Για ένα ορθολογικότερο τονικό σύστημα (Θεοδόσιος Τάσιος)

[spiros]

Για ένα ορθολογικότερο τονικό σύστημα (Θεοδόσιος Τάσιος)

1. Είναι καταρχήν κατανοητό οτι για λόγους ευρύτερης οικονομίας στις ευρωπαικες τουλάχιστον γλώσσες, ο γραπτός λόγος παραιτείται του στόχου ν' αναπαραγη το σύνολο των εκφραστικών λεπτομερειών του προφορικού λόγου (Σ' αντίθετη περίπτωση, θα χρειαζόταν ενδεχομένως ένας δυσανάλογα μεγάλος όγκος συμβόλων, οιονεί μουσικής κατηγορίας ίσως).

Παρά ταύτα, το βέλτιστον ανάμεσα στην «οικονομία του γραπτού λόγου» και στην «πιστότητα αναπαραγωγής του πλούτου του προφορικού λόγου» δέν είναι δεδομενον. Υποθέτω δε ότι δικαιούμαστε να το αναζητούμε.

Σ' αυτήν την αναζήτηση μας καθοδηγούν ορισμένα κριτήρια που πηγάζουν απ τη βασική αρχή «Μεγιστοποίηση της Επικοινωνίας», όπως λ.χ.

—Ελαχιστοποίηση της πολυσημίας, και
—Έγκαιρη σύλληψη του νοήματος (χωρίς παλινδρόμηση ή αμφιθυμία του αναγνώστη).

Εξ άλλου, σχετικά με την αντίζυγη αρχή «οικονομία της γραφόμενης γλώσσας», αρχή που περιέχει και το γνωστό αίτημα της σχολικής απλότητας είναι φανερό οτι η εφαρμογή της θα καθοδηγείται κάθε φορά απ' την καταγραφή του πηλίκου «κόστος/όφελος».

Όσο ανεπαρκής κι άν είναι αυτή η εισαγωγή, μπορεί ίσως να βοηθήση στη διερεύνηση ενος απ' τα συστατικά της γραφόμενης νεοελληνικής, το τονικό σύστημα.

2. Και εδώ, η υπενθύμιση σχετικών γνωστών εννοιών είναι ίσως αναγκαία θ' αναφερθώ πρώτα στις τονικές εκείνες ενότητες του προφορικού λόνου τις οποίες εύστοχα κι ο Τριανταφυλλίδης [1941: 22] ονόμαζε «φωνητικές λέξεις [1]».

Γυρω απ' τις συλλαβές που τονίζονται δυνατότερα, συνεκφέρονται συλλαβές (μιας ή περισσοτέρων λέξεων) οι οποίες τονίζονται πιό αδύνατα ή και καθόλου.

Ετούτην λοιπόν τη γλωσσική πραγματικότητα του προφορικού λόγου γενναται το ερώτημα πώς θα την υπηρετήσωμε καλύτερα (πιστότερα) με την καταλληλότερη δυνατή παράσταση των τόνων. Ο ίδιος ο Τριανταφυλλίδης αναγνώριζε το πρόβλημα: «Γράφοντας χωριστά την κάθε γραμματική λέξη με τον τονο της, δεν λογαριάζαμε πάντα εκείνο που προφέρομε και που τονίζεται στην πραγματικότητα» [1941: 22], Προφανώς. Γιατί κοπανάγανε τόνους σχεδόν παντού.

Διαπιστώνεται λοιπόν εδώ μια αστοχία/απιστία του γραπτού λόγου εξαιτίας του τότε τονικού συστήματος. (Γι' άλλη μιά φορά, η «Παράδοση» δεν υπηρετούσε τις σύγχρονες ανάγκες).

Όμως, οι γραμματικοί της εποχής είχαν φροντίσει να αμβλύνουν κάπως το κακό: Χρησιμοποιούσαν τη βαρεία προκειμένου να «ειδοποιήσουν» [2] τον αναγνώστη να αγνοήση τον τόνο (και, πρακτικώς, να μην τονίση την αντίστοιχη συλλαβή)! Ο ίδιος ο Τριανταφυλλίδης [1941: 45-46] δίνοντας (μερικά μόνον) παραδείγματα τέτοιων περιστατικών, δικαιολογεί τη λύση εξηγώντας οτι «αυτό γίνεται για λόγους αναγνωστικούς». Είχε λοιπόν ήδη αναγνωρισθή μια «αναγνωστική» σκοπιμότητα της τονοθεσίας, όπως θα υποστηριχθή γενικά σ' αυτήν εδώ την εργασία.

Σ' άλλες όμως περιπτώσεις του παλιού τονικού συστήματος, το πράγμα έφτανε στον παραλογισμό να «σημειώνεται τόνος, ενώ τρεις λέξεις είναι άτονες» (Τριανταφυλλίδης, ό.π., σ. 49: «άς μάς τό 'πή»)\

Πιό τολμηρές λύσεις δίνονταν ενίοτε στην Γραμματική της αρχαίας ελληνικής: Έγκλιση τόνου εφαρμοζόταν ακόμη και σε δισύλλαβα. Έτσι, έστω και σε μικρή έκταση, πραγματωνόταν και γραπτώς η «φωνητική λέξη [3]». Γι' άλλη μια φορά, η τονοθεσία υπαγορευόταν απ' τις ανάγκες πιστής αναπαραστάσεως του προφορικού λόγου.

3. Η εφαρμογή του λεγόμενου «μονοτονικού συστήματος» στη γραφόμενη νεοελληνική, φαίνεται οτι επέτυχε δύο τουλάχιστον σημαντικούς στόχους:

α) Καταργώντας τα πνεύματα και την περισπωμένη, συνέβαλε στην οικονομία του γραπτού λόγου, χωρίς καμμιάν ουσιώδη συνέπεια στην εννοιολογική ευστοχία και την αναγνωσιμότητα των κειμένων.

β) Καταργώντας τον τονισμό των μονοσυλλάβων, διευκόλυνε σε πολλές περιπτώσεις την πραγμάτωση των φωνητικών λέξεων, αποφεύγοντας ένα τονικό σημάδι που πάρα πολλές φορές δέν είχε αντίκρισμα στην εκφορά του λόγου.

Παράλληλα όμως με τούτα τα επιτεύγματα, το θεσμοθετημένο μονοτονικό σύστημα («βάζε τόνο σ' όλες τις λέξεις, μή βάζεις τόνο στα μονοσύλλαβα»), σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων φαίνεται να μή σέβεται τα κριτήρια τα οποία θυμίσαμε πιο πάνω, στην §1.

Ακολουθεί εδώ μια απογραφή αυτών των περιστατικών, προκειμένου να εκτιμηθή η αντίστοιχη μείωση ευστοχίας στην επικοινωνία, και για να αναζητηθή ενδεχόμενη θεραπεία (μικρού, πάντως, κόστους).

4. Είναι, καταρχήν, μεγάλο το πλήθος των μονοσυλλάβων τα οποία στον προφορικό λόγο τονίζονται. (Είναι δε και μεγάλη η συχνότητα χρήσεώς των στον δημοτικό λόγο). Ακούστε την έγκαιρη διαπίστωση του Τριανταφυλλίδη [1941: 24]: «Συχνά προφέρονται και οι μονοσύλλαβες λέξεις με τόνο. Είναι ο τόνος της τονικής ενότητας, που τον παίρνει η μονοσύλλαβη λέξη για το νόημα της». Κατά συνέπειαν, σ' αυτές τις περιστάσεις, εάν δέν τονισθή το μονοσύλλαβο, χάνει (κάτι απ') το νόημά του. Έτσι όμως δέν υπηρετείται η Επικοινωνία. Το ανεπιθύμητο αυτό φαινόμενο παρατηρείται πράγματι σε μεγάλη έκταση σήμερα, σε διάφορες περιπτώσεις:

—Μονοσύλλαβα ουσιαστικά (η γή, η Κώς, το πάν, το φώς)
—Μονοσύλλαβα ή συγκεκομμένα ρήματα (ζώ, θες, να 'πώ)
—Εμφατικές χρήσεις (μά την αλήθεια, και εγώ και εσύ, νά σου 'πώ)
—Διάκριση ανάμεσα στο προτρεπτικό επιφώνημα «γιά» και την πρόθεση «για»
—Διάκριση ομοιωματικού και υποθετικού (σάν/σαν)
—Διάκριση ομοήχων (τί, πώς, πού, ώς, ή)
—Διάκριση αρνητικού επιρρήματος και δισταχτικού συνδέσμου (μήν, μην).

Ετούτα λοιπόν τα μονοσύλλαβα, είτε τονίζονται σαφώς και πάντοτε, ή παίρνουνε τόνο κατα περίπτωση μόνον.

(Γι' άλλη μια φορά, ο τόνος δέν είναι εξάρτημα της «γραμματικής» λέξεως). Στο Παράρτημα που ακολουθεί, δίνονται μερικά ενδιαφέροντα παραδείγματα, στα οποία φαίνονται οι νοηματικές αλλοιώσεις και οι χρωστικές στερήσεις τις οποίες συχνά συνεπάγεται ο «κανόνας». Κι ενώ, στις περιγραφείσες περιπτώσεις, αυτά απαιτεί η γλωσσική πραγματικότητα, ο υπεραπλουστευτικός κανόνας της υποχρεωτικής ατονίας όλων των μονοσύλλαβων λέξεων [4], οδηγεί τώρα τον αναγνώστη σε μερική σύγχυση, αμφιταλάντευση, μερική απώλεια του νοήματος — ενδεχομένως δε και σε μιαν υπόστρωτη κόπωση.

5. Ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται κι απ' την εφαρμογή του εξ ίσου υπεραπλουστευτικού κανόνα «όλα τα δισύλλαβα τονίζονται». Κι όμως, για ν' αρχίσωμε πάλι απ' τον Τριανταφυλλίδη (ό.π. σ. 49), διάφορες δισύλλαβες λέξεις κατατάσσονταν ανάμεσα στις άτονες ή στις εγκλιτικές λέξεις. Πράγμα που, γι' άλλη μια φορά, αναγνώριζε τη σημασία του «φραστικού» τόνου.

Τώρα όμως, με το τονικό σύστημα το οποίο εξετάζομε, δημιουργούνται συνθήκες νοηματικής συγχύσεως ή αμφιταλαντεύσεων σε περιπτώσεις όπου προφορικά, αποφεύγοντας ενίοτε τον τονισμό, κάνομε σαφή διάκριση ανάμεσα λ.χ. σε:

—Αριθμητικά και αντωνυμικά (ένα/ενα)
—Προθέσεις και επιρρήματα (κατα/κατά, κατω/κάτω)
—Πρόθεση, σύνδεσμο και επιτατικό επίρρημα (παρα/παρά/πάρα)
—Ερωτηματικά και αιτιολογικά (γιατί/γιατι)
—Επιθετική και αόριστη χρήση της άκλιτης αντωνυμίας «κατι/κάτι»
—Ειδικό σύνδεσμο, χρονικό σύνδεσμο και αναφορική αντωνυμία «οτι/ ότι/ ό,τι».

Στο Παράρτημα που ακολουθεί, δίνονται μερικά παραδείγματα καί αυτής της κατηγορίας νοηματικών διαφοροποιήσεων.

6. Η πρόχειρη ανάλυση που προηγήθηκε επιτρέπει τη διαπίστωση οτι, σε πλήθος περιπτώσεων (με συχνή δέ επαναφορά στον λόγο), λέξεις μονοσύλλαβες τονίζονται (μονίμως ή περιστασιακώς), ενώ λέξεις δισύλλαβες μένουν περιστασιακώς άτονες. Ετούτη όμως η γλωσσική πραγματικότητα του προφορικού λόγου δέν απεικονίζεται σωστά (όπως θα έπρεπε) στον γραπτό λόγο, εξαιτίας του θεσμοθετημένου υπεραπλουστευτικού τονικού συστήματος. Αυτή η «απιστία» του γραπτού προς τον προφορικό λόγο οδηγεί κάμποσες φορές σε αλλοίωση του σκοπούμενου νοήματος, σε «διστακτικότητα» και αμφιταλάντευση κατα την ανάγνωση κειμένων, πάντως δέ μας στερεί ενίοτε απο ορισμένες σπουδαίες αποχρώσεις του λόγου.

Ο εξορθολογισμός του τονικού συστήματος ο οποίος επιχειρήθηκε προ εικοσιπενταετίας (τόσο πετυχημένος στα αντικείμενα τα οποία επισημάνθηκαν στην παρ. 3), επιβάλλει νομίζομε τη διόρθωση των αρνητικών συνεπειών που διαπιστώθηκαν πιο πάνω. Φαίνεται δέ οτι η λύση είναι πολύ απλή, καθόλου δέ πρωτότυπη αφού είχε υποστηριχθή απ' τους Παπανούτσο και Σταύρου (απ' τα 1964) κι απ' τον Πετρούνια (απ' τα 1984).

«ΒΑΖΕ ΤΟΝΟ ΜΟΝΟΝ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ»

Έτσι, ενώ τα αγαθά του μονοτονικού συστήματος διατηρούνται, προσφέρεται στον γραπτό λόγο άλλη μια δυνατότητα να πλησιάση τον εκφραστικό πλούτο του προφορικού λόγου. Και ν' απαλλαγή απ' τα δυσμενέστατα περιστατικά τα οποία περιγράψαμε πιο πάνω.

Κι ενώ το κέρδος επικοινωνίας είναι πολύ σημαντικό, υποστηρίζω οτι το κόστος αυτής της λύσεως είναι μηδενικό. Κανείς (πολύ δε λιγότερο το παιδί του σχολείου) δέν χρειάζεται να θυμάται κανέναν «κανόνα»: Απλώς γράφει ό,τι μιλάει [5] χωρίς καμμιά διαμεσολάβηση. Αμεσότερη και «φωνητικότερη» γραφή δέν μπορούμε να φαντασθούμε. Ενώ αυτός ο τρόπος γραφής συνιστά και μια πρόσκληση για διαποικιλμένη εκφραστικότητα, μεγάλης νομίζω εκπαιδευτικής σημασίας [6].

7. Έχει όμως ήδη διατυπωθή μια σημαντική αντίρρηση γι' αυτήν εδώ τη λύση (Κριαράς, 1995):

α) Γίνεται πρώτα παραδεκτό οτι «το σημερινό μονοτονικό το διέπει η αρχή να παίρνουν τονικό σημάδι όχι οι λέξεις που πραγματικά τονίζονται στο λόγο».
Πράγματι, διαπιστώσαμε και στα προηγούμενα οτι ο «γραφόμενος» τόνος δέν αναπαριστά πάντοτε τον «ομιλούμενο» τόνο. Ετούτο, όμως, το κατατάξαμε στα ελαττώματα του συστήματος. Δέν είναι επιτέλους ευχάριστο «να μαντεύομε μόνο, στη γραφή και την ανάγνωση, αυτά που καταλαβαίνομε σωστά και καλά στην ομιλία» (Τσοπανάκης 1994: 130). Όταν υπάρχη τρόπος ν' απαλλαγούμε απ' αυτό το ελάττωμα, άς απαλλαγούμε,
β) «(Τονίζονται οι λέξεις) μόνο εκείνες που πραγματικά το χρειάζονται». Είναι όμως δύσκολο να κατανοηθή άλλης φύσεως «χρεία» τονισμού απο την ίδια τη γλωσσική προφορική χρήση [7]!
γ) (Η προτεινόμενη λύση) «κάνει σύγχυση του εντονότερου τονισμού μιας λέξης καθεαυτήν, και του φραστικού τονισμού μιας λέξης». (Οι έννοιες όμως είναι αρκετά σαφείς για ν’ αφήνουν περιθώρια για «σύγχυση»).

Περισσότερο ενδιαφέρον πάντως έχει να παρατηρήσωμε πως η δήλωση αυτή συνομολογεί οτι μια συγκεκριμένη λέξη δέχεται τονισμό ποικίλλοντα, ανάλογα με το εκάστοτε περιβάλλον της λέξεως μέσα στον λόγο. Διαπίστωση καίρια. Κι άς σχολιάσουμε δύο ενδεχόμενα:

i) Πρώτα, την ειδική ακραία περίπτωση περιβάλλοντος που είναι το μηδενικό περιβάλλον, την περίπτωση δηλαδή όπου η λέξη νοείται και εκφέρεται μεμονωμένη. Σ' αυτό το περιβάλλον, όλες οι λέξεις τονίζονται — και τα μονοσύλλαβα [8] βέβαια. Ένα τέτοιο μηδενικό περιβάλλον, όμως, παρουσιάζει κυρίως μεταγλωσσικό ενδιαφέρον: Απασχολεί περσότερο τον γλωσσολόγο που μελετάει τη γυμνή λέξη πάνω στο τραπέζι του.

ii) Μια σαφώς γενικότερη και χρηστικώς σπουδαιότερη περίπτωση είναι να βρίσκεται η λέξη μέσα σ ένα ευρύτερο περιβάλλον, μέσα στη φράση. Τότε, κάμποσες μονοσύλλαβες και δισύλλαβες λέξεις, όταν στην πρώτη γραμμή της μάχης του λόγου καλούνται να αποδώσουν νοήματα πρόσθετα και χροιές ποικίλες, τότε οι λέξεις αυτές (πολλές φορές) δέχονται άλλον τονισμό. Τα περιστατικά τα είδαμε.

Είναι ολοφάνερο οτι η πρώτη περίπτωση συνιστά ένα απλό υποσύνολο του δεύτερου ευρύτερου συνόλου του θέματος που μας απασχολεί. Ένα υποσύνολο με αναγνωρισμένη βεβαίως παραδοσιακή γραμματική σημασία, το οποίο όμως δέν δικαιούται να επιβάλη τον φορμαλιστικό του κορσέ πάνω στις πιεστικές χρηστικές ανάγκες και στα ξεκάθαρα γλωσσικά γεγονότα.

8. Εάν ο μεταξύ των ειδικών συστηματικότερος έλεγχος των διαπιστώσεων και των προτάσεων [9] αυτής εδώ της εργασίας, απόδειξη οτι το μεταξύ «οικονομίας» και «επικοινωνικότητας» βέλτιστον μπορεί να μετακινηθή προς την κατεύθυνση της δεύτερης, θα έχη κερδηθή νομίζω άλλο ένα βήμα για την ανάδειξη και εδραίωση της σύγχρονης Νεοελληνικής [10].

Θεοδόσιος Τάσιος Καθηγητής Εθν. Μετσ. Πολυτεχνείου
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ηρώων Πολυτεχνείου 9, 15773 Αθήνα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Κριαράς, Εμμ.: «Περιττό σημάδι...». Το Βήμα, 10.12.95.
Οικονόμου, Μ. 1971: Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. Ινστιτούτο Νεοελληνικών
Σπουδών. Θεσσαλονίκη. Σταματάκος, I. 1968 (β' έκδοσις): Ιστορική Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικης. Αθήναιον, Αθήναι.
Τριανταφυλλίδης, Μ. 1941: Νεοελληνική Γραμματική. Αθήνα: ΟΕΣΒ. Τσοπανάκης, Α. 1994: Νεοελληνική Γραμματική. Αθήνα: Κολλάρος.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Ο ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΣ ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΜΟΝΟΣΥΛΛΑΒΩΝ ΚΑΙ ΔΙΣΥΛΛΑΒΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙ ΟΥΣΙΩΔΩΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ Η ΠΛΟΥΤΙΖΕΙ ΣΑΦΩΣ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ

α) Μονοσύλλαβα

Μήν τυχόν και πάς!
Μην τυχόν και πάς, καϋμένε-μου, χάθηκες... Μή, σε παρακαλώ
Καθόλου πρωτότυπα δέ Του είπε δε να φύγη
Άν θέλης έλα - δέν ξέρω αν θά 'θελες κι εσύ
Αν δεν ήθελε, δέν θα 'ρχότανε
Θέλεις: Δέν θέλω
Γιατί; Δεν θέλω γιατί έτσι
Αυτό δεν είναι; Όχι, δέν είναι αυτό
Μια μέρα μου λέει: Ελα για μιά μόνο φορά
Δέν νομίζω να καθυστέρηση. Νά-τος, έφτασε
Μα τί λες τώρα! Μά την Παναγία σου λέω
Γιά να σου πώ! Για ποιόν με πέρασες;
Και πρόσθεσε: "Και φίλος, και αμερόληπτος"
Θές να μάθης για τους φίλους - σου; Ρώτα τούς φίλους - σου, όχι τους εχθρούς - σου.

β) Δισύλλαβα

Ένα άτομο ήρθε, μόνο. Οι άλλοι βρήκαν ενα πρόσχημα:
«Κατα τη διάρκεια του 1793 αγωνίστηκε κατά της τυραννίας. Έχε - το κατα νούν
Απο (ενγένει άτονο' όμως), "Από και πρός Αθήνα"
Παρά τις προσδοκίες - μας, δέν ήρθε παρα μόνον ένας Πάρα πολλές φορές συμβαίνει.
Κάτι γίνεται, δέ λέω. Ομως, κατι τέτοιο είναι σπάνιο
Κάτω η γραμματική αυθαιρεσία! Κατω απο τέτοιες συνθήκες μάλιστα
Σκέφτομαι καμμια φορά: Γιατί καμμιά - σας δέν αντέδρασε τότε;
Μάθε οτι δέν είσαι εντάξει - ό,τι κι άν 'πεις Έλεγες οτι θα τους έβλεπα αμέσως.
Νά, ότι φτάσανε!
Γιατί δεν μιλάς;
Γιατί δέν ξέρω τί να 'πω

Υποσημειώσεις

1. Από προτίτερα - (αποπροτίτερα). Μα δεν είναι δυνατόν πια - (μαδενείναι), (δυνατόνπια).]
2. Χρήσιμος φαρισαϊσμός. Παρ' όλον οτι οι παλαιότεροι θα υποστήριζαν οτι βαρυνομένη «συλλαβή τονίζεται κάπως βαθύτερον, δεν καταντά όμως καν εντελώς άτονος» (Σταματάκος 1968: 30).
3. Πδ. «καλόν εστίν» - (καλόνεστιν). Κι όμως, όταν πριν απ' την έγκλιση υπήρχε στίξη, τότε ο τόνος επανερχόταν: «καλόν δ' εστίν».Έτσι, ο τόνος δέν ήταν μόνιμο εξάρτημα της λέξεως (βλ. παρ. 4 παρακάτω).
4. Τις ελάχιστες εξαιρέσεις που προβλέφθηκαν, φαίνεται να τις έχουν ξεχάσει όλοι.
5. Αν. τώρα, δεν ξέρη να τονίση τα ίδια του τα λόγια καθώς τα προφέρει, πρώτον δέν χάθηκε ο κόσμος — θα μάθη. Και δεύτερον, έτσι θα δοθή η ευκαιρία και στον Δάσκαλο να μυήση τον μαθητή στον πλούτο των εκφραστικών αποχρώσεων τις οποίες διαθέτει η ρωμαλέα Δημοτική (κι οι οποίες δυσκολότερα αναδεικνύονται σήμερα κάτω απ' τον κανόνα «συμβατικού» τονισμού χωρίς φωνητικό αντίκρισμα).
6. Αφήνω που θα σταματήση και η σκιαμαχία των Δασκάλων να καταλογίζουν ως ορθογραφικά «σφάλματα» τις φυσικές παρορμήσεις τονισμού κάμποσων μαθητών...
7. «Οι τόνοι σήμερα φανερώνουν συνήθως ότι η τονισμένη συλλαβή προφέρεται δυνατότερα από τις άλλες" (Οικονόμου 1971: 13). Ακριβώς αυτό ζητάμε κι εμείς.
8. Επομένως, άν το θεσμοθετημένο μονοτονικό επικαλείται τον «λεξικό» τονισμό, ελέγχεται εδώ ως ασυνεπές. Ίσως μάλιστα να μήν είναι κάν εύστοχο να αποκαλείται «τονισμός» μια συμβολική η οποία, αρκετά συχνά, ασκείται και σε άτονες συλλαβές!
9. Κάμποσα χρόνια τώρα. τα βιβλία του συντάκτη αυτών των γραμμών τυπώνονται μ' αυτό το μονοτονικό σύστημα.
10. Το άλλο (ακραίο) σύστημα «πλήρης κατάργηση κάθε τόνου» αποφεύγει μεν τα μειονεκτήματα των τονικών παρερμηνειών, δέν αναδεικνύει όμως τις καίριες αποχρώσεις τις οποίες επισημάναμε στα προηγούμενα. Ενώ γεννά το ίδιο πλήθος άλλων πολλών παρερμηνειών...


Λήψη σε pdf

Βλέπε και:
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=159528.0
tonismos

[escut]

Άν όσοι ενστερνίζονται τον φωνητικό τονισμό (δηλαδή το ορθολογικότερο τονικό σύστημα του επιφανούς καθηγητή Τάσιου) αρχίσουν να τον εφαρμόζουν στα κείμενά τους ίσως θα αρχίσει να ασκείται η δέουσα πίεση στους ρυθμίζοντες τα της γλώσσας στην χώρα μας....για την εναρμόνιση γραπτού και προφορικού τονισμού.

[valeon]

Η «ανορθογραφία» στην αφίσα, βάσει του ισχύοντος μονοτονικού, καταδεικνύει – απλώς – την «ανορθοφωνία» του στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Αν και «ανορθογραφία», αποδίδει απόλυτα την έντονη παρουσία του προφορικού δυναμικού τόνου σε όλα τα ερωτηματικά «τί», «ποιός», ..., «πώς», από τα οποία το ισχύον μονοτονικό φροντίζει μόνο για το τελευταίο και μάλιστα για άλλο λόγο...

Καλή Χρονιά, παιδιά! :-)

ΥΓ. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟΥ (στο Φέισμπουκ): https://www.facebook.com/groups/588264041248864/

[spiros]

Θεωρώ ιδιαίτερα προβληματικό τον τονισμό βάσει προφορικού τόνου (γι' αυτόν τον σκοπό άλλωστε υπάρχει και το διεθνές φωνητικό αλφάβητο), ένεκα πολυάριθμων προβλημάτων τυποποίησης, ερμηνείας και προσωδίας. Και ας μην ξεχνάμε και τον ορθογραφικό έλεγχο που θα καταντήσει... εφιάλτης. Ήδη έχουμε ένα σωρό θέματα που δεν έχουν ξεκαθαρίσει και τυποποιηθεί στη γλώσσα, το να προσθέτουμε ένα ακόμη δεν είναι ό,τι καλύτερο.

[wings]

Στο θέμα αυτό θα συμφωνήσω απόλυτα με τον Σπύρο (και μη προς κακοφανισμό του Θεόφιλου).

[valeon]

Ούτε προς δικό μου «κακοφανισμό», ή και του Τάσιου, μια και είναι από τους πρώτους που επισήμαναν τους «κακο-ατονισμούς» του ισχύοντος Μονοτονικού :-)

Σπύρο, μην ανησυχείς! Στο «Ελλάdα» όλα γίνονται με καθυστέρηση :-) Θα αργήσει πολύ να γίνει ανασκόπηση του Μονοτονικού και βελτίωσή του. Στην Τυποποίηση, η έννοια «πρότυπο» δεν συνεπάγεται καμιά «οριστικότητα». Κανονικά, τα πρότυπα ανασκοπούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα (ISO, IEC: κάθε 5 χρόνια), στη διάρκεια των οποίων συλλέγονται στοιχεία και προβλήματα από την εφαρμογή των προτύπων και – κατά την ανασκόπηση – τα πρότυπα είτε μένουν ίδια είτε βελτιώνονται.

[wings]

Ωραία. Ευχαριστούμε, Κώστα, και καλή χρονιά να έχουμε!

[spiros]

Merged.

https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=69729.msg646210#msg646210

[valeon]

Σπύρο, κάποιο δικό μου «μπλέξιμο» έγινε :-) και το προ-προηγούμενο σχόλιό μου μπήκε σ' αυτό το νήμα, ενώ προοριζόταν για το άλλο στο οποίο παραπέμπεις! :-)

[wings]

Ο Σπύρος μετέφερε τα μηνύματά μας, Κώστα. :-)