Τελικό νι (τελικό «ν») και η χρήση του

spiros · 99 · 176609

dimgr

  • Newbie
  • *
    • Posts: 15
Έχει δίκιο ο Θωμάς. Γιατί βάζεις τελικό νι σε ονομαστική;

ΜιαΝ άλλη μέρα, πήγα για μπάνιο.
ΜιαΝ άλλη φορά, κουράστηκα πολύ στη δουλειά μου.

Αυτές οι φράσεις είναι σωστές;
Κι αν όχι, ποια από τις παρακάτω εκδοχές είναι σωστή.
Μία/μια άλλη μέρα, πήγα για μπάνιο.
Μία/μια άλλη φορά, κουράστηκα πολύ στη δουλειά μου.

Πότε βάζουμε το ένα και πότε το άλλο;


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Ας μη μπλέκουμε την πολιιτικη με την επιστήμη φίλε/φίλη μου. :)
Τι σημασία έχει το πότε;
Το θέμα είναι αν είναι κάτι επιστημονικά ορθό ή όχι. Νομίζω σε αυτό πρέπει να μείνουμε.

Μα ποιος μίλησε για πολιτική; Η Δήμητρα ανέφερε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο γραμματικής κυκλοφορούσε την εποχή της χούντας. Κι όταν μιλώ για αηδίες σε βιβλία, αναφέρομαι στα λάθη τους.

Υ.Γ.: Το σύμβολο πάνω από την αβατάρα μου δείχνει ότι είμαι γυναίκα. :-)
« Last Edit: 01 Jun, 2010, 20:18:07 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Αυτές οι φράσεις είναι σωστές;
Κι αν όχι, ποια από τις παρακάτω εκδοχές είναι σωστή.
Μία/μια άλλη μέρα, πήγα για μπάνιο.
Μία/μια άλλη φορά, κουράστηκα πολύ στη δουλειά μου.

Πότε βάζουμε το ένα και πότε το άλλο;

Εξαρτάται από τα συμφραζόμενα. Όλες οι φράσεις που αναφέρεις μπορεί να είναι σωστές αν ταιριάζουν με το νόημα των προηγούμενων προτάσεων/παραγράφων. Το κόμμα νομίζω ότι δεν χρειάζεται.
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


dimgr

  • Newbie
  • *
    • Posts: 15
Εξαρτάται από τα συμφραζόμενα. Όλες οι φράσεις που αναφέρεις μπορεί να είναι σωστές αν ταιριάζουν με το νόημα των προηγούμενων προτάσεων/παραγράφων. Το κόμμα νομίζω ότι δεν χρειάζεται.

Έχεις δίκιο. Φίλη λοιπόν.
Σου δίνω πιο ολοκληρωμένα παραδείγματα , αν και νομίζω πως οι προηγούμενες προτάσεις ήταν κι αυτές ολοκληρωμένες.

1) ΜιαΝ / Μία / Μια ακόμη ξεχωριστή μέρα που περάσαμε μαζί ήταν όταν πήγαμε με την ορειβατική ομάδα για διακοπές στον Όλυμπο.
2) ΜιαΝ / Μία / Μια από τις ομορφότερες σκηνές της ταινίας που είδαμε ήταν όταν ο Τζακ έσωσε τη ζωή του μικρού παιδιού από βέβαιο θάνατο.
3) ΜιαΝ / Μία / Μια άλλη φορά, ο γέρο-Μπλουμ έπαιξε τόσο μελωδικά με τη φυσαρμόνικα του, που όλοι ακούγαμε σιωπηλοί και μαγεμένοι.
4) Όταν ακούσαμε στο ραδιόφωνο πως μιαΝ / μία / μια απροσδόκητη καταιγίδα πλησίαζε τις ακτές, μπήκαμε στη Φεράρι και όπου φύγει, φύγει.

Νομίζω πως υπάρχυν δύο σημεία που πρέπει να δει κανείς: την πτώση και το .....αα........).
Ελπίζω αυτά τα παραδείγματα να είναι πιο σαφή.



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Λοιπόν, όλες οι προτάσεις είναι σωστές αν αφήσουμε τις εκδοχές με το τελικό νι έξω.

Η μόνη περίπτωση που θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε είναι στην πρόταση 3, όπου και πάλι δεν είναι απολύτως απαραίτητο.

Στις προτάσεις 1, 2 και 4 η λέξη «μέρα» είναι σε θέση υποκειμένου του ρήματος, άρα χρειάζεται ονομαστική οπότε το τελικό νι όχι απλώς περιττεύει αλλά είναι και σοβαρό λάθος γιατί δημιουργεί σύγχυση στον αναγνώστη/ακροατή.
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


sophistes

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 183
Κι εγώ πιστεύω ότι όλα μπορεί να είναι σωστά, αλλά έχω την αίσθηση ότι το πρόβλημα έγκειται στο ότι δεν έχουμε συνηθίσει να εκλαμβάνουμε την φράση "μια άλλη μέρα" - και τις όμοιες - σε πτώση αιτιατική. Αυτό πιθανώς να προέρχεται από την παράλειψη του "ν". Άλλο είναι να πούμε: "Όχι η σημερινή, αλλά μια άλλη μέρα θα αποβεί σωτήρια για τους μη καπνίζοντες" (ονομαστική-υποκείμενο) και άλλο "Θα συναντηθούμε μια(ν) άλλη μέρα" (απρόθετη αιτιατική του χρόνου, όπως π.χ. και η εμπρόθετη: κέρδισε κατά μία μονάδα). Οι γραμματικώς εσφαλμένες χρήσεις του "ν" (όπως αναρτήθηκαν και προηγουμένως) πιθανότατα να προέρχονται από την ευφωνική χρήση του, προς εξάλειψη της χασμωδίας. Άλλωστε δεν έχουμε συνηθίσει να κάνουμε αποκοπή με τις λέξεις "μια άλλη" σε "μι' άλλη - μιά 'λλη" ή π.χ. κράση "μιάλλη" (όπως οι αρχαίοι :-). Ίσως κάπως έτσι, μαζί με λίγη δόση αγραμματοσύνης να εισχώρησε κάποτε για κάποιο διάστημα κι ένα πανταχού παρόν τελικό "ν". Πάντως μου φαίνεται ορθότερο να αφήσουμε το "μια - μιαν" στο προσωπικό επίπεδο-ύφος του ομιλητή. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μεγαλύτερη ευχέρεια στην επιλογή ή μη του "ν" της αιτιατικής στις αντωνυμίες (σε σχέση με τα ουσιαστικά όπου έχει εξολοθρευτεί ολοτελώς), αλλά σίγουρα αδικείται ο ρόλος της και η ακρίβεια της έκφρασης.


mavrodon

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 6582
    • Gender:Male
Η Wings έχει διατυπώσει τις ορθές χρήσεις.--


dimgr

  • Newbie
  • *
    • Posts: 15
Ευχαριστώ πολύ όλους. :)
Κι εγώ αυτά πίστευα, απλώς χρειαζόμουν επιβεβαίωση.


Frederique

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 80202
    • Gender:Female
  • Creative, Hardworking and Able!
Αξίζει να ενημερωθούν οι αγαπητοί φίλοι που πιθανώς ενδιαφέρονται για το ζήτημα ότι, σύμφωνα με απόφαση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ο σχολικός κανόνας για το τελικό -ν έχει πλέον αλλάξει επίσημα. [...]Με μια καλομελετημένη προσαρμογή αποφασίστηκε να διατηρείται το τελικό -ν στο αρσενικό άρθρο τον πάντοτε, ανεξάρτητα από τον φθόγγο που ακολουθεί.[...]

Καλημέρα. Ευχαριστούμε και πάλι. Έχω αποθηκεύσει και τα δύο αρχεία και τα μελετώ.

Να ρωτήσω κάτι ωστόσο; Τι γίνεται το τελικό -ν στο θηλυκό άρθρο; Το ίδιο ισχύει; Και οι εξαιρέσεις για τις λέξεις που ξεκινούν από  π κ τ δεν ισχύουν πια;
Communicate. Explore potentials. Find solutions.


mavrodon

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 6582
    • Gender:Male
Παραθέτω αυτούσια επιστολή αναγνώστη μεταφραστή στη χθεσινή Καθημερινή, με την ευκαιρία και του άρθρου του κ. Μπαμπινιώτη στο Βήμα:
H Γραμματική

Κύριε διευθυντά

Τα άρθρα της αιτιατικής πτώσης «τη» ή «στη» (θηλυκό) και «το» ή «στο» (αρσενικό) πιστεύω ότι πρέπει πάντα να συνοδεύονται από το «ν». Δηλαδή: «τον γιατρό» και όχι «το γιατρό». Η γραφή «το γιατρό» δίνει μια εντύπωση ουδετέρου γένους (αξέχαστα τα λογοπαίγνια της Μαλβίνας...). Στην εκφορά βέβαια δεν υπάρχει καμία απολύτως ανάγκη να προφέρουμε σώνει και καλά το «ν», άρα εκφέρουμε (το γιατρό) καθώς η γλώσσα μας, στον προφορικό λόγο, το «νγ» το «αποφεύγει». Αλλο παράδειγμα: γράφουμε μεν «την γυναίκα» αλλά προφέρουμε (τη γυναίκα).

Είναι δε περιττό, πιστεύω, να πω ότι... εκτρώματα όπως: ...τη Τρίπολη, τη κατάσταση, τη Κρήτη, τη πρώτη, τη Πέμπτη... (ευτυχώς που δεν λένε και... τη Αθήνα!) πρέπει να καταδικάζονται αυθωρεί και παραχρήμα.

Και να γιατί γράφονται αυτά τα εκτρώματα: η ισχύουσα Γραμματική ορίζει, και φωνητικά σωστά καταρχήν, ότι το «ν» συνοδεύει τα άρθρα «τον» και «την» μόνο αν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από «κ», «π» και «τ», καθώς και από φωνήεν. Κάποιος όμως που δεν έχει «εμπεδώσει» αυτόν τον κανόνα δεν ξέρει πότε πρέπει να βάλει «ν» στον γραπτό λόγο και πότε όχι και έτσι προκύπτουν τα προαναφερθέντα εκτρώματα, στις περιπτώσεις βέβαια των παραπάνω συμφώνων κ, π και τ. Γι’ αυτό, το μόνο σίγουρο είναι ότι πρέπει να επέλθει αλλαγή στην Γραμματική δηλαδή: πάντα «ν» στα «τον», «στον», «την» και «στην» ανεξαρτήτως του ποιο είναι το πρώτο γράμμα της λέξης που ακολουθεί.

Θεοφιλος Βαμβακος - Μηχανικός ΕΜΠ, Μεταφραστής / Χαλάνδρι


Frederique

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 80202
    • Gender:Female
  • Creative, Hardworking and Able!
Πολύ ενδιαφέρον και σε ευχαριστώ Θωμά.

Θα βάζω λοιπόν ν παντού (εκτός από τα ουδέτερα). Είναι πιο εύκολο έτσι. Έχει δίκιο ο Θεόφιλος.
'Ετσι δεν κάναμε παλιά; Στο σχολείο έλεγα και έγραφα πχ στην Κρήτη και όχι στη Κρήτη..
Communicate. Explore potentials. Find solutions.


mavrodon

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 6582
    • Gender:Male
Και εγώ συμφωνώ και θα αρχίσω να το εφαρμόζω στο εξής.


Vasilis

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 9987
    • Gender:Male
Βάζω πάντα (ν) (ακόμη και όταν μου το «διορθώνουν») και στο αρσενικό και στο θηλυκό γιατί δεν βρίσκω κανέναν λόγο να μην το βάζω. Η αφαίρεση του (ν) δεν προσφέρει τίποτα θετικό παρά μόνο μας μπερδεύει (το «τη» θυμίζει δοτική και το «το» θυμίζει ουδέτερο).
Πλούσιος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που αξίζει πολλά και όχι ο άνθρωπος που έχει πολλά. (Κ. Μαρξ)


Vasilis

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 9987
    • Gender:Male
Όπως και βάζω «καμμία» και ποτέ «καμία» γιατί και αυτό δεν προσφέρει τίποτα.
Πλούσιος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που αξίζει πολλά και όχι ο άνθρωπος που έχει πολλά. (Κ. Μαρξ)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854562
    • Gender:Male
  • point d’amour

 

Search Tools