Αλέξανδρος Μπάρας

spiros · 4 · 7261

spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854561
    • Gender:Male
  • point d’amour
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΡΑΣ (1906 - 1990)



Ο Αλέξανδρος Μπάρας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Μενέλαου Αναγνωστόπουλου) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στα εφηβικά του χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή έζησε για περισσότερο από δυο χρόνια στο Κάιρο της Αιγύπτου κοντά σε συγγενείς του. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να αποφοιτήσει ποτέ. Εργάστηκε για τριανταπέντε χρόνια ως υπάλληλος του Διπλωματικού Σώματος στο ελληνικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης και από το 1966 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ταξίδεψε ανά τον κόσμο. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε με δημοσιεύσεις ποιημάτων σε εφημερίδες του Καΐρου και της Κωνσταντινούπολης. Το 1929 έγινε γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους με τη δημοσίευση στο περιοδικό Αλεξανδρινά Γράμματα του ποιήματος Η Κλεοπάτρα, η Σεμίραμις και η Θεοδώρα, που θεωρήθηκε πρωτοποριακό για την εποχή και το 1933 κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή του Συνθέσεις. Συνεργάστηκε με τα λογοτεχνικά περιοδικά Ρυθμός, Νέα Εστία, Νεοελληνικά Γράμματα, Πειραϊκά Γράμματα, Ποιητική Τέχνη, Τέχνη, Πυρσός κ.ά. Ασχολήθηκε επίσης με την ποιητική μετάφραση (Οχράν Βελή, Μπωντλαίρ, Ρεμπώ κ.ά.), την πεζογραφία, την αρθρογραφία και την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Οι μελετητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας τοποθετούν το έργο του Αλέξανδρου Μπάρα στο μεταίχμιο ανάμεσα στη μεσοπολεμική και τη νεώτερη ελληνική ποίηση, η οποία συνδυάζει επιρροές από την ειρωνεία του Καβάφη, τον κοσμοπολιτισμό του Κώστα Ουράνη, το πικρό χιούμορ του Καρυωτάκη και τις τάσεις της γαλλικής συμβολιστικής ποίησης.

1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αλέξανδρου Μπάρα βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Μπάρας Αλέξανδρος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Γουνελάς Δ., «Μπάρας Αλέξανδρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987 και Στεργιόπουλος Κώστας (επιμέλεια), «Αλέξανδρος Μπάρας», Η ελληνική ποίηση - Ανθολογία - Γραμματολογία - Η ανανεωμένη παράδοση, σ. 482-485. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

—Αργυρίου Αλεξ., Κριτική για τα Ποιήματα, Αγγλοελληνική Επιθεώρηση Ζ΄, περ. Β΄, Χειμώνας 1954-1955, αρ. 7, σ. 271.
—Γιαλουράκης Μανώλης, «Μπάρας Αλέξανδρος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
—Γουνελάς Δ., «Μπάρας Αλέξανδρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό6. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987.
—Θρύλος Άλκης, Μορφές της ελληνικής πεζογραφίας. Σειρά τρίτη, σ. 229. Αθήνα, Εστία, [1971].
—Καραντώνης Ανδρέας, «Αλέξανδρου Μπάρα: Συνθέσεις. Βιβλίο τρίτο», Νέα ΕστίαΝΣΤ΄, 1η/12/1954, αρ.658, σ.1797.
—Καραντώνης Ανδρέας, «Αλέξανδρου Μπάρα: Φάσεις», Νέα Εστία 105, ετ. ΝΓ΄, 15/3/1979, αρ.1241, σ.413-415.
—Κόρφης Τάσος, «Μουσική δωματίου», Η Καθημερινή, 22/2/1979 (τώρα και στον τόμο Ματιές στη λογοτεχνία του μεσοπολέμου. Δοκίμια, σ.170-173. Αθήνα, Πρόσπερος, 1991).
—Κ[οτζιούλας] Γ., Κριτική για τις Συνθέσεις, Ρυθμός (Πειραιάς), 2/1934.
—Μπαστιάς Κωστής, Κριτική για τις Συνθέσεις, Εβδομαδιαίος Τύπος, 22/7/1934.
—Παπακωνσταντίνου Δημ. Κ., Κριτική για τις Συνθέσεις.Βιβλίο τέταρτο, Τα Σημερινά, 17/12/1943.
—Παράσχος Κλέων, «Αλέξανδρου Μπάρα: Συνθέσεις, Νέα Εστία15, ετ.Η΄, 15/2/1934, αρ.172, σ.189-190.
—Παράσχος Κλέων, Κριτική για τις Συνθέσεις. Βιβλίο δεύτερο, Νέα Εστία ΚΔ΄, 1/7/1938, αρ.277, σ.930.
—Παράσχος Κλέων, Κριτική για τις Συνθέσεις. Βιβλίο τρίτο, Η Καθημερινή, 14/3/1954.
—Σπανδωνίδης Πέτρος Σ., Η νεώτερη ποίηση στην Ελλάδα, σ. 42. Αθήνα, Ίκαρος, [1955].
—Στεργιόπουλος Κώστας (επιμέλεια), «Αλέξανδρος Μπάρας», Η ελληνική ποίηση, Ανθολογία - Γραμματολογία, Η ανανεωμένη παράδοση, σ.482-488. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
—Χάρης Πέτρος, Κριτική για τις Συνθέσεις. Βιβλίο τρίτο, Ελευθερία, 7/6/1953.
—Χάρης Πέτρος, Κριτική για τα Ποιήματα, Ελευθερία, 20/3/1954.
—Χ[ουρμούζιος] Αιμ[ίλιος], «Ποιητικά μεταίχμια», Η Καθημερινή, 8/4/1954.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Ποίηση
—Συνθέσεις. Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά, 1933.
—Συνθέσεις, Βιβλίο δεύτερο. Αθήνα, Κασταλία, 1938.
—Συνθέσεις, Βιβλίο τρίτο. Αθήνα, Ίκαρος, 1953.
—Ποιήματα 1933-1953. Αθήνα, Ίκαρος, 1953.
—Συνθέσεις, Βιβλίο τέταρτο. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1973.
ΙΙ.Πεζογραφία
—Φάσεις, Αφηγήματα. Αθήνα, Πρόσπερος, 1978.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
—Όρχαν Βελή, Είκοσι ποιήματα μεταφρασμένα από τον Αλέξανδρο Μπάρα. Κωνσταντινούπολη, έκδοση περ. Πυρσός, 1954.
—Μπωντλαίρ, 16 ποιήματα. 1970.
—Ρεμπώ, Μεθυσμένο καράβι. 1970.
—Αραγκόν, Τα μάτια της Έλσας. 1970.
ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
—Ποιήματα, 1935-1953. Αθήνα, Ίκαρος, 1954.
—Άθροισμα, Ποίηση 1933- 1983. Αθήνα, Κέδρος, 1983.
—Προσεγγίσεις στη γαλλική ποίηση, Μεταφράσεις. Αθήνα, Πρόσπερος, 1986.

Σύνδεσμοι
ΕΚΕΒΙ
Alexandros Baras (1906-1990), Poems (translated from the Greek by Yannis Goumas)

Ποιήματα δημοσιευμένα στο Translatum


« Last Edit: 20 Mar, 2011, 15:10:47 by Frederique »


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854561
    • Gender:Male
  • point d’amour
Τα εσπέρια
Αλέξανδρος Μπάρας

Βράδυ.
Ελαιώδη τα νερά του προλιμένος,
βαριά, σαν υδραργυρικά, με κάτι
κυανά σαξωνικά, με κάτι ιώδεις
αποχρώσεις, κάτι θαμπούς
μεταλλισμούς κι αποχαυνώσεις ρόδινες…

Ναι, κάτι τέτοιες
ευδαιμονικές βραδιές,
ανώδυνες,
περιπλανώμενες βραδιές
μέσα στα θέρη,
διστακτικές να σβήσουν,
διστακτικές να καταλύσουν
την ονειροκρατία προς δυσμάς
μετά το πέσιμο του ήλιου,
— ενώ μια θεία μεσοβασιλεία
χωρίζει πια το φως που μας δυνάστευε
απ’ την ερχόμενη του σκότους μοναρχία
ναι, κάτι τέτοιες βραδιές,

στα ελαιώδη νερά του προλιμένος,
μετακινείται κύκνεια
ένα μεγάλο πλοίο,
μετακινείται παίρνοντας
κατεύθυνση προς τ’ ανοιχτά,
μ’ εκείνο το περιφρονητικό του μεγαλείο
των μακρινών αναχωρήσεων…

— Κι ίσως δεν είναι πλοίο,
ίσως είναι το παν που φεύγει,
όλα που φεύγουν — Όλα.



spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854561
    • Gender:Male
  • point d’amour

H «Kλεοπάτρα», η «Σεμίραμις» κ’ η «Θεοδώρα»
Αλέξανδρος Μπάρας

Ένα κάθε βδομάδα,
στην ορισμένη μέρα,
πάντα στην ίδιαν ώρα,
τρία βαπόρια ωραία,
η «Kλεοπάτρα», η «Σεμίραμις» κ’ η «Θεοδώρα»,
ανοίγουνται απ’ την προκυμαία
στις εννέα,
πάντα για τον Περαία,
το Mπρίντιζι και το Tριέστι,
πάντα.

Xωρίς μανούβρες κ’ ελιγμούς
και δισταγμούς
κι’ ανώφελα σφυρίγματα,
στρέφουνε στ’ ανοιχτά την πρώρα,
η «Kλεοπάτρα», η «Σεμίραμις» κ’ η «Θεοδώρα»,
σαν κάποιοι καλοαναθρεμμένοι
που φεύγουν από ένα σαλόνι
χωρίς ανούσιες χειραψίες
και περιττές.

Aνοίγουνται απ’ την προκυμαία
στις εννέα,
πάντα για τον Περαία,
το Mπρίντιζι και το Tριέστι,
πάντα –και με το κρύο και με τη ζέστη.

Πάνε
να μουντζουρώσουν τα γαλάζια
του Aιγαίου και της Mεσογείου
με τους καπνούς των.
Πάνε για να σκορπίσουνε τοπάζια
τα φώτα τους μέσ’ στα νερά
τη νύχτα.
Πάνε
πάντα μ’ ανθρώπους και μπαγκάζια…

H «Kλεοπάτρα», η «Σεμίραμις» κ’ η «Θεοδώρα»,
χρόνια τώρα,
κάνουν τον ίδιο δρόμο,
φτάνουν την ίδια μέρα,
φεύγουν στην ίδιαν ώρα.

Mοιάζουν υπάλληλοι γραφείων
που γίνανε χρονόμετρα,
που η πόρτα της δουλειάς,
αν δεν τους δει μια μέρα να περάσουν
από κάτω της,
μπορεί να πέσει.

(Όταν ο δρόμος είναι πάντα ίδιος
τι τάχα αν είναι σε μια ολόκληρη Mεσόγειο
ή απ’ το σπίτι σ’ άλλη συνοικία;)
H «Kλεοπάτρα», η «Σεμίραμις» κ’ η «Θεοδώρα»
είναι καιρός και χρόνια πάνε τώρα
του βαρεμού που ενοιώσαν την τυράννια,
να περπατούν πάντα στον ίδιο δρόμο,
να δένουνε πάντα στα ίδια λιμάνια.

Aν ήμουν εγώ πλοίαρχος,
ναι –si j’étais roi!–
αν ήμουν εγώ πλοίαρχος
στην «Kλεοπάτρα», τη «Σεμίραμη», τη «Θεοδώρα»,
αν ήμουν εγώ πλοίαρχος
με τέσσερα χρυσά γαλόνια
κι αν μ’ άφηναν στην ίδια αυτή γραμμή
τόσα χρόνια,
μια νύχτα σεληνόφεγγη,
στη μέση του πελάγου,
θ’ ανέβαινα στο τέταρτο κατάστρωμα
κι ενώ θ’ ακούγουνταν η μουσική
που θα’ παιζε στης πρώτης θέσης τα σαλόνια,
με τη μεγάλη μου στολή,
με τα χρυσά μου τα γαλόνια
και τα χρυσά μου τα παράσημα,
θα’ γραφα μιαν αρμονικότατη καμπύλη
από το τέταρτο κατάστρωμα
μέσ’ στα νερά,
έτσι με τα χρυσά μου,
σαν αστήρ διάττων
σαν ήρως ανεξήγητων θανάτων.



The Cleopatra, The Semiramis and the Theodora
Alexandros Baras (translated by Yannis Goumas)

Once every week,
on a given day,
and always at the same hour,
three handsome ships,
the Cleopatra, the Semiramis, and the Theodora,
leave their berth
at nine o’clock
for Piraeus always,
for Brindisi and for Trieste
always.

Without manoeuvres or fuss
or hesitation
or unnecessary blowing on the whistle,
they put out to sea,
the Cleopatra, the Semiramis, and the Theodora,
like certain well-bred people
who take leave of their hosts
without uncouth and superfluous
handshaking.

They leave their berth
at nine o’clock,
for Piraeus always,
for Brindisi and for Trieste
always – rain or shine.

They sail
to daub the blue waters
of the Aegean and the Mediterranean
with smoke.
They sail to cast their lights
like topazes on the sea
at night.
They sail
laden with passengers and luggage…

The Cleopatra, the Semiramis, and the Theodora,
for years now
on the same route,
arriving on the same day
sailing at the same hour.

They resemble white-collar workers
who have become such time machines
that an office door
might come tumbling down
if they were to miss work
even for a single day.

(If the route is always the same
what if it is across an entire Mediterranean
or from one house to another neighbourhood?)
The Cleopatra, the Semiramis, and the Theodora
for a long time now and for many years
have felt the tyranny of boredom,
ploughing always the same route,
mooring always at the same ports.

If I were a Captain,
Yes – si j’etais roi! –
if I were a Captain
on the Cleopatra, the Semiramis, the Theodora,
if I were a Captain
with four gold stripes,
abandoned on this same route
year after year,
on a moonlit night,
in the middle of the sea,
I would climb to the bridge deck
and while the music from the first class saloon
played on,
with my best uniform,
my gold stripes
and shiny decorations,
I would trace a most perfect curve
from the bridge deck
into the water,
gold braid and all,
like a shooting star,
like a hero of inexplicable death.



(Ποιήματα, Ίκαρος 1954)
« Last Edit: 18 Mar, 2011, 09:41:56 by wings »


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854561
    • Gender:Male
  • point d’amour
Μοναξιά
Αλέξανδρος Μπάρας

https://www.youtube.com/watch?v=tOd1E4meXRE

Είναι το πυκνό συλλαλητήριο
που οργανώνει μόνος ένας, μόνος,
κάπου ένα μαχαίρι είναι που βρέθηκε
δίχως ν' ακουστεί κανένας φόνος.

Όπλου είναι βολή χωρίς αντήχηση
στη μεγάλην άμμο μιας Σαχάρας,
πάνω μια χλωμή λειψή πανσέληνος
λιώνει σαν κεράκι της δεκάρας...

Είναι μια σημαία που ξεχάστηκε
στον ιστό μετά τη δύση του ηλίου,
ξέθωρο ένα ράκος που φυλάχτηκε
από εσθήτα περασμένου μεγαλείου.

Έρημος σταθμός το μεσονύχτιο
υπογείων αστικών σιδηροδρόμων,
πέτρες φορτωμένον είναι φέρετρο
που το πάνε τέσσερις στον ώμον.

Βάρκα είναι στο πέλαγο τ' απέραντο
μ' ένα σκελετό για κωπηλάτη
που ήλιος κατακόρυφος τον στέγνωσε
και τον λεύκανε της θάλασσας τ' αλάτι.

Είναι το πουλί που μόνο ξώμεινε
μίλια απ' το κυρίαρχο κοπάδι,
πίσω του το φως της μέρας σβήνεται
και μπροστά του πήζει το σκοτάδι...



 

Search Tools