Στην εποχή μας σπανίζουν η «έμφυτη» αρχοντιά, η ομορφιά κι η λεβεντιά. Πόσο συχνά μας συστήνουν μια πραγματική κυρία, μια γυναίκα με το πρώτο γάμμα κεφαλαίο κι όχι ξαπλωτό, όπως είχα πει κάποτε; Και πόσο συχνά η ίδια αυτή γυναίκα είναι και λεβέντισσα και μαγκιόρα και ξηγημένη και τιμάει τα παντελόνια που πλέον φοράει καλύτερα κι από άντρας; Θα συμφωνήσετε, θαρρώ, πως μια τέτοια γυναίκα αξίζει ο κόπος να μας τη συστήνουν ξανά και ξανά και ξανά - έτσι, για να μην ξεχνάμε ότι χρωστάμε στον εαυτό μας την πολυτέλεια της επαφής με μια μεγάλη -από κάθε άποψη- αρχόντισσα...
Κυρίες και κύριοι, ήρθε η ώρα να σας (ξανα)συστήσω την πατρίδα μου. Είναι η:
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - δεσποινίς, ετών 2.322
Πάμε να δούμε μαζί μερικά από τα μέχρι σήμερα γνωστά της πρόσωπα:
Η Θεσσαλονίκη της πρωτιάς:
315 π.Χ.
Ο βασιλιάς Κάσσανδρος της Μακεδονίας ιδρύει μια νέα πόλη με συνοικισμό είκοσι έξι μικρών πόλεων του Θερμαϊκού. Είναι στη θέση της Θέρμης και παίρνει το όνομα Θεσσαλονίκη από τη σύζυγο του Κάσσανδρου, κόρη του Φιλίππου Β' και της Νικησίπολης και ετεροθαλή αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
285 π.Χ.
Έδρα του βασιλιά των Μακεδόνων Αντίγονου στον πόλεμο κατά του βασιλιά της Ηπείρου Πύρρου
148 π.Χ.
Πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας (Provincia Macedonia)
50 μ.Χ.
Ιδρύεται η πρώτη χριστιανική εκκλησία από τον Απόστολο Παύλο.
293 - 305 μ.Χ.
Έδρα του Ρωμαίου τετράρχη Καίσαρα και Αύγουστου Γαλέριου Μαξιμιανού
324 μ.Χ.
Ορμητήριο του Μεγάλου Κωνσταντίνου στον πόλεμο κατά του γαμπρού του Λικίνιου
380 μ.Χ.
Έδρα του Μεγάλου Θεοδόσιου στους πολέμους κατά των Γότθων
536 μ.Χ.
Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός κάνει τη Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα του Θέματος του Ιλλυρικού.
1204 μ.Χ.
Οι Φράγκοι της Δ' Σταυροφορίας κάνουν τη Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα ενός βασιλείου, με βασιλιά τον Ιταλό ιππότη Βονιφάτιο τον Μομφερατικό.
1224 μ.Χ.
Ο Θεόδωρος Άγγελος Κομνηνός Δούκας, δεσπότης της Ηπείρου, στέφεται «βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ρωμαίων» από τον αρχιεπίσκοπο Αχριδών Δημήτριο Χωματιανό. Το βασίλειο της Θεσσαλονίκης των Αγγέλων Κομνηνών Δουκών θα έχει ζωή είκοσι δύο χρόνων.
1904 - 1908 μ.Χ.
Μακεδονικός Αγώνας με στρατηγείο το ελληνικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη
1908 μ.Χ.
Πυρήνας και ορμητήριο των επαναστατών κατά του σουλτάνου στο κίνημα των Νεότουρκων
1915 μ.Χ.
Στρατιωτικό κέντρο της Αντάντ στο Μακεδονικό Μέτωπο
1916 μ.Χ.
Της «Αμύνης τα παιδιά», η γνωστή «Τριανδρία» (Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγιώτης Δαγκλής και Παύλος Κουντουριώτης) σχηματίζουν την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης που μεταφέρεται στην Αθήνα το 1917
1997 μ.Χ.
Η Θεσσαλονίκη ανακηρύσσεται Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος αυτό.
Η Σαλονίκη, που αποβραδίς κοιμήθηκε δυστυχισμένη, σκλάβα...
168 π.Χ.
Οι Ρωμαίοι κατακτούν ολόκληρη τη Μακεδονία.
904 μ.Χ.
Άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς
1185 μ.Χ.
Πολιορκία και άλωση της πόλης της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδούς
1204 μ.Χ.
Πολιορκία και άλωση της πόλης της Θεσσαλονίκης από τους Φράγκους της Δ' Σταυροφορίας
1387 μ.Χ.
Πρώτη άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους και προσωρινή κατοχή της πόλης
1423 μ.Χ.
Παράδοση της Θεσσαλονίκης στη «Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Ενετίας», από τον τελευταίο Βυζαντινό διοικητή της Ανδρόνικο Παλαιολόγο, εξαιτίας του κινδύνου άμεσης και βίαιης κατάληψης της πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους, και με όρο τη διατήρηση της κοινοτικής αυτονομίας. Οι Ενετοί κρατούν την πόλη μόνο επτά χρόνια.
1430 μ.Χ.
Δεύτερη και οριστική άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους
9 Απριλίου του 1941 μ.Χ.
Εισβολή του Γερμανικού Στρατού στην Θεσσαλονίκη - έναρξη της Γερμανικής Κατοχής
... και την αυγούλα ξύπνησε αρχόντισσα, κυρά!
42 π.Χ.
Η Θεσσαλονίκη γίνεται «ελεύθερη πόλη», μετά τη μάχη των Φιλίππων, χάρη στη βοήθεια που προσέφερε στους νικητές Αντώνιο και Οκταβιανό, εξασφαλίζοντας έτσι διοικητικά και οικονομικά προνόμια.
1224 μ.Χ.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης απελευθερώνεται από τον Θεόδωρο Άγγελο Κομνηνό Δούκα, δεσπότη της Ηπείρου, ο οποίος στέφεται «βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ρωμαίων» από τον αρχιεπίσκοπο Αχριδών Δημήτριο Χωματιανό. Το βασίλειο της Θεσσαλονίκης των Αγγέλων Κομνηνών Δουκών θα έχει ζωή είκοσι δύο χρόνων.
26 Οκτωβρίου του 1912 μ.Χ.
Ο Κωνσταντίνος, ο Έλληνας αρχιστράτηγος και διάδοχος, απελευθερώνει τη Θεσσαλονίκη. Ο Ελληνικός Στρατός προελαύνει νικηφόρα στη Μακεδονία και καταλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη «αμαχητί» την 26η Οκτωβρίου του 1912, ανήμερα του πολιούχου Αγίου Δημητρίου. Ο Τούρκος στρατηγός Χασάν Ταξίν πασάς υπογράφει το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης. Η δοξολογία για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, έπειτα από 482 μελανά χρόνια οθωμανικής κατοχής, γίνεται στον ιερό ναό του Αγίου Μηνά.
30 Οκτωβρίου του 1944 μ.Χ.
Ο γερμανικός στρατός κατοχής αποχωρεί από τη Θεσσαλονίκη.
Η Θεσσαλονίκη των θρησκειών
500 π.Χ.
Ανύψωση του αρχαϊκού ιωνικού ναού του Διονύσου (πρώτου πολιούχου).
50 μ.Χ.
Ίδρυση της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας από τον Απόστολο Παύλο. Οι δυο επιστολές του Παύλου «Προς Θεσσαλονικείς» θεωρούνται από τα θεμελιώδη κείμενα του Χριστιανισμού.
26 Οκτωβρίου του 303 μ.Χ.
Ο μεγαλομάρτυρας Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης, πολιούχος της Θεσσαλονίκης και ένας από τους δημοφιλέστερους αγίους της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, γίνεται μάρτυρας ως θύμα των διωγμών του Ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού κατά των Χριστιανών. Στους ίδιους μαρτύρησαν ακόμη οι Θεσσαλονικείς Άγιος Αλέξανδρος, Αγία Ανυσία, Άγιος Δομνίνος, οι πρωτομάρτυρες αδελφές Αγίες Αγάπη, Ειρήνη και Χιονία και πολλοί άλλοι.
312 - 113 μ.Χ.
Ανύψωση οικίσκου, του πρώτου χριστιανικού ναού, στο χώρο όπου μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος.
1655 μ.Χ.
Ο «μεσσίας» των Εβραίων Σαμπατάι Σεβή από τη Σμύρνη ασπάζεται τον Ισλαμισμό. Το παράδειγμά του ακολουθούν χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, που μετά ονομάστηκαν «ντονμέδες» και διακρίνονταν για την πνευματική και οικονομική τους επιφάνεια. Θρησκευτικό τους κέντρο το Γενί τζαμί (στη σημερινή οδό Αρχαιολογικού Μουσείου).
Η Θεσσαλονίκη των δεινών
390 μ.Χ.
Ο Μέγας Θεοδόσιος διατάσσει τη σφαγή 7.000 Θεσσαλονικέων στον Ιππόδρομο της πόλης.
620 μ.Χ.
Μεγάλος σεισμός πλήττει την Θεσσαλονίκη. Καταστρέφονται δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα, ναοί και μνημεία της πόλης.
904 μ.Χ.
Λεηλασία και καταστροφή της πόλης, σφαγή και εξανδραποδισμός των κατοίκων, από τους Σαρακηνόύς, όπως περιγράφει ο Ιωάννης Καμινιάτης.
1185 μ.Χ.
Λεηλασία και καταστροφή της πόλης και σφαγή 7.000 κατοίκων από τους Νορμανδούς, όπως καταμαρτυρεί ο λόγιος μητροπολίτης Ευστάθιος Μεγαλοοικονόμος ο Κατάφλωρος.
1430 μ.Χ.
Ο σουλτάνος Μουράτ Β' διατάζει τη σφαγή και τον εξανδραποδισμό των κατοίκων της πόλης, και αποτυπώνει τη νίκη του με χαρακτά αραβικά γράμματα σε έναν κίονα της Αχειροποιήτου, την οποία μετατρέπει σε τζαμί. Μελανή περιγραφή των γεγονότων σε «επίτομη διήγηση» του Ιωάννη Αναγνώστη.
1571 μ.Χ.
Σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς
1821 μ.Χ.
Σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς
1876 μ.Χ.
Σφαγή των προξένων της Γαλλίας και της Γερμανίας, από φανατισμένους Τούρκους, σε επεισόδια κατά τη διάρκεια βίαιου προσηλυτισμού μιας Ελληνίδας Χριστιανής στον Ισλαμισμό.
1903 μ.Χ.
Βουλγαρική τρομοκρατική ομάδα πραγματοποιεί τρομοκρατικές επιθέσεις και ανατινάζει κτίρια στη Θεσσαλονίκη.
5 Αυγούστου του 1917 μ.Χ.
Μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει το μεγαλύτερο μέρος του ιστορικού κέντρου της πόλης, σε έκταση 1.200 στρεμμάτων. Επιστημονική επιτροπή με επικεφαλής τον Γάλλο πολεοδόμο Ερνέστο Εμπράρ συντάσσει το νέο σχέδιο της γνωστής ως «πυρίκαυστη ζώνη».
1943 μ.Χ.
Εκτοπισμός των Εβραίων κατοίκων της πόλης της Θεσσαλονίκης (49.000 περίπου) από τους Γερμανούς Ναζί, και μεταφορά τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου εξοντώθηκαν 45.000 περίπου.
20 Ιουνίου του 1978 μ.Χ.
Ισχυρός σεισμός 6,5 βαθμών της Κλίμακας Ρίχτερ συγκλονίζει την Θεσσαλονίκη - 45 νεκροί και μεγάλες καταστροφές σε δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα και μνημεία της πόλης.
Θεσσαλονίκη, η πρωτεύουσα των προσφύγων
1492 μ.Χ.
Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' προσκαλεί στην έρημη Θεσσαλονίκη τους χιλιάδες Εβραίους της Ιβηρικής Χερσονήσου (Σεφαραδίμ) διωγμένους από τους Ισπανούς βασιλείς Φερδινάνδο και Ισαβέλλα. Ακολουθούν χιλιάδες Εβραίοι της Κεντρικής Ευρώπης (Ασκεναζίμ).
1922 - 1924 μ.Χ.
Υποδοχή στη Θεσσαλονίκη των χιλιάδων Ελλήνων προσφύγων από την Μικρά Ασία, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή σύμβασης ανταλλαγής πληθυσμών.
Η Θεσσαλονίκη των γραμμάτων και των τεχνών
863 μ.Χ.
Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος, εκπολιτιστές και εκχριστιανιστές των Σλάβων, επινοούν το πρώτο «Σλαβικό Αλφάβητο».
1150 μ.Χ.
Ακμή των εορτών με την ονομασία ΔΗΜΗΤΡΙΑ. Ήταν θρησκευτικές και λαϊκές εορτές προς τιμήν του πολιούχου Αγίου Δημητρίου. (Φέτος γιορτάζουμε τα 42α Δημήτρια.)
1835 μ.Χ.
Επαναλειτουργία του ιδρύματος «Ελληνικόν Σχολείον», δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που διηύθυναν ο Μαργαρίτης Δήμιτσας, ο Πέτρος Παπαγεωργίου, ο Ιωάννης Δέλιος κ.ά.
1845 μ.Χ.
Ίδρυση του «Ανώτερου Παρθεναγωγείου». Το ίδρυμα αυτό προετοίμασε πολλές δασκάλες και νηπιαγωγούς για τα σχολεία της Μακεδονίας.
1850 μ.Χ.
Ίδρυση του πρώτου ελληνικού τυπογραφείου από τον Μιλτιάδη Γκαρμπολά.
1864 μ.Χ.
Ο Γάλλος E. Miller αφαιρεί αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά της Ρωμαϊκής Αγοράς της Θεσσαλονίκης και τα μεταφέρει στο Μουσείο του Λούβρου.
1875 μ.Χ.
Ίδρυση του «Ελληνικού Διδασκαλείου», για την επιμόρφωση των δασκάλων. Έκδοση της εφημερίδας «Ερμής», της πρώτης ελληνικής εφημερίδας, από τον Σοφοκλή Γκαρμπολά.
1911 μ.Χ.
Έκδοση της εφημερίδας «Μακεδονία», από τον Κωνσταντίνο Βελλίδη. Είναι η μακροβιότερη εφημερίδα της πόλης, με μικρή προσωρινή διακοπή έκδοσής της το 1996.
1914 μ.Χ.
Ίδρυση του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο. Θα παραμείνει το μοναδικό ανώτατο μουσικό ίδρυμα της χώρας για έξι δεκαετίες.
1926 μ.Χ.
Ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με πρώτη τη Φιλοσοφική Σχολή.
1938 - 1946 μ.Χ.
Ο Βασίλης Τσιτσάνης ζει στη Θεσσαλονίκη και δημιουργεί περίπου το 1/3 του έργου του. Εδώ γεννιούνται τα κορυφαία τραγούδια Αρχόντισσα (1938) και Συννεφιασμένη Κυριακή (1943-44).
1939 μ.Χ.
Ίδρυση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, ενός από τους σημαντικότερους επιστημονικούς φορείς της Μακεδονίας.
1952 μ.Χ.
Ίδρυση της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη»
1959 μ.Χ.
Ίδρυση της Συμφωνικής Ορχήστρας Βορείου Ελλάδος, που εξελίσσεται σε Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης
1960 μ.Χ.
Έναρξη λειτουργίας του πρώτου πειραματικού τηλεοπτικού σταθμού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης - έναρξη του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου
1961 μ.Χ.
Ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, με πρώτο διευθυντή το σκηνοθέτη Σωκράτη Καραντινό
1963 μ.Χ.
Άνοιγμα των πυλών του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης
1985 μ.Χ.
Συμπλήρωση 2.300 χρόνων από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης - εορτασμός της επετείου με ποικίλες εκδηλώσεις και σημαντικές εκδόσεις
1994 μ.Χ.
Ίδρυση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού
1997 μ.Χ.
Ανακήρυξη της Θεσσαλονίκης σε «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για το έτος αυτό
Η Θεσσαλονίκη της τεχνολογίας
324 μ.Χ.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος κατασκευάζει τεχνητό λιμάνι για το στόλο του στον επιχωματωμένο χώρο όπου σήμερα βρίσκονται τα «Λαδάδικα».
1871 μ.Χ.
Σύνδεση σιδηροδρομική της Θεσσαλονίκης και των Σκοπίων
1873 μ.Χ.
Κατεδάφιση του «Θαλασσίου Τείχους» της Θεσσαλονίκης από τον Τούρκο διοικητή της πόλης Μιδάτ πασά και δημιουργία της προκυμαίας της παλιάς παραλίας
1888 μ.Χ.
Σύνδεση σιδηροδρομική της Θεσσαλονίκης και του Βελιγραδίου
1893 μ.Χ.
Δρομολόγηση των πρώτων ιπποκίνητων τραμ στη Θεσσαλονίκη
1897 μ.Χ.
Κατασκευή του τεχνητού λιμένα της Θεσσαλονίκης από Γαλλική τεχνική εταιρεία
1907 μ.Χ.
Αντικατάσταση των ιπποκίνητων τραμ της Θεσσαλονίκης από ηλεκτροκίνητα
1926 μ.Χ.
Δημιουργία της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης
1957 μ.Χ.
Διαμόρφωση και επέκταση της νέας παραλίας - ξηλώνονται οι γραμμές του τραμ και δρομολογούνται λεωφορεία
1960 μ.Χ.
Έναρξη λειτουργίας του πρώτου πειραματικού τηλεοπτικού σταθμού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη των κινημάτων και της πολιτικής ιστορίας του τόπου μας
285 π.Χ.
Η Θεσσαλονίκη έδρα του βασιλιά των Μακεδόνων Αντίγονου στον πόλεμο κατά του βασιλιά της Ηπείρου Πύρρου
131 - 132 μ.Χ.
Συμμετοχή της Θεσσαλονίκης στο «Αττικόν Πανελλήνιον», ομοσπονδιακή οργάνωση που συνέστησε ο φιλέλληνας Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός με σκοπό την ενότητα των Ελλήνων
390 μ.Χ.
Ο Μέγας Θεοδόσιος διατάσσει τη σφαγή 7.000 Θεσσαλονικέων στον Ιππόδρομο της πόλης εξαιτίας του ξεσηκωμού των κατοίκων κατά της γοτθικής φρουράς και του θανάτου του αρχηγού της Βουτέριχου.
1571 μ.Χ.
Σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, ως αντίποινα της ήττας τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, από τον συμμαχικό χριστιανικό στόλο
1821 μ.Χ.
Σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς Τούρκους, ως αντίποινα του αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας
1904 - 1908 μ.Χ.
Μακεδονικός Αγώνας - στρατηγείο του αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, το Ελληνικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη (σημερινό Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα)
1908 μ.Χ.
Κίνημα των Νεότουρκων - η Θεσσαλονίκη βασικός πυρήνας και ορμητήριο των επαναστατών κατά του σουλτάνου. Ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στη Βίλλα Αλλατίνη (σημερινό κτίριο της νομαρχίας).
1909 μ.Χ.
Ίδρυση της Φεντερασιόν (Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης) από τον Αβραάμ Μπεναρόγια
1913 μ.Χ.
Δολοφονία του βασιλέα των Ελλήνων Γεωργίου Α' από τον αναρχικό Αλέξανδρο Σχινά, στη Θεσσαλονίκη. Τα αίτια παραμένουν αδιευκρίνιστα.
1915 μ.Χ.
Αποβίβαση στρατευμάτων της Αντάντ στην Θεσσαλονίκη που γίνεται στρατιωτικό κέντρο του Μακεδονικού Μετώπου
1916 μ.Χ.
Κίνημα «Εθνική Άμυνα» - ο Ελευθέριος Βενιζέλος μαζί με τον στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή και τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη (γνωστοί ως «Τριανδρία») σχηματίζουν την προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως τον Ιούνιο του 1917, οπότε και μεταφέρεται στην Αθήνα.
8 - 10 Μαΐου του 1936 μ.Χ.
Ξέσπασμα μεγάλων απεργιακών κινητοποιήσεων με θύματα δώδεκα νεκρούς απεργούς και δεκάδες τραυματίες
30 Οκτωβρίου του 1944 μ.Χ.
Αποχώρηση του Γερμανικού Στρατού από την Θεσσαλονίκη. Λήξη της Γερμανικής Κατοχής. Στην πόλη εισέρχονται στρατιωτικές μονάδες του ΕΛΑΣ.
2 Νοεμβρίου του 1944 μ.Χ.
Παλλαϊκή συγκέντρωση στην Πλατεία Αγίας Σοφίας προς τιμήν των νεκρών του πολέμου και της κατοχής, παρουσία Μελών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας και αντιστασιακών οργανώσεων
1948 μ.Χ.
Δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, από αγνώστους (μέχρι σήμερα!) δράστες
22 Μαΐου του 1963 μ.Χ.
Δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς
Η Θεσσαλονίκη της πρωτιάς, η Σαλονίκη που αποβραδίς κοιμήθηκε δυστυχισμένη, σκλάβα και την αυγούλα ξύπνησε αρχόντισσα, κυρά, η Θεσσαλονίκη των θρησκειών, των δεινών, η πρωτεύουσα των προσφύγων, η Θεσσαλονίκη των γραμμάτων και των τεχνών, της τεχνολογίας, η Θεσσαλονίκη των κινημάτων και της πολιτικής ιστορίας του τόπου μας... η Θεσσαλονίκη η πατρίδα μου... η πόλη που από μικρό παιδάκι με κάνει περήφανη για την καταγωγή μου.
Γεννήθηκα στη Σαλονίκη,
να δω τους ποιητές πρόλαβα εγώ.
Στο υπόγειο νησί τους ταξίδεψα ως εδώ
Ναι, γεννήθηκα στη Σαλονίκη και πρόλαβα να δω τους ποιητές. Και κάθε μέρα που περνάει είμαι όλο και πιο περήφανη που με την ανθολογία αυτή πιανόμαστε χέρι-χέρι, όλοι εμείς οι αναγνώστες από κάθε γωνιά της Ελλάδας και της γης, πάντα μαζί με τους ποιητές μας, και καταδυόμαστε στο υπόγειο νησί τους στο Θερμαϊκό, κάπου δίπλα στο κουφάρι του Φετχί Μπουλέντ, μπροστά στην Αριστοτέλους, κι ανακαλύπτουμε συνεχώς μυριάδες μικρά μαργαριτάρια και φλουριά μακεδονίτικα.
Αν τον ρωτήσετε που βρήκε δεκανίκι,
πώς λογαριάζει να βρει την άκρη δηλαδή,
θα αποκριθεί «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη
και ξέρω απέξω τη διαδρομή.»
Ναι, ξέρουμε απέξω τη διαδρομή εδώ στη «Σαλονίκη»
τη διαδρομή για να βρούμε την άκρη, τη διαδρομή για την ομορφιά και την καλαισθησία, τη διαδρομή για τα γράμματα και τις τέχνες, τη διαδρομή της ψυχής και του νου για το όνειρο...
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης εδώ και 10 μέρες μιλήσανε με λόγια τρυφερά, με λόγια σκληρά, με λόγια οργισμένα, με λόγια μελαγχολικά, για τη Θεσσαλονίκη που χάσαμε, για τη Θεσσαλονίκη που κερδίσαμε, για τη Θεσσαλονίκη που γκρεμίσαμε μαζί με τα κάστρα της και τα παλιά αρχοντικά της, για τη Θεσσαλονίκη που χτίσαμε, για τη Θεσσαλονίκη του χτες και του σήμερα και του αύριο, για τη Θεσσαλονίκη που δεν θέλουμε και για τη Θεσσαλονίκη που ονειρευόμαστε. Κοινός παρονομαστής των γραπτών τους και των δικών μας συναισθημάτων; Η αγάπη για τη μάγισσα Θεσσαλονίκη που τραβάει σαν το μαγνήτη, για την πόλη-διαβατήριο στις ψυχές όλων των Ελλήνων κάθε φορά που θέλουν να σεργιανίσουν στην ομορφιά και στο όνειρο.
Ευλογία και κατάρα αυτής της βορινής πολιτείας η πρόθεση συν. Συμβασιλεύουσα στο Βυζάντιο και συμπρωτεύουσα στο νεότερο ελληνικό κράτος - καημός μεγάλος γιατί νιώθουμε πως πάντα φτάνουμε στη βρύση και νερό δεν πίνουμε, πως μας κλέβουνε την μπουκιά της πρωτιάς μέσα απ’ το στόμα. Σύνδρομο κατωτερότητας καταντάει να μας φέρνει συχνά πυκνά αυτή η πρόθεση και την έχουμε βαρεθεί.
Ας μη λησμονούμε, όμως, ότι στα συν αυτής της πόλης πρέπει να συνυπολογίζουμε συνεχώς: τα μύδια και τα θαλασσινά του Θερμαϊκού (ναι, αυτά που συμβάλλουν στη χαρά κάθε κοιλιόδουλου (νότιου και μη) αυτής της χώρας), τη συνεισφορά στα γράμματα και τις τέχνες, τις συνάξεις μας (ναι, αυτό είναι ημιεπίσημη πρόσκληση για όσους έχουν καιρό να μας επισκεφτούν), το ανθρώπινο πρόσωπο της πόλης που θα μας συνδέει πάντα με το παρελθόν και το μέλλον αυτής της χώρας.
Μείνετε, λοιπόν, συντονισμένοι στο αφιέρωμα στους ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα - γιατί σας το υπογράφω: κάθε βραδιά προτού πάμε για ύπνο δεν υπάρχει καλύτερη συντροφιά από τους ποιητές της πόλης μου, στο τραμ το τελευταίο για όνειρα πραγματικά γλυκά και καλό ξημέρωμα.
Σημείωση:
- Πηγή για την παράθεση των ιστορικών γεγονότων: Χρονολόγιο πόλης
- Οι στίχοι αποβραδίς κοιμήθηκε δυστυχισμένη, σκλάβα και την αυγούλα ξύπνησε αρχόντισσα, κυρά είναι από το γνωστό ποίημα του Ιωάννη Πολέμη για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912.
- Η φράση Θεσσαλονίκη, η πρωτεύουσα των προσφύγων είναι μια μικρή παραλλαγή του τίτλου από το βιβλίο η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984) του Γιώργου Ιωάννου.
- Οι στίχοι του τραγουδιού για την πόλη είναι από το τραγούδι Γεννήθηκα στη Σαλονίκη του Διονύση Σαββόπουλου.
- Οι στίχοι Θεσσαλονίκη, μάγισσα, τραβάς σαν το μαγνήτη είναι από το τραγούδι Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ζαμπέτα με στίχους του Ηλία Ηλιόπουλου.
- Η φράση το τραμ το τελευταίο είναι από το ομώνυμο τραγούδι του Μιχάλη Σουγιούλ με στίχους του Χρήστου Γιαννακόπουλου και του Αλέκου Σακελλάριου.
[ Επιστροφή στο ευρετήριο του αφιερώματος στους ποιητές της Θεσσαλονίκης ]
« Last Edit: 12 Oct, 2013, 17:02:53 by wings »
