Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Ελένη

[dimace]

Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Ελένη

Η μια δεν είσαι. Είσαι ο καημός
με τα περίσσια πρόσωπα,
με τα περίσσια ονόματα,
με το κορμί που ως φόρεμα την αρμογή του αλλάζει,
φάσμα του πάθους, που άξενο
κι αφίλιωτο απομένει.
κι ωστόσο, σ' όποιους ουρανούς και σ' όποια χώματα,
το φως σου το αβασίλευτο
με περισκέπει, Ελένη!
Μνήμη από μνήμες καμωμένη ανάριθμες
και της στερνής στιγμής.
σε συλλογιούνται και φρικιάζουν τ' ακροδάχτυλα
κι όπως το αχνό νερόκρινο
η στόχασή μου ανάμεσα στον άνεμο βραδιάζει
κι όπως της μυστικής νεροσυρμής
ο σταλασμός
στο άκρο το χείλος του γκρεμού μετέωρος τρεμουλιάζει.
'Aνθος λευκό στης πράσινης σμυρτιάς
το βεργολυγερό κλωνάρι,
μόλις που φτάνει να σ' αγγίξει ο σερπετός,
ο περπατάρης ίμερος και χάνεσαι.
Δεν είσαι η μια. Είσαι ο καημός
με τα περίσσια πρόσωπα.
Είσαι η αγάπη η βοριανή, που ανθίζεις σαν το χιόνι,
μ' έν' άστρο στη ματιά σου θαλασσί.
Είσαι η αγάπη, το ζεστό γαρούφαλο του Νότου,
που υψώνει φλόγα τον ανασασμό του.
Είσαι η αγάπη της δειλής παιδούλας η ακριβή
κ' είσαι η αγάπη η φθινοπωρινή,
στοργή γεμάτη σιγαλοπερπάτητη.
Είσαι κ' η πρώτη αγάπη κ' η στερνή
κ' η αφίλητη, ανυμέναιη κ' η πολυφιλημένη,
μα πάντα η μια κ' η ατελεύτητη κ' η ακοίμητη -

-ο Έρωτας, που δεν το μπορεί
άλλο να μάθει απ' το δικό σου τ' όνομα, Ελένη!

*Σημείωσα με πράσινο κάποιες μοναδικές ποιητικές στιγμές - είναι πολλές όπως βλέπετε - για να δούμε, όταν έχω καιρό, τι σημαίνει απαραχώρητος ποιητικός λόγος.

Πηγή: http://www.sarantakos.com/kibwtos/imp_elenh.html

[dimace]

Το φως σου το αβασίλευτο με περισκέπει, Ελένη!

Θα ήθελα να μείνω σε αυτή τη φράση του Παναγιωτόπουλου για να καταδείξω τη βαθία ακαδημαϊκή παιδεία του ανδρός.

Λέει ο Οράτιος στην περίφημη επιστολή του προς τους Έλληνες:  δικαιοσύνη μελετάται, νόμος πολιτεύεται, θεοσέβεια πράσσεται, θεός όμολογείται, αλήθεια βραβεύει, χάρις συντηρεΐ, είρήνη περισκέπει, κλπ...

Και η Αγία Γραφή:  ο ηγαπημένος του Κυρίου θέλει κατοικεί εν ασφαλεία πλησίον αυτού· ο Κύριος θέλει περισκέπει αυτόν πάσας τας ημέρας, κλπ...

Περισκέπω: σκεπάζω κάτι από όλες τις μεριές. Κατ' επέκταση: το προστατεύω πλήρως - ολοκληρωτικά. Πώς γίνεται αυτό; Με τον ίδιο τρόπο, που αγαθά όπως η ειρήνη στον Οράτιο και η θεία χάρη στην Αγία Γραφή, περισκέπουν τον άνθρωπο. Με τη χρήση του συγκεκριμένου ρήματος, ο έρωτας, ευγενές αλλά προσωπικό - εσωτερικό συναίσθημα, ανυψώνεται σε συμπαντική - παναθρώπινη αξία. Αυτή είναι η ποιητική τέχνη: Κάνε το προσωπικό σου βίωμα, βίωμα των άλλων. Κάνε το ειδικό, γενικό. Αυτό ονομάζεται  ποιητικό ενδιαφέρον και οι πραγματικοί ποιητές ξέρουν να το κρατούν πάντα σε μεγάλα ύψη. 

[dimace]

Μου είπε ένα φιλαράκι στο ΦΒ, πως, αν και δεν διαβάζει ποίηση και μάλιστα βρίσκει την ερωτική ποίηση γλυκερή, το παρόν ποίημα του άρεσε, χωρίς να καταλαβαίνει τον λόγο.

Ο λόγος που αυτό το ποίημα είναι καλό, είναι πως απευθύνεται κάπου και δη σε όλους εμάς.

Τι θέλω να πω; Μπορώ να γράψω το εξής:

Ελένη, ατέλειωτα βράδια με στοιχειώνεις, αγαπημένη.
Η εικόνα, η θύμησή σου, η σκιά που φεύγοντας, ως ανάμνηση άφησες.
Τρέμω, λυγίζω στην απουσία σου.
Φθίνουν οι μέρες κι οι νύχτες πίσω απ' τα κλειστά παράθυρα του χωρισμού. κλπ...

Τι είναι αυτό το πράμα; Φυσικά μοιάζει με ποίηση. Αλλά ΔΕΝ είναι. Αυτό λέγεται και είναι παραλήρημα. Ποιον ενδιαφέρει αν εγώ είμαι καψούρης με την Ελένη; Ποιον ενδιαφέρει, αν εγώ μπορώ να κοιμηθώ, αν έχω όρεξη να φάω, ή να πάω στον καμπινέ; Τα όσα γράφω, αφορούν εμένα και κανέναν άλλο. Η ποίηση, όμως, είναι τέχνη και κάπου ΠΡΕΠΕΙ να απευθύνεται. Όταν δεν απευθύνεται δεν είναι τέχνη, άρα και ποίηση. Τόσο απλά.

Αν τώρα καταφέρω, το αίσθημα που έχω για την Ελένη, να το γενικεύσω, να το ντύσω με με λέξεις και νοήματα που δεν κοιτούν τον μικρόκοσμό μου αλλά τον πραγματικό έξω κόσμο, υπάρχει πιθανότητα το παραλήρημα να γίνει ποίημα. (πιθανότητα, γιατί η ποίηση θέλει εκτός από γνώση και ταλέντο)

Τώρα θα με ρωτήσετε το πώς καταφέραμε, στην χώρα του Καβάφη, του Κάλβου, του Βαφόπουλου του Ελύτη, του Βάρναλη και άλλων μεγάλων και σπουδαίων ποιητών, να γράφουμε πλέον μόνο για καψούρες και παιδικά βιώματα. Με τον ίδιο τρόπο που επιτύχαμε να πιάσουμε πάτο παντού, θα σας απαντήσω. Τουλάχιστον ας προσέχουμε τι διαβάζουμε - αυτό είναι στο χέρι μας - για να προστετεύουμε το μυαλό μας, το μόνο που μας έχει απομείνει...