Ανέστης Ευαγγέλου

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Έλα λοιπόν μέσ’ από τα χαλάσματα
 
Έλα λοιπόν μέσ’ από τα χαλάσματα και τα ερείπια,
μορφή μικρή και τρυφερή, σταματημένη στην πρώτη ηλικία,
έλα, πνεύμα του καλού, μυθικό πρόσωπο,
όταν στους δρόμους βρέχει μοναξιά
κι η νύχτα πέφτει νωρίς δίχως ύπνο και όνειρα,
πλύνε το σύννεφο που μου τυλίγει το πρόσωπο,
καθάρισε τον ουρανό, προχώρησε,
άνοιξε δρόμο μέσ’ από τα χαλάσματα και τα ερείπια,
κάνε μου ένα χώρο να σταθώ, να κινηθώ,
να μπορώ να υπάρξω πιο ανθρώπινα.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Μα πώς λοιπόν μεγάλωσε τόσο
 
Μα πώς λοιπόν μεγάλωσε τόσο η απόσταση μεταξύ μας
η ορισμένη απ’ του Θεού το χέρι την ημέρα εκείνη
και πήρε τεράστιες διαστάσεις και δε δύναται
το φτωχό λογικό να τη συλλάβει.

Άγνωστη δύναμη, ακατανόητη,
συνεχής κι επίμονη μου συνθλίβει
το μικρό μου σώμα.
Τι να πω άλλο γι’ αυτή την κατάσταση τη θλιβερή,
πώς να μιλήσω, να εκφραστώ με ανθρώπινα λόγια,
για πράγματα τόσο απίθανα και φοβερά
τόσο ανεξήγητα για την ανθρώπινη μπόρεσή μου.

Όμως εσύ που όλα τα ξέρεις κι όλα τα καταλαβαίνεις
προσευχήσου για μάς τούτη την ώρα
πες δυο λόγια στον καλό Θεό
δώσ’ του να καταλάβει, εξήγησέ του
παρακάλεσέ τον για μάς με το άγιό σου στόμα,
πες μια μικρή, όπως εσύ μόνο γνωρίζεις προσευχή –
γιατί εμείς πια δεν μπορούμε να προσευχηθούμε
δεν έχουμε ούτε λόγια ούτε καρδιά για προσευχή
δεν μπορούμε να σηκώσουμε τα πληγωμένα μέλη μας
και τα γονατισμένα πρόσωπά μας.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Η σήραγγα
 
Όταν μπήκα στη σήραγγα
(χωρίς να θέλω μ’ έσπρωξαν και μπήκα
ή η τύχη το ’φερε ή μήπως
κι εγώ βοήθησα σ’ αυτό δίχως να το καταλαβαίνω;)
υπολόγιζα μια πιθανή έξοδο οπωσδήποτε·
ήταν η αρχή, όσο να πεις, το έξαφνο του πράγματος,
η φυσική αντίδραση ή ό,τι άλλο.

Πού είναι τώρα η έξοδος κι η πιθανότητα της εξόδου
όταν η κάθε μέρα σε πείθει λογικά για το αντίθετο·
εγώ δεν ξέρω, βαδίζω τόσα χρόνια,
ανοίγω δρόμο κάθε στιγμή μες στο σκοτάδι,
εκτελώ τη θητεία μου και δεν ελπίζω·
κατά διαστήματα μόνο κοιτάζω προς τα επάνω,
ένα φεγγίτη ψάχνω να βρω μέσα στ’ όνειρο,
ένα φεγγίτη, το τρυφερό σου πρόσωπο να μου φέγγει,
να μου φέγγει το τυλιγμένο στο παιδικό το σύννεφο
απ’ τον χειμώνα εκείνο τον χαμένο μέσα στα βάθη του χρόνου.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Δημήτρης Λάγιος - Ωδή οδύνης - YouTube

Δημήτρης Λάγιος, Ωδή οδύνης
(μουσικοί: Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων Δήμου Πάτρας, διεύθυνση: Θανάσης Τσιπινάκης / δίσκος: Ρωγμές (1992))

Ανέστης Ευαγγέλου, Δεν την αρνιέμαι την οδύνη
 
I

Δεν την αρνιέμαι την οδύνη, δε φυγομαχώ
θα μπορούσα ν’ αντέξω τον μεγαλύτερο πόνο, όμως κάπως,
να βρεθεί κάπως ένας τρόπος να εξανθρωπίσω τον πόνο μου,
να μη με κυνηγούν φαντάσματα. Όλα θα μπορούσα
να τα υποστώ τ’ ανθρώπινα μαρτύρια, όλα για να μπορέσω
πλήρης, επιτέλους, να πορευτώ, να υπάρξω
θέλω να πω, να διανύσω συμπαγής
την περιοχή που μου δόθηκε.

II

Δεν είναι η οδύνη που μου παραμορφώνει το πρόσωπο,
που μου στερεί την ισορροπία, που ανοίγει
χάσματα διαρκώς κάτω απ’ τα πόδια μου-
είναι το ανάνθρωπο της οδύνης, η οδύνη
δίχως την ήμερη ανθρώπινη ζέστη· εκείνη
είναι άγια, μεγάλη κι υψηλή- όχι το ψυχρό αυτό
πράγμα, σαν ερπετό κάτω απ’ τα ρούχα σου.

III

Πότε θα πέσει το παραπέτασμα απ’ τα μάτια μου
ν’ ανοίξει ο ουρανός, να γίνει φως,
να ’ρθω μ’ όλες μου τις πληγές και να μιλήσω,
ταπεινά να συνδιαλεχτώ με το γείτονα
να τείνω πάλι τα χέρια μου στους αδελφούς μου.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[spiros]

Ανέστης Ευαγγέλου: Μ/Σ Νικόλα Βαπτσάρωφ
 
Πρωί στο πολυθόρυβο λιμάνι πάλι βρέθηκα
ανάμεσα σε τσιμινιέρες που καπνίζαν,
σε γερανούς και σε καμιόνια φορτωμένα.

Στο χέρι χαρτοφύλακα κρατώ γεμάτον
μ’ έγγραφα τελωνειακά.
Ιούλιος μήνας
και ο ήλιος ανάλγητος στην άσφαλτο που λιώνει.

Περπατώντας βιαστικός, με το μαντίλι μουσκεμένο
στο λαιμό, ξάφνου διακρίνω ανάμεσα
στο δάσος των καταρτιών και των φουγάρων
σκαρί ολόλευκο, παράξενα υπερήφανο
και ωραίο. Στην πλώρη του με κόπο ξεδιαλύνω
συλλαβίζοντας συγκινημένος –τρέμουν
τα χείλη μου, υγραίνονται τα μάτια–
σε δύστροπη, κυριλλική γραφή, με κόκκινα γράμματα.
τ’ όνομά του: ΝΙΚΟΛΑ ΒΑΠΤΣΑΡΟΦ.
Όνομα
όχι ενός άγιου της χριστιανοσύνης, καθώς
συνηθίζεται, αλλά ενός όσιου κι ενός μάρτυρα
της Ποίησης και της Επανάστασης.
Συντριμμένος
παίρνω το μουσκεμένο μου μαντίλι και σφουγγίζω
τα δάκρυά μου· στοχάζομαι το παλικάρι.
Εκείνος
διάβηκε τον σύντομο έστω βίο του, φλεγόμενο άστρο
και κάηκε τέλος μες στην πίστη του, ωραίος.
Δεν ήτανε γραφτό του να επιζήσει και να δει
πώς εκποιούνται τα όνειρα, πώς αποφέρει
σε συμπαιγνίες στυγερές υπεραξία το αίμα
και να πεθαίνει λίγο λίγο σε φριχτή απιστία.
 
Από τη συλλογή Η επίσκεψη και άλλα ποιήματα (1987)

https://www.youtube.com/watch?v=6Ns-AcKpnBc

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Με μικρά βήματα
 
Με μικρά βήματα μέσα στη μνήμη περνάς,
μακρινή μουσική, ήχοι ενός άλλου κόσμου,
ως εσύ, αθόρυβη, ανοιχτή πάντοτε πληγή
γι’ αυτούς που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους ή τα ’χασαν ανεξήγητα,
για όσους δεν έχουνε πού την κεφαλήν κλίναι,
καθώς όταν σου ρίχνουνε φαρμάκι στο ποτήρι
και δεν έχεις πια γεύση παρά μόνο για πίκρα,
καθώς ένα παιδί που του αρπάζουνε το παιχνίδι του
και το αφήνουν με άδεια χέρια σε μια έρημη σάλα–
με μικρά βήματα μέσα στη μνήμη περνάς
σταλάζεις ένα σύννεφο στην καρδιά, θολώνεις τη μέρα
τυλίγεις με ομίχλη τα πρόσωπα, παιδεύεις
τα τελευταία που μας έμειναν όνειρα.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Μέσα στον ύπνο
 
Τοπίο υγρό, ακαθόριστο, μες στην ομίχλη,
αίσθηση φευγαλέα πραγμάτων λησμονημένων μες στο χρόνο∙
φωνές ανασυρμένες από σκοτεινά βάθη,
κομματιασμένες, μισοφαγωμένες,
ποντισμένες βαθιά σ’ αβέβαιη καταχνιά
κι εκείνοι οι ερειπωμένοι τοίχοι
με πλούσια, πυκνή βλάστηση, στους πρώην διαδρόμους.

Έτσι έρχονται κάποτε μέσα στον ύπνο
τα εξαίσια πράγματα της πρώτης αίγλης:
το σπίτι με τον καλό καπνό που ανεβαίνει,
η στέγη και το κατάλυμα.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=A-hzfzE1rfU

Σπύρος Παπαβασιλείου & Νίκος Βρεττός, Έχω εσένα ν’ αγαπώ
(τραγούδι: Βίκη Μοσχολιού / δίσκος: Σ’ ένα κόσμο σαν κι αυτό (1982))

Ανέστης Ευαγγέλου, Το πρόσωπό σου
 
Το πρόσωπό σου είν’ ένα άστρο
ένα άστρο μικρό και καθαρό πάνω από τα ερείπια
ένα άστρο από πρόσωπο παιδιού πάνω απ’ το γερασμένο χρόνο.

Το πρόσωπό σου είν’ ένα κλεφτοφάναρο μέσα στη νύχτα
φωτιά για να ζεσταίνουν τα χέρια τους οι μοναχικοί
για όσους τους βασανίζει κρίση στέγης.

Το πρόσωπό σου οδυνηρή γωνιά μέσα στη μνήμη
χώρος ιερός επιστροφής, πληγή της σκέψης
όταν απ’ το φθαρμένο κόσμο λείπει, άφθαρτο, το πρόσωπό σου.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=Lib33rS_OPo

Διονύσης Τσακνής, Μια ζωή αλλού (δίσκος: Μια ζωή αλλού (2003))

Ανέστης Ευαγγέλου: Ω εσύ, πράγμα αρπαγμένο
 
Ω εσύ, πράγμα αρπαγμένο από το σκοτεινό χέρι του Θεού,
με πόση απόγνωση έκτοτε αναζητημένο,
με βλέπεις λοιπόν; Όταν κάποτε έρθει το πλήρωμα του χρόνου
κι άγνωστος μες σ’ αγνώστους κινήσω προς συνάντησή σου
μην εκπλαγείς, κι ακόμα, μην τρομάξεις:
τα χρόνια που μεσολάβησαν, ο θάνατος
μέσα στη ζωή, με ρήμαξαν· βάλε τα χέρια σου
εκεί που κάποτε ήταν πρόσωπο, πλευρά, χέρια και πόδια,
τύλιξε, ως ξέρεις, με μαλακά δάχτυλα την άμορφη μάζα,
γίνου ο επίδεσμος στις ανοιχτές πληγές που τρέχουν–
πάντα στη γη τον γύρευαν και δεν τον βρίσκαν.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=HRNn8phwR8c

Σταμάτης Μεσημέρης, Πόσες φορές
(τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / δίσκος: Χορεύω (1991))

Ανέστης Ευαγγέλου, Πόσες φορές
 
Πόσες φορές δε σ’ αναζήτησα μέσα στον ύπνο,
παλιά, ξεχασμένη μορφή, αγλαϊσμένη από το χρόνο·
πόσες φορές καραδοκώντας στις σκοτεινές γωνιές της μνήμης
πέφτοντας πάνω μου μ’ όλο το αιθέριο βάρος σου
δείχνοντας αδυσώπητα το σκεπασμένο πρόσωπό μου
σαρκάζοντας τα συντριμμένα μέλη.

Πόσες φορές,
παλιά, ξεχασμένη μορφή, ανάμνηση
του τι υπήρξαμε κάποτε.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου: Θέλω, ακόμα, να πω
 
Θέλω, ακόμα, να πω για μιαν εικόνα φρίκης
κάτι σαν φίδι, να πούμε, ή μια σαύρα πάνω στο σώμα μου
καθώς ξυπνάς το πρωί και το νιώθεις
μέσα στα ρούχα σου να γλιστράει κι όλη τη μέρα
στην αγορά, στους δρόμους, στις πλατείες,
μαζί σου να το φέρνεις, να κουλουριάζεται
σε μια γωνιά του σώματος, ακίνητο, τόσο
που νεκρό να το νομίζεις κι ωστόσο μην ξεχνώντας
κάθε λίγο την παρουσία του να σου θυμίζει
με μια κίνηση, μια μετατόπιση,
σ’ άλλη γωνιά του σώματος.

(Με πόσο θάνατο κερδίζεται η λίγη, η ελάχιστη ζωή μας.)
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου: Πρόλαβε, ποίηση
 
Τούτη την τελευταία ώρα που νιώθω κιόλας
να τρίζουν τα θεμέλιά μου, που ακούω
οι μυστικοί μου αρμοί να παίζουν, απειλώντας με
κάθε στιγμή να πέσω και να σωριαστώ–
τούτη την ύστατη ώρα
πρόλαβε, ποίηση
λέξεις
αίμα από το αίμα μου
από τη σάρκα μου σάρκα
πρόλαβε, ποίηση
πριν έρθει η νύχτα
να διασώσω κάτι από το πρόσωπό μου.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[wings]

Ανέστης Ευαγγέλου, Τούτο τον κίνδυνο
 
Τούτο τον κίνδυνο πρέπει πολλές φορές ακόμα να τον αρθρώσω,
έστω με άλλα λόγια το ίδιο πράμα να πω,
πρέπει άπειρες φορές και μ’ όση δύναμη έχω να μιλάω γι’ αυτόν
ώσπου να γίνει βουή μεγάλη, συνεχής, στα τύμπανά μου–
κι όχι για να τον κάνω πιο οικείο, να τον συνηθίσω,
αφού για την περιουσία μου δεν πρόκειται,
το σπίτι μου, την υπόληψη έστω, τα υπάρχοντά μου
μα για τα πιο βαθιά μου κύτταρα, τα μυστικά
αγκωνάρια που στηρίζουν την ύπαρξη.

Πρέπει πολλές φορές ακόμα να τον αρθρώσω για να σηκώνονται
εκείνες οι κρυφές, άγιες φωνές, μέσ’ απ’ τα κόκαλα
μέσ’ απ’ τα κόκαλα να σηκώνονται και ν’ αγρυπνούν.
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)

[spiros]

Ανέστης Ευαγγέλου, Τελευταία λόγια

[Ενότητα Ανάβαση]
 
Τώρα που το καράβι βουλιάζει αύτανδρο στα σκοτεινά
και το νερό —το νιώθεις— ανεβαίνει,
προσπάθησε μες στις κραυγές του πανικού και την αλλοφροσύνη
να συναρμολογήσεις τα λόγια σου· να πεις
για το ναυάγιο αυτό και να το μνημονέψεις,
για την καταστροφή και για το μακελειό των χρόνων μας,
για όσα δε λεν οι επίσημες αναφορές,
και πιο πολύ να πεις για τους ενόχους,
βάζοντας όλη σου την αντοχή για νάβρεις τους ενόχους —
σαν να σ’ ακούει κανείς μέσα σε τούτο το χαλασμό,
σαν να ’χει τον καιρό, σαν να προφταίνει,
σαν να μην είναι να ρουφήξει η θάλασσα σε λίγο
και πλοίο κι εσένα και όλους τους συντρόφους.
 
Από τη συλλογή Αφαίμαξη ’66-’70 (1971)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=KwPif1vLilY

Σταύρος Ξαρχάκος & Νίκος Γκάτσος, Ποιος θεός το θέλησε
(τραγούδι: Νάνα Μούσχουρη / δίσκος: Νάνα Μούσχουρη | σπίτι μου σπιτάκι μου (1972))

Ανέστης Ευαγγέλου: Πού οδηγούμαι λοιπόν, Θεέ μου
 
Στον Τάκη Καΐση
που πρώτος μίλησε για ακροβασίες.

Πού οδηγούμαι λοιπόν, Θεέ μου, ή πού με οδηγείς;
Ο μέγας κίνδυνος την ισορροπία μου να χάσω
στο τεντωμένο αυτό σχοινί όπου μ’ έταξε
ν’ ακροβατώ η ανεξιχνίαστη θέλησή σου
χωρίς να με ρωτήσει αν θέλω ή αν μπορώ
θα με κερδίσει ή επιτέλους θα μπορέσω
στο τέρμα να φτάσω του σχοινιού, ή ακόμα, μήπως
το θέλημά σου δε μου έχει ετοιμασμένο
κανένα τέρμα;

Πολύ το κατατρέχεις
το τέκνο σου, Κύριε. Η φωνή μου δε φτάνει
να σου ζητήσω να με βγάλεις πέρα:
είσαι πολύ μακριά για να μ’ ακούσεις.
Τούτο μόνο: δείξε μου πού πηγαίνω…
 
Από τη συλλογή Περιγραφή εξώσεως (1960)