Τάσος Δενέγρης

[wings]

ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ (1934 - 2009)


_{Photo: © E.KE.BI, 2001. Μητρόπουλος}

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1934. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία με δύο πεζά κείμενα (τίτλος: Δύο κείμενα), στο περιοδικό «Πάλι», τεύχος 1, Χειμώνας 1963 και με τρία ποιήματα στο επόμενο τεύχος (τεύχος 2-3, Άνοιξη 1964) του ίδιου περιοδικού. Υπήρξε και μεταφραστής. Πέθανε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 2009.

Ποιητικές συλλογές:
«Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος», Αθήνα, 1975
«Το αίμα τού λύκου», Θεσσαλονίκη, 1978
«Θειάφι και αποθέωση», Αθήνα, 1982
«Ακαριαία» (συγκεντρωτική έκδοση μετά από προσθήκη τής ομώνυμης συλλογής), Αθήνα, 1985
«Η κατάσταση των πραγμάτων», Αθήνα, 1989
«Το πνεύμα της Άμυνας», Αθήνα, 1999
«Μιλάει ο αγριόχειρος (Ποιήματα 1952-2008)», Αθήνα, 2009

Μεταφράσεις
— Julio Cortázar, Οκτάεδρο. Αθήνα, Ύψιλον, 1983
— Jorge Luis Borges, Εβαρίστο Καριέγκο. Αθήνα, Ύψιλον, 1984
— Jorge Luis Borges, Ο δημιουργός, με τον Δημήτρη Καλοκύρη. Αθήνα, Ύψιλον, 1985
— Jorge Luis Borges & Adolfo Bioy Casares, Αφηγήσεις του Μπούστος Ντομέκ. Αθήνα, Ύψιλον, 1989
— Pedro Garcia Montalvo, Μια ιστορία από τη Μαδρίτη. Αθήνα, Καστανιώτη, 1992
— Claude Esteban, Αϋπνία, ημερολόγιο, (συλλογική μετάφραση). Αθήνα, Ερατώ, 1992
— Robert Louis Stevenson, Η λέσχη της αυτοκτονίας. Αθήνα, Άγρα, 1992
— Michael Longley, Ποιήματα, συλλογική μετάφραση. Αθήνα, Ερατώ, 1992
— Octavio Paz, Η πέτρα του ήλιου και άλλα ποιήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1993
— John Dos Passos, USA 1919. Αθήνα, Οδυσσέας, 1999
— Με τον τρόπο του Καβάφη (συλλογικό έργο και μετάφραση). Θεσσαλονίκη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 1999
— Francisco Brines, Ποιήματα της παλιάς ζωής. Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2000
— Isaac Bashevis Singer, Ο σκλάβος. Αθήνα, Καστανιώτη, 2003
— John Dos Passos, USA, συλλογική μετάφραση. Αθήνα, Οδυσσέας, 2007

Ποιήματα δημοσιευμένα στο Translatum:

• Ελεγείο για τους νεκρούς νέους
• Ο θάνατος στην πλατεία - Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (1975)
• Έξω απ' τα δόντια - Θειάφι κι αποθέωση (1982)
• Ζεν - Η κατάσταση των πραγμάτων (1989)

[wings]

Τάσος Δενέγρης, Έξω απ' τα δόντια

Ο ξένος είναι πάντα ξένος
Μην το ξεχνάς
Κι αυτόν
Που σήμερα φιλία κιόλας κέρδισε
Πουλώντας σου φριχτές κοινοτυπίες
Για τον καιρό, για το κρασί
Την ομορφιά του τόπου

Κράτα τον σε απόσταση
Μην πέφτεις στην παγίδα
Όσο κι αν σου φάνηκε
Καλών προθέσεων, προσιτός.
Μην το ξεχνάς
Στο χαρτοφύλακά του
Μπορεί και να σου κουβαλά
Μακέτα φυλακής μ' ανεμιστήρες.

6 Απριλίου 1976

Από τη συλλογή Θειάφι και αποθέωση (1982)

Στη μνήμη τού ποιητή που έφυγε προχθές.

[spiros]

Και αυτό μου θυμίζει το Όσο μπορείς του Καβάφη.

[wings]

Τάσος Δενέγρης, Ο θάνατος στην πλατεία

Τέτοιες στιγμές παράλογης κι απόκοσμης χαράς
Μπορείς να ξεχωρίσεις τον θάνατο
Οι άλλοι περνούν κάτω ανύποπτοι στην Πλατεία Κάνιγγος
Κι ο θάνατος είναι πλάι, μαζί τους
Έχει μεταμορφωθεί σε λαχειοπώλη
Κι είναι ασήμαντος με μπεζ κοστούμι
Κι αναπηρικό σήμα στο πέτο
Μόλις καταλάβει πως κανείς
Ίσως κανείς τον υποπτεύτηκε
Μεταμορφώνεται σε θυρωρό.

Πρέπει να προλάβω
Να πω αυτά που είδα
Σήμερα το πρωί από το έβδομο πάτωμα.

Τώρα βλέπω πώς δημιουργήθηκαν τα μνημόσυνα κι οι προβλέψεις
Τα κοινά τροπάρια και τα ωράρια
Οι ευκατάστατοι κι οι δειλοί
Οι συνήθειες η ανοχή τα μπορντέλα
Γι' αυτό κανείς
Δεν μπορεί να διακρίνει
Τον θάνατο
Στην Πλατεία Κάνιγγος στις 11 το πρωί.

Εγώ πρόλαβα και την τελευταία μεταμόρφωση
Έχει ντυθεί πωλητής κι έχει μπροστά του
Ένα τραπέζι
Με κόκκινους ανεμόμυλους
Που περνούν δαιμονισμένα
Όταν σηκωθεί μικρός άνεμος.

Σ' αυτή την παράξενη χαρά
Σ' αυτή την κατάσταση που τα νεύρα δεν υπακούουν το μυαλό
Κι η μνήμη εξαρθρώνεται και περπατάει ελεύθερη
Σαλτιμπάγκος σ' εναέρια κόλπα
Σ' αυτήν την παράλογη χαρά
Με το σώμα νικημένο από τον ίδιο
Παντοδύναμο κι αυτοτελές
Μπορείς να δεις καθαρά στις υγρές φυλακές τής ερημιάς τής γυναίκας
Να συλλάβεις τους σπονδύλους τού ρυθμού
Και να πιάσεις τον θάνατο
Ανήμπορο και δειλό
Ν' αποφεύγει την σύγκρουση.

27 Ιανουαρίου 1966

Από τη συλλογή Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (1975)

Καλό ταξίδι, Τάσο Δενέγρη! Νομίζω ότι πρόλαβες να μας πεις πολλά από αυτά που είδες και μας τα είπες καλά...

[spiros]

Τάσος Δενέγρης, Ελεγείο για τους νεκρούς νέους

Τώρα θα πω το πιο βαρύ:

Εκείνοι που φύγαν πριν αισθανθούν
Τη χαρά του δέντρου που βλέπει να μεγαλώνει
Να βγάζει κλαδιά και φύλλα μέρα τη μέρα
Πριν κατοικήσουν το σπίτι, ένα ήσυχο σπίτι στο πλάι
Της θάλασσας

Εκείνοι που φύγαν πριν μιλήσουν
Αυτά που θα θέλαν να πουν
Εκείνοι που κόπηκε η σκέψη τους
Στη μέση απ’ την αρρώστια
Που σάπιζε το κρέας η χαλνά το αίμα
Ή εκείνοι που μείναν στα βαθιά φαράγγια της Ασίας
Δίχως την αφή της γυναίκας στα μέλη τους που τέλειωσαν
Εκείνη που προπορεύονταν εξακόσια φεγγάρια
Παχιά σύννεφα σκεπάζουν το πρόσωπό τους
Οι πράξεις τους κοιμούνται στη χώρα των λωτοφάγων

[spiros]

Τάσος Δενέγρης, Ζεν

Ας αφεθούμε λοιπόν
Σε συναισθήματα πιό ακαθόριστα
Σε περιδιάβαση στον ουρανό.

Σύννεφα στάσιμα με αυτοτέλεια
Δεν προμηνύουνε κάτι κακό
Μάλλον υπόσχονται και βεβαιώνουν
Μέρα που άρχισε με καυσαέρια
Πιέσεις συμφέροντα συμβιβασμούς
Ίσως τελειώσει
Με μιά προσήλωση στο πουθενά
Με το κεφάλι
Μαύρου θηρίου
Που για τη χάρη σου
Μεταμορφώθηκε
Σε κατοικίδιο
Και σου γελά.

Από τη συλλογή Η κατάσταση των πραγμάτων (Καστανιώτης, 1989)