Το στερητικό νη-

[spiros]

Αρκετές λέξεις με αρνητική σημασία στα ελληνικά σχηματίζονται με προσθήκη στην αρχή της λέξης, της οποίας την αρχική σημασία θέλουμε να αφαιρέσουμε, το στερητικό νη-, π.χ.

νήριθμος   (νη + αριθμός) = αναρίθμητος
νηλεής   (νη + έλεος) = άσπλαχνος
νήνεμος   (νη + άνεμος) = χωρίς άνεμο, γαλήνιος
νήποινος   (νη + ποινή) = ατιμώρητος
νήτιτος   (νη + τίω [=τιμώ, πληρώνω]) = ατιμώρητος (Λεξικό Σκαρλάτου Βυζαντίου)
νήπιον   (νη + έπος) = αυτό που δεν μπορεί να μιλήσει
νήστις   (νη + έδω [= εσθίω, τρώγω]) = αυτός που δεν έφαγε, νηστικός
νήπυστος   (νη + πυνθάνομαι) = ο μη μαθών, ο μη πληροφο¬ρηθείς, απληροφόρητος
νηπευθής   (νη + πυνθάνομαι) = άγνωστος, ακατανόητος, ανήκουστος
νωδός   (νη + οδούς) = ο χωρίς δόντια, φαφούτης
νωχελής   (νη + ωκύς [=γρήγορος]) = βραδύς, αργοκίνητος, νωθρός, αδρανής

Το γράμμα ν (η) είναι το αρχικό γράμμα πολλών λέξεων που δηλώνουν, γενικά, άρνηση σε αρκετές ξένες γλώσσες. Όπως π.χ.

Αγγλικά:   no, not, nothing, neither, never
Γαλλικά:   ne, non, nul, neutre
Γερμανικά:   nein, nicht, nichts, nie
Ιταλικά:   no, non, né, niente, nessuno
Ισπανικά:   nadie, ni, nada, ningim, no
Ολλανδικά:   nee (όχι)
Ρωσικά:   niet (όχι).

Πηγή
Ορόγραμμα 72
Το "Ορόγραμμα" είναι διμηνιαία έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ)

[banned8]

Λείπει από τη λίστα η πιο γνωστή ποιητική λέξη από νη-: νηπενθής.

Για το νήπιο έχει ενδιαφέρον το νη+έπος, αλλά αμφισβητείται.

Καλώς δεν περιλαμβάνεται ο νήδυμος ύπνος (=ο αδιατάρακτος ύπνος). Όπως λέει ο Μπαμπ., προέρχεται από τη φράση "έχεν ήδυμος ύπνος" (όπου ήδυμος είναι ο ηδύς, ο γλυκός) και έγινε λάθος χωρισμός με μεταφορά του -ν στην επόμενη λέξη...