Η διαχείριση ορολογίας στην επαγγελματική μετάφραση: Μια σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση (Ελπίδα Λουπάκη)
Μέσα στο αδιάκοπα εναλλασσόμενο τοπίο της διαγλωσσικής επικοινωνίας, η ορολογία και η διαχείρισή της συνεχίζουν να κατέχουν κεντρική θέση. Συγκεκριμένα, η αύξηση του όγκου των ψηφιακών ορολογικών δεδομένων και η ανάγκη για ορθή χρήση, ταξινόμηση και επαναχρησιμοποίησή τους, καθιστά τη διαχείριση ορολογίας αναπόσπαστη συνιστώσα κάθε μεταφραστικού έργου, εκχωρώντας στον επαγγελματία μεταφραστή αρμοδιότητες ορολόγου.
Στόχος του παρόντος πονήματος είναι να παρουσιάσει τη διαχείριση της ορολογίας στο εσωτερικό της επαγγελματικής μετάφρασης, υπό το πρίσμα της εκπαίδευσης των μελλοντικών μεταφραστών. Για το σκοπό αυτό, αναπτύσσονται ισομερώς θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα που άπτονται της διαχείρισης ορολογίας ενώ προτείνεται μια σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου σε ακαδημαϊκά περιβάλλοντα.
Υπό αυτή την έννοια, το βιβλίο απευθύνεται τόσο στους επαγγελματίες της διαγλωσσικής επικοινωνίας, όσο και στους ερευνητές στα πεδία των επιστημών της μεταφρασεολογίας, της ορολογίας αλλά και της γλωσσολογίας. Θα μπορούσε επίσης να φανεί χρήσιμο σε εκπαιδευτές μεταφραστών και διερμηνέων, οι οποίοι θα βρουν σε αυτό μεθοδολογικές αρχές και πρακτικές εφαρμογές, εύκολα μεταθέσιμες σε διαφορετικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Κυρίως όμως απευθύνεται στις φοιτήτριες και τους φοιτητές των τμημάτων Ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών, Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας ή Μετάφρασης, καθώς παρουσιάζει με τρόπο αναλυτικό και συστηματικό μια μεθοδολογία διαχείρισης της ορολογίας, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί κατά τη μεταφραστική πρακτική σε ποικίλα θεματικά πεδία.
Βιβλιοκρισία του πονήματος:
«Η Διαχείριση Ορολογίας στην Επαγγελματική Μετάφραση – Μια σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση»
της Ελπίδας Λουπάκη,
Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Εξαιρετικό σύγγραμμα, εύστοχο και περιεκτικό (παραδίδει ακριβώς αυτό που υπόσχεται ο τίτλος), που ισορροπεί επιτυχώς μεταξύ θεωρίας και πρακτικής της Ορολογίας. Έχει σαφώς εκπαιδευτικό χαρακτήρα, απευθυνόμενο κατά κύριο λόγο σε σπουδαστές της μετάφρασης, αλλά παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εκείνους και εκείνες που διαχειρίζονται ή διδάσκουν ορολογία και τεχνική μετάφραση. Απόλυτα εναρμονισμένο με την εποχή του και τις σύγχρονες απαιτήσεις από τους/τις επαγγελματίες διαγλωσσικής επικοινωνίας, το πόνημα αυτό παρουσιάζει εργαλεία αιχμής για όλα τα στάδια διαχείρισης ορολογίας, από την αναγνώριση και την εξόρυξη όρων έως την αποθήκευση και τον τελικό έλεγχο. Ιδιαίτερα προβάλλεται η αξία των συνεργασιών στη διδασκαλία και τη διαχείριση ορολογίας.
Παρουσιάζεται το σχέδιο ορολογίας ως εκπαιδευτικό εργαλείο και αναλύεται κάθε πτυχή του. Παρατίθενται όμως και ήδη εκτελεσμένα εκπαιδευτικά σχέδια ορολογίας, με λεπτομερή περιγραφή εκτέλεσης και τελική -ειλικρινής- αξιολόγηση. Έτσι, ο διδάσκων ή η διδάσκουσα τεχνική μετάφραση ή ορολογία λαμβάνει μια καθοδήγηση εξαιρετικά κατατοπιστική. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η ιδέα αξιοποίησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για εξόρυξη όρων και αποδόσεών τους σε άλλες γλώσσες.
Το μέγεθός του (214 σελίδες συνολικά) και η οργάνωση των κεφαλαίων σε σύντομα υποκεφάλαια το καθιστούν εύχρηστο και ευανάγνωστο. Και μια λεπτομέρεια που αξίζει να αναφερθεί: η παράθεση ελληνικού όρου με πλαγιογραφή και του αντίστοιχου αγγλικού όρου αμέσως μετά σε παρένθεση διευκολύνει τόσο τον εκ των υστέρων εντοπισμό τους στο κείμενο σε συνδυασμό με το τρίγλωσσο ευρετήριο, όσο και την κατανόηση για όποιον/όποια είναι περισσότερο εξοικειωμένος/εξοικειωμένη με την αγγλική ή τη γαλλική ορολογία της Ορολογίας.
Στοιχεία βιβλίου:
Συγγραφέας: Ελπίδα Λουπάκη
Τίτλος: Η διαχείριση ορολογίας στην επαγγελματική μετάφραση: Μια σύγχρονη εκπαιδευτική προσέγγιση
Διάσταση: 17x24 cm
Σελίδες: 214
ISBN: 978-960-531-494-
Μαλαματένια Παναγιώτου
διδάσκουσα Αγγλικά για Ειδικούς Σκοπούς στο Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, μέλος του ΔΣ και του ΓΕΣΥ της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου (Infoterm Executive Board) του Διεθνούς Κέντρου Πληροφοριών Ορολογίας (Infoterm).
Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας και του Επιστημονικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών. Με αυτά τα διαπιστευτήρια, δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από μια αναλυτική και ισορροπημένη μεταξύ θεωρίας και πράξης προσέγγιση στο δύσκολο θέμα της διαχείρισης ορολογίας από την Ελπίδα Λουπάκη, συγγραφέα του πιο πρόσφατου εγχειριδίου στη σειρά Μεταφρασεολογία των εκδόσεων Δίαυλος.
Δεν αποτελεί μυστικό ότι η ορολογία αναγνωρίζεται μεν ως ένα εξαιρετικά σημαντικό συστατικό των κάθε είδους τεχνικών κειμένων, όμως η διαχείρισή της είναι μια απαιτητική υπόθεση που ενίοτε αντιμετωπίζεται και ως αγγαρεία από τους επαγγελματίες μεταφραστές, στους οποίους εκχωρούνται συχνά αρμοδιότητες επαγγελματία ορολόγου. Διαισθανόμενη ότι το πρόβλημα εδράζεται κυρίως στην ελλιπή εκπαίδευση, η συγγραφέας παρουσιάζει ποικίλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ασκήσεις που έχουν ως επιδιωκόμενο αποτέλεσμα την ανάπτυξη της ορολογικής ικανότητας των εκπαιδευόμενων. Κοινός άξονας των δραστηριοτήτων που παρουσιάζονται είναι η μάθηση βάσει έργου (project-based learning) και η Λουπάκη, ακολουθώντας τον ορισμό του ΙSΟ 15188: 2001, χρησιμοποιεί έργα που στοχεύουν «στη συλλογή, ανάπτυξη, ανάλυση και αποθήκευση της ορολογίας σε ένα ή περισσότερα γνωστικά πεδία», φροντίζοντας να καλύψει τις παραμέτρους τόσο του σχεδιασμού όσο και της υλοποίησής τους. Στην πορεία συστήνει στον αναγνώστη και ποικίλα εργαλεία, όπως τους εννοιολογικούς χάρτες, τις βάσεις ορολογικών δεδομένων, τους ορολογικούς θησαυρούς, τα εργαλεία αυτόματης εξαγωγής ορολογίας κ.ά.
Tο βιβλίο απευθύνεται τόσο στους επαγγελματίες της διαγλωσσικής επικοινωνίας, όσο και στους ερευνητές στα πεδία των επιστημών της μεταφρασεολογίας, της ορολογίας αλλά και της γλωσσολογίας. Θα μπορούσε επίσης να φανεί χρήσιμο σε εκπαιδευτές μεταφραστών και διερμηνέων, οι οποίοι θα βρουν σε αυτό μεθοδολογικές αρχές και πρακτικές εφαρμογές, εύκολα μεταθέσιμες σε διαφορετικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Κυρίως όμως απευθύνεται στις φοιτήτριες και τους φοιτητές των τμημάτων Ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών, Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας ή Μετάφρασης, καθώς παρουσιάζει με τρόπο αναλυτικό και συστηματικό μια μεθοδολογία διαχείρισης της ορολογίας, η οποία μπορεί αφενός να αξιοποιηθεί κατά τη μεταφραστική πρακτική σε ποικίλα θεματικά πεδία και αφετέρου να μετατρέψει την ορολογική διαχείριση σε εποικοδομητική και διδακτική εμπειρία. Εμείς το προτείνουμε ανεπιφύλακτα τόσο στους λάτρεις της ορολογίας όσο και σ’ εκείνους που την προσεγγίζουν διστακτικά!
—
metafrasi newsletter, issue 208, December 2024