Υπάρχει μια μικρή σύγχυση, η οποία αναδεικνύεται και σ' αυτό το νήμα. Το πρόβλημα δεν αφορά τα εθνικά/πατριδωνυμικά όταν είναι σε θέση ουσιαστικού (εκεί όλοι συμφωνούν: κεφαλαίο αρχικό), αλλά όταν είναι σε θέση επιθέτου.
Βίκη, δεν είναι δυνατό να έχει δίκιο ο Οδηγός («τα οποία γράφονται με κεφαλαίο ακόμα και όταν έχουν θέση επιθέτου»), να 'χει και το εγχειρίδιο της ΕΕ («αλλά: ο έλληνας πολίτης, διότι εδώ η λέξη “έλληνας” έχει θέση επιθέτου»). Τώρα μπορείς, σαν Νασραδίν Χότζας, να μου πεις: «Κι εσύ δίκιο έχεις».
Λοιπόν, στη Νεοελληνική Γραμματική του Τριανταφυλλίδη δεν ξέρω πού (και αν) αποσαφηνίζεται το θέμα, πάντως στην πρώτη γραμμή στα Προλεγόμενα του βιβλίου γράφει: «Πρώτος συντάχτης Νεοελληνικής Γραμματικής ήταν ο
Κερκυραίος παπάς στη Βενετία Νικόλαος Σοφιανός...». (Άρα ο ίδιος έβαζε κεφαλαίο.)
Στα Σωστά Ελληνικά (Β΄ εκδ., 1987) ο Θόδωρος Καρζής γράφει:
Μετά την αποκρυστάλλωση των γραμματικών κανόνων της νεοελληνικής γλώσσας, η γραφή των εθνικών ονομάτων με μικρό αρχικό («γάλλος», «έλληνας» κ.λπ.) που δοκίμασαν να καθιερώσουν μερικοι δημοτικιστές, αποτελεί λάθος (βλ. και σχολική γραμματική, σελ. 75).Ωστόσο, ούτε αυτός ούτε η σχολική γραμματική αποσαφηνίζουν τι γίνεται με τα επίθετα Γάλλος/γάλλος και Έλληνας/έλληνας.
Ερχόμαστε και στο
Εγκόλπιο της ορθής γραφής και διαβάζουμε:
Γράφονται με αρχικό κεφαλαίο τα εθνικά ή πατριδωνυμικά: Έλληνες, Γάλλοι, Καλαματιανοί.
Γράφονται με αρχικό μικρό τα εθνικά ή πατριδωνυμικά, όταν από ουσιαστικά γίνονται επίθετα:
οι Έλληνες - αλλά: ο έλληνας πρωθυπουργός· είμαι Ρουμελιώτης - αλλά: ο ρουμελιώτης οπλαρχηγός- οι αδίστακτοι Φαναριώτες - αλλά: ο φαναριώτης λόγιος.Πρέπει να ομολογήσω ότι, όσο δεν υπάρχει επίσημη γραμμή, περνάω κι εγώ τη σύγχυση κι έχω κατά καιρούς παίξει με όλους τους συνδυασμούς. Το βέβαιο είναι ότι προτιμώ μικρό αρχικό όταν μετά από το πατριδωνυμικό επίθετο έρχεται κύριο όνομα, π.χ. ο γερμανός Μίκαελ Σουμάχερ (ίσως επειδή υπάρχει και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός αλλά κι ο άλλος με τις μπαταρίες:-)
Συμπέρασμα: Κάντε ό,τι θέλετε, αλλά κάντε το με συνέπεια. Όχι τη μια «ο Έλληνας πρωθυπουργός» και την άλλη «ο έλληνας υπουργός». Οι σιγουρατζήδες ή το γράφουν με κεφαλαίο ή ρωτάνε τον εκδότη για τη γραμμή του εκδοτικού οίκου (να λέμε κι ένα αστείο να περνά η ώρα).
@lycos, μια και ρώτησες ειδικά για το «αθηναίος». Ιδού
μια σελίδα που γράφει σύμφωνα με το Εγκόλπιο:
Οι Αθηναίοι άλλωστε διδάσκονταν τραγούδι και χορό από πολύ νεαρή ηλικία.
Οι αθηναίοι πολίτες συμμετείχαν στα όργανα της νομοθετικής, δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας...