Για όλα όσα τέλειωσαν χωρίς ελπίδα πια.
Έτσι ήταν ο Μανόλης Αναγνωστάκης. Ένας σπουδαίος ποιητής που μίλησε για την εποχή του και για πολύ πέρα από την εποχή του. Κι ένα παιδί ερωτευμένο που ωρίμασε και σοβάρεψε απότομα και όμως παρέμεινε πάντα ένα παιδί.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και ενώ στο νότο υπάρχει ήδη ελεύθερο ελληνικό κράτος, η Θεσσαλονίκη εξωραϊζεται, καθώς οι Τούρκοι προσπαθούν να εκσυγχρονίσουν το κράτος τους που παρακμάζει. Το 1869, με διαταγή του Τούρκου διοικητή της πόλης κατεδαφίζονται μεγάλα τμήματα των βυζαντινών τειχών για να "αναπνεύσει" η πόλη. Αρχικά κατεδαφίζονται τα παραθαλάσσια τείχη και ο μεγάλος πύργος που βρισκόταν μπροστά στο λιμάνι (Γιαλού-καπού), στο ύψος της αρχαίας Αιγυπτιακής αγοράς (σημερινή οδός Αιγύπτου). Μετά από λίγα χρόνια κατεδαφίζονται τα τείχη του "πυροβολοστάσιου" ("Τοπ-Χανέ") και το ανατολικό τείχος από την Κασσανδρεωτική πύλη (πλατεία Συντριβανίου σήμερα) ως τον πύργο του "Κανλή-Κουλέ" (Πύργος του Αίματος). Μάλιστα ο πύργος αυτός με την απαίσια φήμη του φρικτού κάτεργου βάφεται λευκός για να ονομασθεί έτσι Λευκός Πύργος. Νέοι δρόμοι διανοίγονται ή διευρύνονται. Δημιουργείται η οδός Σαμπρή πασά (σημερινή Βενιζέλου) το 1867, η οδός Μηδάτ πασά (σημερινή Αγίου Δημητρίου) και το 1873 η λεωφόρος Χαμηδιέ (Εθνικής Αμύνης), όπου κτίστηκαν τα κτίρια της Τουρκικής διοίκησης.
Πηγή: (http://www.it.uom.gr/project/monuments/ist_anad.htm)
Εμείς, σαν να είμαστε πιο κυνικοί και ψυλλιασμένοι απο κείνους.
Και δεν υπάρχει πιο συγκινητική, πιο ανθρώπινη εμπειρία από το να σε σταματήσει κάποιος κάπου και να σου πει με δακρυσμένα μάτια ότι έχεις εκφράσει αυτό που κι εκείνος ήθελε να πει και δεν μπορούσε. Το έχω ακούσει από αρκετούς λογοτέχνες, το έχω ζήσει κι εγώ.
Για την Εύη, τον Γιώργο και τη Χαρά τους. :-)
Ο λωτός είναι ένα είδος νούφαρου, το οποίο από την αρχική του μορφή μέσα στα λασπόνερα μεταμορφώνεται σε ένα πανέμορφο άνθος λίγα εκατοστά πάνω από την επιφάνεια του νερού. Αυτή η διαδικασία προκάλεσε δέος σε πληθώρα ανθρώπων, σε βαθμό τέτοιο ώστε να το καταστήσουν σύμβολο αγνότητας και αναγέννησης. Αυτός ο τρόπος με τον οποίο φυτρώνει και μεγαλώνει το φυτό εκφράζει την εξέλιξη της ψυχής και του πνεύματος από την πρωτόγονη λάσπη του υλισμού, μέσα στο νερό της εμπειρίας και στο λαμπερό ηλιόφως της διαφώτισης.
...
Μονάχα ετούτον τον τρελό μου θα κρατήσω
Που ξέρει μόνο σ’ ένα χρώμα να πηγαίνει
Δρασκελώντας τη μια άκρη ως την άλλη
Γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου
Μπαίνοντας μέσα στις γραμμές σου ξαφνικά
Αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις.
Κι αυτή δεν έχει τέλος η παρτίδα.
Από τη συλλογή Η συνέχεια (1954)
Μανόλης Αναγνωστάκης, Ποιητική – Προδίδετε πάλι την Ποίηση, θα μου πεις, Την ιερότερη εκδήλωση του Ανθρώπου Τη χρησιμοποιείτε πάλι ως μέσον, υποζύγιον Των σκοτεινών επιδιώξεών σας Εν πλήρη γνώσει της ζημιάς που προκαλείτε Με το παράδειγμά σας στους νεωτέρους. – Το τι δεν πρόδωσες εσύ να μου πεις Εσύ κι οι όμοιοί σου, χρόνια και χρόνια, Ένα προς ένα τα υπάρχοντά σας ξεπουλώντας Στις διεθνείς αγορές και τα λαϊκά παζάρια Και μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε, χωρίς αφτιά Ν’ ακούτε, με σφραγισμένα στόματα και δε μιλάτε. Για ποια ανθρώπινα ιερά μας εγκαλείτε; Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι, θα πεις. Ε ναι λοιπόν! Κηρύγματα και ρητορείες. Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις Να μην τις παίρνει ο άνεμος. | Manolis Anagnostakis, Poetics (translated by David Conolly) – You're betraying Poetry again, you'll tell me, Man?s most sacred expression You're using it again as a means, a pack-mule For your sinister objectives In full knowledge of the damage you're doing To the young through your example. – Tell me what you have not betrayed You and your kind, for years and years, Bartering your possessions one by one In international markets and common bazaars So you're left without eyes to see, without ears To hear, with lips sealed and you say nothing. For which of man?s sacred rights are you arraigning us? I know: preaching and rhetoric again, you'll say. Well, yes! Preaching and rhetoric. Words have to be hammered like nails. If they're not to be lost in the wind. |
Μανόλης Αναγνωστάκης, Αφιέρωση
Για τους ερωτευμένους που παντρεύτηκαν
Για το σπίτι που χτίστηκε
Για τα παιδάκια που μεγάλωσαν
Για τα πλοία που άραξαν
Για τη μάχη που κερδήθηκε
Για τον άσωτο που επέστρεψε
Για όλα όσα τέλειωσαν χωρίς ελπίδα πια.
Από τη συλλογή Η συνέχεια 3 (1962)