πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;

spiros · 15 · 4145 ·
« previous next »
Pages: 1   Go Down

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
on: 07 Jan, 2012, 15:23:40
« Last Edit: 14 Sep, 2022, 16:18:40 by spiros »
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

Asdings

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 4118
    • Gender:Male
  • unte þeina ist þiudangardi jah mahts
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #1 on: 07 Jan, 2012, 15:41:07
Από καθαρά γλωσσολογική άποψη, το "πλειοδύναμα" αντιστοιχεί πληρέστερα στο pluripotent, διότι το plus είναι συγκριτικός βαθμός στα Λατινικά.
In dubio pro reo

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #2 on: 07 Jan, 2012, 15:52:44
Βλέπω όμως στην πλειονότητα των περιπτώσεων (και λεξικών) τα κύτταρα αυτά να τα αποκαλούν «πολυδύναμα».
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

mavrodon

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 6582
    • Gender:Male
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #3 on: 07 Jan, 2012, 16:00:17
Έχουμε και τα "πολυδύναμα αστυνομικά τμηματα". Θα μετέφραζα το πολυδύναμα σε "multitask", multiforce.
« Last Edit: 07 Jan, 2012, 16:10:16 by mavrodon »

Asdings

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 4118
    • Gender:Male
  • unte þeina ist þiudangardi jah mahts
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #4 on: 08 Jan, 2012, 00:14:17
Η ερώτηση είναι πώς αποδίδεται το pluripotent και το multipotent ή πώς αποδίδεται το "πλειοδύναμα" και το "πολυδύναμα"; Ή μήπως η ερώτηση είναι κατά πόσο σχετίζονται μεταξύ τους τα μέλη εκάστου ενδογλωσσικού ζεύγους;
In dubio pro reo

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #5 on: 08 Jan, 2012, 00:21:14
Η ερώτηση έγινε με αφορμή το μεταφραστικό θέμα στο οποίο παραθέτω σύνδεσμο στο πρώτο θέμα (εξ ου και το ουδέτερο πληθυντικό).
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

sophistes

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 183
Re: πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #6 on: 25 Jun, 2013, 18:13:16
Για το multipotent θα πρότεινα "πολυσθενής" (πολυσθένεια), ενώ για το pluripotent "πλεισθενής" (πλεισθένεια). Το δεύτερο απαντάται και ως προσηγορικό, Πλεισθένης (αττικώς) / Πλεοσθένης (ιωνικώς), και εξ αυτού η πρότασή μου.

Ωστόσο, ορμώμενοι από το omnipotent, το οποίο έχει μεταφρασθεί ως "παντοκράτωρ", η σκέψη για την απόδοση του potent/potency θα έβρισκε εφαρμογή σε σύνθετα με τα ουσ. ισχύς, δύναμη, κράτος, σθένος, ρώμη κ.ά. Αλλά τίθεται και το ερώτημα καλληκοΐας, όπως πάντα..

kupirijo

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 376
    • Gender:Male
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #7 on: 14 Sep, 2022, 16:14:15
στη βιολογία τα «βλαστικά κύτταρα» (stem cells), με φθίνουσα potency (δεν ξέρω πως μεταφράζεται) είναι τα ακόλουθα:
totipotent > pluripotent > multipotent > oligopotent

έχω δει κείμενα στα οποία δίνονται οι ακόλουθες αποδόσεις:
παντοδύναμα > ολοδύναμα > πολυδύναμα > ολιγοδύναμα

ξέρω ότι δεν είναι ακριβείς οι μεταφράσεις των δύο πρώτων αλλά βγάζουν κάποιο νόημα βιολογικά μιλώντας

ξέρω ότι υπάρχει και η λέξη omnipotent που αποδίδεται ως «παντοδύναμος»

για το «πολυσθενής», εμένα προσωπικά η λέξη αυτή παραπέμπει στη χημεία, βλέπε multivalent

 

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #8 on: 14 Sep, 2022, 16:22:02
potency → ισχύς, δύναμη, δραστικότητα, δυναμοποίηση (ομοιοπαθητική), αποτελεσματικότητα, ικανότητα, ευρωστία, σθένος, δύναμη, βαθμός, σεξουαλική ικανότητα άντρα

Cell potency is a cell's ability to differentiate into other cell types. The more cell types a cell can differentiate into, the greater its potency. Potency is also described as the gene activation potential within a cell, which like a continuum, begins with totipotency to designate a cell with the most differentiation potential, pluripotency, multipotency, oligopotency, and finally unipotency.

In cell biology, pluripotency (Lat. pluripotentia, "ability for many [things]") refers to a stem cell that has the potential to differentiate into any of the three germ layers: endoderm (gut, lungs, yolk sac), mesoderm (muscle, skeleton, blood vascular, urogenital, dermis), or ectoderm (nervous, sensory, epidermis), but not into extra-embryonic tissues like the placenta.

Multipotency is when progenitor cells have the gene activation potential to differentiate into discrete cell types. For example, a hematopoietic stem cell —and this cell type can differentiate itself into several types of blood cell like lymphocytes, monocytes, neutrophils, etc., but it is still ambiguous whether HSC possess the ability to differentiate into brain cells, bone cells or other non-blood cell types.
Cell potency - Wikipedia

Stem cells are usually categorized as multipotent (able to give rise to multiple cells within a lineage), pluripotent (able to give rise to all cell types in an adult) and totipotent (able to give rise to all embryonic and adult lineages).
Basics of Stem Cell Biology as Applied to the Brain - Stem Cells in Neuroendocrinology - NCBI Bookshelf
« Last Edit: 31 Oct, 2024, 11:53:36 by spiros »
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

kupirijo

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 376
    • Gender:Male
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #9 on: 14 Sep, 2022, 16:28:13
«με φθίνουσα δύναμη» τότε

πάντως τα iPSC επεκράτησαν να μεταφράζονται ως «πολυδύναμα» ενώ θα έπρεπε να αποδίδονταν διαφορετικά κατά τη γνώμη μου για να μην προκαλείται μπέρδεμα με τα multipotent
« Last Edit: 14 Sep, 2022, 16:29:16 by spiros »

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #10 on: 14 Sep, 2022, 16:30:48
Η αμφισημία πάντως υπάρχει και στα αγγλικά:

pluri- = several

Synonyms
multi- (from Latin)
poly- (from Ancient Greek)
pluri- - Wiktionary

Οπότε αν παίξουμε με πολυ-/πλειο- ίσως είναι ένας τρόπος διαφοροποίησης.

totipotent > pluripotent > multipotent > oligopotent
παντοδύναμα > πλειοδύναμα > πολυδύναμα > ολιγοδύναμα

Και παρόλα τα -δύναμα το cell potency δεν φαίνεται να αποδίδεται ως δυναμικότητα κυττάρων / κυτταρική δυναμικότητα / κυτταροδυναμικότητα.
« Last Edit: 14 Sep, 2022, 18:21:51 by spiros »
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

kupirijo

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 376
    • Gender:Male
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #11 on: 14 Sep, 2022, 18:36:00
Συμφωνώ πως το «πλειο-» είναι η απόδοση η οποία είναι πιο κοντά στο pluri-
Αν τη δεκτούμε τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το «ολοδύναμα» για το totipotent

ανακεφαλαιώνω:
totipotent > pluripotent > multipotent > oligopotent
ολοδύναμα > πλειοδύναμα > πολυδύναμα > ολιγοδύναμα

pluripotent είναι τα βλαστικά κύτταρα τα οποία έχουν την δυνατότητα να παράξουν όλους τους ιστούς του εμβρύου αλλά όχι τους εξωεμβρυϊκούς (π.χ. τον πλακούντα), άρα έχουν την δυνατότητα να φτιάξουν την πλειονότητα των ιστών.
« Last Edit: 14 Sep, 2022, 18:42:16 by kupirijo »

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #12 on: 14 Sep, 2022, 18:46:37
Ναι, πιο σωστό αυτό.

Early 20th century: from Latin totus (“whole, entire”) +‎ potent.
totipotent - Wiktionary
Παράλληλη αναζήτηση

Έχουμε και unipotent

(biology) Having the capacity to develop into only one type of cell or tissue.
(mathematics) Having a single idempotent element.
unipotent - Wiktionary
« Last Edit: 14 Sep, 2022, 18:50:38 by spiros »
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

kupirijo

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 376
    • Gender:Male
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #13 on: 14 Sep, 2022, 18:53:36
όσο για το potency μπορούμε να το αποδώσουμε και ως «δυνατότητα»/«κυτταρική δυνατότητα» ίσως;

φυσικά «δυνατότητα» είναι και το potential άρα μπορεί να υπάρξει μπέρδεμα

ίσως το «δυναμικότητα» χρησιμοποιείται για κάτι άλλο;

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 858397
    • Gender:Male
  • point d’amour
πλειοδύναμα ή πολυδύναμα;
Reply #14 on: 14 Sep, 2022, 23:01:43
Look up Multiple Greek, Ancient Greek and Latin dictionaries — Οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον· ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον, διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον (Plutarch)

Pages: 1   Go Up
 

Search Tools