Τάκης Γραμμένος

[wings]

Τάκης Γραμμένος



[Φωτογραφία Γιάννη Βανίδη]

Γεννήθηκε το 1947 στη Θεσσαλονίκη όπου και τελείωσε το Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής. Εργάζεται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού από το 1973, είναι διδάκτωρ προϊστορικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ και διετέλεσε διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Δημοσίευσε ποιητικές συλλογές, κριτικές βιβλίων κλπ.

Ποιητικές συλλογές:
«Τρίτη ιστορία», εκδ. Ύψιλον, 1981
«Το φως της αγοράς», εκδ. Ύψιλον, 1986
«Αποκαλυπτικά της Εσπερίας», εκδ. Ύψιλον, 1991
«Ερμηνεία της πόλης», εκδ. Ύψιλον, 1999

Πεζογραφήματα:
«Αναδρομή» (κριτικές, λόγοι, δοκίμια), εκδ. University Studio Press, 2000
«Σελίδες για ημερολόγιο», εκδ. Αλτιντζή, 2003

Ποιήματα δημοσιευμένα στο Translatum:

• Μονωδίες πολιτιστικού παράγοντα (II) / Τρίτη ιστορία (1981)
• Μορτ σεζόν (I) / Τρίτη ιστορία (1981)
• Μορτ σεζόν (III) / Τρίτη ιστορία (1981)
• Οι άγιοι λυχνούχοι των Βαλκανίων / Τρίτη ιστορία (1981)
• Σύνορα (παραλλαγή) / Τρίτη ιστορία (1981)
• Ιωνικά και βόρεια ποιήματα (III) / Το φως της αγοράς (1986)
• Ιωνικά και βόρεια ποιήματα (IV) / Το φως της αγοράς (1986)
• Ποιήματα για τη θεότητα (V) / Το φως της αγοράς (1986)
• Ποιήματα για τη θεότητα (IX) / Το φως της αγοράς (1986)
• Αίνοι / Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)
• Ο κήπος των Εσπερίδων / Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)
• Το άρμα της Αφροδίτης κατεβαίνει αστράφτοντας... / Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)
• Φαίνονται στερεώματα με το βρεμένο φεγγάρι... / Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)
• Κατασκευάζει ο καιρός προοπτικές αθανασίας... / Ερμηνεία της πόλης (1999)
• Με τον καιρό είχε μια εμπλοκή με ιδεολογίες... / Ερμηνεία της πόλης (1999)
• Ούτε το φεγγάρι των Σάρδεων... / Ερμηνεία της πόλης (1999)
• Ποτέ δεν βρέθηκε σε μια παραδείσια κατάσταση... / Ερμηνεία της πόλης (1999)
• Γνώριζα ελάχιστα περί Ομήρου... / περιοδικό «Ποίηση» (2001)
• Έβλεπα ότι από παλιά... / περιοδικό «Ποίηση» (2001)
• Ισορροπούσα ιδανικά... / περιοδικό «Ποίηση» (2001)

[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ο κήπος των Εσπερίδων

Έφυγε το φεγγάρι. Πήγε και κύλησε
στην παραλία του Βιαρέτζιο μελαγχολικό
στο όριο μεταξύ του Θεού και των ανθρωπίνων.
Ανάμεσα σε ψάρια νεκρά, φτερά
και υψιφώνους από την Πλατεία των Θαυμάτων.
Με τον Ντάντε Αλιγκιέρι έπεφτε
αμήχανη με τα ουράνια, φιλέρημο
και με τη Δανάη κατάχρυση πλέον.
Αρχαϊκές αντιλήψεις πετούν στην παραλία των Τυρρηνών
πουλιά ελεεινά στον αιθέρα των ποταμίων κτιρίων.
Τα φώτα του λιμανιού των Πατρών.

Χάθηκε το φεγγάρι στο πουκάμισο της Φραντζέσκας
και στο παλτό του Τζόις των νεκροταφείων της Ζυρίχης.
Εκεί είναι το σύμπαν του χρυσού και αργυρού χαμόγελου.
Όλα πράγματα ιερά.

(Φθιν. ’87 - Φθιν. ’88)

Σχόλια: Στον στ. 11, The sight of Patras with its many lights gradually fading away in the distance was very pretty.
(Από το ημερολόγιο του Κ. Π. Καβάφη).

Από τη συλλογή Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Άτιτλο (Γνώριζα ελάχιστα περί Ομήρου...)

VΙΙ

Γνώριζα ελάχιστα περί Ομήρου.
Είχα συγκρατήσει
ότι η θάλασσα προς το βράδυ
είναι κόκκινη όπως το κρασί.
Πήγα να τη δοκιμάσω
και πικράθηκε η ψυχή μου τόσο
που πλανάται πλέον μεταξύ
των κοσμικών συμβόλων.

Δημοσιευμένο στο περιοδικό Ποίηση, τεύχος 18 (Φθινόπωρο-Χειμώνας 2001)

Πηγή: http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/poiisi/18/12.html

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Σύνορα (παραλλαγή)

[Ενότητα Μορτ σεζόν]

VI

Σύνορα (παραλλαγή)

Στις πεδιάδες και στα τραπέζια της Κυριακής
πρόσωπα πετάνε γύρω στο μαγαζάκι του Ραντουμίρ
αργά το βράδυ μετά τις δώδεκα
όταν σιγούνε με τον εθνικό τους ύμνο ένας μετά τον άλλον
οι σταθμοί της Ευρώπης και των Βαλκανίων

γύρω σε καλλιμάρμαρα ηρώα
πέντ’ έξι μέτρα μπόι, μοναχικά
μέσα στην κόλαση της ιστορίας των συνόρων.

1978

Από τη συλλογή Τρίτη ιστορία (1981)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ιωνικά και βόρεια ποιήματα (ΙΙΙ)

[Ενότητα Ιωνικά και βόρεια ποιήματα]

III

Μερικές φορές για μέρες
ο ουρανός είναι σύννεφα
και δε βλέπεις σύμπαν
και δεν ακούς γήινες
ή κοσμικές εκμυστηρεύσεις.
Γιατί τα σύννεφα είναι
το εξευτελισμένο πάθος
και η εγκατάλειψη.
Αυτές τις μέρες
αλλ’ ίσως και παντοτινά
μια γυναίκα που τη λένε σκοτεινό Θεό
παρασταίνει μπροστά μου τον Άδη
τον σύγχρονο και τον παντοτινό
με την σκληράδα της αγνότητας
που την άγνοια της αιωνιότητας αναιρεί.
Σηκώνει τα μανίκια στην παλιά αυλή
σκουπίζει τη λίμνη, τους κύκνους
τις υπερβόρειες του μεσημεριού
στρώνει την καινούρια άσφαλτο
μετατοπίζει την πανάρχαια βρύση
γκρεμίζει τα νερά
βγάζει τη φωτιά απ’ το σπίτι
βάφει τα σύννεφα κόκκινα
προοιωνίζοντας απατηλά τον αέρα.
Όμως τα αίματα τ’ ουρανού της
γίνονται πάλι οι υγρασίες του ποταμού
έτσι όπως στριφογυρίζει μέσα στην πόλη
προτού να την αφήσει.
Κοίτα πώς είναι ο Δεκέμβριος μέσα σ’ αυτά τα δέντρα
που μιλάνε με τα πουλιά της βροχής
και σύρε τα παραπετάσματα
να φανεί ο Θεός που κοιτάζει
με τ’ αστεράκι αντίς για μάτι
της πίκρας που δε φαίνεται.

Από τη συλλογή Το φως της αγοράς (1986)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ποιήματα για τη θεότητα (V)

[Ενότητα Ποιήματα για τη θεότητα]

V

Αχειροποίητος

Ηλιακή μαγεία ζεστού φιλιού
σ’ αυτή την πλατεία με το κλασικό παρελθόν.
Σκέφτομαι αν αυτά τα πελώρια μάτια σου
τα είχαν στα χέρια τους αυτοί
που ψηφοθετούν τις αιωνιότητες
τι χαραυγές ωραίες με λάμψεις
και τι νερά λιμνών ασημένια
θα βάζαν για τον φθινοπωρινό αέρα
που κατεβαίνει από τις επάλξεις.

Από τη συλλογή Το φως της αγοράς (1986)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, ΙV (Ισορροπούσα ιδανικά...)

Ισορροπούσα ιδανικά
μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Φάνηκε στον αιθέρα
μια αστραπή ανεξήγητη
και μ’ έσχισε στα δύο.

Δημοσιευμένο στο περιοδικό Ποίηση, τεύχος 18 (Φθινόπωρο-Χειμώνας 2001)

Πηγή: http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/poiisi/18/12.html

[wings]

Τάκης Γραμμένος, II (Έβλεπα ότι από παλιά...)

Έβλεπα ότι από παλιά
έδιναν διεξόδους στο πολιτειακό
με λαφυραγωγίες, με μάχες
και έκαναν ύστερα αγάλματα
στους θεούς ή στους πεθαμένους.
Έμεινα αμέτοχος.
Η υστεροφημία μου
αυτές οι λέξεις.

Δημοσιευμένο στο περιοδικό Ποίηση, τεύχος 18 (Φθινόπωρο-Χειμώνας 2001)

Πηγή: http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/poiisi/18/12.html

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ερμηνεία της πόλης (VΙII)

Ποτέ δεν βρέθηκε σε μια παραδείσια κατάσταση
σ’ ένα περιβόλι με κάκτους
ή μπροστά σ’ ένα πομπηιανό σπίτι
παραδείγματος χάριν
σ’ αυτήν την κατάσταση εξάλλου
ποτέ δεν βρίσκονται αυτοί που αλλάζουν τον κόσμο.
Και οι ιδεολογίες έπεφταν επάνω του
όπως οι εποχές στα φύλλα των δέντρων
και τα πυρωμένα σύννεφα
και οι βόρειοι άνεμοι στους ανθρώπους.
Με την πάροδο του καιρού
άρχισε να δείχνει μια δυσπιστία με τα ανθρώπινα
όλο με αντιδικίες και ατέλειες
μ’ αυτόν τον ατέρμονα κύκλο των λέξεων
εφημερίδες, φωτογραφίες, αίματα, μνήματα
κόκαλα, προφητείες, ρήτορες, συνδικαλιστές
η ουσία των πραγμάτων, συλλαλητήρια
αλήθεια, καθαρμοί, χωροταξίες.
Και προσέβλεπε στην τελειότητα του θείου.
Πολύ αργότερα κατάλαβε
ότι η Αθηνά των Μεδίκων στη Βιβλιοθήκη της Αγοράς
ήτανε δίπλα απ’ τη βιβλιοθήκη
της οδού Αγνώστου Στρατιώτου
με τις «Μαγεμένες Ψυχές» και άλλα βιβλία
πράγματα που τα σιχάθηκε γενικά
ως αποκυήματα χρηστομάθειας
συγκρίνοντάς τα με το φως της Δήλου αργότερα.
Ήθελε πολύ να τη ρωτήσει για κάτι βαπόρια
αφού ο καθένας έχει μία θέση στην ιστορία
και μία στο άστρο της θάλασσας.
Εξάλλου ποτέ δεν θυμόταν έτσι τον Απρίλιο
με συνεχείς λάμψεις στα μάτια της.
Και το ποτάμι είναι καλύτερο απ’ τις λέξεις
συνεχώς φεύγει, εν ανάγκη αλλάζει ροή.
Στις όχθες είναι το πένθος και οι πεζογραφίες
και στα νερό ο ήλιος όπως και να περπατήσει
κάνει σκιές και φεγγάρια συνεχώς
έχει κανείς την αίσθηση
και το φως τρέμει στα μάτια της συνεχώς.
Και ο αέρας μαζεύει τους ανθρώπους δυτικά
προς τα ηλιοβασιλέματα.
Ήθελε πολύ να τη ρωτήσει για κάτι βαπόρια
και για τα άλογα του Παρθενώνα
και τελικά έφτασε να κάνει
πράγματα της βιοτεχνίας
συναναστρεφόμενος θεοκτόνους και ταυτοχρόνως
να παραγγέλλει περιοδικά της επαρχίας για ποίηση.
Υπέθετε ότι απέφευγε έτσι την βαρβαρότητα.
Και ένα βράδυ τη ρώτησε
επί της οδού Βενιζέλου
κατά πού πηγαίνουν οι ψυχές
οπότε έγιναν αμέσως αστραπές
και διασταυρώθηκαν με στίχους της Οδυσσείας
για τα άσπρα κόκαλα των ανθρώπων
ανάμεσα στις Σειρήνες
ή με τα νερά της βροχής
στις έρημες παραλίες.

Από τη συλλογή Ερμηνεία της πόλης (1999)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Άτιτλο (Το άρμα της Αφροδίτης κατεβαίνει αστράφτοντας...)

XIV

Το άρμα της Αφροδίτης κατεβαίνει αστράφτοντας
στις αρχαϊκές αντιλήψεις του λιμανιού της Κύθνου.
Την ενδοχώρα της Ελλάδας αναταράσσει ο 5ος αι. π.Χ. ακόμη
μεταξύ Αθηνών και Πειραιώς
ο Σωκράτης ερίζει συνέχεια με Προσωκρατικούς
δεν με αντιπροσωπεύει πια
μολονότι και εγώ δεν καταλαβαίνω τους πολιτικούς
ούτε που έχω καθολική άποψη για τον κόσμο.
Βλοσυρότατες Μούσες μου και ειρωνικές
εκνευρίζομαι συνεχώς με το παρελθόν
αμφιβάλλω αν θα εννοήσω τους αιώνες ποτέ
όπως εξάλλου και οτιδήποτε γράφεται δεν ξέρω
τι σχέση έχει με την εποχή και τους ανθρώπους
δεν μπορώ να βιογραφώ κοινούς θνητούς ή αυτοκράτορες
χάνομαι έτσι, αφού και μία φωτογραφία με καταργεί.
Είναι σα να δέχομαι κέρματα σε αφοδευτήρια.
Και ως ο Αρχίλοχος η ψυχή μου
δέχτηκε σε βραχύτατο χρόνο καταιγισμούς
φθινόπωρο καιρό με μαυροφόρες τις εκβολές του Στρυμόνα
γιατί κάθε λέξη είναι μια νεκρώσιμη πράξη
κάθε παρελθόν φαίνεται ότι έχει χαθεί εντελώς.
Και αν το 1926 ο Πικάσο έκανε μια κιθάρα με καρφιά
ο παππούς μου έκανε νωρίτερα τον Ιησού Χριστό
στους Αγίους Αναργύρους των Σερρών
να ευλογεί το κρασί και το ψωμί σαν Επτανήσιος.
Η πεζογραφία είναι για να αποφεύγεται η ποίηση.
Μεταξύ Μηλίων και Αθηναίων δεν υπάρχει θεός
μόνο σκουριές στην παραλία
ούτε μπορώ να εκθέσω τα του διαλόγου τους
και για τα των λέξεων «αγαπήθη» και «ακρωτηριασμένες».
Έφυγε το φεγγάρι και από την οδό Metcalfe 12a
σ’ έναν αυλόγυρο εκεί ήταν πώρινα λιοντάρια
ίσως και η Αφροδίτη της Μήλου ή κάτι ανάλογο.
Ελληνομνήμων είμαι με ελάχιστη υπόληψη στον Άδη
με εικασίες για τον θάνατο της Σαπφώς
και οι αποκαλυπτικές εσπέρες στην οδό Γκράντσεστερ
είχαν γκρεμίσει την ψυχή μου σ’ έναν επάργυρο κόσμο
χιόνια στο μπαρ Brew House των λεωφορείων
στο παλαιό Turf Δευτέρα με καταχνιά
λογοκλόποι γύρω από το θρόνο της Θεάς
μανόλιες, ασφόδελοι, αγάλματα έξω από την ιστορία
με συγκεχυμένα συναισθήματα
στον λεπτότατο πρωινόν αιθέρα της Αιγιάλης.
Γιατί άλλο είναι να ποιείς τον κόσμο
και άλλο ο λόγος περί της Γενέσεως.

(Φθιν. ’87 - Φθιν. ’88)

Από τη συλλογή Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ποιήματα για τη θεότητα (IX)

[Ενότητα Ποιήματα για τη θεότητα]

IX

Ξέρω μια πόλη όπου εις πείσμα των καιρών
νεράιδα κατοικεί
ποταμοί την περιβάλλουν
οι μάστορες όμως χαράζαν καράβια
και τ’ αρχικά τους στα κεραμίδια
ψυχή μου, ψυχή μου φωνάζει
ανάμεσα στα κυπαρίσσια ο ήλιος
και χαριεντίζεται με το φεγγάρι
και με τα αίματα.
Παράξενοι προσανατολισμοί των αξόνων
και των ανέμων της πόλης.
Ένα παλτό μες στη βροχή με χωροφυλάκους τριγύρω.
Έγινε η φωνή ιδεογράμματα.
Και η καλοσύνη της αγίας
που στην πόλη κατοικεί
το κακό αγνοεί
και συ ψυχή της ψυχής μου έγινες
ένα χρυσό μενταγιόν με Φαέθοντα.

Από τη συλλογή Το φως της αγοράς (1986)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Ιωνικά και βόρεια ποιήματα (IV)

[Ενότητα Ιωνικά και βόρεια ποιήματα]

IV

Καταστροφή

Μια μέρα έλεγα τη ροή της σημερινής ζωής
επάνω στις κηλίδες των καιρών που πέρασαν
να την αφήνω να σταλάζει και να χάνεται.
Όμως η μέρα ίσαμε την άλλην ημέρα
υφαίνει ένα μαύρο πανί
με το ιστορικό φεγγάρι ως σκοτεινή σταγόνα.
Δεν υπάρχουν υπαιτιότητες
μέσα σ’ αυτό το μαύρο σκηνικό.
Γεννιούνται άγγελοι με ρομφαία τρομερή
οραματίζονται και βρίσκουν γαλαξίες
ή πνίγονται μέσα στην αναζήτηση
άλλης ύπαρξης και άλλης εποχής.

Ύστερα έσταξεν αίμα το φεγγάρι
όπως η αγωνία των ερειπίων
πάνω στο άσπρο φόρεμα της φεγγαροντυμένης.

Από τη συλλογή Το φως της αγοράς (1986)

[wings]

Τάκης Γραμμένος, Μονωδίες πολιτιστικού παράγοντα (II)

[Ενότητα Ποιητικά]

Άνθρωποι που είχαν ήθος αρχαϊκό
αποφύγαν τους μεγάλους ζόφους.
Αυτοί ήταν λίγοι κι έζησαν
μερικούς αιώνες προ Χριστού
με λέξεις από χαλκό
με μειδιάματα κεραυνών.
Αλλά και στους αιώνες μας μερικοί
έγραψαν λέξεις με γυμνά καλώδια.
Πεταμένος κι απορώντας συνεχώς
μέσα στης εικονοπλασίας το δράμα
και τη φορά των ποιημάτων σήμερα
που ’ναι φορά θανάτου χωρίς ωραιοποιήσεις
και δε θέλει κανείς εξαγνισμένο το τραγικό
παρά βάζουν τους νεκρούς σε νεκροστάσια μονάχους
τους δρόμους που είχα να πάρω τους πήρα
τους ποιητές που ήταν ν’ αγαπήσω τους αγάπησα
σαν τις αυγές που γίνονται μέρα
φέρνοντας συγκροτήματα κι ομιλητές
που ύστερα χαζεύουνε το ψύχος του φεγγαριού
τα περιστατικά της μέρας που ονειρεύονται
όταν το θέρος γίνεται φθινόπωρο
και το φθινόπωρο χειμώνας.

Από τη συλλογή Τρίτη ιστορία (1981)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=p44JqJHI5sc

Γιώργος Ανδρέου & Παρασκευάς Καρασούλος, Σελίδα λευκή
(με τον Μάριο Φραγκούλη - πρώτη εκτέλεση από τον Παντελή Θεοχαρίδη στο δίσκο Μικρή πατρίδα (1996))

Τάκης Γραμμένος, Άτιτλο (Φαίνονται στερεώματα με το βρεμένο φεγγάρι...)

III

Φαίνονται στερεώματα με το βρεμένο φεγγάρι.
Χρυσή βροχή από άσπρα λουλούδια
γεννάει ηλεκτρικές λάμπες στις οδούς.
Βαρύ φθινόπωρο στον Στρυμόνα.
Ο Ξέρξης στρατοπεδεύει στον κήπο του ρόδου.
Νομίσματα στα χέρια των νεκρών και κεράκια
γλώσσες φωτός στα κεφάλια τους
στους καθρέφτες των οικογενειαρχών φωνές
ο λαός βλέπει τραγωδίες νυχθημερόν
στις στολές των απερχομένων
ο ήλιος ράβει άστρα και βροχή
όπως το πένθος των γλάρων στα πανιά
και μιαν αχλή στα μάτια των ιδεολόγων.
Πού είναι το φεγγάρι;
Βαρύ φθινόπωρο στο Στρυμόνα.
Οι άγιοι κλαίνε αίματα.
Ο ποιητής με τήβεννο στη φωτογραφία.

Από τη συλλογή Αποκαλυπτικά της Εσπερίας (1991)

[wings]

maroudas tony/μαρουδας τωνης/το τραμ το τελευταιο - YouTube

Μιχάλης Σουγιούλ & Αλέκος Σακελλάριος, Το τραμ το τελευταίο
(πρώτη εκτέλεση: Τώνης Μαρούδας & Νίκος Παπαδάκης)

Τάκης Γραμμένος, Μορτ σεζόν (Ι)

[Ενότητα Μορτ σεζόν (1972-1978)]

I

Γύρω στις δώδεκα το βράδυ
το ’σκαγε και το τελευταίο τραμ
π’ άφην’ από ένα φανατικό κάθε φορά
μπρος από το μαγαζί
που ’χε δυο δάχτυλα σκόνη παντού.
Με μια γκαζόλαμπα στο παραμέσα
κι ένα πορτατίφ αδύνατο στο παραέξω, μ’ εφημερίδα.
Γύρω στις δώδεκα το βράδυ.

Έμπαινε μέσα και καθόταν ένας άλλος
που ’σφιγγε δάχτυλα χοντρά με τέχνη
καθώς χτένιζαν
τα τελευταία φτερά του παγονιού
πάνω στο χρυσάφι.
Σήκωνε τότε το κεφάλι
με το δεξί το μάτι κατακόκκινο
πίσω απ’ το φακό, σα να χυνόταν
όπως δυο δράμια λιωμένο χρυσάφι στο καλούπι.

Τα χρόνια εκείνα ήτανε όλο φαρμάκια.
Στις εκκλησιές των λεωφόρων με τα τραμ
και στις άλλες των συνοικιών
είχ’ ένα φως κίτρινο μέρα νύχτα
σαν εκείνο που βγαίνει κατά τη δύση
ύστερ’ από μεγάλη καλοκαιριάτικη βροχή.

Νωρίς τ’ απόγεμα της Μεγάλης Παρασκευής
έβγαιν’ ο Χριστός του Αγίου Μηνά στους δρόμους
ζωγραφισμένος πάνω σε πανί
για να τον κλάψουν οι επαγγελματίες.
Ο καημένος.

Τότε η μάνα μου μ’ ανέβαζε
πάνω σε ξύλινο σκαμνί
φτιαγμένο πίσω απ’ τα τείχη
με τους σταυρούς και με τα χρίσματα
κι έβλεπα την περιφορά καλύτερα
μπρος απ’ το μαγαζί...

Από τη συλλογή Τρίτη ιστορία (1981)

Σημείωση του ποιητή
Μορτ Σεζόν: έτσι άκουσα να λένε παλιοί της Θεσσαλονίκης την εποχή μετά τα Χριστούγεννα που λιγόστευαν πολύ οι δουλειές.