Μαρία Αρχιμανδρίτου

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, De lege ferenda υπέρ του θέρους

[Από το Μέρος Ι]
 
Αν δικαιώθηκε το θέρος είναι γιατί ευθαρσώς ωρίμασε
Αφού στο κατακόρυφο της δόξας του διακήρυξε:
Έχω δικαίωμα ακόμα και στις ατελείς προσπάθειές μου
Σε ημιθανείς αβεβαιότητες της άνθισης
Και στα μικρά φιλοδωρήματα του θάρρους

Και contra legem μια βροχή να προκαλέσω
Το μπορώ
Εισάγοντας μια δροσερή εξαίρεση
Μια ερμηνευτική ιδιοχρωμία τάζοντας
Τέτοια που μήτε το σταφύλι μήτε το καρπούζι
Αναιρεί
Δεν προξενεί καμιά απόσχιση απ’ το σύνηθες της θάλασσας
Και είναι ασφαλέστερη για το κοινό καλό της ηλιοφάνειας οδός.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Ευανθή ψιμύθια

[Από το Μέρος Ι]
 
στη Ρούλα Αλαβέρα

Ανθρώπου πράξεις που τα χέρια δεν ορίζουν, έλεγε,
Και χέρια που δεν σβήνουνε τις πράξεις.

Πότε λιαζόταν μες στις ώρες σιωπηλός
Πότε τον χρόνο άφηνε απέξω να περνάει.

Την πόρτα, όταν χτυπά κακός καιρός
Στα λόγια μην ανοίγεις
Αμύγδαλα να τα κερνάς, να κλείνουν, να σφαλίζουν

Τι θέλει ο κόσμος να τον μάθεις, μάθε μου,
Κι ο πόνος τι μας θέλει...

Θέλει το βλέμμα το βαθύ και το παλιό το βλέμμα
Το βλέμμα θέλει το γοργό και το καθάριο βλέμμα.

Από ποιο ψέμα το ψωμί και από ποιο η αλήθεια
Και από ποιο η αλήθεια στον ήλιο ψήνεται

Με ξεγελά το χρώμα κι απρόσεκτα χρονίζω
Κι απρόσεκτα χρονίζω στο παράθυρο

Που γίνεταί μου πράσινο το δέντρο κι ημερώνω
Το δέντρο κι ημερώνω στην αγάπη σου

Που θαλασσίζει η λύπη στο δάκρυ τρικυμίζω
Στο δάκρυ τρικυμίζω που δεν θα σε δω.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Χειμέριες έλξεις

[Από το Μέρος Ι]
 
Σοφός από βροχές χειμώνας που στη μνήμη ενδίδει
ποιος ύπνος στα όνειρά σου ανθίζει να ρωτώ
πιστό σκυλί μια αγωνία πίσω από τη μέρα μας γαβγίζει
στου χρόνου το χείλος εξωθώντας το λεπτό
αλλόφρων μέρα φτάνει που τη σύνεση λογχίζει
και τρέχει λάθος αίμα σαν νερό απ’ τις πράξεις το μπορώ.

Μονάχα ο λύκος νους μας στον εαυτό του αντιστέκεται,
όμως καθώς τα νύχια σήκωσα στις σκέψεις
δείχνουν πληγές τα ονόματα κι ανοίγουν στο πονώ.

Όμως εδώ με μια τελεία τη φράση θα ησυχάσω.
Θα σιωπώ.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Εύφημον ήμαρ

[Από το Μέρος Ι]
 
Κοίτα πώς στέκεται ήρεμο το πράσινο
Όταν πάθη κύματα σηκώνουν
Στην καρδιά της άνοιξης!
Μα αν είναι ο Απρίλης δέσμιος της άνθισης
Δηξίθυμον έρωτος άνθος
Με τα λογάκια αμάραντα μιλά
Τον κίνδυνο τεντώνοντας ώσπου να σπάσει
Με σώματα γυμνά από ονόματα
Μια αγάπη που αγαπήθηκε ολόκληρη ωριμάζει.

Μειλίχια αποσύρεται ο ήλιος απ’ τα εγκόσμια λάθη
Κι εμείς στον ώμο του καλοκαιριού
Πράξεις σκαρώνουμε από έπαλξη ελπίδας καθώς
Βουλιάζει σ’ άσπρη άμμο της κάθε σκέψης μας το πέλμα
Παράφορα να κυλιστούμε στην τρυφερότητα του Ιουνίου
Και χάδι ν’ ακουμπήσουμε στη μνήμη λογαριάζουμε.
Που πίνω σε και θάλασσα με πνίγει στ’ όνειρό μου, λες
Κι αγάπη που αγαπήθηκε ολόκληρη ονομάζεις.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Εύθραυστη μνήμη

[Από το Μέρος Ι]
 
Το πόμολο σ’ αυτό το άδειο σπίτι
θυμάται όλες τις κινήσεις που το αγγίξαν
και ο διάδρομος για την κουζίνα
όλα τα βήματα που τον δικαίωσαν γεωγραφεί
την τρυφερή θλίψη της αχρησίας
απ’ τη φθορά της λήθης προφυλάσσοντας
την κούκλα της ανάμνησης που νανουρίσαμε
τα παίγνια του νου που ακόμα ευδαιμονούν.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Νόμος του σύμπαντος και νόμος της θάλασσας

[Από το Μέρος IΙ]
 
Στον νόμο Lex Rhodia ο Αντωνίνος διακήρυξε:
Ego orbis terrarum Dominus sum, lex autem maris.
Οι άνθρωποι πειθήνια το τηρήσανε το dominus
Και βολευτήκαν όπως όπως κάτω από τη σκέψη του
ή και χωρίς αυτή.
Όμως η θάλασσα είχε τον δικό της νόμο
και μόνο στο γαλάζιο της υπάκουε και στο κύμα.
Ο Αντωνίνος άλλωστε καλά το γνώριζε
πως για το θέμα αυτό
ο ίδιος από τους θεούς την εύνοια ζητούσε,
σε κείνες τις αυτοκρατορικές του προσευχές
να ’ναι δικός του ευχόταν της θάλασσας ο νόμος.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Σώμα της λέξης

[Από το Μέρος ΙIΙ]
 
Φωνήεντα σφαδάζουν κάτω από τα πλήκτρα
Κατασταλάζει η λέξη στο παρόν και ιδρύεται
Απ’ την πλευρά σου κόψε με, λέει, και σώμα δώσ’ μου
ἐκ πηλοῦ γέγονας... σαν σώμα.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Άσκηση ύφους

[Από το Μέρος ΙIΙ]
 
Και τώρα λέξη άφρονα, είπε ο ρήτορας,
θα διορίσω κορωνίδα αυτού του ποιήματος
να διασχίσει όλα τα όρια της σύνεσης
το ευσύντακτο της φράσης να αθετήσει
να παρωδήσει τη χαμέρπεια των συριστικών
των ένρινων την αδρανή ευφυΐα
και στων υγρών την εύχαρη ακινησία
κάτι πιο στέρεο να προτείνει ως αντιστάθμισμα.

Ως άσκηση ύφους είναι πάντα γοητευτική
καθώς αφήνει εκτεθειμένη σε κάθε ανάγνωση
εκείνη τη μικρή υπόκλιση του τελευταίου γιώτα
μπρος στο άγνωστο
που μάταια πασχίζει μια τελεία να δαμάσει.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Ευσύνοπτες ασκήσεις αισίων νοημάτων

[Από το Μέρος ΙIΙ]
 
1.
Είναι καιρός πια που το πεύκο
Δεν επιμένει στο ίδιο πράσινο να δικαιώνεται
Να πλέξει θέλει στις οξύνοες βελόνες του
Μια μοίρα με το πάθος του ερυθρού.

Στην τρυφερή χλωρίδα κάθε ιστορίας
Του γέλιου την ανθοφορία μελετώντας
Ευήλια αισθήματα συμπέρανε
Και σκέψεις ευανθείς.

2.
Που το τολμάς τη μνήμη να πατάς ξυπόλητα
και αισθήματα πρωτόπλαστα στον ύπνο σου χορεύεις.

3.
Οι λεμονιές στον ύπνο της ανθίζουν όμορφα λεμόνια
Που αγουροξυπνημένα
Πάνω στη μέρα γεύση στύβουν
Να ξυπνά
Μες στον αδάμαστο πληθυντικό του πάθους της
Ευώδης, όξινη, γενναία.

4.
Και ύστερα σαν θεός τον νόμο έφτιαξε
το μήλο πλάθοντας στο μέγεθος μιας αμαρτίας.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Άννα σαν φεγγαρόπετρα ή μουσική κινδύνου

[Από το Μέρος ΙIΙ]
 
Γεωγραφία ημερών πολυπληθών το καλοκαίρι σου
Δεξιοτέχνης του φωτός ο ήλιος
Και την υπομονή της πέτρας δοκιμάζει.

Έχεις της μέρας τα παράθυρα ανοιχτά καθώς
Αισθήματα δαπανηρά τα μεσημέρια σου ξοδεύουν
Πότε γέλιο σπαταλούν πότε τη λύπη.

Από δωμάτιο σε δωμάτιο η ζωή αλλάζει το φως, μου λες
Στο σπίτι κατοικούν φωνές μας ξεχασμένες κι έρχονται
Καθώς της γεύσης μου την τύχη στο σταφύλι δοκιμάζω.

Το ρούχο τούτο είκοσι χρόνια το φυλάω στις προσευχές μου
Όταν ρολόγια του βορρά μετρούσανε τις ώρες μου
Και γοτθικές βροχές σκοτείνιαζαν τα παραμύθια λόγια, το ντυνόμουν.

Η σκέψη μου άδεια από νησιά και οι Παναγιές της όλες λυπημένες
Μεροληπτεί η ανάμνηση, λιποβαρής η λύπη επιστρέφει
Μέρες ανήμπορες στα θαύματα το φως κρατούν στις ώρες.

Άνεμοι εφτά χτυπούν και θύελλα στις λέξεις μου σηκώνουν
Στον χάρτη της ψυχής μου τα σύνορα είναι συρματόδετα
Και ναρκοπέδιο η φυγή ακρωτηριασμούς γεμάτο.

Σπίθα φωτιάς στον κίνδυνο έριξα και άναψαν τα χαμόγελα
Στου χρόνου τους καθρέφτες.

Αχ μάτια μου όμορφα μου λες και πως πονά στα λόγια σου
Η αγάπη.

Όσους θανάτους έζησα κι όσους θα ζήσω ακόμα θα
Θυμάμαι.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Η Ρώμη στ’ όνειρό σου βασιλεύει

[Από το Μέρος ΙIΙ]
 
Ανάμεσα σε αγρύπνια και σε νύχτα αργά
τον ύπνο αυτόν καχύποπτα κοιτάζω
μια λέξη είναι η μοίρα σου, μου λέει, κι αν θέλεις να την ανατρέψεις σαν τον τρελό νερό θα αναζητάς στα λόγια μου
υπήρξαν γενναιόδωροι οι θεοί, άνθρωποι επιλήσμονες
και συ τον τρόπο ίσως αγγίξεις να γυρίσεις στην αρχή
στο μέλλον θα επιστρέψεις κι εκεί για χάρη σου θα πουν τη μαργαρίτα μαργαρίτα και θ’ ανθίσει
έτσι που δεν σπατάλησες τη θάλασσα θα ’χεις πάντα μπροστά σου το ταξίδι και γλώσσες μακρινές θα φωνάζουν Λίλιθ, Ελένη, Άννα, Μαριάμ.
Ρωμαίο θα απαντήσεις στρατηγό στον δρόμο σου,
σπαθί θα σου τον δείξει τον καιρό το αίμα
και αν Carthago delenda est σου πει, εσύ πια ξέρεις πως και η Ρώμη στ’ όνειρό σου μόνο βασιλεύει.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου: [Ο έγχρωμος, μικρόσωμος, άστεγος...]

Ο έγχρωμος, μικρόσωμος, άστεγος, που πουλούσε τη Streetwise έξω από το σουπερμάρκετ, υπονόμευε δραστικά τη διάθεσή μου να απολαύσω το φαγητό στο μικρό μου στούντιο.
Στα μάτια του μια αγωνία επιβίωσης έμοιαζε κόκκινη, το βλέμμα αεικίνητο, με ετοιμοπόλεμη την προσοχή. Χαμογελούσε διακριτικά, δείχνοντας φροντισμένα τη ραγισμένη ευγένεια ενός ανθρώπου που γνωρίζει πως κάθε ώρα της ζωής του είναι ένα δώρο, που πίσω του ίσως κρύβεται ένας τρόμος, κατά τη βούληση μιας τύχης που φυλάει στα σύννεφα τις διαθέσεις της. Αυτές τις διαθέσεις που ένα σκούρο σώμα τις χορεύει στη δική του προσευχή.
Η εφημερίδα των αστέγων υπήρξε αξιοπρεπές ως πρόσχημα για μια συνενοχή: αυτού που χρειαζόταν το κουράγιο να ζητήσει έλεος και αυτών που προσποιούνταν ότι έλεος είχαν και το διέθεταν σε κέρματα. Περισσεύματα πάντως της δικής τους επάρκειας. Και από τις δύο πλευρές το χρώμα της ντροπής κατάπληκτο.
Έδινα τακτικά ένα δολάριο γελώντας τη συνείδησή μου για να μ’ αφήνει ήρεμη να τρώω. Κάποια φορά είπα να περάσω αδιαφορώντας και έφαγα τον πληθυντικό επιούσιο σαν κλέφτης που βιαζόταν να οικειοποιηθεί ό,τι δεν του ανήκε. Αυτός ο πόλεμος συναισθημάτων!
Έξω γινόταν ένας άλλος πόλεμος που δεν φαινόταν πουθενά.
Ο καιρός υπήρξε γενναιόδωρος τον Μάιο, ήταν καιρός μειλίχιος, κατάλληλος για έναν περίπατο δίπλα στη λίμνη, σκέψεις ευφρόσυνες. Έπιανα όμως συχνά την ακοή μου την αλήθεια να προδίδει και να ακούει τη λίμνη σε άλλα χείλη θάλασσα και τότε αυτόματα ταξίδια υπέθετα με ηχηρές αναχωρήσεις και ανυπόμονες επιστροφές.

Από το ποιητικό βιβλίο Πόλεις του ανέμου (2005)