Υπάρχει τύπος «θα παράξω»;

[banned13]

Στη δική μου φτωχή γραμματική, που κουβαλάω κυρίως μέσα στο μυαλό μου, δεν υπάρχει τέτοιος τύπος: ο μέλλων του "παράγω" είναι "θα παραγάγω". Το ίδιο και στον Μπαμπινιώτη που συμβουλεύτηκα.
Αλλά το λένε κατά κόρον: σήμερα έβλεπα ένα ντοκιμαντέρ στην ΕΤ1, όπου ο εκφωνητής που έκανε την αφήγηση είπε γύρω στις είκοσι φορές "θα παράξουν".
Παρακαλώ να με διαφωτίσει κάποιος, γιατί μάλλον κοντεύω να στραβωθώ.

[banned8]

Το πρόβλημα εμφανίζεται ενδεχομένως σε πολλά από τα παράγωγα του αρχαίου «άγω»: εισάγω, εξάγω, απάγω, διάγω, διεξάγω, ενάγω, συνάγω κ.ά.

Στα αρχαία ο μέλλων ήταν «άξω», ο αόριστος β΄ «ήγαγον» και η υποτακτική «αγάγω».

Εξαιτίας τούτου, εμφανίστηκαν και έπαιξαν στη δημοτική οι τύποι του μέλλοντα «θα παραγάγω» και «θα παράξω».

Έτσι, ακόμα κι η Ελληνομάθεια, ενώ στο «εισάγω» δίνει μέλλοντα «θα εισαγάγω», στο «παράγω» αναφέρει «θα παράξω / θα παραγάγω» και στον παρακείμενο «έχω εισαγάγει» αλλά «έχω παράξει».

Εγώ βάζω «αγάγω» παντού και έχω ήσυχο το κεφάλι μου: θα απαγάγω, έχω απαγάγει, θα εισαγάγω, έχω παραγάγει κ.λπ. και προσπαθώ να μην κλίνω τα «διάγω» και «ενάγω» σε περίεργους χρόνους.

Και πάντοτε κάνω τη διάκριση ανάμεσα σε στιγμιαίο («θα παραγάγουν») και εξακολουθητικό («θα παράγουν»).

[wings]

Συμφωνώ με τον Νίκο. Η γραμματική του Τριανταφυλλίδη δεν αναφέρει κάτι για το «άγω» και τα παράγωγά του. Ωστόσο, δεν θεωρώ το «παράξω» λανθασμένο. Η χρήση του νομίζω ότι είναι θέμα προσωπικής επιλογής του συντάκτη ενός κειμένου ή του ομιλητή.

[spiros]

Βλέπε και: Οι χρόνοι του ρήματος «παράγω»

[escut]

Συμφωνώ με τον Νίκο. Η γραμματική του Τριανταφυλλίδη δεν αναφέρει κάτι για το «άγω» και τα παράγωγά του. Ωστόσο, δεν θεωρώ το «παράξω» λανθασμένο. Η χρήση του νομίζω ότι είναι θέμα προσωπικής επιλογής του συντάκτη ενός κειμένου ή του ομιλητή.

Βίκυ, θα μπορούσα να συμφωνήσω. Αρκεί ύστερα απο καμιά δεκαριά χρόνια να μήν λέει το πανελλήνιο  : θα ανάξω, θα εξάξω, θα μετάξω (στην περίπτωση των κρατουμένων, που εξ άλλου δέν είναι καθόλου ...μεταξω-τή η ζωή τους !!) κλπ κλπ. Θα τα πούμε στην πίτα. Ες αύριον τα σπουδαία.

[escut]

Το πρόβλημα εμφανίζεται ενδεχομένως σε πολλά από τα παράγωγα του αρχαίου «άγω»: εισάγω, εξάγω, απάγω, διάγω, διεξάγω, ενάγω, συνάγω κ.ά.

Στα αρχαία ο μέλλων ήταν «άξω», ο αόριστος β΄ «ήγαγον» και η υποτακτική «αγάγω».

Εξαιτίας τούτου, εμφανίστηκαν και έπαιξαν στη δημοτική οι τύποι του μέλλοντα «θα παραγάγω» και «θα παράξω».

Έτσι, ακόμα κι η Ελληνομάθεια, ενώ στο «εισάγω» δίνει μέλλοντα «θα εισαγάγω», στο «παράγω» αναφέρει «θα παράξω / θα παραγάγω» και στον παρακείμενο «έχω εισαγάγει» αλλά «έχω παράξει».

Εγώ βάζω «αγάγω» παντού και έχω ήσυχο το κεφάλι μου: θα απαγάγω, έχω απαγάγει, θα εισαγάγω, έχω παραγάγει κ.λπ. και προσπαθώ να μην κλίνω τα «διάγω» και «ενάγω» σε περίεργους χρόνους.

Και πάντοτε κάνω τη διάκριση ανάμεσα σε στιγμιαίο («θα παραγάγουν») και εξακολουθητικό («θα παράγουν»).

Κάποιος όμως που έχει κάνει αγωγή σε κάποιον άλλον δέν τον έχει άραγε εναγάγει; Πώς θα το γράφατε, ενδεχομένως αλλιώς, σε κάποιο κείμενο κάπως επίσημο; Για το "διάγω" προφανώς και έχετε δίκιο. Τα "έχει διαγάγει, να διαγάγει" σε "δίκαιη" αναγκαστική αχρηστία.

[mavrodon]

Ωραία ρίμα: Με τα πολλά τα άξω-άξω, μου ‘ρχεται να κράξω!

[spiros]

Αρχαία: ἡ πίστις εἰσάξει, ἡ πεῖρα διδάξει –> faith shall lead you, experience shall teach you

[mavrodon]

Αμάν, πια με το παράξει. Μόλις προ ολίγου άκουσα από τον εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ, στην πρωινή εκπομπή του MEGA,  να εκστομίζει αυτή τη λέξη. Δεν είναι ο μόνος. Αυτή τη λάθος λέξη την ακούμε κάθε μέρα, ενόψει και των αναγκών της καθημαγμένης οικονομίας μας. Αντιγράφω από άρθρο της Καθημερινής της Κυριακής (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_16/12/2012_504996), σχετικό απόσπασμα.

Να «παράξει» και ξερός. • Μάθανε τώρα όλοι • παραμορφωμένοι • «θα παράξει» «να παράξει». • Που να τους ταράξει αφωνία. • Διαρκείας. • Μέλλων διαρκείας «θα παράγει», στιγμιαίος «θα παραγάγει». • «Θα παράξω» είναι • έγραψε εύστοχα στην «Κ» ο τέως βουλευτής Νικ. Λιναρδάτος • «φουστανέλα πάνω από χλαμύδα».

• (Γιατί διαταράσσουμε όμως το γλωσσικό τους μεγαλείο;).

Η αναφερόμενη επιστολή του Νικ. Λιναρδάτου είναι η ακόλουθη:

Δύο άθλοι

Kύριε διευθυντά

Δύο άθλους μέσα στην ίδια μέρα δεν θα τους κατάφερνε ούτε ο Hρακλής. Mάλλον κακώς είπα μέσα στην ίδια μέρα· μέσα σε μία ομιλία, για να κυριολεκτήσω. Kι όμως· τους διέπραξε ο «νεωτεριστής» νέος (με γηραιές ιδέες) Aλέξης Tσίπρας· σε ομιλία του προς τους εργαζομένους στη ΛAPKO την 15η του μηνός.

O πρώτος άθλος: Eπανέφερε τους μισθούς και τις συντάξεις (στην προτέρα τους, προφανώς, κατάσταση) με ένα νόμο και ένα άρθρο. Mε τον ίδιον ακριβώς τρόπο, με τον οποίον θα καταργήσει τα μνημόνια. Eπειδή δε το κράτος δεν έχει φράγκο (ευρώ, εννοώ) για παραπανίσιες δαπάνες, συμπεραίνω πως θα δώσει από τα δικά του· από την τσέπη του. Σαν πολλά, δεν είναι;

O δεύτερος άθλος, ο και σοβαρότερος, είναι η δολοφονία της νεοελληνικής μας γλώσσας. «Nα παράξουμε υπεραξία... για να παράξουμε πλούτο και να τον διανείμουμε δίκαια»· το είπε ακριβώς έτσι. (Kαι για να πούμε και του στραβού το δίκιο, δεν είναι ο μόνος· έχει γίνει της μόδας. Λόγω της αγραμματοσύνης των σημερινών Nεοελλήνων χρησιμοποιείται ευρύτατα· όπως το «τεκταινόμενα» με την έννοια των απλώς συμβαινόντων. Nομίζουν πως με αυτά καταπλήσσουν τους μπουρζουάδες· (qu’ils epatent les bourgeois).

O διαρκής μέλλων του παράγω είναι «θα παράγω»· υποτακτική «να παράγω». «Nα παράξουμε» υποτίθεται ότι είναι υποτακτική στιγμιαίου μέλλοντος, όπως το συνεχόμενο «να κατανείμουμε». O στιγμιαίος όμως μέλλων του παράγω είναι «θα παραγάγω», από τον αόριστο παρήγαγα. (Tο άλλο, το «θα παράξω» είναι φουστανέλα πάνω από χλαμύδα). «Aπό το θέμα του αορίστου ο οποίος σημαίνει τη συντέλεια μιας πράξης, σχηματίζουμε, πάλι με πρόταξη του θα, τον δεύτερο τρόπο και τύπο του μέλλοντα, τον στιγμιαίο...» (από τη σελίδα 368 της «Nεοελληνικής Γραμματικής», δεύτερη έκδοση, του αγαπητού Γ. Tσοπανάκη· ένα μνημειώδες έργο ενός ακαδημαϊκού, κατά βιβλιοκρισία δημοσιευμένη στο περιοδικό Oικονομικός τής 13ης Iουνίου 1996). Θα παραγάγουμε, να παραγάγουμε, λοιπόν. Tο «να παράξουμε» είναι δολοφονία.

Nικ. Λ. Γ. Λιναρδατος τέως βουλευτής

[spiros]

Έγινε συγχώνευση. Βλέπε επίσης:

Οι χρόνοι του ρήματος «παράγω»
αναπαράγω, αναπαραγάγω ή αναπαράξω;

[mavrodon]

Ευχαριστώ Σπύρο για την παράθεση των σχετικών νημάτων. Όμως, "στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα"! Η δολοφονία της ελληνικής γλώσσας, από αμέλεια ή πρόθεση, είναι ένα διαρκές έγκλημα. Καλό, όμως, είναι να επισημαίνουμε τα γλωσσικά αμαρτήματα παρά να τα "καταπίνουμε".
Η κακοποίηση της γλώσσας μας συνεχίζεται. Είναι συνεπακόλουθη της κακοποίησης της λογικής στη δύσμοιρη χώρας μας.

[dimace]

Βλέπε και:
Οι χρόνοι του ρήματος «παράγω»
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=119422.0

Πληροφοριακά και μόνο:

άγω
ήγον
άξω (και άξομαι στην ευκτική, άξειν στο ΑΠΡΜΦ, άξων στη ΜΤΧ.)
ήγαγον (ΑΟΡ, β.)
ήχα
(ηγηόχειν)

Ερώτημα: Μήπως καταργείται κάτι οργανικό στη σύγχρονη απόδοση του ρήματος; Το συγκεκριμένο ρήμα ΕΧΕΙ ιστορία και ιδιαιτερότητες.

ΥΓ. Οι παρελθόντες χρόνοι ΣΩΣΤΑ αποδίδονται, βασιζόμενοι στον ΑΟΡ. β.

ΥΓ2. Το "άγω" ΔΕΝ χρησιμοποιείται για άψυχα ( Για να μην έχουμε παρανοήσεις σε ευθύ συσχετισμό με το "παράγω", που εννοιολογικά ΔΕΝ ανήκει στα σύνθετα του "άγω" (όπως πχ. τα ανάγω, κατάγω, διάγω...)

[spiros]

Ακούω συνέχεια στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις «Η χώρα πρέπει να παράξει πλούτο», «Αυτόν τον πλούτο θα τον παράξουμε», «Καλούμαστε να παράξουμε ιδεολογία», κ.ο.κ., αντί παραγάγει/παραγάγουμε. Κατ' αναλογία, το ίδιο θα έπρεπε να ισχύει, επομένως, και με άλλα ρήματα σύνθετα με το άγω, οπότε θα λέγαμε: «η χώρα αναμένεται να εξάξει χ τόνους λάδι», «σκοπεύει να την απάξει και να ζητήσει λύτρα», «καλείται να διεξάξει έρευνα», «ο Ολυμπιακός αναμένεται να κατάξει θρίαμβο επί του Πανθρακικού», κ.ο.κ.
— Ανδρέας Παππάς (επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής), Μικρά γλωσσικά - γνώμες - Το Βήμα Online

[Asdings]

Πάντως η Αναστασιάδη-Συμεωνίδη το θεωρεί ορθό τύπο καθώς υπήρχε στα αρχαία.

Το "συνεπάγεται με" όμως σίγουρα δεν υπήρχε ούτε στ' αρχαία ούτε στα νέα (άσε που δεν βγάζει καν νόημα). Μάλλον εννοούσε "συνάδει με", "συμβιβάζεται με" ή κάτι τέτοιο... (το εύχομαι για το καλό του).

Όσο για το αρχαιοελληνικό "παράξω", αυτό είναι εντελώς άλλο ζήτημα, διότι στα νέα Ελληνικά ο μέλλοντας σχηματίζεται ΠΑΝΤΟΤΕ και ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ από το θέμα του αορίστου (της υποτακτικής αορίστου όπως αποκαλείται παραδοσιακά, σήμερα συνήθως την αποκαλούν "στιγμιαία όψη"). Το νεοελληνικό "θα λύσω" δεν είναι συνέχεια του αρχαιοελληνικού μέλλοντα "λύσω", αλλά περίφραση με το "θέλω να > θε' να > θα + υποτακτική αορίστου του λύω: λύσω, λύσης, λύση, λύσωμεν, λύσητε, λύσωσιν -δεν έχει υπογεγραμμένη το πληκτρολόγιό μου...).

Επίσης, στο παραγωγικό μορφολογικό παράδειγμα δεν έχουμε "η πάραξη" (που θα αντιστοιχούσε στο "παράξω¨", όπως η "πάταξη" στο "πατάξω") αλλά μόνο "η παραγωγή" (που αντιστοιχεί στο "παρήγαγα"/"παραγάγω").

[spiros]

Τι να σου πω γιατρέ μου, τη συναντάς ενίοτε, μπορείς να της το μεταφέρεις :)