Τώρα εγώ τι είμαι... αλήτισσα ή αλιτήρια;

[wings]

Επίτηδες είχα τελειώσει το αρθρίδιο της περασμένης εβδομάδας με το επίθετο "αλιτήριος", γιατί ήθελα να επανέλθω σ' εκείνο και τα συγγενικά του. [Υπάρχει χωριστή δημοσίευση σε άλλη ενότητα του φόρουμ]

Επειδή τόσο αυτό όσο και η λέξη "αλήτης" είναι από τις πλέον παρεξηγημένες της ελληνικής γλώσσας. Διότι κατ' αρχήν το ρήμα "αλάομαι" (και "αλώμαι") σημαίνει απλώς το καημένο, "περιφέρομαι", "εξορίζομαι", "περιπλανώμαι" και σπανίως "βρίσκομαι σε απορία" (η τελευταία σημασία στον "Αίαντα" του Σοφοκλή). Γιατί απ' αυτό προέρχεται και το σπάνιο θηλυκό "άλη", το οποίο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι μας για να αναφερθούν στην περιπλάνηση της Δήμητρας, όταν ο Άδης, ο αδελφός της, έκλεψε την Περσεφόνη, τη θυγατέρα εκείνης και του Διός, ενώ το κοριτσάκι μάζευε άνθη (στην Έννη της Σικελίας ή στην εδώ παρά το Πάγγαιον Φυλλίδα) κι ύστερα πλανιόταν έρμη και νηστική, μαυρισμένη από τον ήλιο, καημένη και διψασμένη η θεά για να τη βρει. Αλήτισσα η Δήμητρα, ολόκληρη θεά, και τι θεά! Εκείνη που μας έμαθε να σπέρνουμε τα δημητριακά, το μεδούλι των ανθρώπων, όπως τα λέει ο Όμηρος.

Θα πείτε βέβαια ότι το Ράριο πεδίο της Ελευσίνας, ο πρώτος τόπος που σπάρθηκε ποτέ, σύμφωνα με τη μυθολογία μας, σήμερα έχει σπαρεί με πολυκατοικίες και πλείστα όσα αυθαίρετα, αλλά αυτό δεν αλλάζει στο ελάχιστο τα πράγματα, τα οποία μας διδάσκουν ότι καλύτερα θα έκαναν οι Νεοέλληνες να μην αλάονται τόσο μακριά (ως την Αττική λόγου χάριν), αλλά να μένουν στους γενέθλιους τόπους τους.

Αλήτης, όμως, ήταν και λεγόταν και ο απόγονος του Ηρακλή και βασιλιάς της Κορίνθου, αλλά και οι απόγονοί του, οι Αλητείδαι, ενώ παρεμφερή ονόματα έφεραν πολλοί τετιμημένοι αρχαίοι. Έτσι, αν σας πει ποτέ κανείς "Αλήτη!", απαντήστε του, "Ξεκουνήσου κι εσύ, άνθρωπε, από τη θέση σου και μιμήσου με".

Θανάσης Γεωργιάδης, από τα .λεξιθηρικά, στην Μακεδονία της Κυριακής, 05/03/2006

Κι έτσι αναρωτιέμαι ευλόγως... εγώ εδώ στο Translatum τι είμαι: αλήτισσα ή αλιτήρια;

Υ.Γ.: Και μην μου πέσει επιμέλεια για κάποιον από εδώ και έχει λάθος γραμμένη μια από τις δύο λέξεις, γιατί θα γίνει μακελειό.:-) Υπόψη ότι η λέξη αλιτήριος, προέρχεται από το αρχαίο ρήμα αλιταίνω= αμαρτάνω, αδικώ [ΜΕΛ].
ΛΚΝ: αλιτήριος -α -ο [alitírios] E6 : για άνθρωπο ανέντιμο και ανήθικο· παλιάνθρωπος: Kάποιος ~ τον εξαπάτησε και τον εκμεταλλεύτηκε. || πονηρός, κατεργάρης: Tι σκάρωσες πάλι, βρε αλιτήριε; [λόγ. < αρχ. ἀλιτήριος]

 

[banned13]

Άσχετο, αλλά το θυμήθηκα, μια και αναφέρεις τις λέξεις αλήτης και αλιτήριος:

Κάποτε ένας "δημοσιογράφος" της Ραδιοτηλεόρασης αφιέρωσε ολόκληρο δίστηλο στο θέμα "πόσο κακές είναι οι τηλεοπτικές μεταφράσεις και πόσο ανορθόγραφοι είναι οι μεταφραστές". Μέχρι εδώ καλά, δεν διαφωνούμε ιδιαίτερα.
Χρησιμοποίησε, όμως, ως παράδειγμα μια ταινία που είχα μεταφράσει εγώ και είχε προβληθεί στο Star, όπου έγραφα, εγώ η ανορθόγραφη, τη λέξη αλιτήριος ακριβώς έτσι, ενώ κατά τον κύριο δημοσιογράφο η σωστή γραφή είναι αλητήριος!!!

[wings]

Μάλλον πρέπει να γίνει ο αλήτης των λεξικών για να συνέλθει και να μάθει ελληνικά.

[banned8]

Μάλλον πρέπει να γίνει ο αλήτης των λεξικών για να συνέλθει και να μάθει ελληνικά.

Μπα, μάλλον ο αλείτης... των λεξικών είναι (=ανόσιος, αυτός που δεν φέρθηκε σωστά σε κάποιον, που έσφαλε απέναντί του).

[tsioutsiou]

Το θέμα είναι να μην ξεκινήσεις αγυιόπαιδο και να καταντήσεις αλιτήριος και αγύρτης.

[wings]

Ομολογώ ότι κι εγώ προτιμώ να είμαι του σοκακιού και της ρούγας (εντός και εκτός φόρουμ), δηλαδή αγυιόπαιδο και αλήτισσα, παρά της απατεωνιάς.:-)

[metafrastis]

Είσαι κάτι χειρότερο: αλήτρα!

Το έχω δει δύο φορές σε υπότιτλους :)

[spiros]

Όπως λέμε "αφέντρα"...

[wings]

Προτιμώ να είμαι αλητάμπουρας - αφόρητα λογικό στην αλητοπαρέα του Τρανσλάτουμ.

Όσο για το αφέντρα, καλή επισήμανση, Σπύρο.:-)