Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=v53zvsf8ST4

Πρώτη εκτέλεση

Το σκαλοπάτι σου

Χασάπικο.
Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης
Στίχοι: Γεράσιμος Τσάκαλος - Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1952 [ODEON G.A. 7708]
Πρώτη εκτέλεση: Φώτης Πολυμέρης, Ελένη Λαμπίρη & Τότης Στεφανίδης

Το σκαλοπάτι σου θα κάνω για κρεβάτι,
αφού την πόρτα σου την άφησες κλειστή.
Θα μείνω έξω, μια και το 'βαλες γινάτι
κι από το κρύο η καρδιά μου θα σβηστεί.

Το σκαλοπάτι σου απόψε θα ρωτήσω,
γιατί εκείνο μου κρατάει συντροφιά,
αν πρέπει να 'ρθω ή να μην ξαναπατήσω,
να δω τα μάτια σου, γλυκιά μου ζωγραφιά!

Αν πρέπει να 'ρθω ή να μην ξαναπατήσω,
να δω τα μάτια σου, μικρή μου ζωγραφιά!

Οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4 - 3, 4).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Είμαι κόκορας κεφάτος».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, σ. 204]

Ο κόσμος αγάπησε το χασάπικο αυτό από την πρώτη στιγμή και οι ειδικοί θεωρούν ότι είναι ένα από τα κορυφαία τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη.

Εδώ, σε μια θαυμάσια μεταγενέστερη εκτέλεση από τον ίδιο τον Βασίλη Τσιτσάνη μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα, πριν από πολλά χρόνια στη δημόσια τηλεόραση:

https://www.youtube.com/watch?v=1x6p3u7W_Ss

[Πρωτέαs]

Το ανέκδοτο κουπλέ, που δεν ηχογραφήθηκε:

Το σκαλοπάτι σου, να ξέρεις, μου 'χει κάνει
απ' τα ξενύχτια το κεφάλι μου βαρύ.
Ούτε το κρύο, σα σε σκέφτομαι, με πιάνει
και η βροχή να με λυγίσει δε μπορεί.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=PKL1eibSRkY

Πρώτη εκτέλεση

Της φτώχειας τα κουρέλια

Ζεϊμπέκικο.
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1952 [PARL. Β. 74271]
Πρώτη εκτέλεση: Στέλλα Χασκίλ, Βασίλης Τσιτσάνης & Αθανάσιος Γιαννόπουλος

Φτώχεια που με κουρέλιασες με νύχια ματωμένα
μες στα πολλά σου θύματα, γράψε ακόμα ένα!

Φτώχεια κι αν έχεις θύματα,
κρύβεις ψυχές μ' αισθήματα!

Φτωχολογιά στον πόνο σου ποτέ σου δε δειλιάζεις
και τα κουρέλια που φορείς με γέλιο τα σκεπάζεις.

Φτώχεια κι αν έχεις θύματα,
κρύβεις ψυχές μ' αισθήματα!

Μέσα στης φτώχειας τον μπαξέ είμαι κι εγώ λουλούδι,
που τρέφουμαι με δάκρυα και με πικρό τραγούδι.

Φτώχεια κι αν έχεις θύματα,
κρύβεις ψυχές μ' αισθήματα!

Το ρεφρέν τραγουδιέται δύο φορές μόνο μετά την πρώτη και τη δεύτερη στροφή.

Πρωτοακούστηκε στην ταινία «Μεγάλοι δρόμοι» από τη Νίνου.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Τα βλέπω σκοτεινά (Γλυκοχαράζουν τα βουνά)».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, σ. 209].

Θαυμάσιο ζεϊμπέκικο με εξαιρετική ερμηνεία από τη Στέλλα Χασκίλ.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=0NC53i-JDZg

Πρώτη εκτέλεση

Πάλιωσε το σακάκι μου

Ζεϊμπέκικο.
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 24 Μαΐου 1948 [COLUMBIA D.G. 6715]
Πρώτη εκτέλεση: Στέλλα Χασκήλ & Βασίλης Τσιτσάνης

Πάλιωσε το σακάκι μου,
θα σβήσω απ' το μεράκι μου!
Και καημό έχω μεγάλο,
δεν μπορώ να πάρω άλλο.

Τόσα κοστούμια χάρισα,
μα τώρα που ρεστάρισα,
φίλος δεν με πλησιάζει,
τα παλιόρουχα κοιτάζει.

Ντυμένο σε προσέχουνε
κι όλοι κοντά σου τρέχουνε!
Σαν παλιώσουν πέρα ως πέρα,
δε σου λένε καλημέρα!

Οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4 - 3, 4).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μπορεί να το 'χουν πλανέψει (Ακρογιαλιές δειλινά)».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 133]

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=Ox0xS6pd7ag

Πρώτη εκτέλεση

Οι μερακλήδες

Ζεϊμπέκικο της προπολεμικής περιόδου της Θεσσαλονίκης
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1938 [Odeon GA 7287]
Πρώτη εκτέλεση: Στράτος Παγιουμτζής

Όποιος γεννιέται μερακλής δεν ξέρει τι να κάνει.
Πίνει και γίνεται μπεκρής, ψεύτη ντουνιά,
τον πόνο του να γιάνει.

Οι μερακλήδες αγαπούν κι έχουν λεφτά στο χέρι
και δε τους νοιάζει να γλεντούν, αχ βρε ντουνιά,
χειμώνα-καλοκαίρι.

Χωρίς μεράκι ο ντουνιάς δε γίνεται να ζήσει.
Πρέπει τη νιότη να χαρεί, αχ βρε ντουνιά,
τα μάτια του πριν κλείσει.

Ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται δύο φορές (σχ. 1, 2, 2, 3).

Το τσάκισμα στην επανάληψη του δεύτερου στίχου τραγουδιέται «αχ βρε ντουνιά», του τέταρτου στίχου «ψεύτη ντουνιά» και του έκτου στίχου «ψεύτη ντουνιά».

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μια νύχτα στο Πασαλιμάνι».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 60]

Γνωστό προπολεμικό ζεϊμπέκικο που γράφτηκε μόλις ο συνθέτης πρωτοήρθε στη Θεσσαλονίκη με εντυπωσιακή ερμηνεία από τον Στράτο Παγιουμτζή.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=3fuCQBQna8c

Πρώτη εκτέλεση

Γύρνα μόνος μες στη νύχτα

Ζεϊμπέκικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 18 Νοεμβρίου 1946 [COLUMBIA D.G. 6619]
Πρώτη εκτέλεση: Πρόδρομος Τσαουσάκης & Βασίλης Τσιτσάνης

Γύρνα μόνος μες στη νύχτα,
γύρισε να ξεχαστείς.
Κι αν σε πλήγωσε μια πονηρή,
άσ' την να υποφέρει την τρελή.

Το μεράκι σου θα σβήσει
στη ρεμπέτικη βραδιά.
Τα μπουζούκια παίζουνε γλυκά,
δώσε βάση, φίλε, στην πενιά.

Κι όταν την αυγή μαχμούρης
απ' τα πέριξ θα γυρνάς,
γιοματάρι μαύρο και «Μαρκό»
θα σου φέρουν ζάλη στο μυαλό.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μάγισσα της Βαγδάτης».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 105]

Γρήγορο μετακατοχικό ζεϊμπέκικο, από τα γνωστότερα του Βασίλη Τσιτσάνη, και πάλι με τη σπουδαία ερμηνεία του Πρόδρομου Τσαουσάκη.

Και μια μεταγενέστερη εκτέλεση (1968) με τον Κώστα Παπαδόπουλο, τον Λάκη Καρνέζη, τον Πάνο Γαβαλά και τη Ρία Κούρτη:

https://www.youtube.com/watch?v=dI8fp0D388I

[wings]

Τρικαλινή τσαχπίνα (Βασίλης Τσιτσάνης & Νίκος Λούπας) - YouTube

Πρώτη εκτέλεση

Τρικαλινή τσαχπίνα

Προπολεμικό χασαποσέρβικο
Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης
Στίχοι: Νίκος Λούπας & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1937 [HMV A0 2448]
Πρώτη εκτέλεση: Στελλάκης Περπινιάδης & Πάνος Χρυσίνης

Μη μου πληγώνεις σαν και πρώτα την καρδιά,
Τρικαλινή τσαχπίνα, όμορφη, γλυκιά.
Ξέρεις για σένα έχω εγώ κρυφό καημό,
μη με παιδεύεις αφού τόσο σ’ αγαπώ.

Είμαι παιδάκι μάλαμα και ζηλευτό,
μες στην Ελλάδα τ’ όνομά μου ξακουστό.
Τρικαλινή τσαχπίνα, γύρνα στα παλιά,
τα περασμένα ξέχασε παντοτινά.

Μ’ αρνήθηκες και τώρα πια δεν με κοιτάς,
καταλαβαίνω πως για άλλονε πονάς,
μα εγώ εσένα θ’ αγαπώ παντοτινά,
Τρικαλινή τσαχπίνα, σκέψου το καλά.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Ο Τσιτσάνης στο Μόντε Κάρλο».

Οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4–3, 4).

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, σ. 49]

Κεφάτο προπολεμικό χασαποσέρβικο, γραμμένο από τον Τσιτσάνη πριν από την περίοδο της Θεσσαλονίκης και φυσικά εμπνευσμένο από κάποιο κορίτσι της πατρίδας του. :-)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=ThKfaH1EB14

Πρώτη εκτέλεση

Ματσαράγκα

Προπολεμικό ζεϊμπέκικο της περιόδου της Θεσσαλονίκης
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [HMV 7PG 2667]
Πρώτη εκτέλεση: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης

Είπες πως σου έκανα απόψε ματσαράγκα.
Κατάλαβες τη μηχανή που σου ’στησα, βρε μάγκα,
τη μηχανή που σου ’στησα στου Αλευρά τη μάντρα.

Τρελές κοπέλες, πεταχτές, με χίλια δυο μεράκια,
μαζί σου θέλαν να βρεθούν, να σπάσουνε κεφάκια.

Πολλές φορές σου είπα εγώ δεν πρέπει να καυχιέσαι.
Αφού κορόιδο πιάνεσαι, τι θέλεις και τραβιέσαι;

Έτσι είναι τώρα, φίλε μου, και μην παραξηγιέσαι.
Και δεν σου πέφτει λόγος πια να μας παραπονιέσαι.

Τραγουδιούνται δύο φορές ο πρώτος και ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής (σχ. 1, 1, 2, 2), εκτός από την πρώτη στροφή, όπου προστέθηκε ένας τρίτος στίχος, προφανώς για να δοθεί η ευκαιρία να προσδιοριστεί ο τόπος που έγινε το περιστατικό (σχ. 1, 1, 2, 3).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Καμαριέρα».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης | Άπαντα, σ. 85]

Καταπληκτικό προπολεμικό ζεϊμπέκικο κι ένα από τα καλύτερα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=CdMqiQ_C2Vg

Πρώτη εκτέλεση

Νταίζη

Προπολεμικό ζεϊμπέκικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης (το τραγούδι ανήκει κατά 50% στον Στράτο Παγιουμτζή)
Πρώτη φωνογράφηση: Ιούνιος 1939 [Columbia DG 6479]
Πρώτη εκτέλεση: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης, κιθάρα: Κώστας Καρίπης, μπαγλαμάς: Στέλιος Χρυσίνης

Απόψε τα μεσάνυχτα, θα ’ρθω να σε ξυπνήσω,
Νταίζη, κοπέλα μου γλυκιά, για να σου τραγουδήσω.

Το λέω με παράπονο, με γέμισες φαρμάκια.
Νταίζη, για σένα εγώ γυρνώ τις νύχτες στα σοκάκια.

Πρέπει να πάψεις πια να λες τα ψεύτικά σου λόγια,
Νταίζη, κοπέλα μου γλυκιά, τα ’χεις σαν κομπολόγια.

Στ’ αυτιά μου εψιθύριζες πιστά πως μ’ αγαπούσες
και σε μια ώρα, Νταίζη μου, πανούργα, με ξεχνούσες.

Ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4 / 3, 4).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Σε φίνο ακρογιάλι».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 69]

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=kowZgnX6mTY

Πρώτη εκτέλεση

Τα παιδιά της αγοράς

Ζεϊμπέκικο.
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 20 Μαρτίου 1947 [COLUMBIA D.G. 6641]
Πρώτη εκτέλεση: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης

Μέσα στη νέα αγορά, γεια σας τα χασαπάκια,
που ’ναι παιδιά καλόκαρδα και με πολλά μεράκια.

Κάτω στη λαχαναγορά, να ζουν τα μαναβάκια,
που όσα βγάζουν τα σκορπούν το βράδυ στα γλεντάκια.

Και μέσα στην ψαραγορά, γεια σας και στους ψαράδες,
που πάνω στα μεράκια τους γλεντούν σαν αφεντάδες.

Ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται δύο φορές (σχ. 1, 2, 2).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Όταν στα κέντρα σε πηγαίνω».

[Πηγή: Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, Επιμέλεια: Θεόφιλος Αναστασίου, έκδοση του περιοδικού λαϊκό τραγούδι]

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=H7DJorEwu5A

Πρώτη εκτέλεση

Γιατί να φύγεις μακριά

Χασάπικο.
Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης
Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης (50%), Σπύρος Περιστέρης (25%) & Χαράλαμπος Βασιλειάδης (25%)
Πρώτη φωνογράφηση: 1947 [ODEON G.A. 7416]
Πρώτη εκτέλεση: Στέλλα Χασκήλ & Βασίλης Τσιτσάνης

Γιατί να φύγεις μακριά και να με δέρνει ο πόνος;
Χωρίς εσένα στη ζωή, τι θ' απογίνω μόνος;

Οι δυο μας ζήσαμε καιρό και σ' είχα συνηθίσει.
Έχ' η καρδιά μου πληγωθεί και πώς θα λησμονήσει;

Έλα και γύρνα όπως και πριν, είμαι μονάχος τώρα,
προτού τα μαύρα σύννεφα μας φέρουνε την μπόρα!

Ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται δύο φορές (σχ. 1, 2, 2).

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, σ. 113, με τις ανάλογες διορθώσεις μετά από ακρόαση του τραγουδιού από ηχογράφηση στο πλαίσιο της ανθολόγησης των καλύτερων τραγουδιών του συνθέτη από την Παρέα του Τσιτσάνη]

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=bkUazDD6zSA

Πρώτη εκτέλεση

Η Σεράχ

Οριεντάλ (ανατολίτικο) του 1946 (Χατζηδουλής, σ.110).
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1 Σεπτεμβρίου 1951 [H.M.V. A.0.5009]
Πρώτη εκτέλεση: Μαρίκα Νίνου

Πίσω στα πυκνά τα καφάσια
σαν τη δαιμονισμένη γυρνά,
χρόνια το γλυκό παλικάρι
περιμένει τη Σεράχ κι αγρυπνά.

Αστράφτει το σπαθί του καβαλάρη σαν τη φωτιά,
τα σίδερα λυγίζουν και σπαράζονται τα κορμιά,
κι αρπάζει τη Σεράχ,
κι όλες λεν: Αλλάχ, Αλλάχ!
Εγκιουλέ - ολσού!

Κλαίνε στα χαρέμια οι σκλάβες,
τρέμουν την οργή του πασά,
κλαίνε στο σαράι οι αγάδες,
ποθούσαν της Σεράχ την ομορφιά.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Αντιλαλούνε τα βουνά» με τους Μαρίκα Νίνου, Πρόδρομο Τσαουσάκη, Σπύρο Ευσταθίου.

[Πηγή: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 196]

Σημειώσεις του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο βιβλίο του Τα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη που γράφτηκαν στη Θεσσαλονίκη επί Γερμανικής Κατοχής (Εκδόσεις Μπιλιέτο, Παιανία), σελ. 107:

«Γκιουλέ ολσούν» στα τούρκικα σημαίνει «να γίνει» (Χατζηδουλής, σ. 110).
«Καφάσια λέγανε τα μπακλαβαδίστικα πλέγματα που είχανε οι Τούρκοι στα παράθυρα των γυναικείων διαμερισμάτων∙ συνεπώς ο Τσιτσάνης έπρεπε να πει «πίσω από τα καφάσια» (Πετρόπουλος, σ. 174).
Ίσως η «Σεράχ» να είναι το τελευταίο τραγούδι που έγραψε ο Τσιτσάνης στη Θεσσαλονίκη, αν δεν είναι από τα πρώτα της Αθήνας.

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=tAsLXsqA35U

Πρώτη εκτέλεση

Γερακίνα

Καλαματιανό.
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1948 [H.M.V. A.O. 2827]
Πρώτη εκτέλεση: Ιωάννα Γεωργακοπούλου & Βασίλης Τσιτσάνης

Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ
τα βραχιόλια της βροντούν!

Κίνησε η Γερακίνα
για νερό, ωρέ, κρύο να φέρει.
Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ,
τα βραχιόλια της βροντούν,
τα βραχιόλια της βροντούν,
ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ!

Κι έπεσε μες στο πηγάδι
κι έβγαλε, ωρέ, φωνή μεγάλη.
Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ,
τα βραχιόλια της βροντούν,
τα βραχιόλια της βροντούν,
ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ!

Κι έτρεξε ο κόσμος όλος
κι έτρεξα, ωρέ, κι εγώ ο καημένος.
Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ,
τα βραχιόλια της βροντούν,
τα βραχιόλια της βροντούν,
ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ!

Γερακίνα, θα σε βγάλω
και γυναί', ωρέ, γυναίκα θα σε πάρω.
Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ,
τα βραχιόλια της βροντούν,
τα βραχιόλια της βροντούν,
ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ!

Κι έριξα χρυσό κορδόνι
και την έ', ωρέ, την έπιασ' απ' τη ζώνη.
Ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ,
τα βραχιόλια της βροντούν,
τα βραχιόλια της βροντούν,
ντουμ ντουμ ντουμ, ντουμ ντούμπου ντουμ!

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Πάρε με, Μάρω, πάρε με».
 
[Πηγή για τους στίχους και το δίσκο: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 147]

Η αγαπημένη μας Γερακίνα που τη μαθαίνουμε από το δημοτικό. Αλήθεια, πόσοι ξέρουν ότι είναι τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη; :-)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=Ue8WwcoivXs

Πρώτη εκτέλεση

Απ' τη μάνα μου διωγμένος

Κατοχικό ζεϊμπέκικο.
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: Μάιος 1948 [ODEON G.A. 7475]
Πρώτη εκτέλεση: Μάρκος Βαμβακάρης, Βασίλης Τσιτσάνης & Ελένη Λαμπίρη

Απ' τη μάνα μου διωγμένος
κι απ' αγάπη ορφανός,
έκανα τους δρόμους ζηλευτό παλάτι μου
και τους πάγκους μες στα πάρκα για κρεβάτι μου.

Σαν τη ρημαγμένη χώρα
μοιάζει η δόλια μου η καρδιά.
Κι αν οι ομορφιές μου όλες νεκρωθήκανε,
η ψυχή κι η αρχοντιά μου δεν χαθήκανε.

Απ' τη μάνα μου διωγμένος
κι από σένα μακριά,
στη σκληρή μου αλητεία σκανδαλίζομαι,
μια ζωή καταστραμμένη συλλογίζομαι.

Είναι το πρώτο τραγούδι που έγραψε στην Κατοχή (περιοδικό Λαϊκό Τραγούδι, τ. 6, Ιανουάριος 2004, σελ. 50).

Οι δύο τελευταίοι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4 - 3, 4).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Ζητήσατε τη γυναίκα (Σερσέ λα φαμ)».

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, Άπαντα, σ. 89, με τις ανάλογες διορθώσεις μετά από ακρόαση του τραγουδιού από ηχογράφηση στο πλαίσιο της ανθολόγησης των καλύτερων τραγουδιών του συνθέτη από την Παρέα του Τσιτσάνη]

Σημειώσεις του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο βιβλίο του Τα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη που γράφτηκαν στη Θεσσαλονίκη επί Γερμανικής Κατοχής (Εκδόσεις Μπιλιέτο, Παιανία), σελ. 80:

Το τραγούδι αυτό του Τσιτσάνη το θεωρώ ένα από τα ωραιότερα και υποβλητικότερα ρεμπέτικα. Κρίμα που δεν προσέχτηκε όσο έπρεπε.

[wings]

Βιογραφία του Βασίλη Τσιτσάνη

Βασίλης Τσιτσάνης, ο μεγαλύτερος Έλληνας δημιουργός του λαϊκού τραγουδιού.

Γεννήθηκε στα Τρίκαλα από γονείς Ηπειρώτες. Τσαρουχάς ο πατέρας του, είχε ένα μαντολίνο με το οποίο έπαιζε σχεδόν αποκλειστικά κλέφτικα τραγούδια της πατρίδας του. Αυτά ήταν τα πρώτα ακούσματα του μικρού Βασίλη μαζί με τις βυζαντινές ψαλμωδίες που άκουγε στην εκκλησία. Στα 11 χρόνια του χάνει τον πατέρα του και μόνον τότε πέφτει στα χέρια του το μαντολίνο - το οποίο στο μεταξύ έχει μετατραπεί από κάποιον ντόπιο οργανοποιό σε μπουζούκι.

Στα γυμνασιακά του χρόνια στα Τρίκαλα μαθαίνει παράλληλα βιολί, συμμετέχοντας με αυτό σε τοπικές εκδηλώσεις. Το μπουζούκι όμως, αν και χωρίς κοινωνική καταξίωση στη μικρή τοπική κοινωνία, τραβάει περισσότερο το ενδιαφέρον του. Τα πρώτα του τραγούδια τα γράφει σε ηλικία 15 χρονών. Στα τέλη του 1936 φευγει απο τα τρίκαλα για την Αθήνα με σκοπό να σπουδάσει νομικά.

Για να συμπληρώσει τα έσοδά του δουλεύει παράλληλα σε ταβέρνες. Σε μια απ'αυτές γνωρίζει τον τραγουδιστή Δημήτρη Περδικόπουλο ο οποίος τον πηγαίνει σε μια δισκογραφική εταιρεία. Ηχογραφεί για πρώτη φορά το 1937, αλλά το κύριο μέρος των προπολεμικών δίσκων του πραγματοποιείται τα επόμενα χρόνια.Η "Αρχόντισσα" είναι το πιο γνωστό τραγούδι που ηχογραφεί τότε αλλά μαζί μ'αυτό βρίσκουν θέση στη δισκογραφία τραγούδια όπως τα "Να γιατί γυρνώ", "Γι 'αυτά τα μαύρα μάτια σου" και πολλά άλλα που ερμηνεύουν ο Στράτος Παγιουμτζής, ο Στελλάκης Περπινιάδης, ο Κερομύτης αλλά και ο Μάρκος Βαμβακάρης. Με αυτά τα τραγούδια ο Τσιτσάνης εισήγαγε ένα νέο είδος Λαϊκού τραγουδιού το οποίο αποτείνεται στο πλατύτερο κοινό, σε αντίθεση με το ρεμπέτικο τραγούδι που ενδιαφέρει ένα περιορισμένο κύκλο ακροατών. Μ' αυτά απαντά στην λογοκρισία της Μεταξικής δικτατορίας η οποία απαγορεύει τόσο τα προϋπάρχοντα τραγούδια του ρεμπέτικου περιθωρίου όσο και τις εμφανείς ανατολίτικες μελωδίες. Τα χρόνια της κατοχής τα περνά στη Θεσσαλονίκη, όπου δουλεύει σε διάφορα μαγαζιά. Αυτά τα χρόνια γράφει πολλά από τα τραγούδια που ηχογραφεί μετά τονπόλεμο όταν άνοιξαν ξανά τα εργοστάσια δίσκων. "Αχάριστη", "Μπαξέ τσιφλίκι", "Τα πέριξ", "Νύχτες μαγικές", "Ζητιάνος της αγάπης", "Ντερμπεντέρισσα" και βέβαια τη "Συννεφιασμένη Κυριακή". Το 1946 εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και αρχίζει πάλι να ηχογραφεί. Η δεκαετία 1945 - 1955 είναι ίσως η κορυφαία της καριέρας του καθώς γνωρίζει την πλατιά καταξίωση στη δισκογραφία και η πιο μεστή δημιουργικά γι' αυτόν. Φέρνει στο προσκήνιο νέες φωνές που υπηρετούν τα τραγούδια του και δένονται μαζί του : τη Μαρίκα Νίνου, τη Σωτηρία Μπέλλου, τον Πρόδρομο Τσαουσάκη. "Είμαστε αλάνια", "Πήρα τη στράτα κι έρχομαι", "Χωρίσαμε ένα δειλινό", "Τρελός τσιγγάνος", "Πέφτουν της βροχής οι στάλες", "Όμορφη Θεσσαλονίκη", "Αντιλαλούνε τα βουνά", "Κάνε λιγάκι υπομονή", "Φάμπρικες", "Πέφτεις σε λάθη", "Καβουράκια", "Κάθε βράδυ λυπημένη", "Ξημερώνει και βραδιάζει", "Έλα όπως είσαι", είναι μερικά μόνο από τα τραγούδια του γι' αυτή την περίοδο. Κι ίσως θα' πρεπε να σημειώσουμε τόσο το μελωδικό πλούτο, όσο και τη δεξιοτεχνία στην απόδοση πολλών απ' αυτά τα τραγούδια. Χαρακτηριστικές οι εισαγωγές τους - που κάποτε είναι...τρείς : ταξίμι, προεισαγωγή, εισαγωγή - δείγματα ιδιαίτερης σπουδής και απίστευτης ευχέρειας στη μελωδική έκφραση.

Καθώς, μετά τα μέσα της δεκαετίας του '50, το σκηνικό στο λαϊκό τραγούδι πλατιάς αποδοχής αλλάζει και κυριαρχούν κάποιες αραβικές ή και ινδικές επιρροές, ο Τσιτσάνης προσπαθεί να εγκλιματιστεί χωρίς να εγκαταλείψει το προσωπικό του ύφος. Το ίδιο κάνει και σε επόμενες εποχές που η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αλλάζει ξανά.

Χωρίς ποτέ να αποδεχτεί κάποια απ' τις εποχιακές "μόδες", παρουσιάζει πάντα κάποια τραγούδια που μπορούν να προστεθούν στα κλασικά του, αν και ανήκουν σε νεότερα χρόνια κι έχουν επιρροές απ' τον κυρίαρχο ήχο αυτών. Τραγούδια του ερμηνεύουν ο Καζαντζίδης, ο Μπιθικώτσης,ο Γαβαλάς, ο Αγγελόπουλος, η Γκρέυ, η Πόλυ Πάνου, η Χαρούλα Λαμπράκη, ο Σταμάτης Κόκοτας κι από κάποιο σημείο και κάτω, κατ' εξοχήν ο ίδιος. Απ' αυτά ν' αναφέρουμε ενδεικτικά : "Ίσως αύριο (1958), "Τα λιμάνια" (1962), "Τα ξένα χέρια"(1962), "Μείνε αγάπη μου κοντά μου"(1962), "Κορίτσι μου όλα για σένα"(1967), "Απόψε στις ακρογιαλιές"(1968), "Κάποιο αλάνι"(1968), "Της Γερακίνας γιός"(1975),"Δηλητήριο στη φλέβα"(1979). Το 1980 με πρωτοβουλία της UNESCO ηχογραφείται ένας διπλός δίσκος με τίτλο "Χάραμα" - έτσι λεγόταν το μαγαζί στο οποίο ο Τσιτσάνης εμφανιζόταν τα τελευταία 14 χρόνια της καριέρας του και της ζωής του. Σ' αυτό το δίσκο παίζει μια σειρά από κλασικά του τραγούδια αλλά και πολλά αυτοσχεδιαστικά κομμάτια στο μπουζούκι.

Ο δίσκος αυτός με την έκδοσή του στην Γαλλία (1985) παίρνει το βραβείο της Μουσικής Ακαδημίας Charles Gross. Όμως στο μεταξύ ο κορυφαίος δημιουργός έχει φύγει για πάντα. Το 1984, ακριβώς την ημέρα των γενεθλίων του (18 Ιανουαρίου), πεθαίνει στο νοσοκομείο Brompton του Λονδίνου ύστερα από επιπλοκές μιας εγχείρησης στους πνεύμονες. Μέχρι και 24 μέρες πρίν εμφανιζόταν κανονικά σε κέντρο και δούλευε καινούργια τραγούδια...

Πηγή: http://www.tsitsanis.gr/biographia