Έτος Γιάννη Ρίτσου το 2009

[wings]

Έτος Γιάννη Ρίτσου το 2009

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου, το υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε το 2009 “Έτος Ρίτσου” και ανέθεσε στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) τον επιτελικό σχεδιασμό, καθώς και το συντονισμό των επετειακών δράσεων και εκδηλώσεων για τον εορτασμό του.

Με τη συνδρομή οργανωτικής επιτροπής που αποτελείται από ειδικούς, το ΕΚΕΒΙ ήδη έχει προχωρήσει στην κατάρτιση ενός πλούσιου προγράμματος αφιερωμένου στον ποιητή της “Ρωμιοσύνης”, για την υλοποίηση του οποίου θα συνεργαστεί και με άλλους φορείς και οργανισμούς και το οποίο θα ανακοινωθεί ολοκληρωμένο στα τέλη του 2008.

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά Λακωνίας το 1909. Η νεανική του ζωή στιγματίστηκε από διαδοχικούς θανάτους και ασθένειες συγγενών του, αλλά και από τη φυματίωση που προσέβαλε τον ίδιο. Εργάστηκε αρχικά ως γραφέας και αργότερα στράφηκε στο θέατρο. Παράλληλα άρχισε να γράφει ποίηση, ενώ το 1934 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Από το 1948 μέχρι τη μεταπολίτευση εξορίστηκε για πολλά χρόνια λόγω της δράσης του. Το 1954 παντρεύτηκε την παιδίατρο Φιλίτσα Γεωργιάδου από τη Σάμο, με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Έρη.

Κατά τη διάρκεια της εξηντάχρονης πνευματικής πορείας του ο Ρίτσος πέρασε γρήγορα από το χώρο του νεορομαντισμού-νεοσυμβολισμού του μεσοπολέμου στην πολιτικά στρατευμένη τέχνη, στο πλαίσιο της οποίας διαμόρφωσε μια γνήσια λυρική γραφή και πρόβαλε την κοσμοθεωρία του. Πολυβραβευμένος και με την εκτίμηση του κοινού και των ομοτέχνων του, ο πολυγραφότατος Ρίτσος είναι από τους πιο αναγνωρίσιμους Έλληνες ποιητές. Το “Έτος Ρίτσου” είναι μια μεγάλη ευκαιρία να έρθει και η νεότερη γενιά κοντά στο πλούσιο, ποικίλο και σημαντικό έργο του.

Πηγή: http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=29876

[wings]

2009: Έτος Γιάννη Ρίτσου



Με την ευκαιρία της ανακήρυξης -από το υπουργείο Πολιτισμού- του 2009 ως έτους Γιάννη Ρίτσου και με την αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Λάκωνα ποιητή (στη φωτογραφία), η Νομαρχία Λακωνίας και ο Δήμος Μονεμβασιάς προγραμματίζουν σειρά εκδηλώσεων, με στόχο την ανάδειξη του πλούσιου έργου του.

Οι εκδηλώσεις θα αρχίσουν την 1η Μαΐου -ημέρα γέννησης του Ρίτσου-, και θα διαρκέσουν ως τις 15 Σεπτεμβρίου.

Πηγή: Ναυτεμπορική

[wings]

100th anniversary of Ritsos' birth

The 100th anniversary of the birth of Yiannis Ritsos (1909-1990), considered one of the greatest Greek poets of the 20th century, will be celebrated by Laconia prefecture in southern Greece, where the castle town of Monemvasia where Ritsos was born is located. Following the culture ministry decision to proclaim 2009 Yiannis Ritsos Year, the Laconia Prefectural Council decided to hold cultural events as a tribute to take place between May 1 and September 15, 2009. Yiannis Ritsos (born May 1, 1909) together with Kostis Palamas, Giorgos Seferis, and Odysseus Elytis have marked contemporary Greek poetry. He was unsuccessfully proposed nine times for the Nobel Prize for Literature and among his notable works are Tractor (1934), Pyramids (1935), Epitaph (1936), and Vigil (1941-1953). Ritsos mainly wrote poems with political content and one of his few works that differ is the "Moonlight Sonata".

Source: http://news.pseka.net/index.php?module=article&id=9470

[wings]

2009 - Έτος Γιάννη Ρίτσου από το υπουργείο Πολιτισμού

12 Ιανουαρίου 2009 (07:45 UTC+2)



100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή της Ρωμιοσύνης

«Ένας άνθρωπος μόνος χαμογελάει στο σκοτάδι-
Ίσως γιατί μπορεί να διακρίνει μέσα στο σκοτάδι,
Ίσως γιατί μπορεί να διακρίνει το σκοτάδι».

Αυτός που διέκρινε το σκοτάδι πρωτοείδε τον ήλιο Πρωτομαγιά του 1909. Στη Μονεμβασιά της Λακωνίας.

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του, το υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε το 2009 «έτος Ρίτσου», τιμώντας τον άνθρωπο που με την ποιητική του γραφή νίκησε το σκοτάδι. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου θα συντονίσει μέσα στο έτος σειρά εκδηλώσεων για τον ποιητή της Ρωμιοσύνης.

Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν ο Βενιαμίν μιας τετραμελούς οικογένειας: Δύο αγόρια και δύο κορίτσια. Δύσκολα παιδικά χρόνια. Ο μεγαλοκτηματίας πατέρας του Ελευθέριος Ρίτσος, με έντονο το πάθος της χαρτοπαιξίας, κατέρρευσε οικονομικά.

Ο μεγαλύτερος αδελφός του πέθανε το 1921 από φυματίωση στην Αθήνα και μετά τρεις μήνες η μητέρα του από την ίδια αρρώστια.

Το 1932 ο πατέρας του κλείστηκε στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Δαφνιού…

«Στο κατώφλι πρόβαινε σα χάρος, σα λοιμός,
ψηλός, ωραίος κι αλαζών ο δύστροπος πατέρας
τις μέρες του στα καπηλειά, τα βράδια στο χαρτί,
βρωμούσε πάντοτε κρασί και ξέρναγε βλαστήμιες
τη ξένη σάρκα αγόραζε κι ανάδινε γιορτή
κι ό,τι το χέρι του άγγιζε ξεφύλλιζε συντρίμμια…»

Στη Μονεμβασιά πήγε δημοτικό σχολείο και Σχολαρχείο. Το 1925 αποφοίτησε από το εξατάξιο Γυμνάσιο Γυθείου. Έφθασε στην Αθήνα. Βρήκε δουλειά ως δακτυλογράφος στην Εθνική Τράπεζα και ύστερα αντιγραφέας σε συμβολαιογραφείο.

Το χειμώνα του 1926 προσβλήθηκε από την οικογενειακή αρρώστια. Επέστρεψε στη Μονεμβασιά. Άρχισε να γράφει ποίηση, να ζωγραφίζει και να μαθαίνει μουσική.

Το 1927 υποτροπίασε και νοσηλεύτηκε στην Αθήνα στην κλινική Παπαδημητρίου στα Μελίσσια και στο νοσοκομείο Σωτηρία, όπου έμεινε τρία χρόνια.

Μέσα στο νοσοκομείο, ζώντας στο περίπτερο των φτωχών, γνωρίστηκε με νοσηλευόμενους μαρξιστές που τον μύησαν στην κομμουνιστική θεωρία.

Στο λογοτεχνικό περιοδικό της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας» άρχισε να δημοσιεύει ομοιοκατάληκτα ποιήματα νοσταλγίας με το ψευδώνυμο «ΡΙΤ… ΣΟΣ»…

«Η μέρα αργά βασίλεψε!.. Ψηλά βαθύ ένα φως
στου έρημου κάστρου τους γκρεμούς σιγοσβηνόταν,
σαν κάποιες δόξες μακρινές…καιρούς παλιούς…
να ονειρευόταν…(…)
Κι’ οι γλάροι απ’ τη χαρά τρελοί κι ακράτητοι…
στο φως πετούσαν, γέρναν, φτερουγίζαν,
χαμήλωναν και χάιδευαν τη θάλασσα,
και τη λευκή τους χάρη καθρεφτίζαν
Ψυχή πικρή…και συ, ως οι γλάροι χάρηκες
έτσι αλαφριά, κι έτσι τρελή, ως εκείνοι,
δίχως μια σκέψη ανήσυχη, αξεδιάλυτη,
το φως…την ξαστεριά…και τη γαλήνη»

Η αρρώστια δεν έλεγε να τον εγκαταλείψει. Πήγε στο άσυλο φυματικών Καψαλώνας Κρήτης, όπου οι νοσηλευόμενοι ζούσαν σε απαράδεκτες συνθήκες. Διαμαρτυρήθηκε με επιστολή του σε εφημερίδα των Χανίων και οι ασθενείς μεταφέρθηκαν σε άλλο σανατόριο του νομού.

Τον Οκτώβριο του 1931 επέστρεψε στην Αθήνα καθώς η κατάσταση της υγείας του είχε βελτιωθεί. Ζούσε δύσκολα. Τον ενίσχυε οικονομικά η αδελφή του Λούλα που είχε παντρευτεί στην Αμερική.

Εργάσθηκε ως χορευτής και ως ηθοποιός δεύτερων ρόλων στο «Θέατρο Κυψέλης». Διηύθυνε τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις «Εργατικής Εστίας» που λειτουργούσε με τη στήριξη της αριστερής οργάνωσης «Πρωτοπόροι».

Το 1934 κυκλοφόρησε την πρώτη του ποιητική συλλογή «Τρακτέρ» από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Εκεί δούλευε ως διορθωτής κειμένων.

Στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» άρχισε να δημοσιεύει με το ψευδώνυμο «Ι. Σοστίρ» (αντιστροφή του ονόματός του) ποιήματα που τα εξέδωσε το 1932 με τον τίτλο «Πυραμίδες».

Μια απεργία-διαδήλωση των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη το Μάιο του 1936, που χτυπήθηκε από τη αστυνομία με αποτέλεσμα να υπάρξουν δεκάδες νεκροί, του ενέπνευσε τον «Επιτάφιο». Μια μάνα γονατισμένη στο δρόμο μπροστά σκοτωμένο γιο της μοιρολογάει. Αυτή η φωτογραφία στις εφημερίδες τον συγκλόνισε…

«Γιε μου σπλάχνο των σπλάχνων μου
καρδούλα της καρδιά μου
πουλάκι της χρυσής αυγής
ανθέ της ερημιάς μου,
που πέταξε τ’ αγόρι μου
που πάει που μ ’αφήνει…»

Το έργο κυκλοφόρησε σε 10.00 αντίτυπα. Η δικτατορία του Μεταξά βρήκε 250 αντίτυπα στο «Λαϊκό Βιβλιοπωλείο» και τα έκαψε στις στήλες του Ολυμπίου Διός μαζί με απαγορευμένα βιβλία του Μαρξ.

Δεν έφθανε ο πολιτικός διωγμός ήρθε και ο καημός από τον νευρικό κλονισμό που υπέστη η αγαπημένη του αδελφή Λούλα, η οποία κλείστηκε στο Δημόσιο Ψυχιατρείο. Το 1937 κυκλοφόρησε σε ελεύθερο στίχο «Το τραγούδι της αδελφής μου»…

«Το λιγνό σου σώμα περιτυλίγεται
τον τεφρό μανδύα της αλλοφροσύνης(…)
Αδελφή μου πως μ’ εγκατέλειψες τα μεσάνυχτα
να ψάχνω δίχως λύχνο
ν’ ανακαλύψω τα ίχνη των απωλεσμένων βημάτων σου;»

Τον ξαναχτύπησε η αρρώστια. ΄Έξι μήνες στο σανατόριο της Πάρνηθας. Απάλυνε τον πόνο του με την ποίηση. Στο κρεβάτι του νοσοκομείου έγραψε την «Εαρινή συμφωνία». Ένα ερωτικό υμνολόγιο…

«Θ’ αφήσω τη λευκή χιονισμένη κορυφή
που ζέσταινε μ’ ένα χαμόγελο
την απέραντη μόνωσή μου
Θα τινάξω απ’ τους ώμους μου
τη χρυσή τέφρα των άστρων(…)
Θα περάσω κάτω απ’ τις ανθισμένες ακακίες
των χαδιών σου(…)
τυλιγμένος εγώ το κορμί σου
γυμνός, δίχως άνθος φωνή και τραγούδι
Κανένα φως άλλο
να μην ισκιώνει το φως
που ανατέλλει απ’ τη σάρκα σου(…)
Αγάπη, αγάπη,
δεν μου’ χες φέρει εμένα
μητ’ ένα ψίχουλο φωτός για να δειπνήσω
Ζητώντας το θεό
ζητούσα εσένα»

Βελτιώθηκε η υγεία του. Και το 1938 συνέχισε τη δουλειά του ηθοποιού στο Εθνικό Θέατρο και στη Λυρική Σκηνή.

Εκείνη τη χρονιά ο πατέρας του πέθανε στο Δαφνί.

Στην Κατοχή φιλοξενήθηκε στο σπίτι ενός ζευγαριού χορευτών που γνώρισε στη Λυρική. Πέρασε δύσκολα. Εκτός από την πείνα, αντιμετώπιζε και τον υποτροπιασμό της φυματίωσης.

Είχε γραφτεί στη Νομική αλλά δεν τον γοήτευαν τα νομικά. Ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Ακρόπολις» Αλέκος Λιδωρίκης δημοσιοποίησε το πρόβλημα του Ρίτσου και συγκέντρωσε ένα χρηματικό ποσό για τη σωτηρία του. Αρνήθηκε ευγενικά. Ζήτησε να μοιρασθεί σε όλους τους καλλιτέχνες που είχαν ανάγκη.

Στη δεκαετία του 40 έγραφε συνεχώς:

«Δοκιμασία», «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής». «Τελευταία προ Ανθρώπου εκατονταετία», «Πανηγύρι του ήλιου» «Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα», «Στους πρόποδες της σιωπής».

Η εμφύλια σύγκρουση το Δεκέμβρη του 1944 τον οδήγησε στην Κοζάνη όπου με άλλους διωκόμενους κομμουνιστές καλλιτέχνες εντάθηκε στο «Λαϊκό Θέατρο Μακεδονίας» και ανέβασε το έργο που έγραψε με τίτλο «Η Αθήνα στ’ άρματα».

Μετά την συμφωνία της Βάρκιζας, τον Φεβρουάριο του 1945, επέστρεψε στην Αθήνα. Η ταλαιπωρία του συνεχίσθηκε γιατί διώχθηκε από το Εθνικό Θέατρο.

Άρχισε να γράφει τη «Ρωμιοσύνη» και τη «Κυρά των αμπελιών», ενώ συνεργάσθηκε με το περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα» δημοσιεύοντας ποιήματα, μεταφράσεις, πεζά, χρονογραφήματα και κριτική χορού.

Τον Ιούλιο του 1948 συνελήφθη και εξορίστηκε στο στρατόπεδο της Λήμνου, όπου έγραψε τα δύο «Ημερολόγια εξορίας» και το «Καπνισμένο τσουκάλι». Πίκρα για τα βάσανα, αλλά και χαρά για το όραμα ενός δίκαιου κόσμου…

«Ήταν μακρύς ο δρόμος ως εδώ
πολύ μακρύς, αδελφέ μου
οι χειροπέδες βάραιναν τα χέρια
Τα βράδια που ο μικρός γλόμπος κουνούσε το κεφάλι του
λέγοντας πέρασε η ώρα
εμείς διαβάζαμε την ιστορία του κόσμου
σε μικρά ονόματα, σε κάποιες χρονολογίες σκαλισμένες με το νύχι στους τοίχους των φυλακών
σε κάτι παιδιάστικα σχέδια των μελλοθανάτων»

Τον Μάιο του 1949, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος έβαινε προς το τέλος με νίκη του κυβερνητικού στρατού, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο της Μακρονήσου. Μέσα σε κακουχίες έγραψε τον «Πέτρινο χρόνο» και το «Τρίτο ημερολόγιο».

Τον Ιούλιο του 1950 επιδεινώθηκε η υγεία και απολύθηκε. Όταν σε ένα μήνα έγινε καλά συνελήφθη και… ξανά στη Μακρόνησο και από κει στον Άη Στράτη. Εκεί έγραψε το «Οι γειτονιές του κόσμου», «Το γράμμα στο Ζολιό Κιουρί», «Το ποτάμι κι εμείς», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο».

Το όνομα του Ρίτσου είχε αρχίσει να γίνεται γνωστό στο διεθνές αριστερό κίνημα. Διανοούμενοι της αριστεράς, όπως ο Αραγκόν, ο Νερούντα, ο Πικάσο, ύψωσαν τη φωνή τους για να απελευθερωθεί ο ποιητής. Τον Αύγουστο του 1952 αφέθηκε ελεύθερος και έγινε μέλος της διοικούσας επιτροπής της ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά) αφού, εν τω μεταξύ, το ΚΚΕ είχε τεθεί στην παρανομία.

Το 1954 παντρεύτηκε τη γιατρό Φαλίτσα (Γαρυφαλιά) Γεωργιάδη, από το Καρλόβασι της Σάμου, που την είχε γνωρίσει από την Κατοχή. Απέκτησαν μια κόρη, την Έρη,(από το Ελευθερία) που τόσο υπεραγάπησε…

«Κοριτσάκι μου,
μες το βουβό πηγάδι του φεγγαριού
σου’ πεσε απόψε το πρώτο δαχτυλίδι σου
Δεν πειράζει. Αργότερα θα φτιάξεις άλλο
να παντρευτείς τον κόσμο μες στον ήλιο(…)
Κοριτσάκι μου,
θέλω να σου φέρω τα φαναράκια των κρίνων
να σου φέγγουν τον ύπνο σου
Κοιμήσου κοριτσάκι μου…
Είναι μακρύς δρόμος»

Ατέλειωτο το χρονολόγιο της ζωής και του έργου του. Μερικές βασικές πινελιές:

1956
Ταξίδι στη Σοβιετική Ένωση. Τριάντα τρεις συνέχειες στην εφημερίδα «Αυγή». «Η σονάτα του σεληνόφωτος», Ά Κρατικό Βραβείο Ποίησης.

1957-1958
«Υδρία», «Πέτρινος χρόνος», «Οι γειτονιές του κόσμου», «Όταν έρχεται ο χρόνος».

1958-1959
Επίσκεψη στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία για την επιμέλεια ρουμανικής ανθολογίας ποίησης.

1960
Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί τον «Επιτάφιο».
Κυκλοφορούν τα «Ποιήματα 1930-1940».

1962
Ταξίδι στην Ανατολική Γερμανία.
Ταξίδι στη Ρουμανία. Συνάντηση με τον Τούρκο ποιητή Ναζίμ Χικμέτ.
Ταξίδι στην Τσεχοσλοβακία για την επιμέλεια ανθολογίας ποίησης.
Νοσηλεία στο τσεχοσλοβάκικο νοσοκομείο της Οστράβας.

1963
«Μαρτυρίες Α'», «Θρήνος του Μάη».

1964
Υποψήφιος βουλευτής της ΕΔΑ στην Α' Περιφέρεια Αθηνών. «Ποιήματα του Μαγιακόφσκι» (Μετάφραση).

1966
Ταξίδι στην Κούβα. «Ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ» (Μετάφραση), «Μαρτυρίες Β'», «Ρωμιοσύνη».

1967
Συλλογή «Οστράβα». Σύλληψη τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου από τους δικτάτορες, μεταφορά του στον Ιππόδρομο Φαλήρου με άλλους αριστερούς, εξορία στη Γυάρο και μετά στο Παρθένι της Λέρου. Απαγόρευση των βιβλίων του.

1968
Επιδείνωση της υγείας του. Μεταφορά υπό φρούρηση στο νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» και μετά από ολιγοήμερη επιστροφή στη Λέρο απομόνωση στο σπίτι της γυναίκας του στο Καρλόβασι Σάμου. Πρόταση 75 Γάλλων, ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, για το βραβείο Νόμπελ.

1970
Άρση του περιορισμού. Στην Αθήνα για εγχείρηση. Ανακήρυξή του σε μέλος της Ακαδημίας Λογοτεχνίας του Μέϊνζ Δυτικής Γερμανίας.

1971
Περιορισμός της λογοκρισίας. Έργα του στα «Νέα κείμενα», «Ο αφανισμός της Μήλος».

1972
Απονομή του Μεγάλου Βραβείου Ποίησης της Μπιενάλλε του Κνοκ Λε Ζου.

1974
Πτώση της δικτατορίας. Συνεχείς επανεκδόσεις των έργων. Βραβεύσεις και τιμές από πολλές χώρες του κόσμου. «Τα λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» - μελοποίηση από το Μίκη Θεοδωράκη. Βραβείο Δημητρώφ.

1975
Νέα πρόταση από Έλληνες λογοτέχνες αλλά και βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας για να του απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ. Επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

1976
Διεθνές βραβείο Αίτνα-Ταορμίνα.

1977
Βραβείο Λένιν.

Μέχρι το θάνατό του ο Ρίτσος συνέχιζε να γράφει στίχους, θεατρικά και πεζόμορφα ποιήματα, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ. Υπολογίζεται ότι εκτός από εκτός από 127 τόμους και συλλογές που έχουν εκδοθεί από το 1934 έως το 1990 ο ποιητής άφησε πάνω από 40 ανέκδοτες συλλογές, επιλεγμένες από τον ίδιο, για δημοσίευση.

Βέβαια για την υπερβολική έκταση του έργου του είχε επικριθεί από τους κριτικούς, ακόμη και από τα πρώτα χρόνια της ποιητικής του παρουσίας. Γι αυτόν τον ποιητικό κυκεώνα στο «Τερατώδες αριστούργημα», το 1977, απάντησε ποιητικά…

«… και μ’ ακονίζανε οι νωθροί τις κατηγορίες του κομπογιαννίτη και του πολυγράφου κι από κοντά τους σεγκοντάριζαν γαβγίζοντας τα σκαλιά της Ασφάλειας όμως εγώ χαμογελούσα κι έκρυβα κάτω απ’ το κρεββάτι μου τις εννιά μου χιλιάδες περιστέρια (…) γονάτιζα στο χώμα κ’ έπλενα στοργικά τα πόδια των εκτελεσμένων και τους έβγαζα βόλτα με το φεγγαράκι για να ακούσουν τα τριζόνια και τις σημαίες…»

Από την άλλη πλευρά πάντως, μέσα στο ωκεανό των στίχων του, δεν παρέλειψε να σχολιάσει, στο παραπάνω πεζόμορφο ποίημα, κάποιους ψιθύρους κομματικών για έργα του που… λοξοδρόμησαν από την γραμμή…

«… και εκείνη η δαχτυλογραφημένη απόφαση της παράνομης κομματικής συνεδρίασης όπου με αδελφική φροντίδα διατύπωναν το παράπονο οι σύντροφοι ότι τα νέα ποιήματά μου διανθιζόταν από κάποιες τάσεις μεταφυσικής κι εγώ απαντούσα με πολύ μεταφυσικότερα ποιήματα ενός βαθύτερου ρεαλισμού σαν εκείνα του Ζντάνωφ αλλά μαζί και με τις καταδικασμένες γάτες της Αχμάτοβα…»

Στο «Εικονοστάσιο ανωνύμων Αγίων», σε μια ενότητα από εννέα πεζογραφήματα και ιδιαίτερα στο «Ίσως να είναι κι έτσι», που κυκλοφόρησε το 1985, ο ποιητής, διαισθανόμενος ότι διανύει τα τελευταία χρόνια του, αφήνεται σε μια σειρά εξομολογητικές αποκαλύψεις των εφηβικών χρόνων μιλώντας παράλληλα για την αθανασία…

«… κι αυτό το άγνωστο που σε περιβάλλει και που περιέχεις, σπίθες, σιωπηλές εκρήξεις, αστραπιαίες λάμψεις, πλαταίνει τα όριά σου ως την έσχατη κι άτρωτη απάθεια κι ευαισθησία, ως την ευδαιμονία του όλα και του τίποτα, κάτι σαν πρόγευση η και κατάκτηση αθανασίας, μια ταυτόχρονη σμίκρυνση και μεγέθυνση, ο τροχός του παλιού ποδηλάτου, οι καμένοι γλόμποι, οι ατμοί του τσαγιού, το σαμιαμίδι στον τοίχο της θείας Ουρανίας, το πουκάμισο που κλαίει…»

Ο Γιάννης Ρίτσος, αυτός ο υμνητής της κομμουνιστικής ορθοδοξίας έγινε, μέσω του λυρισμού του, καθολικός ποιητής της Ελλάδας.

Καθώς μετά την Μεταπολίτευση τα ιδεολογικά πάθη κόπασαν, η μορφή του καταύγαζε. Στις επετειακές εκδηλώσεις (του ΚΚΕ και πολιτιστικών φορέων) έδινε πάντα το παρόν.

Αξέχαστη θα μας μείνει η «ιερατική» του μορφή: Εκείνο το ευθυτενές παρουσιαστικό του, εκείνο το ενορατικό βλέμμα με το κεφάλι υψωμένο, η γενειάδα, τα καστανά του μαλλιά που θύμιζαν Χριστό, το αψεγάδιαστο κοστούμι του, οι μεγαλόπρεπες και μαζί σεμνές κινήσεις του, η αδρή άρθρωση στην απαγγελία της «Ρωμιοσύνης» …

«Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο
αυτές οι καρδιές δεν βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο»

Ο θάνατος τον βρήκε στις 11 Νοεμβρίου του 1990. Ζούσε χρόνια σε ένα μικρό διαμέρισμα στα Κάτω Πατήσια (οδός Κόρακα). Ένα σαλονάκι ζωσμένο με ζωγραφισμένες απ’ τον ίδιο πέτρες, κόκαλα και ξύλα- έργα από τις εξορίες- και βιβλία τακτοποιημένα. Και στα συρτάρια του χιλιάδες κείμενα σε πείσμα των επικριτών…

Τάφηκε στη Μονεμβασιά, σύμφωνα με την επιθυμία του. Στη Μονεμβασιά των παιδικών του χρόνων. Εκεί όπου στέκεται ακόμη το πατρικό σπίτι. Με την προτομή του να αγναντεύει το πέλαγος. Μνημείο της αθάνατης ποίησής του.

Μιας ποίησης στολισμένης όχι μόνο με «πρωτοζωγράφιστες εικόνες», αλλά και διαποτισμένη με την αύρα μιας οραματικής ενατένισης.

Μιας ποίησης με στοχασμό, στωικότητα, πόνο, σύμβολα, πέτρες, αίμα, σημαίες, αγώνες, εργάτες, σώματα, καθρέφτες, άλογα, τρακτέρ… θάνατο και ζωή.

Mε λόγο άλλοτε κουβεντιαστό και άλλοτε επικό. Με δόξα και ματαιότητα. Με επαναστατικό ρεαλισμό και μεταφυσική αγωνία. Με αρχοντιά και λαϊκότητα. Με μύθο και ιστορία. Με πίστη και πλάνη…

Μπορεί να του προσάπτουν την κατηγορία της υπερογκώδους έργογραφίας, μπορεί να θυσίασε την ποιητική γραφή προσχάριν της κομματικής επικαιρικότητας (υμνολογία για τον Στάλιν), μπορεί…, μπορεί…

Όμως ο Γιάννης Ρίτσος, και μόνο με τη «Σονάτα του σεληνόφωτος» και τη «Ρωμιοσύνη», ποιητής της χαρμολύπης και του ονείρου μιας αταξικής κοινωνίας, τραγικός και τρυφερός συνάμα, στέκεται ως ένας από τους μεγάλους Έλληνες ποιητές .

Και - ίσως - ο μεγαλύτερος, από τους σύγχρονούς του στον κόσμο, κατά δήλωση του Γάλλου ομοτέχνου του Λουίς Αραγκόν. «Είσαι - του έγραψε σε επιστολή - ο μεγαλύτερος ποιητής απ’ όλους μας τους εν ζωή ποιητές!».

Κείμενο: Κώστας Μαρδάς.

Πηγή: http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=4832

[and33]

Τιμώντας τον μεγάλο αυτόν Έλληνα ποιητή, τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε στις σελίδες του Translatum ποιήματα που θα καλύπτουν όλο το έργο του. 

[wings]

Ναι, Ανδρέα. Ας θεωρήσουμε αυτές τις δημοσιεύσεις δική μας συμβολή στις εκδηλώσεις για το «έτος Γιάννη Ρίτσου».

[wings]

Συναυλία - αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο / Λευκωσία, 26 Ιανουαρίου 2009

[wings]

Γιάννης Ρίτσος

[wings]

Το Translatum τιμά τον Γιάννη Ρίτσο!

[wings]

Έρη Ρίτσου: «Ο πατέρας μου είχε πλήρη συνείδηση της αξίας του έργου του»

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), μίας από τις μεγαλύτερες ποιητικές μορφές της Ελλάδας και του 20ού αιώνα. Για την προσωπικότητα και το έργο του μιλά στη “ΜτΚ” η κόρη του, Έρη Ρίτσου. Συνέντευξη Βασίλης Πάγκαλος

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), μίας από τις μεγαλύτερες ποιητικές μορφές της Ελλάδας, αλλά και ολόκληρου του 20ού αιώνα. Σήμερα, με την ανακήρυξη του 2009 ως έτους Ρίτσου, τιμάται ο ποιητής που όρισε την ευαισθησία και την αγωνιστικότητα μιας ολόκληρης εποχής, καθώς η ποίηση και ο αγώνας για το σοσιαλιστικό όραμα στάθηκαν οι δύο μεγάλοι πυλώνες στους οποίους στηρίχθηκε. Για την προσωπικότητα και το έργο του μιλά στη “Μ” η κόρη του, Έρη Ρίτσου. Τη ζωή του Γιάννη Ρίτσου στιγμάτισαν από νωρίς η οικονομική καταστροφή της οικογένειας, οι θάνατοι των προσφιλέστερων συγγενών του, η δική του σοβαρή ασθένεια - φυματίωση. Στην πορεία προστέθηκαν οι εξορίες, η παρανομία, η λογοκρισία, απόρροια της πολιτικής του στράτευσης στην Αριστερά, σε μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας.

Η αισιόδοξη φύση του όμως και το γνήσιο ταλέντο του τον οδήγησαν όχι απλώς στην επιβίωση αλλά στην αθανασία. Κατόρθωσε να εκφράσει αδιαίρετα την προσωπική αγωνία και τον συλλογικό αγώνα και να τα μνημειώσει μέσα από την υψηλή ποιητική τέχνη του. Στην ελληνική ποίηση χάρισε ανεπανάληπτες εικόνες και ήχους, στην ελληνική κοινωνία στίχους που ξεπέρασαν το ποιητικό πλαίσιο και έμειναν παντοτινά σημεία αναφοράς, ενώ στον πνευματικό κόσμο -αλλά και στον απλό άνθρωπο- προσέφερε με το παράδειγμά του ένα μοναδικό αγωνιστικό και καλλιτεχνικό ήθος. Το πλούσιο έργο του κρύβει ακόμη πολλά πράγματα για να ανακαλύψουμε. Σήμερα ωστόσο, και με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννησή του, μπορούμε να προσεγγίσουμε τον άνθρωπο Ρίτσο, να μάθουμε κάποιες πτυχές της καθημερινότητάς του και να φανταστούμε πώς έχουν μετουσιωθεί μέσα στην ποίησή του. Αναντικατάστατη συνομιλήτριά μας, η μοναχοκόρη του, Έρη Ρίτσου.

Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια με τον Γιάννη Ρίτσο;

Με τον πατέρα μου δεν ζήσαμε πολύ καιρό μαζί, στα παιδικά μου χρόνια τον έβλεπα κυρίως στις διακοπές - Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι. Το παράδοξο είναι ότι μας έφερε πιο κοντά η... δικτατορία, διότι τότε τον έστειλαν σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Σάμο, όπου ζούσα με τη μητέρα μου. Εκείνο ήταν και το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που ζήσαμε μαζί σε συνέχεια. Έχω μόνο καλές αναμνήσεις - ίσως και το γεγονός ότι δεν ζούσαμε μαζί βοήθησε σ’ αυτό, ακριβώς γιατί δεν προλάβαινε να υπάρξει φθορά στις σχέσεις μας.

Σε ποια ηλικία καταλάβατε το τεράστιο ποιητικό μέγεθος του πατέρα σας;

Σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, αφότου δηλαδή τελείωσα το σχολείο και πήγα στο πανεπιστήμιο. Ζούσα σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, στο Καρλόβασι της Σάμου, όπου οι άνθρωποι, και μάλιστα τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, δεν είχαν ιδέα τι είναι ο Ρίτσος. Κι εγώ λοιπόν τότε δεν είχα την αίσθηση ότι ήταν κάτι εξαιρετικό. Αυτό το συνειδητοποίησα μόνο όταν πήγα στη Γαλλία, όταν γνώρισα ανθρώπους που ήξεραν το έργο του, το μελετούσαν και το θαύμαζαν. Εκεί πια άρχισα να καταλαβαίνω ότι δεν μιλάμε ακριβώς για τον μέσο όρο!

Ποιες ήταν οι συνήθειές του όσον αφορά το γράψιμο;

Έγραφε πάρα πολύ. Είχε ένα πάρα πολύ αυστηρό και πάρα πολύ σκληρό πρόγραμμα. Θεωρούσε τον εαυτό του εργάτη του λόγου και ότι δεν κάνει τίποτε διαφορετικό από έναν οποιονδήποτε άνθρωπο που εξασκεί ένα οποιοδήποτε επάγγελμα. Έλεγε, εμένα η δουλειά μου είναι το γράψιμο, άρα γράφω. Και έγραφε συνέχεια. Από το πρωί, με το που θα σηκωνόταν, θα έπινε τον καφέ του και θα καθόταν να γράψει. Και μπορούσε να γράφει μέχρι τα ξημερώματα. Αυτός είναι και ο λόγος που έχει αφήσει τόσο πολύ έργο πίσω του - και ένα έργο μάλιστα στο οποίο δεν υπάρχει καμία προχειρότητα. Δούλευε πάρα πολύ τα ποιήματά του. Μέσα στα αρχεία του υπάρχουν πρώτες, δεύτερες, τρίτες, τέταρτες γραφές, άπειρα πράγματα που έγραφε και πέταγε. Όλο αυτό το κομμάτι της δουλειάς του, που έμεινε, είναι ουσιαστικά ένας μικρός παραπόταμος του μεγάλου ποταμού που είχε γράψει αρχικά. Και βέβαια υπάρχουν ακόμη ανέκδοτα κομμάτια από το αρχείο του.

Αυτή η εργατικότητα είχε σχέση μόνο με την ποίηση;

Όχι, ήταν άνθρωπος που δεν μπορούσε να μένει άεργος ούτε δευτερόλεπτο. Δεν τον είχα δει ποτέ μου να κάθεται. Πάντα κάτι έκανε - ή θα έγραφε, ή θα ζωγράφιζε, ή θα διάβαζε, ή θα έπαιζε πιάνο... Θεωρούσε ότι από τη στιγμή που έχεις κάποια ταλέντα, έχεις χρέος να τα καλλιεργείς.

Η εικαστική του δημιουργία είναι κάπως παραγνωρισμένη. Πώς την έβλεπε ο ίδιος;

Ως πάρεργο. Ήταν ένα χόμπι, ο τρόπος που είχε να περνά ευχάριστα τα διαλείμματά του. Γι’ αυτό και τα εικαστικά του έργα ποτέ δεν τα υπέγραφε, μόνο σε κάποιες ακουαρέλες έχει τα αρχικά του και το μέρος όπου φτιάχτηκαν. Δεν θεωρούσε ότι αυτή είναι η δουλειά του. Η δουλειά του ήταν η ποίηση.

Η αναγνώριση δεν του έλειψε καθόλου, αλλά για ένα μεγάλο διάστημα προερχόταν κυρίως από τον χώρο της Αριστεράς. Σήμερα βλέπουμε να αλλάζουν τα πράγματα...

Αυτό είναι λογικό. Το έργο που άφησε πίσω του είναι πολύ μεγάλο όχι μόνο σε όγκο αλλά και σε προβληματισμό, σε ποικιλία μορφών, σε θεματολογία. Επόμενο είναι κάποια στιγμή οι άνθρωποι να σκύψουν πάνω σ’ αυτό το έργο και να το ξαναδιαβάσουν, να το επανεκτιμήσουν, ακόμη και να το ανακαλύψουν... Λόγω της πολιτικής του ένταξης στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, ο Ρίτσος είχε από τη μια να αντιμετωπίσει την απόρριψη ή την αδιαφορία των διανοούμενων της άρχουσας τάξης, ενώ από την άλλη μεριά η Αριστερά είχε σταθεί σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι του έργου του. Υπήρχε λοιπόν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της δουλειάς του με το οποίο ελάχιστοι είχαν ασχοληθεί.

Τον ίδιο τον πείραζε αυτή η μονομέρεια στην πρόσληψη του έργου του;

Δεν είχα διαπιστώσει να τον πειράζει. Ίσως να το θεωρούσε φυσιολογικό μέσα στις δοσμένες συνθήκες στις οποίες λειτουργούσε. Νομίζω όμως ότι δεν τον πείραζε ιδιαίτερα επειδή ο ίδιος είχε πλήρη συνείδηση του τι ακριβώς κάνει. Είχε εκτιμήσει τη δουλειά του στις σωστές διαστάσεις της και επομένως ήξερε ότι αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι θα ασχοληθούν με το έργο του.

Ήταν αισιόδοξος άνθρωπος;

Ακόμη και στις πιο μαύρες του, στις πιο δύσκολες στιγμές, είχε πάντα μια μεγάλη αισιοδοξία μέσα του. Ακόμη και στα πιο σκοτεινά έργα του υπάρχει κάπου μία χαραμάδα φωτός.

Γενικά πώς ήταν οι σχέσεις του με τον πνευματικό κόσμο, με τους ομοτέχνους του;

Είχε πολλούς νεαρούς ποιητές φίλους, με τους οποίους λειτουργούσε κατά κάποιον τρόπο ως μέντορας, ως πνευματικός πατέρας: τους έδινε συμβουλές, τους εμψύχωνε, προσπαθούσε να τους ανεβάζει το ηθικό, ακόμη και να βοηθά στα προσωπικά τους προβλήματα, ακριβώς για να μπορούν να αφιερώσουν τον καιρό τους και τις δυνάμεις τους στην ποίηση.

Ήταν γενναιόδωρος απέναντι στους νέους;

Ναι, και το είχα διαπιστώσει και η ίδια αργότερα, όταν πια είχε γίνει “διάσημος” και έρχονταν άνθρωποι άγνωστοι, νεαρά παιδιά, και του άφηναν τα χειρόγραφά τους. Δεκάδες χειρόγραφα, κόσμος πήγαινε κι ερχόταν. Μου έκανε πάρα πολύ μεγάλη εντύπωση πώς έβρισκε χρόνο να τα διαβάζει όλα, και να γράφει παρατηρήσεις στα περιθώρια των σελίδων... Θυμάμαι, ήμουν μικρή τότε και έριχνα καμιά ματιά και πολλές φορές του έλεγα, “καλέ μπαμπά, τι... μπούρδες είναι αυτές”. Και μου έλεγε, “παιδί μου, τη στιγμή που ο άλλος αισθάνεται την ανάγκη να εκφραστεί μέσα από το γράψιμο και τον λόγο, δεν μπορείς να πεις ότι είναι μπούρδες. Κανείς δεν γεννιέται ποιητής, γίνεται σιγά σιγά”. Η συμβουλή του σε όλους ήταν: “αν θέλετε να γίνετε καλοί ποιητές, διαβάζετε πάρα πολλή ποίηση, διαβάζετε θεωρία, μάθετε να χειρίζεστε το όργανο αυτό με το οποίο καλείστε να εκφραστείτε, μάθετε τα μέτρα, τι είναι ίαμβος, τι είναι ανάπαιστος... Τίποτα δεν γίνεται από μόνο του, όλα απαιτούν φοβερή δουλειά. Θα γράφετε δύο σελίδες, θα κρατάτε δύο στίχους. Όσο περισσότερο δουλεύετε, τόσο καλύτερα μπορείτε να εκφράσετε αυτό που θέλετε να εκφράσετε”.

Μπορεί να διαχωριστεί η πολιτική του ένταξη από την ποίησή του;

Οι ιδεολογικές και πολιτικές επιλογές που έκανε ο Ρίτσος είναι σημαντικές για την πορεία του επειδή ήταν σημαντικές για την ποίησή του. Αν δεν είχε κάνει αυτές τις επιλογές, μπορεί να είχε εξελιχθεί σε έναν περίφημο λυρικό ποιητή, αλλά δεν θα είχε γράψει ποτέ ένα έργο ας πούμε σαν τον “Ορέστη”. Γιατί δεν θα είχε βιώσει ο ίδιος αυτή τη σύγκρουση ανάμεσα στο πού θέλει η επιθυμία να μας πάει και στο τι επιτάσσει το καθήκον.

________________________________________________________________

Έτος Ρίτσου - 100 χρόνια από τη γέννησή του

Τον σχεδιασμό και συντονισμό των ποικίλων εκδηλώσεων για το έτος Ρίτσου ανέλαβε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και ειδικότερα οργανωτική επιτροπή με πρόεδρο τη φιλόλογο - συγγραφέα Χρύσα Προκοπάκη και μέλη τους: Κατρίν Βελισσάρη, διευθύντρια ΕΚΕΒΙ, Γιώργη Γιατρομανωλάκη, καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών - συγγραφέα, Ηλία Κεφάλα, ποιητή, Αγγελική Κώττη, δημοσιογράφο - συγγραφέα, Νινέττα Μακρυνικόλα, βιβλιογράφο, Πέτρο Μάρκαρη, συγγραφέα - πρόεδρο ΕΚΕΒΙ, και Μίλτο Πεχλιβάνο, καθηγητή ΑΠΘ και Freie Universität Βερολίνου. Στο πλαίσιο αυτό το ΕΚΕΒΙ ετοιμάζει:

- λεύκωμα με χρονολόγιο της ζωής του Γιάννη Ρίτσου, εργοβιογραφία, βιβλιογραφία, ανθολόγιο, φωτογραφικό υλικό κ.ά. Η ειδική αυτή έκδοση θα διατίθεται σε σχολεία, βιβλιοθήκες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ θα συνοδεύεται από cd με τη φωνή του ποιητή (ανέκδοτο ηχητικό ντοκουμέντο).

- κινητή έκθεση-αφιέρωμα που θα διατίθεται σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα (βιβλιοπωλεία, σχολεία, πολιτιστικά κέντρα κ.ά.) για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, και θα εξακολουθήσει να περιοδεύει και μετά το 2009 (αποτελείται από ταμπλό με εργοβιογραφικά στοιχεία, εξώφυλλα βιβλίων, φωτογραφικό και αρχειακό υλικό για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα).

- διαδικτυακό τόπο με πλούσιο περιεχόμενο και στόχο την ολοκληρωμένη και άμεση πληροφόρηση ερευνητών, μελετητών, σπουδαστών αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου. Η έναρξη της λειτουργίας του κόμβου αναμένεται την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, 21 Μαρτίου.

- δώδεκα συλλεκτικές τηλεκάρτες σε συνεργασία με τον ΟΤΕ, στις οποίες θα αναγράφονται στίχοι του Γιάννη Ρίτσου.

________________________________________________________________

Τρεις σημαντικές εκδόσεις για τον Ρίτσο

Το έτος Ρίτσου μπήκε με τρεις εξαιρετικά σημαντικές -και διαφορετικές μεταξύ τους- εκδόσεις που εμπλουτίζουν την ήδη μεγάλη βιβλιογραφία του ποιητή και θα αποτελέσουν οπωσδήποτε διαχρονικά σημεία αναφοράς στη μελέτη του έργου του:

- “Ο ποιητής και ο πολίτης Γιάννης Ρίτσος”.

Είναι τα πρακτικά του ομώνυμου τετραήμερου διεθνούς συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε το 2005 στο Μουσείο Μπενάκη, όπου και απόκειται το αρχείο του ποιητή. Ενδεικτικοί για τις προσεγγίσεις των 33 εισηγήσεων είναι οι θεματικοί άξονες του συνεδρίου: “Ο Γιάννης Ρίτσος και ο αρχαίος ελληνικός κόσμος”, “Ο Γιάννης Ρίτσος και η εποχή του”, “Η ποιητική του Γιάννη Ρίτσου”, “Ο Γιάννης Ρίτσος και ο κόσμος”. Ο τόμος, που περιέχει επίσης περιλήψεις όλων των εισηγήσεων στα αγγλικά, είναι σε επιμέλεια της Αικατερίνης Μακρυνικόλα και του Στρατή Μπουρνάζου και αποτελεί συνέκδοση του Μουσείου Μπενάκη και του Κέδρου.

- “Τροχιές σε διασταύρωση”.

Στον τόμο αυτόν δημοσιεύονται επιστολικά δελτάρια και γράμματα που ο Ρίτσος έστελνε από διάφορους τόπους εξορίας στην Καίτη Δρόσου και τον ποιητή και συγγραφέα του “Κιβωτίου” Άρη Αλεξάνδρου, επιστήθιους φίλους του. Η ίδια η Καίτη Δρόσου, σύντροφος του Αλεξάνδρου, γράφει τον πρόλογο, ενώ η φιλολογική επιμέλεια και η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εισαγωγή είναι της Λίζυς Τσιριμώκου, η οποία στη μελέτη της αυτή αναδεικνύει όλα τα ζητήματα -ποιητικής, ιδεολογίας, ιστορίας, ακόμη και ψυχολογίας και προσωπικών σχέσεων- που τίθενται μέσα απ’ αυτή την αποσπασματική και πάντοτε λογοκριμένη επικοινωνία. Από τις εκδόσεις Άγρα.

- “Γιάννης Ρίτσος - Αυτοβιογραφία”.

Το 1983 ο Γιώργος και η Ηρώ Σγουράκη ξεκίνησαν τα γυρίσματα ενός μοναδικού ντοκιμαντέρ για τον Ρίτσο, με τον ίδιο να μιλά για τη ζωή και το έργο του. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν σε όλους τους τόπους όπου έζησε ο Ρίτσος (Μονεμβασιά, Σάμος, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Λήμνος, Αϊ-Στράτης, Μακρόνησος, Γυάρος, Γύθειο) και κράτησαν ένα χρόνο. Αυτή η πρωτοπρόσωπη αφήγηση αποτελεί και τον βασικό κορμό του βιβλίου, που έχει τον χαρακτήρα λευκώματος καθώς εμπλουτίζεται με πάμπολλες φωτογραφίες -αρκετές απ’ αυτές ανέκδοτες- και εικαστικά έργα. Η έκδοση είναι του “Αρχείου Κρήτης” και συνοδεύεται από το dvd με την κινηματογραφική ταινία (διάρκεια 78 λεπτά).

Πηγή: makthes.gr (1 Μαρτίου 2009)

[wings]

Ένας αιώνας από τη γέννηση του ποιητή της Ρωμιοσύνης



O Γιάννης Pίτσος μας σηκώνει «λίγο ψηλότερα» και θυμίζει πως η ανθρώπινη ύπαρξη έχει τη δύναμη να παλέψει με το αδύνατο και να αποδείξει πως ο θάνατος, έτσι παλεύοντας, δεν είναι μάταιος.

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), μίας από τις μεγαλύτερες ποιητικές μορφές της Ελλάδας, αλλά και ολόκληρου του 20ού αιώνα.

Το 2009 ανακηρύχτηκε ως έτος Ρίτσου, για να τιμηθεί ο ποιητής που όρισε την ευαισθησία και την αγωνιστικότητα μιας ολόκληρης εποχής, καθώς η ποίηση και ο αγώνας για το σοσιαλιστικό όραμα στάθηκαν οι δύο μεγάλοι πυλώνες στους οποίους στηρίχθηκε. Τη ζωή του Γιάννη Ρίτσου στιγμάτισαν από νωρίς η οικονομική καταστροφή της οικογένειας, οι θάνατοι των προσφιλέστερων συγγενών του, η δική του σοβαρή ασθένεια -φυματίωση. Στην πορεία προστέθηκαν οι εξορίες, η παρανομία, η λογοκρισία, απόρροια της πολιτικής του στράτευσης στην Αριστερά, σε μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας. H στάση του όμως απέναντι στην αιωνιότητα του ανθρώπου, και το ταλέντο του τον οδήγησαν όχι απλώς στην επιβίωση αλλά στην αθανασία. O Ρίτσος είναι από τους ελάχιστους ποιητές που εκφράζουνε στο έργο του τόσο την προσωπική αγωνία όσο και το συλλογικό όραμα. Kι αυτά με τον τρόπο που η μεγάλη ποίηση γνωρίζει. Έτσι αποτύπωσε στους στίχους του ανεπανάληπτες εικόνες και ήχους και αισθήματα και όνειρα.

O Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε εκατό χρόνια πριν, όμως η ποίησή του προσφέρει την διαρκή εφηβεία, την οργισμένη νιότη, την γαληνεμένη ωριμότητα . Πόσο περιμέναμε την υλοποίηση της ανακήρυξης του έτους Pίτσου, για να απογοητευτούμε και να περιοριστούμε μόνον σε ορισμένες εκδόσεις και σε μεμονωμένες εκδηλώσεις. Τίποτα που να προσπαθεί να δέσει τον ποιητή με το σήμερα και τον κόσμο που θα μπορούσε να έχει την ευκαιρία να ακούσει τη φωνή του να του θυμίζει τη δύναμή του... την αδυναμία του... την ευαισθησία του. Θύμα της κρίσης ο Γιάννης Ρίτσος; Θύμα της αδιαφορίας;



Ζωή, έργο και δράση
H περίπτωση του Γιάννη Ρίτσου είναι ξεχωριστή. Αποθεώθηκε και περιφρονήθηκε ταυτόχρονα. Ανέβηκε στο βάθρο των πολιτικών επαίνων για να θεοποιηθεί και -εξαιτίας της πολιτικής του ένταξης- αμφισβητήθηκε η αξία του έργου του από μερίδα της διανόησης της εποχής του. Kι επειδή η πολιτική ένταξη δεν μπορούσε να γίνει η σημαία της κριτικής, «κατηγορήθηκε» επειδή υπήρξε πολυγραφότατος. Ναι, ο Γιάννης Pίτσος ζύμωνε την ποίηση του, την υπόστασή του με τα πάθη της Ελλάδας, όχι ως θεατής. Ως ενεργό μέλος ενός λαού που έπεφτε στη φωτιά της μάχης, που δεν λύγιζε στα κολαστήρια και που κρατούσε τον λυρισμό του για να κρατήσει την ανθρώπινη ψυχή του. Τη θεϊκή. Κι έγραφε. Ασταμάτητα. Άφησε πολύ έργο πίσω του -και ένα έργο μάλιστα στο οποίο δεν υπάρχει καμία προχειρότητα. Δούλευε πάρα πολύ τα ποιήματά του. Ακούραστος. Πάντα. Κι όταν δεν έγραφε , ζωγράφιζε, διάβαζε, έπαιζε πιάνο...

Δημιουργία με πάθος
Οι ιδεολογικές και πολιτικές επιλογές που έκανε ο Ρίτσος είναι σημαντικές για την πορεία του επειδή ήταν σημαντικές για την ποίησή του. Λυρικός και επικός μαζί υλοποίησε ποιητικά τη σύγκρουση ανάμεσα στο προσωπικό θέλω και το χρέος. Το έργο που άφησε πίσω του είναι πολύ μεγάλο όχι μόνο σε όγκο αλλά και σε προβληματισμό, σε ποικιλία μορφών, σε θεματολογία.

«Τα βράδια κοιμάμαι έξω. Πάνω μου ψιχαλίζουν τ’ άστρα. Είμαι ήσυχος και σίγουρος -με κείνη τη βαθιά βεβαιότητα της γης και τ’ ουρανού. Δε σκέφτουμαι στίχους -είμαι ένας στίχος μέσα στο ποίημα της ανθρωπότητας -νιώθω τούτο το δεσμό -τον ανασαίνω, τον ζω. Αν γίνει κάποτε στίχος -τόσο το καλλίτερο. Και θα γίνει. Δεν μπορεί να μη γίνει».

(Επιστολή του Γιάννη Ρίτσου προς την Καίτη Δρόσου, όταν ήταν εξόριστος στη Λήμνο, το 1949 που περιλαμβάνεται στην πρόσφατη έκδοση της «Άγρας»).

O Γιάννης Ρίτσος μας σηκώνει «λίγο ψηλότερα» και θυμίζει πως η ανθρώπινη ύπαρξη έχει τη δύναμη να παλέψει με το αδύνατο και να αποδείξει πως ο θάνατος, έτσι παλεύοντας, δεν είναι μάταιος. Πως ο έρωτας παραμένει ουσία ζωής. Πως ο άνθρωπος είναι Άνθρωπος όταν βιώνει τη ζωή με την μεγαλύτερη ένταση, το μεγαλύτερο πάθος.

Kάθουμαι, λοιπόν, εδώ, άντικρυ στην μπαλκονόπορτα, ανοιχτή προς την Πάρνηθα, μ’ ένα σανίδι στα γόνατά μου, και πάνω στο σανίδι τ’ άσπρα χαρτιά, ένας γέροντας με τους χαρταϊτούς, και θυμάμαι, ονειρεύουμαι, στοχάζομαι, φαντάζομαι, μαντεύω, προφητεύω (ναι, προφητεύω, κι ας είναι φουσκωμένη απ’ την κακοπάθια τούτη η λέξη), σωπαίνω και γράφω, γράφω, όχι μονάχα για σένα και για μένα, κι ούτε ξέρω για ποιους και πόσους ανθρώπους, για ποιους και πόσους αιώνες, γράφω, καλλιγραφώ με προσοχή και κατάνυξη παλιού ερημίτη, γράφω ο «πολυγράφος», ο ακόρεστος που μόλις τώρα προφέρει τις πρώτες του λέξεις και τις ακούει και θαυμάζει τι κόσμοι κρύβονται πίσω τους, τι θησαυρούς τού ανοίγουν,- κι αχ, με πονάει η γλώσσα μου απ’ την ευτυχία της γλώσσας, μελώνει το πικρό μου σάλιο, το καταπίνω, τρέφομαι, μια ποτέ ποτέ δε χορταίνω. Eυχαριστώ, είπα.

(Eικονοστάσιο Aνωνύμων Aγίων)

«Pωμιοσύνη»

Τράβηξαν ολόισια στην αυγή με την ακαταδεξιά του ανθρώπου που πεινάει,
μέσα στ' ασάλευτα μάτια τους είχε πήξει ένα άστρο,
στον ώμο τους κουβάλαγαν το λαβωμένο καλοκαίρι.

Από δω πέρασε ο στρατός με τα φλάμπουρα κατάσαρκα,
με το πείσμα δαγκωμένο στα δόντια τους σαν άγουρο γκόρτσι,
με τον άμμο του φεγγαριού μες στις χοντρές αρβύλες τους
και με την καρβουνόσκονη της νύχτας κολλημένη μέσα στα ρουθούνια και στ’ αυτιά τους.

Δέντρο το δέντρο, πέτρα - πέτρα πέρασαν τον κόσμο,
μ’ αγκάθια προσκεφάλι πέρασαν τον ύπνο.
Φέρναν τη ζωή στα δυο στεγνά τους χέρια σαν ποτάμι

Οι ποιητές για τον ποιητή

Γεννήθηκε την Πρωτομαγιά του 1909 στη Mονεμβασιά. Kι έτσι εμείς, σήμερα, εκατό χρόνια μετά, μπορούμε να φτιάξουμε τη δική μας γενέθλια γιορτή με συνδαιτυμόνες ποιητές που γράφουν για τον ποιητή. Ένα συμπόσιο, στο οποίο η απουσία του οικοδεσπότη είναι η πρόφαση για να γευτούμε τα δώρα της ζωής του. Την τέχνη του.

ΛOYI APAΓKON
(...) H τέχνη του Ρίτσου δεν ορίζεται. Από τα μεγάλα ποιήματα που στη δεκαετία 1950-60, λίγο καιρό μετά την απόλυσή του από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, του εξασφάλισαν το A΄ Κρατικό Βραβείο ποίησης της Ελλάδας, ως αυτούς τους σύντομους λυγμούς τώρα τελευταία, Κάτι που μπορεί να γράψει κάνεις πάνω στο γόνατο, όταν αυτά λέγονται Μακρόνησος, Γυάρος, Λέρος... Μέσα τους καθένας θα ανακαλύψει την δική του καρδιά και τις πληγές της. Θυμάμαι εκείνο το εξαίσιο ποίημα για τον αγώνα στην Κύπρο εναντίον της αγγλικής κατοχής, ένας πατριώτης μέσα στη σπηλιά, όπου σε λίγο θα πεθάνει πνιγμένος από τους καπνούς, καμένος, εκείνον τον λόγο της τελευταίας στιγμής, που δεν μπόρεσε να εκφωνήσει ο ήρωας, ΠY χάρη ωστόσο στο ίδιο του το μεγαλείο μοιάζει τόσο λίγο με την ηρωική λογοτεχνία...Έτσι, στον Ρίτσο, πάντα το πάθος βρίσκεται μέσα στην απλότητα των πραγμάτων... αλλά δεν είναι λόγος αυτός για να το προτιμώ, λόγου χάρη, από τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», που δεν είναι παρά ο ψίθυρος μιας συνηθισμένης ζωής κι όλα αυτά τα ποιήματα για ένα σπίτι, για έναν άνθρωπο, για τα οποία δεν έχεις να διηγηθείς τίποτ’ άλλο από τη ζωή τους. Πόσο περήφανος είμαι που γνώρισα τα ποιήματά του λίγο πριν από τον υπόλοιπο κόσμο, από τη μια στην άλλη άκρη της Ευρώπης, σα να μου τα’ χε φέρει πάνω στη δυνατή πλάτη του ο θεός-ταύρος! (...)

TZENH MAΣTOPAKH
O Ρίτσος ήταν ένα μεγάλο ποτάμι. Ποτέ δεν μας ρούφηξε. Ποτέ δεν μας έπνιξε. Ίσα ίσα μας έμαθε να κολυμπάμε. Ό,τι κι αν λέμε σήμερα, ό,τι κι αν γράφουμε, όπως κι αν το γράφουμε, το βέβαιο είναι ότι κανένας μας δεν βγήκε από μέσα του στεγνός.

XPIΣTOΦOPOΣ ΛIONTAKHΣ
... Έχω πει με άλλη ευκαιρία ότι η ποίηση του Ρίτσου περιέχει θησαυρούς φανερούς αλλά και κρυμμένους και ότι η ανακάλυψή τους εναπόκειται στον καλοπροαίρετο αναγνώστη. Αυτό που σήμερα πάνω από όλα έχουμε ανάγκη είναι ο παρηγορητικός λόγος της ποίησης και ιδιαίτερα ο παρήγορος και φιλάνθρωπος λόγος του Ρίτσου. Στην ποίησή του ο Ρίτσος μνημειώνει τα μικρά και τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελληνική Ιστορία από τον Μεσοπόλεμο έως τις μέρες μας και με αναφορές στο απώτερο και απώτατο παρελθόν της ιστορίας μεγαλύνει τα πάθη και τις δοκιμασίες του ελληνικού λαού δοξολογώντας τις αιώνες αξίες που δημιούργησε. H ποίησή του με τις οικουμενικές της αξίες και τη διαχρονικότητά της είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στη βία, την έπαρση, την αλαζονεία και την ευτέλεια που μας κατακλύζουν... Καιρός, λοιπόν, να βυθιστούμε στον ωκεανό του ποιητικού του λόγου για να ξαναβρούμε την ομορφιά της γενναιοδωρίας και της ανιδιοτέλειας...

ANTΩNHΣ ΦΩΣTIEPHΣ
(...) O Ρίτσος είναι κατεξοχήν ο εμπνευσμένος σκηνοθέτης, αλλά ταυτόχρονα και ο τεχνίτης σκηνογράφος, που ξέρει να οργανώσει το σκηνικό του χώρο, για να κινήσει με ακρίβεια μέσα σ’ αυτόν τους ήρωές του -είτε πρόκειται για το εγώ ενός επιγραμματικού τρίστιχου είτε για τον θίασο ενός πολυσέλιδου δράματος. Με μια εκούσια δόση υπερβολής, θα έλεγα ότι όλο του το έργο δεν είναι παρά Ποιητικό Θέατρο... Το εγχείρημα και το επίτευγμα του Ρίτσου είναι περισσότερο άξιο εκτίμησης, δεδομένου ότι το σημαντικότερο τμήμα της ποίησής του, παρά την κοινή αντίληψη επ’ αυτού, δεν είναι τα διθυραμβικά της πολιτικής του έξαρσης και της κομματικής αδολεσχίας.

Είναι τα ήσσονος τόνου μιας βιωματικής μεταφυσικής αντίληψης, που πολύ συχνά μάλιστα περιβάλλοντας έναν σαφώς υπερρεαλιστικό μανδύα, άλλοτε για να καλύψουν, άλλοτε για να προβάλουν το αδιέξοδο, το παράλογο, το αναπάντητο... O Pίτσος ένας σπουδαίος μεταφυσικός υπερρεαλιστής, εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ακόμη και σήμερα ως ο αντιπροσωπευτικότερος τύπος στρατευμένου ποιητή. Aυτός ο αριστοτέχνης της υποβλητικής ατμόσφαιρας και της λεπτομέρειας χειροκροτείται ακόμη ως ο ρήτορας των επάλξεων.

ΓIANNHΣ KONTOΣ
O Γιάννης Ρίτσος είναι ένα ποιητικό φαινόμενο, όχι μόνον ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό. Έχει μεγάλη εξακτίνωση ο λόγος του, γιατί το μικρό παιδάκι που ξεκίνησε 18 ετών να έρθει στην Αθήνα φτωχός (σύντομα έγινε πλούσιος). Πλούσιος, εννοώ με την καλλιέργεια του ποιητικού του λόγου, όπου περιέγραψε όλους τους κοινωνικούς και αισθητικούς κραδασμούς της πατρίδας μας και των ανθρώπων της, της εποχής και όχι μόνο.

O Γιάννης Ρίτσος ως ποιητής είναι μέγας αισθητικός και αισθητής και καλλιτέχνης που έφερε την ελληνική γλώσσα και τα νοήματά της στα ύψη. Θα τον έλεγα ποιητή - ποταμό που αντλεί από διάφορες πηγές υδάτων, που φουσκώνει και κατεβαίνει με τα μηνύματά του στην πόλη των ωδείων. O Γιάννης Pίτσος δεν θα γινόταν αλλιώς -θέλω να πω ότι η τεράστια ευαισθησία του και η αγωνιώδης προσπάθεια προς τον συνάνθρωπο, τον έφερε πολύ μπροστά στους κοινωνικούς αγώνες και πολύ μπροστά στους κοινωνικούς αγώνες· τότε ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα.

O Γιάννης Ρίτσος τραγούδησε πολύμορφα και πολύχρωμα τον άνθρωπο και τον βίο του. Θα τον έλεγα έναν μεγάλο ερωτικό ποιητή. O Γιάννης Pίτσος, τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνδεθώ μαζί του ήταν ένας καλλιτέχνης με ιδιαίτερη ευαισθησία και μεγάλη ανθρώπινη παρουσία. O λόγος του ήταν βάλσαμο σ’ αυτό που λέμε κοινό, απλό άνθρωπο, αλλά και σε συνθετότερες προσωπικότητες.

Πηγή: εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ (1 Μαΐου 2009)

[wings]

Άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης - συναυλία του ΚΚΕ για τον Γιάννη Ρίτσο, Αθήνα, 6 Μαΐου 2009

[wings]

Η «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου

του Νίκου Ορφανίδη*

Καθώς φέτος συμπληρώνονται εκατόν χρόνια από τη γέννηση και είκοσι, σχεδόν, από την κοίμηση του μεγάλου ποιητή του έθνους των Ελλήνων Γιάννη Ρίτσου, υποκλίνομαι ταπεινά στην πηγαία και αυθεντική ποιητική μορφή του. Στο μοναδικό και σπουδαίο έργο που μας κατέλιπε. Εν μέσω διωγμών και κατατρεγμών και μαρτυρίων και οδύνης στον τόπο της νεότερης ιστορίας. Η οποία υπήρξε εξόχως σπαρακτική. Και συντριπτική. Με το εμφύλιο πάθος. Τη συνακόλουθη εξορία. Τις εκτοπίσεις. Τη μισαλλοδοξία. Το φανατισμό. Την πολιτική αήθεια.

Στέκομαι στα δεινά που δοκίμασε στον βίο του ο Γιάννης Ρίτσος. Στέκομαι, ακόμα, σήμερα, στην υπερήφανη αλλά και τραυματισμένη «Ρωμιοσύνη» του. Αυτήν την πονεμένη Ρωμιοσύνη, του εμφύλιου ή μετεμφυλιακού πάθους. Αυτήν την πονεμένη Ρωμιοσύνη, που στην ταπεινή και τρυφερή της αγκάλη καταφεύγουμε και αναπαυόμεθα και υπάρχουμε.

Καθώς προσεγγίζουμε τη «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου, ένα έργο καταλυτικό και συγκλονιστικό, εισερχόμεθα σε μιαν ιδιότυπη πρόσληψη και ανάπτυξη του έρωτος της πατρίδος και συγχρόνως σε μιαν άλλη, από άποψη σημειολογική, ιδιάζουσα «εθνική» ποίηση. Είναι ο έρως της πατρίδος. Αλλά και η οδύνη για όσα της επεσυνέβησαν. Η ομολογία πίστεως και έρωτος και αγάπης. Η δυναμική του τόπου.

Η ιδιαζόντως αλλά και εξόχως εθνική αυτή ποίηση, είναι μια ποίηση που τελεί μακράν των όποιων επιδράσεων και αντανακλάσεων της αλλοτριώνουσας Δύσης, με τον νοσηρό εθνικισμό που μας κληροδότησε ως ασθένεια και παθογένεια. Έχουμε, έτσι, με τη «Ρωμιοσύνη» του Ρίτσου, όπως και με την «Πονεμένη Ρωμιοσύνη» του παλαιότερού του Φώτη Κόντογλου, μια ποίηση και μια λογοτεχνία εθνική, που αφίσταται των όποιων δυτικότροπων εθνικισμών. Που αναδεικνύει την αγάπη. Τη φιλοπατρία. Τον έρωτα της πατρίδος. Που έρχεται, έτσι, να συναντηθεί με τον ιερό τόπο του Βυζαντίου, με τον τόπο της καθ’ ημάς ανατολής. Με το άγιο και λησμονημένο Βυζάντιο. Με τον λανθάνοντα, εν τέλει, αλυτρωτικό καημό μας. Με τη συνέχεια και τη συνοχή της ιστορικής μνήμης.

Αυτήν τη συνέχεια και τη συνοχή, τον έρωτα του τόπου, καταθέτει ο Ρίτσος με τη «Ρωμιοσύνη του», ως αντίδοτο στο πάθος και τον αδελφικό σπαραγμό. Είμαστε ανάμεσα στα 1945 και 1947. Έτσι είναι που υποδεικνύει και καταθέτει τη «Ρωμιοσύνη» του, εκφράζοντας τον καημό και την πίκρα του για τα ιστορικά και πολιτικά δεινά. Είναι εδώ το φως, που ανελέητο συνοδεύει τα τοπία μας και τα αποκαλύπτει γυμνά. Όπως είναι. Έως τις μέρες μας:

«Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ’ αμπέλια του
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Μονάχα φως. Ο δρόμος χάνεται στο φως κι ο ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.

Μαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κι οι πηγές μες στον ασβέστη του ήλιου
Η ρίζα σκοντάφτει στο μάρμαρο. Τα σκονισμένα σκοίνα. Το μουλάρι κι ο βράχος. Λαχανιάζουν. Δεν υπάρχει νερό. Όλοι διψάνε. Χρόνια τώρα. Όλοι μασάνε μια μπουκιά ουρανό πάνω απ’ την πίκρα τους».

Αυτή η διάνοιξη προς τον ουρανό είναι που αγιάζει τα τοπία μας. Που μας αγιάζει και διασώζει και συγκρατεί. Αυτή η ανάδειξη του φωτός, που μας κατακλύζει και πλημμυρίζει και μας απογυμνώνει και καθάρει από τις αμαρτίες μας. Μας εξαγνίζει μέσα στις «πηγές, μες στον ασβέστη του ήλιου».

* Ο Νίκος Ορφανίδης είναι Μέλος της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, τέως Διευθυντής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Πηγή: http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/other/158240

[wings]

Εκδηλώσεις για τον Γ. Ρίτσο στην Αίγυπτο

Εκδηλώσεις αφιερωμένες στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου, σε Κάιρο και Αλεξάνδρεια.

Αφιερωμένο στον Γιάννη Ρίτσο είναι το πρόγραμμα του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου τον Οκτώβριο και του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας κατά το μήνα Νοέμβριο, με αφορμή την επέτειο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή.

Έτσι, την ερχόμενη Δευτέρα 26 Οκτωβρίου, το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου διοργανώνει μεγάλη εκδήλωση στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα και την Αλεξάνδρεια για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου ποιητή, με την παράσταση «Μυθική Διάσταση» που έχει σκηνοθετήσει η Μαρία Φραγκή. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο θέατρο «Σάγιεντ Νταρουΐς» της Όπερας της Αλεξάνδρειας και την Τρίτη 27 Οκτωβρίου στο θέατρο «Γκομχουρέια» του Καΐρου.

Παράλληλα, αναφορικά με τις εκδηλώσεις του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού -παραρτήματος Αλεξανδρείας, στις 18 Νοεμβρίου, στο Μουσείο Καβάφη οργανώνεται ποιητική βραδιά αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου. Ο Αιγύπτιος ποιητής Ριφάτ Σαλάμ θα μιλήσει για την επίδραση που είχε ο μεγάλος Έλληνας ποιητής στη σύγχρονη αραβική ποίηση. Επίσης, θα διαβαστούν ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου και του Ριφάτ Σαλάμ και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά, η ανθολογία της ποίησης του Ρίτσου στα αραβικά.

Στις 22 Νοεμβρίου, στο μικρό θέατρο της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης, θα παρουσιαστεί η θεατρική παράσταση του δραματικού μονολόγου «Ορέστης» του Γιάννη Ρίτσου σε διάλογο με τους θρήνους της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή. Τη διδασκαλία έκανε ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης και τη σκηνοθεσία ο Άχμεντ Σάλεχ, ενώ η μετάφραση είναι του Χάλεντ Ραούφ. Η παράσταση θα ανέβει στα αραβικά και στη σκηνή θα προβάλλεται το ελληνικό πρωτότυπο. Πρόκειται για μια φιλόδοξη προσπάθεια από νέους Αιγύπτιους ηθοποιούς, οι οποίοι αγάπησαν ιδιαίτερα το κείμενο του Γιάννη Ρίτσου. Και αυτή η εκδήλωση διοργανώνεται από το ΕΙΠ Αλεξανδρείας.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

[spiros]

«Γιάννης Ρίτσος 2009: Εκατό χρόνια από τη γέννησή του» επετειακή έκδοση από το ΕΚΕΒΙ

Μια εξαιρετική έκδοση αφιερωμένη στον «ποιητή της Ρωμιοσύνης» κυκλοφόρησε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για το Έτος Ρίτσου 2009.

Το λεύκωμα «Γιάννης Ρίτσος 2009: Εκατό χρόνια από τη γέννησή του» καταγράφει βήμα-βήμα την πολυτάραχη ζωή του μεγάλου Έλληνα ποιητή, άμεσα συνυφασμένη με το μνημειώδες έργο του, μέσα από πλούσιο ενημερωτικό αλλά και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Περιλαμβάνει τις ενότητες:

— Έργα και ημέρες του Γιάννη Ρίτσου (χρονολόγιο)
— Ο Γιάννης Ρίτσος για τον Γιάννη Ρίτσο (αυτοσχόλια)
— Μικρό ανθολόγιο μικρών ποιημάτων
— Κριτικές και αναγνώσεις (επιλογές)
— Μαρτυρίες
— Εργογραφία/Βιβλιογραφία (βιβλία για τον Γιάννη Ρίτσο, αφιερώματα περιοδικών και εφημερίδων)

Την έκδοση (120 σελίδων) επιμελήθηκαν με ιδιαίτερη φροντίδα η φιλόλογος - συγγραφέας Χρύσα Προκοπάκη, ο ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέας Γιώργος Γιατρομανωλάκης και η βιβλιογράφος Αικατερίνη Μακρυνικόλα.

Το ΕΚΕΒΙ ευχαριστεί θερμά την κόρη του ποιητή Ερη Ρίτσου για την πολύτιμη βοήθειά της, την Αγγελική Κώττη για τη συμβολή της στη σύνταξη του χρονολογίου, όπως και το Μουσείο Μπενάκη, τις Εκδόσεις Κέδρος, τις Εκδόσεις Άγρα, τον Εκδοτικό οίκο Α.Α. Λιβάνη και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» για την παραχώρηση φωτογραφικού υλικού.

Το λεύκωμα διατίθεται σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία στην τιμή των 15 ευρώ. Διατίθεται επίσης προς ανάγνωση σε ηλεκτρονική μορφή, μέσω της ιστοσελίδας http://ritsos.ekebi.gr