60 γλώσσες: Ένα ταξίδι στην Ευρώπη Gaston Dorren, μτφρ.
Γιώργος Μαραγκός (Μεταίχμιο, 2022)
Τα βιβλία του Gaston Dorren, του πολύγλωσσου Ολλανδού γλωσσολόγου και δημοσιογράφου, είναι πραγματικά απολαυστικά. Και απολύτως επιμορφωτικά! Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε αρχικά μέσα από τον γύρο του κόσμου με τις 20 στάσεις στις πλέον ομιλούμενες γλώσσες, τον οποίο μας έκανε με το βιβλίο του Βαβέλ (τεύχος 180 του newsletter μας).
Με το φρεσκομεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλίο του 60 γλώσσες –να επισημάνουμε ότι και τα δύο βιβλία αυτού του συγγραφέα ευτύχησαν να μεταφραστούν με την επιστημονική φροντίδα και την ευγλωττία του Γιώργου Μαραγκού– ήρθε η ώρα να κάνουμε ένα άλλο ταξίδι, στην πολύγλωσση Ευρώπη αυτή τη φορά. Η γλωσσολογία και η πολιτισμική ιστορία είναι οι πηγές από τις οποίες αντλεί τις πληροφορίες του ο ξεναγός–συγγραφέας Gaston Dorren.
Η περιήγηση έχει 8 μέρη–σταθμούς. Τους αναμενόμενους σταθμούς, θα σκεφτείτε: ιστορία και συγγένειες των γλωσσών, λεξιλόγιο, γραμματική κ.λπ. Και μέχρις ενός σημείου, θα έχετε δίκιο. Η διαφορά είναι πως, στη συναρπαστική αφήγηση του Dorren, οι σταθμοί έχουν ευφάνταστα ονόματα: η ιστορία των γλωσσών βρίσκεται στο κεφάλαιο «Μη εξακολουθητικός υπερσυντέλικος», ενώ το λεξιλόγιο στα «Βασικά εξαρτήματα». Ο «Μη εξακολουθητικός υπερσυντέλικος» περιλαμβάνει 6 κεφάλαια, στα οποία παρακολουθούμε την πορεία των γερμανικών και των γαλικιανών που επεκτάθηκαν πολύ, παρά την ταπεινή καταγωγή τους, των δανικών, των νορμανδικών και των εβραϊκών γλωσσών, με το ένδοξο παρελθόν, καθώς και των ισλανδικών, που έχουν μείνει στην «Κατάψυξη του χρόνου». Στα «Γλωσσικά εξαρτήματα», το παράδειγμα της ιταλικής λέξης donna με τα παράγωγά της παρουσιάζει γλαφυρά τον τρόπο που βλέπει αυτή η γλώσσα τις «Μικροκαμωμένες, γλυκές, αδύνατες, ρωμαλέες, σέξι, ανόητες μικρές κυρίες»! Πέρα από τα αναμενόμενα μέρη, έχουμε στάσεις και σε διαφορετικούς σταθμούς, όπως για παράδειγμα, ο «Πόλεμος και ειρήνη», που μεταξύ άλλων μας ξεναγεί στις μορφές των νορβηγικών και στους πολιτικούς χειρισμούς που οδηγούν τον συγγραφέα στο συμπέρασμα πως πρόκειται για μια δημοκρατική γλώσσα, στα καταλανικά, που δεν συναντάμε μόνο στην Καταλονία αλλά σε τέσσερις χώρες, στα σκοτικά και τα φριζικά, που βιώνουν την επιθυμία της αναγνώρισης.
Μας άρεσε πολύ κι αυτό το βιβλίο του Dorren, επειδή μας δίνει γνώσεις μεταφέροντάς μας την επιστημονική πληροφορία με εύληπτο τρόπο, συχνά εκκινώντας από μια εικόνα, μια απορία ή μια εντύπωση που έχουμε όλοι (γιατί όταν μιλούν οι Ισπανοί ακούγονται σαν πολυβόλο;) γύρω από την οποία πλέκει το θέμα του και το επεξηγεί. Ένα άλλο ωραίο και χρήσιμο στοιχείο του είναι τα ολιγοσέλιδα κεφάλαιά του. Αν σας ενδιαφέρει το θέμα, αλλά δεν έχετε πολύ χρόνο στην καθημερινότητά σας, μπορείτε να χαρείτε το βιβλίο σε μικρές δόσεις ανάγνωσης: μία γλώσσα την ημέρα. Και σε δυο μήνες θα βλέπετε τη γλωσσική ποικιλία της ηπείρου μας με άλλο μάτι!
— meta|φραση newsletter issue 194