Συμβόλαιο με εκδοτικό οίκο

[stathis]

Έχω την εξής, αφελή ίσως, ερώτηση:
Όταν υπογράφει κάποιος μεταφραστής συμβόλαιο με έναν εκδοτικό οίκο, υπάρχει κάτι χειροπιαστό και δεσμευτικό (κάποιος όρος δηλαδή) που του εξασφαλίζει ότι πράγματι θα πάρει τα λεφτά του, και μάλιστα εντός ενός εύλογου διαστήματος;
Ο λόγος που ρωτάω είναι γιατί απ' όσα μαθαίνω, οι καθυστερημένες πληρωμές τείνουν να γίνουν καθεστώς στον εκδοτικό χώρο (ακόμη και από "γνωστές" και "σοβαρές" εκδόσεις).

Ευχαριστώ
Στάθης

[spiros]

Κανένας όρος δεν σε καλύπτει, ποτέ. Δηλαδή εάν χρεωκοπήσει νομίζεις ότι θα μπορείς να πάρεις τα λεφτά σου; Ή εάν είναι κακοπληρωτής θα κάνει εξαίρεση για σένα;

Ο καλύτερος τρόπος είναι να ρωτήσεις για το τι φήμη έχει ο συγκεκριμένος εκδότης σχετικά με τις πληρωμές. Τα νέα στον εκδοτικό χώρο κυκλοφορούν γρήγορα και οι άνθρωποι του χώρου τα ξέρουν. Ρώτα τον Βασίλη.

[diceman]

Στάθη,

το ίδιο το συμφωνητικό (συμβόλαιο θα ήταν αν είχε συνταχθεί από συμβολαιογράφο και υπογραφεί μπροστά του) αρκεί από νομικής σκοπιάς για να στοιχειοθετήσεις δικαίωμα απέναντι στον εκδότη. Αν υπήρχε συγκεκριμένος όρος, αυτός θα έπρεπε να λέει κάτι τέτοιο: "Ο μεταφραστής θα πληρωθεί 30 μέρες μετά την παράδοση του έργου". Αυτό θα σήμαινε ότι, τη μέρα της παράδοσης,  ο εκδότης θα έπρεπε να σου υπογράψει ένα χαρτί ότι πράγματι παρέδωσες τη μετάφρασή σου. Χωρίς καν να την έχει δει προσεκτικά. Καταλαβαίνεις σε τι γραφειοκρατικό κυκεώνα θα μπλέκαμε.

Βέβαια, όπως λέει και ο Σπύρος, τι να το κάνεις το δικαίωμα αν ο άλλος χpεoκοπήσει ή αποφασίσει ότι δεν θέλει να σε πληρώσει; Μπορείς να τον πας στα δικαστήρια, με την ελπίδα ότι θα βρεις το δίκιο σου μετά από 2-3 χρόνια. Αυτό είναι όλο.   

[stathis]

Thanx, guys!
Πάντως, αφού δεν πληρώνουμε κι από πάνω για να μεταφράσουμε ένα βιβλίο, πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι... Με άλλα λόγια, θεωρώ ότι οι αμοιβές που δίνουν οι εκδότες ανήκουν στη σφαίρα του συμβολικού, αλλά έχει ξαναγίνει αυτή η συζήτηση...

[spiros]

Γιατί Στάθη μου, πιστεύεις ότι οι αμοιβές που δίνουν τα μεταφραστικά γραφεία στους εσωτερικούς συνεργάτες ανήκουν στη σφαίρα του ιδεατού;

Τουλάχιστον αν πλακωθείς και μεταφράζεις βιβλία 8-9 ώρες την ημέρα θα βγάλεις πολύ περισσότερα απ' ό,τι ως in-house.

Τώρα βέβαια, το να μεταφράζεις το ίδιο βιβλίο για 8 ώρες την ημέρα, για ένα μήνα και βάλε, είναι κάπως βαρετό και ενδέχεται να οδηγήσει σε ψυχιατρικές διαταραχές (εγώ θεωρώ ότι οι επαγγελματίες μεταφραστές βιβλίου πρέπει να παίρνουν επίδομα βαρέων και ανθυγιεινών - δεν θέλει και πολύ για να σαλέψουν).

[diceman]

Τώρα βέβαια, το να μεταφράζεις το ίδιο βιβλίο για 8 ώρες την ημέρα, για ένα μήνα και βάλε, είναι κάπως βαρετό και ενδέχεται να οδηγήσει σε ψυχιατρικές διαταραχές

Μόνο αν το ίδιο το βιβλίο είναι βαρετό, Σπύρο. Αν, όμως, το βιβλίο σού αρέσει, η όλη εμπειρία είναι συναρπαστική. Ένα λογοτεχνικό βιβλίο μπορεί να σου πάρει 2-3 μήνες, αλλά ποτέ δεν αισθάνεσαι ότι κάνεις καταναγκαστικά έργα. Σηκώνεσαι το πρωί (ή, για τους νυχτόβιους, κάθεσαι μετά τα μεσάνυχτα μπροστά στον Η/Υ σου) και έχεις όρεξη να δουλέψεις!

Εκτός κι αν εννοούσες αυτό ακριβώς με τη φράση "ψυχιατρικές διαταραχές" :-)

[spiros]

Συνήθως βέβαια δεν επιλέγεις βιβλίο... αυτό ισχύει για τους περισσότερους.

Και συναρπαστικό να είναι εάν κάνεις καιρό αυτή τη δουλειά και -πρόσεξε- δουλεύεις 8ωρο καθημερινά, ε θα είναι κομμάτι βαρετό, δεν θα είναι; (Οφείλω βέβαια να ομολογήσω ότι στην πλήξη συμβάλλει και το ποσό της αμοιβής το οποίο είναι αντιστρόφως ανάλογο της δυσκολίας).

Με 8ωρο βέβαια τελειώνεις ένα βιβλίο 250 σελίδων (40.000-50.000 λέξεων) σε ένα μήνα και όχι σε τρεις.

Και τώρα θυμάμαι και τον Lawrence Venuti να μου αναφέρει το ίδιο πράγμα σε μια συνάντησή μας στην Αγγλία...

[maverick]

Αν υπήρχε συγκεκριμένος όρος, αυτός θα έπρεπε να λέει κάτι τέτοιο: "Ο μεταφραστής θα πληρωθεί 30 μέρες μετά την παράδοση του έργου". Αυτό θα σήμαινε ότι, τη μέρα της παράδοσης,  ο εκδότης θα έπρεπε να σου υπογράψει ένα χαρτί ότι πράγματι παρέδωσες τη μετάφρασή σου. Χωρίς καν να την έχει δει προσεκτικά.

Κάτσε, Βασίλη, για να καταλάβω: αν στο συμφωνητικό σου αναγράφεται παρεμφερής όρος, τη μέρα που παραδίδεις ζητάς όντως να υπογραφεί τέτοιο χαρτί; (Για να μην τραβάμε τα μαλλιά μας μετά!) Συν ότι μπορεί τη μετάφραση να την έχεις ήδη παραδώσει εν μέρει σπαστά, δίνοντας έτσι το διακαίωμα στον επιμελητή να την έχει κοιτάξει στο μεγαλύτερο μέρος της --άσχετα με το αν θα το κάνει ή όχι τελικά.

[diceman]

Κάτσε, Βασίλη, για να καταλάβω: αν στο συμφωνητικό σου αναγράφεται παρεμφερής όρος, τη μέρα που παραδίδεις ζητάς όντως να υπογραφεί τέτοιο χαρτί; (Για να μην τραβάμε τα μαλλιά μας μετά!)

To ορθό θα ήταν αυτό, αλλά δεν έχω ακούσει να γίνεται. Και μάλλον θα ρισκάρεις τη σχέση σου με τον οίκο, αν το ζητήσεις πιεστικά.

Συν ότι μπορεί τη μετάφραση να την έχεις ήδη παραδώσει εν μέρει σπαστά, δίνοντας έτσι το διακαίωμα στον επιμελητή να την έχει κοιτάξει στο μεγαλύτερο μέρος της --άσχετα με το αν θα το κάνει ή όχι τελικά.

Αυτό πάλι γίνεται, αλλά ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω. Πώς είναι δυνατόν να έχεις τελειώσει τη μετάφραση του πρώτου μισού του βιβλίου, ενώ δουλεύεις ακόμα το δεύτερο μισό (αν μιλάμε, βέβαια, για μυθιστόρημα); Και τι σόι επιμέλεια θα σου κάνει κάποιος, αν μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μισού κάνει 1-2 άλλα βιβλία;

[kapa18]

Επειδή έπαθα και έμαθα, θα καταθέσω την προσωπική μου μαρτυρία: Το άρθρο αυτό (περί πληρωμής εντός 30 ημερών από την παράδοση) υπήρχε στο συμφωνητικό που υπέγραψα με γνωστό εκδοτικό οίκο. Όταν τους έδωσα την μετάφραση (σε CD) αμέλησα να ζητήσω κάποιο υπογεγραμμένο παραστατικό παράδοσης. Η πληρωμή μου καθυστέρησε έξι μήνες και αφού είχα ήδη κινητοποιήσει την δικηγόρο μου και τους είχαμε πάρει τηλέφωνο 5-6 φορές εγώ κι άλλες 2-3 εκείνη. Όλο αυτό το διάστημα μας έλεγαν ότι σε λίγο θα γίνει η πληρωμή, περιμένετε ένα μήνα, πάρτε μας σε 15 μέρες, κλπ. Νομίζω πάντως πως η καθυστέρηση της πληρωμής δεν σημαίνει ότι εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός πως δεν ζήτησα το χαρτί. Όπως πληροφορήθηκα αργότερα ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος έχει την φήμη κακοπληρωτή γενικώς, δεν ήταν μόνο η δική μου περίπτωση.

[maverick]

Αυτό πάλι γίνεται, αλλά ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω. Πώς είναι δυνατόν να έχεις τελειώσει τη μετάφραση του πρώτου μισού του βιβλίου, ενώ δουλεύεις ακόμα το δεύτερο μισό (αν μιλάμε, βέβαια, για μυθιστόρημα); Και τι σόι επιμέλεια θα σου κάνει κάποιος, αν μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μισού κάνει 1-2 άλλα βιβλία;

Θα σου πω. Κατ΄αρχήν υποθέτω ότι μου το ζήτησαν επειδή ήταν η πρώτη συνεργασία και ήθελαν να δουν αν θα είμαι εντάξει στους χρόνους, αν η ποιότητα του μεταφράσματος θα ήταν ίδια με των δοκιμαστικών κ.λπ. Τώρα, τους ξεκαθάρισα εξαρχής ότι δουλεύω και άρα ότι τη μετάφραση του βιβλίου δεν μπορώ να την αντιμετωπίσω σε "οχτάωρη" βάση, οπότε εξασφάλισα -θεωρητικά- αρκετό χρόνο. Αυτό έχει σημασία γιατί όταν άρχισα να παραδίδω είχα ήδη ολοκληρώσει τη μετάφραση. Βεβαίως, δεν είχαν πρόβλημα να δεχτούν ότι μέχρι και την παράδοση του τρίτου και τελευταίου μέρους, θα είχα τη δυνατότητα να κάνω αλλαγές και στα προηγούμενα. Όσο για τη "σπαστή" επιμέλεια, αυτή ούτως ή άλλως δεν έχει γίνει, δηλαδή η επιμελήτρια πράγματι θα δει το κείμενο αφού παραδώσω και το τελευταίο μέρος -αυτό είναι και το ορθόν άλλωστε. Γι΄αυτό λέω ότι αυτός ήταν ένας διακανονισμός που έγινε μάλλον για λόγους εμπιστοσύνης.