημο σπίτι, κλειδωμένο από παντού αεροστεγώς
μέσα στην κάψα του Αλωνάρη ίδρωνε τοπωνύμια∙
απ’ τα ταβάνια στάζανε κυπριώτικοι γιαλοί
στις γλάστρες είχανε φουντώσει τα σίφνα και τα σέριφα
μια κασέτα με φωνές απ’ το Καρλόβασι τριγύρναγε τα δωμάτια
και στις γωνίες κραδαίνανε πλούσια και αυτοφυή
κανάτια Μανταμάδου, κεραμικά Αγιάσου, αναρριχώμενοι
ήχοι της παραλίας στη Σμύρνη και φιστίκια αράπικα.

Φωτιά! Μια φωτιά να τα κάψουμε!
Πριν οι φωνές και τα κανάτια και τα τριγωνομετρικά
μας τσιγαρίσουν όλη την υπόλοιπη ζωή μας.

Από τη συλλογή Πρατήριο καυσίμων (1982)