Γιώργος Θ. Βαφόπουλος

wings · 93 · 153950

wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Το ανέβασμα

[Ενότητα Προσφορά]

Από το ύψος που σ’ έχει ανεβάσει
της λευτεριάς η λαχτάρα,
μου έχεις ριγμένη
την ανεμόσκαλα τούτη.
Κι έτσι καθώς αναβαίνω
σκαλί το σκαλί,
στου γλαυκού σου υπακούοντας
του βλέμματός σου το κάλεσμα,
δίχως ίλιγγο, δίχως πόνο, δίχως λύπη,
σ’ ατενίζω με γαλήνη κατάματα,
τραγουδώντας το δικό σου τραγούδι:
το αιώνιο τραγούδι της αγάπης,
το αιώνιο τραγούδι του θανάτου.

Από τη συλλογή Η Προσφορά και τα Αναστάσιμα (1948)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)


Η συλλογή αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, πρώτης συζύγου του Γιώργου Βαφόπουλου που πέθανε το 1935 σε ηλικία μόλις 26 ετών.
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:12:18 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Αν ήσουν η νύχτα

[Ενότητα Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο]

Αν ήσουν η νύχτα, σε κάποιες ώρες μυστικές, να ιδείς
κάτι σκιές θα μπορούσες, που σαλεύουν μες στα πάρκα.
Δεν είναι άνθρωποι, που στον παρόν τους κινούνται ή στο μέλλον τους.
Είναι τ’ αγάλματα, που από το παρελθόν τους αναδύονται
και στο μέλλον τους μέσα περπατούν συλλογισμένα.
Θυμούνται, αναριγούνε και τον εαυτό τους ερωτεύονται.

Αν ήσουν η νύχτα, σε κάποιες ώρες, που έμειναν έξω απ’ το χρόνο,
στα μεγάλα παράθυρα των πινακοθηκών θα μπορούσες
να διακρίνεις κάτι σκιές, που ασάλευτες βαριά ανασαίνουν.
Δεν είναι άνθρωποι, που μες στο χρόνο ταξιδεύουν.
Είναι τα παλιά πορτραίτα, που σταμάτησαν στο παρελθόν.
Κλείνουν τα μάτια και τον πρώτον εαυτό τους ονειρεύονται.

Αν ήσουν η νύχτα, σε κάποιες ώρες, που δεν έχουνε περάσει,
θα μπορούσες απ’ τα παράθυρα των ωδείων ν’ ακούσεις
κάτι βαθείς ήχους από ξεμακρυσμένες συμφωνίες.
Δεν είναι όργανα, που ανθρώπων χέρια τα κινούνε.
Είναι οι ξεχασμένες παρτιτούρες πάνω στ’ αναλόγια,
που εντός τους γρηγορεί το πνεύμα της μεγάλης μουσικής.
Καθώς αναπολούν, κραδαίνονται οι χορδές των πενταγράμμων τους.

Αν ήσουν η νύχτα, σε κάποιες ώρες, που δεν ξαναγυρίζουν,
μέσ’ απ’ των βιβλιοθηκών τα παράθυρα θα μπορούσες
ν’ ακούσεις κάτι βαθιές μελωδικές απαγγελίες.
Δεν είναι ανθρώπων φωνές, που αναδιπλώνονται στο χρόνο.
Είναι τα σκονισμένα των μεγάλων ποιητών βιβλία,
που απ’ την αρχή κατοικεί μέσα τους ο ακέριος Λόγος.

Αν ήσουν η νύχτα, σε ώρες, που όλες ίδιες είναι,
θα μπορούσες να ιδείς κι' αγάλματα που δεν κινούνται∙
πορτραίτα που δεν ανασαίνουν∙ παρτιτούρες
βουβές και βιβλία απ’ την αρχή τους κοιμισμένα.

Είναι γιατί το μάρμαρο κι οι μπογιές δεν έχουν κίνηση.
Γιατί το χαρτί κι η μελάνη δεν μπορούν να τραγουδήσουν.

Από τη συλλογή Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο (1959)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:15:34 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Υστερόγραφο δεύτερο

[Ενότητα Υστερόγραφα (1985-1988)]

Ξέχασα κάτι να σας πω και για τις λέξεις.
Έτσι καθώς απερίσκεπτα παίζουμε μαζί τους,
είναι σάμπως ν’ ανακατεύουμε μια τράπουλα.

Η Ποίηση δεν οικοδομείται μοναχά με λέξεις.
Ούτε κι οι πύργοι στήνονται με τραπουλόχαρτα.

Αντί λοιπόν να ψήνουμε ομελέτες με τις λέξεις,
θα ’ταν σοφότερο να τις ταξιθετούσαμε
σα φαντάρους κατ’ αυστηρή αλφαβητική σειρά.

Επί τέλους, κάποτε και τα λεξικά χρειάζονται,
τιμητές λεκτικών τεράτων που ατακτούνε.

Φυσικά, θα μας πούνε και «ξεπερασμένους»,
αν κάτι λέγαμε και για συντακτικό ή γραμματική,
γι’ αυτά τα σκωληκόβρωτα έντυπα του παρελθόντος.

Ας μένουν ξεχασμένα στη μαθητική μας σάκα,
άχρηστες βακτηρίες του παραπαίοντος Λόγου.

Αύγουστος 1987

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Γ. Θ. Βαφόπουλος: Άπαντα τα ποιητικά (1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:33:29 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
https://www.youtube.com/watch?v=DCVtYVL-FPA

Κώστας Καρυωτάκης & Ηδύλη Τσαλίκη, Δικαίωση
(τραγούδι: Ηδύλη Τσαλίκη / Κέρκυρα, Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού 1981)

 
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Μέτρα του βίου και της τέχνης

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή».
Φαίνεται έτσι πως πρέπει να είναι, αφού έτσι τόπε
ο αρχαίος σοφός, κι αφού έτσι το ξανάπε πάλι
ο μεγάλος εκείνος γέροντας της Βαϊμάρης.

Αλλά όπως μ’ απόλυτα μέτρα οι αλήθειες δε μετριούνται,
γιατί όλες τους έχουν όψεις πολλές κι εξίσου αυθεντικές,
έτσι και το μάκρος του βίου και της τέχνης
με δύο μέτρα ξεχωριστά πρέπει να μετρηθεί.

Ναι, ο βίος είναι βραχύς, η τέχνη μακρά. Ωστόσο
υπάρχουν, φαίνεται, και τέχνες, που το μάκρος τους
είναι κομμένο στα ίδια μέτρα με του βίου το μήκος.
Τότε η τέχνη κι ο βίος πεθαίνουνε την ίδιαν ώρα.

Όλβιοι λοιπόν όσοι, στην αυταπάτη τους δοσμένοι,
μαζί με την τέχνη και τον βίον τους τελειώνουν,
βέβαιοι πως είχαν φθάσει πια στο διορισμένο τέρμα.

Υπάρχουν ακόμα και τέχνες, που το μάκρος τους
είναι πολύ βραχύτερο απ’ του βίου το μήκος.
Εδώ πια των σοφών τα ρήματα αντιστρέφονται.

Δυστυχισμένοι τώρα όσοι την τέχνη τερματίζουν
πολύ πριν απ’ του βίου τους το τελείωμα.
Είναι οι επιζήσαντες νεκροί, που από καιρό πολύ
την ίδια τους νεκρώσιμη εκφορά είχαν συνοδέψει,
με το αίσθημα ενός πρόωρου κι άδικου θανάτου.

Όμως μακάριοι εκείνοι, που έχουνε συλλάβει
το βαθύ πλήρες νόημα των σοφών ρημάτων,
πως η τέχνη κι ο βίος του ανθρώπου είναι μεγέθη,
που με τον ίδιο πήχη δεν μπορεί να μετρηθούνε.

Στο μακρύ δρόμο μιας πικρής αυτογνωσίας,
όπου η σοδειά τους βάραινε από λάθη ασύγγνωστα,
απ’ τη γεύση στυφών λωτών κι απ’ την οδυνηρή
διάψευση ευγενών ίσως, αλλ’ ανέφικτων προσδοκιών,
διδάχθηκαν τώρα και την έννοια των συγκρίσεων.

Είναι βραχύς ο βίος, πολύ βραχύς, βραχύτερος
απ’ όσο ο πόθος μας τον είχε προσδοκήσει.
Πώς τώρα θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε
τον άλλο εκείνο δρόμο, τον ατέρμονα,
που και μ’ αυτό το μήκος μιας απέραντης σειράς
από σοφά βιωμένους βίους δεν καλύπτεται;

Αν ήρεμα, με σωφροσύνη, το δεχόμασταν
την ατελή σκυτάλη μας να εμπιστευθούμε
σε μια διαδοχικήν εναλλαγή των επιγόνων,
ίσως για λίγο θα μπορούσαμε τα μέτρα
του διορισμένου βίου να ξεπεράσουμε,
στον ατέρμονα δρόμο, εκεί που στήσαν οι σοφοί
την πινακίδα: «Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή».
 
Από τη συλλογή Τα επιγενόμενα (1977)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:29:38 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Το δάπεδο

Άσπρα και μαύρα πλακάκια,
σ’ εναλλασσόμενη τάξη,
την επαφή των βημάτων μου δέχονται.

Στο διορισμένο μου δάπεδο τούτο
παίζω σαν ένα παιδί,
προσπαθώντας μονάχα
στις λευκές να πατώ επιφάνειες.

Δύσκολη άσκηση, ακροβασία περίτεχνη.

Κάποτε χάνω του σώματος
την ισορροπία.
Κάποτε χάνω του πνεύματος τον υπολογισμό.

Και μπερδεύεται τότε
των βημάτων μου η τάξη.
Και πλανημένο το πέλμα μου,
παραπατάει στα μαύρα πλακάκια.

Πρέπει πάλι ν’ αρχίσω
απ’ την αρχή το παιχνίδι.
Πρέπει ν’ ασκήσω το πνεύμα μου
στην τέλεια ακροβασία.

Όμως αρχίζοντας πάλι και πάλι,
το αποσταμένο μου πνεύμα
περιδινείται σε ιλίγγου στροβίλισμα.

Και του δαπέδου ο ακίνητος δίσκος
περιστρέφεται μ’ ένταση.
Και των χρωμάτων συγχέεται
η εναλλασσόμενη τάξη.

Των αισθήσεων σύγχυση.

Κι όπως ένα παιδί,
που του χαλούν το παιχνίδι,
κι όπως ένα παιδί,
που η υπομονή του εξαντλείται,
τρέχω με πείσμα,
τσαλαπατώντας
του δαπέδου την τάξη.
Με το πέλμα σκουπίζω
τις γραμμές που χωρίζουν
τα λευκά και τα μαύρα πλακάκια.

Και ξαπλώνομαι χάμου,
με βουρκωμένο το πνεύμα μου,
και ραντίζω με δάκρυα
τη συντριμμένη μου πίστη.

Πόσο με κούρασε η επίμονη άσκηση.
Όμως τώρα πια βλέπω
φανερά τι σημαίνει
του δαπέδου το γύρισμα.

Τώρα βλέπω το νόημα
της συνουσίας των χρωμάτων.

Από τη συλλογή Το δάπεδο και άλλα ποιήματα (1951)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:15:03 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
https://www.youtube.com/watch?v=pYoIvDnxPqs

Μιχάλης Μικελής & Δημήτρης Ιατρόπουλος, Μεθυσμένη πολιτεία
(τραγούδι: Άννα Βίσση / δίσκος: Ναι (1980))


Γ. Θ. Βαφόπουλος, Η πολιτεία

Πολιτεία βυθισμένη στη νύχτα.
Κοιμητήρι μ’ επάλληλους
πολυώροφους τάφους νεκρών,
που ροχαλίζουν.

Πόσοι τάχα μπορούν ν’ ακούσουν,
στο βαρύ τους ροχάλισμα,
της περιπόλου τα βήματα;

Εφτά στρατιώτες περνούνε.
Εφτά στρατιώτες σημαίνουν
τις καρδιές των νεκρών,
που δεν έχουν ακόμα πεθάνει.

Ο πρώτος είμαι εγώ.
Ο δεύτερος πάλιν εγώ.
Το ίδιο κι ο τρίτος κι ο τέταρτος.
Κι ο πέμπτος κι ο έκτος κι ο έβδομος.

Με δεκατέσσερα πόδια βαδίζω,
με δεκατέσσερα χέρια κρατώ
τα εφτά τουφέκια,
που μπορούν να ραγίσουν
των κοιμισμένων το τύμπανο.

Ένας σ’ εφτά θώρακες μέσα.
Ένας μ’ εφτά ζώνες ζωσμένος.
Περιφέρομαι τούτη τη νύχτα,
σαν πολύποδο έντομο,
πάνω στο ιδρωμένο πρόσωπο
της Πολιτείας, που ροχαλίζει.
Περιφέρομαι,
γαργαλώντας τη στο ρουθούνι,
γαργαλώντας
την κοιμισμένη της συνείδηση.

Από τη συλλογή Το δάπεδο και άλλα ποιήματα (1951)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:14:18 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
https://www.youtube.com/watch?v=Vg__fauHPA8

Γ. Θ. Βαφόπουλος, Ο σκαντζόχοιρος

[Ενότητα Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο]

Σ’ είχα ξεχάσει, μικρό περίφοβο πλάσμα,
όταν μέσα στη μόνωση και στη σιωπή μου,
του σκύλου την αδελφοσύνη επικαλούμουν
κι ενέδιδα στην παρουσία της Έλεν Κέλλερ.

Η αγάπη κι ο φόβος γεννήθηκαν την ίδιαν ώρα.
Κι ενώ τούτη εντός σου ολόκληρο σε περιτρέχει,
καθώς ποτάμι, σε κανάλια που μοιράζεται,
εκείνος, το καταφύγιό της ασφαλίζοντας,
έκτισε πάνω σου κάστρο: Πλήθος λογχοφόροι
αγρυπνούνε στις βίγλες και παραμονεύουν.

Στο φράχτη αυτόν ακουμπισμένος, σε χαϊδεύω,
μικρό, ανυποψίαστο σκεύος της αγάπης.
Όμως δε μ’ αισθάνεσαι. Με νοείς μονάχα.
Ή, μάλλον, την ασφάλειά σου νοείς. Για τούτο
οι λογχοφόροι σου κοιμήθηκαν στις βίγλες τους.

Να μπω μέσα σου η μόνωση με βοηθεί,
δίχως να το αισθανθείς, για να δεχθώ του φόβου
το μέγα δίδαγμα: Να σώσω την αγάπη μου.

Αδελφέ μου, πόσες φορές μου δάνεισες
την πανοπλία σου τούτη∙ πόσες φορές
οι λόγχες σου στο πετσί μου πάνω φύτρωσαν,
όταν ο φόβος πια μέσα μου τρομαγμένος
την προστασία ζητούσε της αγάπης.

Από τη συλλογή Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο (1959)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:17:59 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
https://www.youtube.com/watch?v=33rud_IIXHk

Μίκης Θεοδωράκης & Δημήτρης Χριστοδούλου, Βραδιάζει
(τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης / δίσκος: Πολιτεία Β' (1964))


Γ. Θ. Βαφόπουλος, Η Νύχτα

[Από την ενότητα Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο]

Όταν χτυπήσουν τα μεσάνυχτα, να μη βιαστείς
ν’ ανοίξεις το παράθυρο. Την ώρα εκείνη
γυρνούν οι άνθρωποι στο σπίτι από τα θέατρα
κι οι παρθένες στις σκοτεινές γωνιές έρωτα κάμνουν.

Όταν χτυπήσουν τα μεσάνυχτα, δεν είναι νύχτα.
Επηρμένες οι στολές των στρατηγών χορεύουν
και των επισήμων τα φράκα υποκλίνονται
μπρος σ' ανθισμένες άδειες μουσελίνες.

Όταν χτυπήσουν τα μεσάνυχτα, είναι μέρα.
Και τα δικά σου μάτια δεν αντέχουνε σε τέτοιο φως
κι ούτε στα φωτισμένα των ανθρώπων πρόσωπα.

Πρέπει να υπομείνεις πολύ. Κι όταν πεισθείς
πως όλα μπήκαν στις ντουλάπες, πως οι μελωδίες
τυλίχθηκαν να κοιμηθούνε μέσα στα όργανα,
άνοιξε το παράθυρο με προσοχή και κοίταξε
το φως των άστρων: είναι άλλο φως. Ή δέξου
το ράπισμα της καταιγίδας: είναι άλλο ράπισμα.

Κι αν ξαφνικά το μάτι σου διακρίνει
κάποια σκιά μες στο πυκνό σκοτάδι:
έναν κλέφτη, που το περίπτερο διάρρηξε∙
μια μάνα, που το μεθυσμένο γιο της περιμένει∙
ένα γιατρό, που φεύγει από το σπίτι πεθαμένου,
μη βιαστείς το παράθυρο να κλείσεις.

Αυτό που είδες άνθρωπος δεν είναι.
Είναι της μεγάλης νύχτας το φάντασμα,
που το λένε: αμαρτία, αγάπη ή χρέος.
Που καταφύγιο ζητά την ώρα τούτη.

Σκύψε μες στο πηγάδι αυτό του σκότους,
που με το βάθος μετριέται της συνείδησής σου,
και δώσε το χέρι σου στο φάντασμα της νύχτας.
Κι έπειτα κλείσε πάλι το παράθυρο σιγά,
πριν οι άνθρωποι ανοίξουν τα δικά τους παραθύρια.

Από τη συλλογή Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο (1959)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:17:04 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Σοφία Παπάζογλου- "Σταύρωση" - YouTube

Γιώργος Καλογήρου & Γιάννης Κυπρής. Σταύρωση
(τραγούδι: Σοφία Παπάζογλου / δίσκος: Ο τεπάρισσος (2010))


Γ. Θ. Βαφόπουλος, Το Όρος των Ελαιών

[Ενότητα Δεκαοχτώ άλλα ποιήματα]

(Εις εμαυτόν)

Στης γήινής σου πορείας το τέρμα σαν εγγίσεις
και των βημάτων σου διακόψεις τη γραμμή,
την υψηλή κι επίσημη τούτη στιγμή
σκέψου καλά το χρέος σου πο’ ’χεις να εξοφλήσεις.

Πρόσεξε στις αδυναμίες σου μην ενδώσεις,
που τις εκμεταλλεύτηκες τόσο πολύ.
Καιρό δεν έχεις πια για νέαν αναβολή.
Είναι η στιγμή που τον εαυτό σου θα δικαιώσεις.

Αν όμως σε λυγίσει κάποια αδυναμία,
όταν θα σέρνεσαι προς τη Γεθσημανή,
πρέπει πως λιποψύχησες να μη φανεί,
κάμνοντας την ανάγκη σου φιλοτιμία.

Όχι λυγμοί και «το ποτήριον παρελθέτω...»
Κι ούτε να πεις: «Ηλί, λαμά σαβαχθανί;»
Μια φορά πάει κανείς στη Γεθσημανή.
Σαν τέλειος θεατρίνος το ποτήρι πιε το.

Μην κάμεις στα στερνά καμιάν απροσεξία
κι αηδιάσεις με κανένα μορφασμό.
Αν δεν παίξεις με τέχνη και θεατρινισμό,
χάνεις στερνά μαζί και την ευθανασία.

Από τη συλλογή Τα ρόδα της Μυρτάλης (1931)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:03:24 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ - archive.ert.gr

Γ. Θ. Βαφόπουλος, ένας αυτοέγκλειστος: από τη σειρά της ΕΡΤ «Εποχές και συγγραφείς» του σκηνοθέτη Τάσου Ψαρρά

Σημ.: Ευχαριστώ πολύ τον Γιάννη Βιόπουλο που μου υπέδειξε το αρχείο.
« Last Edit: 13 Jan, 2018, 01:09:37 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Μίκης Θεοδωράκης, Θρήνος (ορχηστρικό) - YouTube

Μίκης Θεοδωράκης, Θρήνος (έργο: Χρυσοπράσινο φύλλο (1966))
 
Γ. Θ. Βαφόπουλος, Ο Επιτάφιος Θρήνος

Οι αρχαίοι ποιητές ξέραν να τραγουδούνε.
Να πλέκουν ύμνους για τις πράξεις των θεών,
να «ενέπουν» και να «αείδουν» τους ημίθεους
και να συνθέτουν επινίκια για κοινούς θνητούς.

Με το γύρισμα των καιρών, ο Ναζωραίος
το μήνυμα έφερε ενός καινούργιου μέλους,
που άνθισε μέσα στις ψυχές των ποιητών.
Έτσι κι εκείνοι μάθανε να τραγουδούνε,
με την υπόκρουση των μουσικών οργάνων,
μελωδίες εις αίνον του μοναδικού Θεού.

Εμείς τώρα, οι επίγονοι των υμνογράφων,
οι στιχογράφοι ενός καιρού, όπου ούτε αχνάρια
από μνημεία θεών κι ηρώων δεν έχουν μείνει,
με τι φωνή μπορούμε πια να τραγουδούμε;

Αφού πολύ πάνω απ’ τους τάφους κλάψαμε,
όχι πια των νεκρών θεών και των ηρώων,
αλλ’ ανωνύμων αδελφών, που γράψανε
την πικρήν ιστορία της Ρωμιοσύνης,
μαζί με τα δάκρυα χάσαμε και τη φωνή μας.

Να τραγουδήσουμε πια δεν μπορούμε.
Το τραγούδι αναβρύζει από ανοιχτή καρδιά.
Μόνο να φτύσουμε μπορούμε το στεγνό μας σάλιο
πάνω στο πρόσωπο της πιο μεγάλης τύψης,
αυτής της νέας ελλαδικής μας Ερινύας,
που πετάχθηκε μέσ’ απ’ την πληγή της Κύπριδος,
καθώς είχεν εκείνη αναδυθεί απ’ το κύμα.

Ήταν η μόνη απ’ τους θεούς, που ακόμα ζούσε,
με τη δύναμη της ομορφιάς, που δεν ενδίδει.
Τώρα την κλαίμε, όπως αυτή έκλαιγε τον Άδωνι.

Ω Κύπρος, Επιτάφιε Θρήνε των Ελλήνων.
 
Από τη συλλογή Τα επιγενόμενα (1977)

Πηγή: Γ. Θ. Βαφόπουλος, Άπαντα τα ποιητικά (Θεσσαλονίκη, εκδ. παρατηρητής, 1990)
« Last Edit: 10 Jul, 2019, 20:30:21 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


dimace

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 2058
    • Gender:Male
  • Dimitris Nawas
Αγαπητή κυρία Παπαπροδρόμου, επιτρέψατέ μου να σας συγχαρώ για την όλη σας εργασία στο παρόν φόρουμ και πολύ περισσότερο για την παρούσα σχετικά με τον Γιώργο Βαφόπουλο, η οποία είναι η πλέον ολοκληρωμένη απ' όσες είδα στο ιντερνετ.

Είμαι θαυμαστής του μεγάλου ποιητή, τον οποίο έχω συναντήσει και προσωπικά στη Σαλονίκη, λίγα χρόνια πριν τον θάνατό του. Πέραν του ποιητικού του έργου, το οποίο πλήρως παρουσιάζετε εδώ, αγάπησα τον Βαφόπουλο από μια εκπομπή, τέλη δεκαετίας του ογδόντα, στην τότε κρατική τηλεόραση, όπου, συν όλα τα άλλα, διάβασε ένα πεζό για την αγαπημένη του πόλη, όπως την αντίκρυσε από το αεροπλάνο, τις πρώτες πρωινές ώρες μετά τον μεγάλο σεισμό του 1975 ή 77, (δεν θυμάμαι καλά) επιστρέφοντας από την Ουγγαρία. Αυτό το, πολύ ποιητικό και ευαίσθητο, πεζό, μπόρεσα πριν χρόνια να το ξανακούσω βρίσκοντας κάπου στο ιντερνέτ το βίντεο εκείνης της εκπομπής αλλά από τότε δεν το απάντησα πουθενά, όσο κι αν έψαξα.

Θέλω να πιστεύω, πως η γνώση σας στα του ποιητή, σας επιτρέπει να καταλάβετε σε τι αναφέρομαι και αν αυτό πράγματι ισχύει, να προσθέσετε το κείμενο στην παρούσα παρουσίαση, γιατί ειλικρινά πιστεύω, πως είναι η απολύτως κορυφαία δημιουργία του ποιητή, άσχετα αν δεν πρόκεται για καθαρή ποίηση.

Με φιλικούς χαιρετισμούς από το Βερολίνο,

Δημήτρης Νάβας.
« Last Edit: 13 Jan, 2018, 01:10:14 by wings »
South Africa (1961-1994) presidents: Charles Swat, Jozua Naude, Jacobus Fouche, Johannes de Klerk, Nicolaas Diederichs, Marais Viljoen, Balthazar Vorster,  Pieter Botha, Chris Heunis, Frederik de Klerk.


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Κε Νάβα, σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια.

Την εκπομπή που αναφέρατε την είχα δει κι εγώ. Θα την αναζητήσω και, αν συνεχίζει να υπάρχει, θα τη φέρω εδώ. Πολύ φοβάμαι, όμως, ότι ήταν στα αρχεία της ΕΡΤ στα οποία δεν έχουμε πια πρόσβαση.

Πάντως, να έχετε υπόψη ότι δεν έχω τελειώσει ακόμη την παρουσίαση του έργου του Γιώργου Βαφόπουλου. Θα έχουμε συνέχεια τους επόμενους μήνες, ίσως και τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, επειδή η ανθολογία μεγάλωσε πολύ, οι ρυθμοί των δημοσιεύσεων είναι πλέον πιο αργοί. 
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


dimace

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 2058
    • Gender:Male
  • Dimitris Nawas
Είχα την έμπνευση να αλλάξω τα κριτήρια αναζήτησης σε "Ο Γιώργος Βαφόπουλος διαβάζει έργα του". Και ω! του θαύματος, το υλικό εκείνης της θαυμάσιας εκπομπής, σε γραπτή μορφή βέβαια, βρέθηκε. (Περιμένω εναγωνίως την εύρεση του οπτικοακουστικού)

Παρακαλώ, προσέξτε το παράδοξο, της καθαρά ποιητικής γραφής, του ρυθμού και του μέτρου, σε ένα έργο που δεν χαρακτηρίζεται, κακώς για μένα, ποιητικό.
(πήρα την πρωτοβουλία να χωρίσω το έργο σε δύο τμήματα: ένα με πλάγια και ένα με κανονικά γράμματα. Με πλάγια γράμματα έχουμε, όπως εγώ το κατάλαβα σε εκείνη την εκπομπή, μια εισαγωγή στο έργο. Με κανονικά - θα αντιληφθείτε την αλλαγή του ρυθμού και της έντασης - το κύριο έργο)

Πτήση Αεροφλότ, Βουδαπέστη-Αθήνα.
Τουπόλιεβ εκατόν τριάντα τέσσαρα.
Αν το ελαφρό χαμόγελο έπαυε να ανθίζει
στης αεροσυνοδού μας τα γαλάζια μάτια,
ίσως το ιπτάμενο τούτο πλοίο νάχε βουλιάξει
στο βυθό της ατέρμονης μεγάλης νύχτας,
κάτω από το βάρος της δικής μου νοσταλγίας.
Είναι βαρύς του νόστου ο πόνος. Πιο βαρύς
κι από τον όγκο ενός πύργου που σωριάζεται.
Βαρύτερος ακόμα κι απ’ το χωρισμό,
που αφανίζει κι αυτού του νόστου την ελπίδα.
Πως ν’ αντέξεις μπορείς σε τέτοιο βάρος,
όταν, μετέωρος στο πυκνό τούτο σκοτάδι,
ούτε καν τον παλμό της γης υποψιάζεσαι,
που σε κύματα σεισμικά κάτω σου τρέμει;
Αλλά να, ξάφνου, στη φορά του έμφορτου βέλους,
μεσ’ απ’ το θολωμένο τούτο φινιστρίνι,
αποκαλύπτεται χλωμό το ελληνικό φεγγάρι,
καθώς από τα μαύρα σύννεφα αναδύεται.
Κι ακούεται η βραχνή φωνή του μεγαφώνου:
«Περνούμε πάνω απ’ τη Θεσσαλονίκη».


Ο παλμός της καρδιάς σταματά. Τα μάτια κλείνουν.
Το πνεύμα από του νόστου το άλγος κατακλύζεται.
Κι όταν τα βλέφαρα ανασύρονται απ’ το βλέμμα,
στην ανταύγεια του τρομαγμένου φεγγαριού,
ακίνητο της πολιτείας το σώμα φαίνεται,
με τα εγκελάδια τραύματά του, δίχως
ούτε ένα φως να υπόσχεται κάποιαν ελπίδα.
Είναι λοιπόν, νεκρή η Θεσσαλονίκη;
Έκλεισε ο μέγας τάφος, δίχως το δικό μου σώμα,
κρατώντας μέσα του μονάχα, από τη μνήμη
της μακρινής μου νιότης, μιαν υδρία δακρύων
κι αίμα πηχτό ανεπούλωτων τραυμάτων;
Τη νύχτα εκείνη του πικρού μου νόστου
πολύ έκλαψα για σένα, ώ Πόλη λατρεμμένη,
Μητέρα, πληγωμένη ακόμα κάποτε
κι από τα χέρια των ίδιων των παιδιών σου.
Λατρεμμένη Πόλη; Μ’ άλλοτε τάχα εγώ δεν ήμουν,
που σ’ είχα ονοματίσει πόλη μισεμένη,
όταν σε κύματα οργής κι απελπισίας
παγιδευμένος, χτυπιόμουν στους στενούς σου δρόμους;
Μήπως εγώ δεν ήμουνα, που είχα ποθήσει,
πριν δραπετεύσω από την κολασμένη φυλακή μου,
γύρους να κάνω επάνω σου, μ’ ένα πετούμενο,
για να σε περιλούσω με τα εκκρίματά μου;
Πώς ήταν τότε δυνατό, στην ταραγμένη
Συνείδηση των είκοσί μου χρόνων,
να δεχθώ της απλής σοφίας το μέγα δίδαγμα,
πώς απ’ της νιότης τον πόνο γεννιέται η αφροσύνη;
Η μεταμέλεια τώρα, η τύψη κι η συγνώμη
Πλέκουν σκληρό στεφάνι στη λευκή μου κόμη.
Των γερατιών τα δάκρυα είναι πιο βαριά
κι απ’ τις πεσμένες επάλξεις του Λευκού σου Πύργου.
Βαρύτερα κι απ’ τα ψηφιά της Πλατυτέρας,
καθώς κυλούν ξεκολλημένα από την κόγχη
του ραγισμένου ναού της του Θεού Σοφίας.
Τώρα πια πώς μπορώ να τραγουδήσω
τη ρημαγμένη αγαπημένη Πόλη,
από την άφιλη κι αλλότρια τούτη γή;
Στον Τάμεση εμπιστεύομαι το μήνυμα μου:
Εάν επιλάθωμαί σου, ώ Θεσσαλονίκη,
η αρά επιπέσοι των προγόνων μου επ’ εμέ.
Άλλαλος είη η γλώσσα μου, εάν μή σου μνησθώ.

Αγγλία, Σεπτέμβριος 1978

Πηγή: 2008 October 04


Πηγή: poiein.gr
« Last Edit: 05 Nov, 2013, 22:14:12 by wings »
South Africa (1961-1994) presidents: Charles Swat, Jozua Naude, Jacobus Fouche, Johannes de Klerk, Nicolaas Diederichs, Marais Viljoen, Balthazar Vorster,  Pieter Botha, Chris Heunis, Frederik de Klerk.


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Ωραία. Ευχαριστούμε πολύ!

Συμπλήρωσα την πηγή του κειμένου που μας είναι απαραίτητη.
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


 

Search Tools