Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ωριμότητα

Φρούτο ώριμο ποθώ
Μελωμένο, ζουμερό
Γεύση του η εμπειρία
Τ’ άρωμά του η σοφία
Η αφή δίνει γαλήνη
Σπόρος του η καλοσύνη
Είναι σε όλους ποθητό
Ώριμο, όμορφο, γλυκό
Που όλοι μας το λαχταρούμε
Να το γευτούμε προσπαθούμε

Από τη συλλογή Συναισθηματικό αλφαβητάρι (ποίηση για παιδιά, 2009)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Κοχύλια

Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα
χείμαρρος
Αν έθαλλες σ’ αγκάθια
θηλιά
Στης λίμνης τη γαλήνη αν βυθίστηκες
θλίψη
Αν σ’ αναχώματα περπάτησες
προσφυγιά
Αν χύθηκες σε θάλασσα
αναχώρηση

Κοχύλια εξορύσσουν
κοιτάσματα φωτός
σ’ υποθαλάσσια ρεύματα

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ότι βαθιά κοιτάξαμε

ότι μας σφράγισε ξεριζωμός
ότι πίσω αφήσαμε μαχαίρι
ότι βαθιά κοιτάξαμε ελπίδα
ότι ονειρευτήκαμε επιστροφή

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ξεριζωμένα δέντρα

Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας
Πρόσφυγες οι γονείς
μετανάστες εσωτερικοί μετά
άπλωσαν μέσα τους ρίζες κομμένες
Ξεριζωμένα δέντρα δυο φορές κι εμείς
ας ριζώθηκαν στο έρμα μας πατρίδες
Και τώρα των παιδιών μας η σειρά
ξεριζωμένα δέντρα να πορεύεται
Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ξεραΐλα

Ξεραΐλα
Οι θάμνοι στέγνωσαν
Τα τιτιβίσματα σίγασαν
Η κοίτη στόμα ξεδοντιασμένο
Τα δέντρα αφυδατωμένα
Τ’ άστεγα ξεροσταλιάζουν
Η αμμοδόχος μπαρούτι
Πού πήγαν τα παιδιά
Ξεραΐλα

Νερό
Να γίνουμε βροχή
να βρέξουμε τα δέντρα
τα βλαστάρια

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Αύριο

Αύριο μια άλλη μέρα θα προβάλει
Θα τραγουδήσει για λίγο με πάθος
θα μας παρασύρει στη χίμαιρα
Πλήθος Ιανών θα μας κατακλύσουν μετά
θα μας κλείνουν το μάτι θα γελάνε σαρδόνια
Αύριο μια άλλη μέρα τροπαιοφόρα
Με το σπασμένο της δρεπάνι
θα θερίσει ανέμους ελπίδας
που εναποθέσαμε στην άδεια παλάμη της
Θα φέρει νέους εγκάθετους κι αγκιτάτορες
Και τα παιδιά μας φευγάτα από καιρό

24-1-2015

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Σε τάξη προπαρασκευαστική

Μπαίνω σε τάξη προπαρασκευαστική
μικρών Ρομά αναλφάβητων
Μ’ έκπληξη βλέπω έναν προέφηβο σχεδόν
μονάχο σε μια άκρη
Ωχρό κι ανέκφραστο πρόσωπο πρόωρα ώριμο
Φακίδες μαύρα σημάδια κραυγάζουν επίμονα
Πηδούν κάθονται στο τετράδιο
γίνονται μαύρα γράμματα
Τ’ ανοίγω κατεβατό σε γλώσσα άγνωστη ρώσικη θαρρώ
Στο εκτενές γλωσσάρι διαβάζω κι ωχριώ
πατέρας
νεκρός
έμφραγμα
μαθηματικός
μητέρα
μουσικός
τώρα
μακριά
εργασία
εσωτερική
μεγαλοδικηγόρος
εγώ
μένω
έξω
από
πόλη
με
θείος
σε
ορνιθοτροφείο

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Ivan Larionov, Kalinka
Δίσκος: 12 ρούσικα λαϊκά τραγούδια (1977 / απόδοση στα Ελληνικά: Γιάννης Ρίτσος)

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ακορντεονίστας του δρόμου

Στο δρόμο κάθομαι μονάχος
με την Καλίνκα στ’ ακορντεόν
κόσμος με προσπερνά γάτος αδέσποτος στο φράχτη
Κρεμασμένος Ποιος άνεμος μ’ έριξ’ εδώ
–άι, ξαπλώστε με μες στο πευκόδασο
ύπνο σμαραγδένιο να κοιμηθώ¹ – Δελφίνια αγέλη
κυνηγημένα στοίβα
στεγνά φιλιά απορημένα σ’ ακτή του πουθενά
Αναριγώ Ρείκι σε πεζοδρόμιο ριγμένο δελφίνια
πεθαμένα στ’ ακρογιάλι
–Καλίνκα, ζωή μου ζωή ξένη
έι, βατόμουρο και ρόιδο ζωή μου τρελή–

1. Καλίνκα (ρωσ. «χιονάτη»): ρωσικό παραδοσιακό / στίχοι-μελωδία Ιβάν Πέτροβιτς Λαριοόνωφ, απόδοση Γιάννης Ρίτσος.

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ήρθαμε πάλι στα βορινά

ήρθαμε πάλι στα βορινά
απέλπιδες επαίτες ήλιου
χιόνι πολύ εφέτος
το γάλα κρύσταλλο
στα χείλη νηστικού παιδιού
βάρκες πανιά σχισμένα
χλωμά κρίνα της πάχνης
χρώμα ελπίδας ανεπαίσθητης
ζεσταίνουμε με χνώτα
τα παγωμένα χέρια μας
κρύσταλλα φυσητό γυαλί
καταγράφουν
κίτρινες και μαβιές ανταύγειες
στου χιονιού το άσπρο

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Εμείς θα φύγουμε με ανοιχτά τα μάτια

διαίσθηση σ’ εγρήγορση
αόρατο κρυφτό
σε θάλαμο θλιβερό νοσοκομείου
κοτρόνες να πλακώνουν το στήθος
να σε τυλίγει πέπλο πνιγερό
να εντρυφείς σε διεργασίες απώλειας

να σε κοιμίζει το παιδί
να σε ξυπνά βροντή τρόμου
κάλεσμα στο τηλέφωνο
για το ασύλληπτο
κατάσταση αδιανόητη
αντιδράσεις σπασμωδικές
εισιτήρια κρατήσεις αεροδρόμια ταξί

συνθήκη συντριβής
πρόσχημα να ξαναδείς
της Άνοιξης κόκκινα πανό σε πανστρατιά
να διαδηλώνουν τον έρωτα

στο τσαφ στον τελευταίο ασπασμό
ανοίκειο υπόλειμμα ανυπαρξίας
ξαφνιασμένη απορία να μορφάζει

παντόφλες στο κατώφλι σ’ αναμονή
σ’ αποδημία το πόδι
σπίτι βουνό απρόσιτο
και στα μηνίγγια τρυπάνι το καρφί
εμείς θα φύγουμε με ανοιχτά τα μάτια

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Dilemma¹

Ποδήλατο για τη δουλειά δίπλα στο Fyrisån²
Kristallen den fina³ σιγοτραγουδώ ευδιάθετη
Η προϊσταμένη μου με προσπερνά
ευφρόσυνη στον πρωινό καφέ μου λέει
Αγαπητή μου, νομίζω έχεις γίνει σουηδή
τη μέρα αρχίζεις με δικό μας λαϊκό τραγούδι
Άγρυπνη ακούω συχνά αρχαίες φωνές να με καλούν
σαν μου περνούν ιδέες να ρίζωνα εδώ
Κύμα παλιρροιακό φουσκώνει στην κοιλιά
μυρμηγκιάζει στο ύψος του διαφράγματος
σερνάμενο ανεβαίνει πλακώνει το στήθος
κάθεται κόμπος στο λαιμό με πνίγει
Έτσι κι αλλιώς περαστικοί όλοι της γης μέτοικοι
αναλογίζομαι τον Χοσέ Χιλιανό φυγά
περίλυπο να μουρμουρίζει
Κάθιδρη ανασηκώνομαι
φωνή ακούω ψιθυριστά να μου κραυγάζει
Καλή μου σε φαντάζομαι σε κάμπο Μακεδονικό
λευκές νιφάδες βαμβάκι να μαζεύεις
Στου κρεβατιού την άκρη κάθομαι ως το χάραμα
ο κόμπος στο λαιμό αλλόκοτα χοροπηδά
μια απ’ τη μια και μια απ’ την άλλη
Εξαντλημένη γέρνω σε μαχαίρι δίκοπο

1. Dilemma: δίλημμα (δάνεια ελλ. λέξη).
2. Fyrisån: το ποτάμι που διασχίζει την Uppsala.
3. Kristallen den fina: Καθαρό κρύσταλλο (λαϊκό σουηδικό τραγούδι).

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Πώς διεγείρουν οι οικείες λέξεις

Περιδιαβαίνοντας την Gamla stan¹
κάθισε σε ρεστοράν κάτι να πάρει
grönsaks bullar² επέλεξε απ’ το μενού
Επιλεκτικά που λειτουργεί η μνήμη
εύγευστα τα περίμενε η αφελής
εμποτισμένα σε άρωμα δυόσμου
Τρώγοντας άνοστα αναλογίστηκε
άνοστες στ’ αυτιά ανοίκειες λέξεις
πόσο πολύ την είχαν κουράσει

Της μνήμης συνειρμοί αλλού την πήγαν
ρίγησε την κυρίεψ’ ευφορία
ίδια διέγερση ίδια ηδονή όπως τότε
Σαν να τον άκουγε να την αποκαλεί
μ’ εκείνη τη λέξη την υποκοριστική
στην οικεία τη μητρική τη γλώσσα
φιλήδονα να την αγγίζει τ’ άκουσμά της
Πώς διεγείρουν οι οικείες λέξεις
Εκεί στην Gamla stan στο ρεστοράν
μπροστά στ’ άνοστα grönsaks bullar
λες κι αφέθηκε στη βραχνή φωνή του
να την αναστατώνει μ’ εκείνη τη λέξη

1. Gamla stan: Παλιά πόλη.
2. grönsaks bullar: κεφτεδάκια λαχανικών.

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Τέσσερα κλωνιά ανθεκτικά

Στις Åsa, Agneta & Anne

Τέσσερα κλωνιά ανθεκτικά
από εποχή ανθοφόρα
έδεσαν δέντρο γερό
Κάτι σαν Τρεις σωματοφύλακες
με τον Νταρτανιάν
Τρία φύλλα τρυφερά
οι τρεις καλές της μοίρες
τρεις λάμψεις πάνω της ζεστές
βόρειο σέλας σε πυκνό σκοτάδι
Αύριο θα ξανανταμώσουνε
κοριτσόπουλα σε σκασιαρχείο
στου χρόνου τα γυρίσματα
Πιζάμα πάρτι θα σκαρώσουν
εφηβικά γελάκια και τιτιβίσματα
τάχα θ’ ακουστούν
Νεανικά ρεφρέν θ’ αναπολήσουν
ανδραγαθήματά τους κωμικά
Με σοβαρότητα μετά ώριμες
θα επανέλθουν στην ωραιότητα του τώρα
θα το σκιαγραφήσουν
θα συνταγογραφήσουν απώλειες κι ελλείμματα
Στον πρωινό καφέ πριν τον αποχαιρετισμό
με κάποια θλίψη κυρίως με γενναιότητα
στο δέντρο το αειθαλές ένα κονιάκ θα πιούνε

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Πλάνης

Γεννήθηκε σε χαλεπούς καιρούς για άρχοντες
για εραστές της Περιπατητικής Σχολής
για στοχαστές συνδαιτημόνες συμποσίων
Ναρκοσυλλέκτης είχε χάσει δύο δάχτυλα
πράος μελισσοκόμος θήτευσε μετά
Ώσπου βρέθηκε μέτοικος βόρειων χωρών
πλάνης ρίζα δεν άπλωσε
ξεριζωμένος μια ζωή ανέστιος
Κάποτε σαν άσωτος επέστρεψε
στύλωσε σπίτι όχι για να ζήσει
για να πεθάνει είπε
Κάτι τον βάραινε κάτι τον τρόμαζε
την όποια ευτέλεια στον κόσμο αυτόν
την όποια πρόσκαιρη περιδιάβαση
του ήταν δύσκολο ν’ αποχωριστεί
Ρόγχος επιθανάτιος σε απόγνωση
ο λόγος ακατάληπτος βλάσφημος
Χειρονομώντας κραύγαζε
πάλευε μάταια ν’ αντισταθεί
τούμπα να φέρει τη χθόνια βάρκα
Ασ... χθσφ... φγε... ασ... χισλπ... εεεεεεσχτρ...
Τώρα η σορός γενναίου ναρκοσυλλέκτη
του εραστή της Περιπατητικής Σχολής
του πράου μελισσοκόμου του άρχοντα
του πλάνη μετανάστη του ανέστιου
κρύο κουφάρι στο σπίτι κείτεται
Απομεινάρι της πλάνης του έτοιμο
για τη νεκρώσιμη ακολουθία

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)

wings

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Το τετράφυλλο

Στην Åsa Lindeberg

Τριφύλλι χρυσοπράσινο
στο φως τ’ Απρίλη
Μην ψάχνεις το τετράφυλλο γνέφει
Θυμήσου
σ’ το ’χε χαρίσει αγαπημένο χέρι από καιρό
όταν επέστρεφες
Θυμήσου
στα εσώτερα το είχες φυλαγμένο
Νεφέλη λήθης είχε τυλιχτεί
Θυμάμαι
ήταν τη μέρα τ’ αποχωρισμού
Σφιχτά στο χέρι
κράταγα το τετράφυλλο
να κρατηθώ
κι όλο το ’σφιγγα το ’σφιγγα στην παλάμη

Από τη συλλογή Λιγοστεύουν οι λέξεις (2017)