Ξαναδιαβάζοντας το νήμα (μιας και ήμουν υπεύθυνος που "ξετυλίχθηκε"), κρίνω σκόπιμο να κάνω ορισμένες παρατηρήσεις, χωρίς καμιά ειρωνική διάθεση ή επιθετική τάση (αυτό θα φανεί, ελπίζω, και από τα παρακάτω).
Για κάποιον που θεωρεί μείζον το ζήτημα των μειονοτήτων, το θέμα της τουρκικής γλώσσας μπορεί να περιγραφεί και ως... εξωτερικό ή δευτερεύον. Ο λόγος; Υπάρχει το μέγα εσωτερικό ζήτημα με το όνομα "μακεδονική γλώσσα".
Σωχός (Σουχό), Όσσα (Βησόκα, το χωριό του κυρίου Παπαθεμελή), Λητή (Αϊβάτ), Δρυμός (Δρεμήγλαβα), Μελισοχώρι (Μπάλτζα), Πεντάλοφος (Γραδεμπόρ), Νεοχωρούδα (Νοβόσελο), Βαλμάδα (Κονιαρή), Κύμηνα (Γιουτζουλάρ), Ασβεστοχώρι (Πεϊζάνοβο). Αυτά είναι μόνο μερικά από τα μέρη στα οποία μπορεί κάποιος ακόμη να ακούσει τη γλώσσα. Πώς άρχισε, όμως, να χάνεται ξαφνικά μια γλώσσα την οποία μιλούσε τόσος κόσμος; Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παρακάτω:
Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1946 ο διοικητής της εθνικής φρουράς στο χωριό Πολυποτάμου εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Από σήμερα απαγορεύω όλους τους πολίτες από την ηλικία 2 έως 50 ετών να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε άλλη γλώσσα πέρα από τα ελληνικά» (εφημερίδες: Ελληνικός Βορράς Θεσσαλονίκη, 4.8.1959 - 8.8.1959, ΒΗΜΑ - Αθήνα, 18.7.1959, Ελευθερία - Αθήνα, 7.7.1959).
Λίγα χρόνια νωρίτερα, από το 1939 (αν δεν απατώμαι), το άρθρο 697 του ποινικού δικαίου και η οδηγία της αστυνομίας υπ' αριθ. 15/36 απαγόρευε οποιαδήποτε συζήτηση στη μακεδονική γλώσσα. Ειδάλλως οι παραβάτες θα τιμωρούνταν. Ο εξαναγκασμός έφτανε μέχρι το σημείο να παρακολουθούνται τα πανηγύρια των χωριών από ισχυρές δυνάμεις χωροφυλακής, που επόπτευαν στο να παίζεται μόνο μουσική, χωρίς στίχους και λόγια στη μακεδονική γλώσσα.
Η κατάσταση σήμερα;
Στην ελληνική Μακεδονία, κυρίως τη δυτική και την κεντρική, υπάρχει Σλαβομακεδονική μειονότητα. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται «ντόπιοι», γιατί το «Μακεδόνες», που είναι ο εθνικός αυτοπροσδιορισμός τους, απαγορεύεται δια ροπάλου. Οι άνθρωποι αυτοί είναι σήμερα λίγοι. Όχι γιατί εξελληνίστηκαν, αλλά γιατί υπέστησαν έναν ανελέητο διωγμό από την περίοδο που αυτό το κομμάτι της Μακεδονίας προσαρτήθηκε στην Ελλάδα, μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων. Απαγορεύτηκε η γλώσσα τους, ουδέποτε διδάχτηκε στα σχολεία (κάποια στιγμή μόνο βγήκε ένα αλφαβητάρι), απαγορεύτηκε ακόμα και να τη μιλούν. Φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, εξαναγκάστηκαν σε υποχρεωτική μετανάστευση, δημεύτηκαν οι περιουσίες τους, απαγορεύτηκε ακόμα και ο επαναπατρισμός όσων απ' αυτούς έγιναν πολιτικοί πρόσφυγες.
Το μίσος, βέβαια, δεν σταματά μόνο στη γλώσσα και σε όσους έχουν απομείνει στο ελληνικό έδαφος. Υπήρξε, άλλωστε, και η περιβόητη έξοδος των Μακεδονόπουλων το 1948, με 28000 παιδιά να παίρνουν το δρόμο προς τα βόρεια. Τι απέγιναν αυτά τα παιδιά; Αντιγράφω από άρθρο του Νίκου Σακελάριου:
Εκτός από τη Λίστα Σέγκεν, για τους Μακεδόνες υπάρχει ακόμα μια λίστα ("η κόκκινη") κι όταν κάποιος είναι καταχωρημένος σ' αυτήν κι έρχεται από την Αυστραλία, τις ΗΠΑ ή τον Καναδά, δεν τον αφήνουν να πατήσει σε ελληνικό έδαφος και να δει τα αδέλφια του, το χωριό του.
Το 1995, στη Φλώρινα, τα γραφεία του Ουράνιου Τόξου (το πολιτικό κόμμα των εθνικά Μακεδόνων στην Ελλάδα) καταστράφηκαν ολοσχερώς από μαινόμενους κατοίκους της περιοχής, μετά από προτροπή του Δημάρχου της πόλης, του Δημοτικού Συμβουλίου και της τοπικής εκκλησίας. Το αποτέλεσμα; Στο εδώλιο βρέθηκαν τα μέλη του Ουράνιου Τόξου, τα οποία τελικά αθωώθηκαν χάρη στην έντονη διαμαρτυρία ξένων Ευρωβουλευτών και στη μαρτυρική υπεράσπιση Ελλήνων δημοκρατών. Η δημιουργία του Οίκου Μακεδονικού Πολιτισμού δεν κατέστη δυνατή μέχρι σήμερα παρά την καταδίκη της Ελλάδας για το θέμα αυτό από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου.
Και αν καταφέρατε να φτάσετε μέχρι το τέλος αυτής της συρραφής από άρθρα, δηλώσεις, δικαστικές αποφάσεις και καταδικαστικές σκέψεις, δίκαια θα αναρωτηθείτε: μα καλά, για ποια γλώσσα μιλάμε εδώ πέρα; Έχεις καταλάβει;
Και θα σας απαντήσω: μιλάμε για την ελληνική γλώσσα και για την αδυναμία μας να δεχθούμε ότι μπορεί ο γείτονας ή ο συνεπιβάτης στο λεωφορείο να μιλάει κάποια άλλη γλώσσα. Καλή σας νύχτα...