τέθλον όργανο → blunt instrument

Dr Moshe

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 301
    • Gender:Male
  • Shir HaShirim 8:6,7
Αγαπητοί φίλοι, διάβασα με εξαιρετικό ενδιαφέρον τα σχόλιά σας (μόλις σήμερα, ομολογώ) και, ως συνήθως, έχετε ήδη καλύψει όλες τις πιθανότητες με σωστούς συλλογισμούς.

Παρακαλώ επιτρέψτε μου μια επιβεβαίωση και ένα σχόλιο, ίσως εκ του περισσού.

Τύπος τέθλον δεν υπάρχει στη γραμματεία, όπως ορθά διαπιστώσατε. Το ρ. θλῶ σχηματίζει τις μετοχές που καταχωρίσατε (ενεστ. θλῶν, θλῶσα, θλῶν, παρακ. τεθλακώς, -υῖα, -ός, τεθλασμένος, -η, -ον).

Θεωρώ ότι η υποψία τού Νίκου είναι σωστή: Πρόκειται για πεποιημένο σύνθετο, που οφείλεται σε συμφυρμό (contamination, όχι ακριβώς porte-manteau, αγαπητέ μου Νίκο) από τις μετοχές τέμνον και θλῶν του ουδετέρου. Όπως έχω γράψει αλλού, πληρούνται τρεις βασικές προϋποθέσεις τού συμφυρμού: 1) Οι συμφυρόμενοι τύποι ανήκουν στο ίδιο κλιτικό παράδειγμα (μετοχές ουδετέρου, ενεστώτα), 2) Διατηρείται το αρχικό μέρος τού ενός και το τελικό τού άλλου, 3) Ο τόνος δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται για καθαρή σύνθεση, αφού διατηρείται στη θέση τού α΄ συμβαλλομένου και δεν επικαθορίζεται από το β΄ (όπως στη γνήσια σύνθεση). Δείγμα τού προχωρημένου συμφυρμού είναι επίσης η "λανθασμένη" γραφή με -ο- (τέθλον, αντί τέθλων), που μαρτυρεί ότι η νέα λέξη έχει ενταχθεί στην κλιτική κατηγορία τού απλού επιθέτου, όχι της μετοχής (επομένως, πιθανώς θα ακούσετε γενική "του τέθλου οργάνου").

Ελπίζω να μην προκάλεσα περισσότερες απορίες, αλλά, αν συνέβη αυτό, το λάθος οφείλεται στην κακή μου εξήγηση και όχι στον συμφυρμό. :)

Καλή συνέχεια σε όλους τους εκλεκτούς συνεργάτες.
« Last Edit: 12 Feb, 2007, 13:09:13 by Dr Moshe »
A Reina, mi tesoro

אשׁת־חיל מי ימצא ורחק מפנינים מכרה :Mishle משׁלי  31:10
A woman of valour who can find? For her price is far above rubies (JPS)


banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
Απολαυστική η ιατροδικαστική σου έκθεση, Θόδωρε! (Δεν πίστευα ότι θα το πω ποτέ αυτό για ιατροδικαστική έκθεση.) Αισίως καταφέραμε η μοναδική μνεία του «τέθλον» στο διαδίκτυο να πολλαπλασιαστεί – και πλέον να συντροφεύεται κι από τις γενικές του.

Όσο για το contamination, τι να σου πω; Έχω μείνει στα blends. Είστε ανυπόφοροι εσείς οι γλωσσολόγοι.



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Καλημέρα και καλή βδομάδα, Θόδωρε.

Δική μου ήταν η έκκληση για βοήθεια από τους ειδικούς, οπότε σ' ευχαριστώ πάρα πολύ.

Και ποτέ μια ιατροδικαστική έκθεση (όπως την είπε ο Νίκος) δεν μπορεί να είναι εκ του περισσού. :-)
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854562
    • Gender:Male
  • point d’amour
crush, bruise
θλάω - Ancient Greek - English Dictionary (LSJ)

θλω
(Α θλῶ, -άω)· 1. συντρίβω, σπάζω, τσακίζω· || (νεοελλ.) (φρ.) «τεθλασμένη γραμμή»· η γραμμή που σύγκειται από πολλές ευθείες οι οποίες συνδέονται γωνιωδώς και επομένως αποτελείται από ευθεία που θραύεται κατ' επανάληψη· || (αρχ.)· 1. (για φωνή) σχίζω τ' αφτιά, ενοχλώ, ερεθίζω δυσάρεστα· 2. (παπ.) τσακίζω από το φόρτωμα, υπερφορτώνω· 3. (μτφ.) καταπιέζω («καὶ ἔθλιψαν καὶ ἔθλασαν τοὺς υἱούς», ΠΔ).
[ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ. Θεωρήθηκε συγγενές προς τσεχ. dlasmati «πιέζω» και αρχ. ινδ. dhrsad- «βράχος, μυλόπετρα» και ανάγεται σε ΙΕ ρίζα *dhlas- «συνθλίβω, πιέζω».
ΠΑΡ. θλάση(-ις) θλάσμα· (αρχ.) θλαδίας, θλασμός, θλάστης, θλαστός.
ΣΥΝΘ. διαθλώ· (αρχ.) αναθλώ, αμφιθλώ, ενθλώ, επιθλώ, επικαταθλώ, καταθλώ, περιθλώ, προθλώ, προσθλώ, συγκαταθλώ, συναποθλώ, συνθλώ, υποθλώ].
Πάπυρος – Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας

blunt instrument
(literally) An object lacking sharp surfaces, especially as used to cause injury.
(figuratively) A thing, person, method, or resource which is not sufficiently precise or not sufficiently effective for its intended role or use.
https://en.wiktionary.org/wiki/blunt_instrument
https://en.wikipedia.org/wiki/Blunt_instrument
« Last Edit: 18 Jun, 2013, 18:18:29 by spiros »



 

Search Tools