Γρηγόρης Ν. Κονδύλης: Ο μεταφραστής πρέπει να είναι καχύποπτοςΓιατί μεταφράζω, λοιπόν… Η απάντηση αναπόφευκτα έχει αρκετές πτυχές – και εξηγούμαι:
Μια πτυχή είναι ο βιοπορισμός. Μεταφράζω ή εργάζομαι ως μεταφραστής για ν’ αποκτώ τ’ απολύτως αναγκαία για τη ζωή.
Μια άλλη πτυχή είναι η ευχαρίστηση. Μ’ ευχαριστεί να μεταφράζω, κι ένας από τους πολλούς λόγους γι’ αυτό είναι ότι η μετάφραση είναι η αποτελεσματικότερη ανάγνωση. Αν τα δύο αυτά, βιοπορισμός και ευχαρίστηση πάνε μαζί, τότε λέμε ότι κάνω μια δουλειά που μου αρέσει και με την έννοια αυτή γίνομαι καλύτερος σε αυτό που κάνω.
Επίσης οφείλω να πω ότι ως αναγνώστης έχω κι εγώ αγαπημένους συγγραφείς τους οποίους έχω διαβάσει σε άλλη γλώσσα και θέλω πολύ να τους μεταφέρω στη μητρική μου. Αυτό όντως συνέβη με μερικά βιβλία, τα οποία μετέφρασα με περισσό μεράκι.
Πάντως για ν’ αναφερθώ στον εαυτό μου, το ραντεβού με τη μετάφραση έγινε τυχαία, κάτι σαν blind date. Είχα μετακομίσει στην Ελλάδα από το εξωτερικό και μου έγινε η πρόταση να μεταφράσω κάποια άρθρα σε περιοδικό. Κατόπιν μου πρότειναν τη μετάφραση ενός βιβλίου κι εκεί έγιναν οι αρραβώνες. Ο γάμος και ο έρωτας για το συγκεκριμένο επάγγελμα ήρθαν μετά, χωρίς ωστόσο την αίσθηση ότι είχαν αργήσει.
Γιατί έγιν’ έτσι; Γιατί, σε τέτοιες περιπτώσεις, η αγάπη για το αρχικό κείμενο, το πρωτότυπο, σε σπρώχνει να το μεταφράσεις, να μπεις στους δαιδαλώδεις διαδρόμους της απόδοσής του σε μια άλλη γλώσσα, να το δεις να γεννιέται εκ νέου, όχι απαραίτητα ως αυτό που ήταν αλλά σίγουρα θεμελιωμένο στο πνεύμα του πρωτοτύπου αποδοσμένο πλέον μέσω της δικής ματιάς, άποψης, σκέψης και γραφίδας.
Ο τρόπος που μεταφράζω είναι συγκεκριμένος. Αν υπάρχει χρόνος, διαβάζω το βιβλίο, αν όχι το μεταφράζω αδιάβαστο. Βέβαια στη δεύτερη περίπτωση και αναλόγως τη δυσκολία του κειμένου μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Δυστυχώς ο χρόνος του μεταφραστή και της δουλειάς του είναι ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα στη δουλειά μας. Και γι’ αυτό ίσως ακούγεται πολλές φορές η άποψη ότι η μετάφραση πρέπει να είναι χόμπι και όχι επάγγελμα. Γιατί εκείνος που έχει μια άλλη δουλειά και πληρώνεται απ’ αυτήν χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του να μεταφράσει κάτι που του αρέσει και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και τότε έχουμε μεταφράσεις πραγματικά διαμάντια. Αλλά και στην περίπτωση του χομπίστα και στην περίπτωση του επαγγελματία απαιτείται χρόνος, οι μεταφράσεις δεν γίνονται στο άψε σβήσε.
[...]
Πηγή:
Γρηγόρης Ν. Κονδύλης – THE BROOM
