Γιώργος Ιωάννου

wings · 52 · 67350

wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιώργος Ιωάννου, Μουρμουρητό

...
Τι άλλο μπορείς να κάνεις παρά να περπατάς και ολοένα να μουρμουρίζεις φράσεις, προτάσεις, στίχους κι άλλα τέτοια κομματιάσματα, καθώς το βλέμμα σου καρφώνεται εδώ κι εκεί σε πρόσωπα, κινήσεις, μέλη και κορμοστασιές κι αναπηδούν αυθόρμητα από την καρδιά προς το μυαλό οι λέξεις που άλλοι χυδαίες τις λεν και άλλοι του κρεβατιού και που εσένα πάντως σε τινάζουν και σου δίνουν δύναμη...
Κανένας δεν γυρνάει να σε δει, πρέπει να γίνεις καρναβάλι για να σε προσέξουνε κι ούτε σ' αναγνωρίζουν καν γιατί βέβαια αυτοί δεν σε ξαναείδανε, ενώ εσένα σου φαίνονται γνωστοί και πάντως, αν όχι τα ίδια αυτά τα άτομα, το σόι τους γνωστό, η ράτσα, η κατηγορία τους, καθώς με τον καιρό και με τον κόπο μέσα σου κατατάσσονται, σε μερικές ομάδες όχι και πολλές. Το χάος ήταν στην αρχή, τώρα δεν υπάρχει, αλλά τι να το κάνεις.

Τις περισσότερες φορές που μίλησες, το έχεις μετανιώσει. Μεγάλη η απογοήτευσή σου, όχι μόνο από το νόημα των λόγων τους, μα κι από τη φωνή τους, τον τόνο της φωνής, το νόημα του ήχου της που σ' έκανε ν' ανατριχιάσεις. Κι όμως υπήρξαν περιπτώσεις που ευχαριστήθηκες, κάτι είχαν να σου πουν και το 'λεγαν εξαίσια.

«Ναι, Κύριε» λες «Ναι, Κύριε» και χαίρεσαι όταν σου δίνεται η ευκαιρία να το πεις και φωναχτά, απευθυνόμενος δήθεν σε κάποιον που έσπρωξες, που πάτησες, που σκούντησες κι αυτός γυρνάει και σε κοιτάει κάπως άγρια κι εσύ με άκρα ταπείνωση του λες: «Συγγνώμη, Κύριε» και βλέπεις να καλμάρει.

Και παρακάτω στην πλατεία βλέπεις άλλο πρόσωπο, εξίσου άγνωστό σου με το προηγούμενο, που όμως δεν το συμπαθείς, δεν το χωνεύεις ή και το μισείς, ενίοτε χωρίς να σου 'χει φταίξει, έτσι γιατί δεν σου γουστάρει η φάτσα του, το ύφος του, μπορεί και οι προθέσεις του, που δεν απέχουν από τις δικές σου και πολύ: «Τι σιχαμένο κάθαρμα», διαλογίζεσαι και είναι σαν να το κολλάς στο κούτελό του.

Ένας ωραίος τρόπος αυτοσυγκεντρώσεως είναι να περπατάς κοιτάζοντας μόνο τα πόδια τους, να βλέπεις τα παπούτσια και τις φόρμες των, τα κεντημένα δήθεν με πολλά γαζιά, τα ψηλοτάκουνα με το άγαρμπο το βάδισμα, τα ξεβαμμένα, σκονισμένα απ' το πολύ περπάτημα. Και μόνο όταν δεις αυτά να υψώνεις περισσότερο το βλέμμα σου, μάλλον κάτι καλύτερο βαστάζουνε αυτά τα πόδια.

Καλά θα ήταν να ήσουν λούστρος, απάνω στη στροφή, στο πεζοδρόμιο, όμως να λούστριζες μόνο παπούτσια συμπαθητικά, όχι αυτά με τα κεντήματα, ωσάν παπλώματα, ούτε τα μυτερά ίδια με σάντουιτς ούτε τα ψηλοτάκουνα όπως οι κόθορνοι, αλλά τα άλλα, τα τριμμένα, τα καθημερινά, με μούρες στρογγυλές λιγάκι όπως είναι τα άρβυλα, που δεν μυρίζουν δερματίλες πια, ούτε έχουν αποκάτω μπροκαδούρα - είναι και τούτα πλαστικά.

Και να μαζεύεις τα κέρματα ένα προς ένα, ζεστά ακόμα από τις τσέπες τους, εκείνες που ακουμπάνε στα μεριά τους, να τα μετράς με προσοχή μετά, να τα υπολογίζεις και μ' αυτά να αποζείς. Και ούτε εσύ να τολμάς να τους κοιτάζεις, ούτε αυτοί να καταδέχονται να σε προσέχουνε, μα να παρατηρείς με λατρεία μόνο τα παπούτσια τους, να τα γυαλίζεις στην εντέλεια, ωσάν αυτά να τους φοράνε και όχι αυτοί αυτά.

Από το βιβλίο Ομόνοια 1980 (1987)
« Last Edit: 11 Sep, 2011, 16:52:07 by spiros »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Γιώργος Ιωάννου, Εις εαυτόν

«... ό,τι και αν γίνει τις συνεντεύξεις και τις δηλώσεις δεν πρόκειται να τις κόψεις. Αυτές θα τις δίνεις σε όποιο σοβαρό έντυπο σου τις ζητά κι αυτό γιατί αναλύοντας συνεχώς τον εαυτό σου και τις ιδέες σου ενώπιον των άλλων νιώθεις να ζωντανεύεις, αλλά και γιατί, καθώς εκδίδεις κάθε τόσο και κάτι, βλέπεις ότι πρέπει να το παρουσιάζεις και να το εξηγείς στο κοινό. Αυτή η φροντίδα ανήκει πρώτα σε σένα. Βλέπεις, βέβαια, διάφορους να κιτρινίζουν και να αφρίζουν. Και αφρίζουν όχι για το λόγο που ομολογούν, πως εσύ τάχα δίνεις πολλές συνεντεύξεις, αλλά γιατί αυτούς κανείς δεν τους ρωτάει. Και τι να τους ρωτήσει; Όποτε ανοίξουν το στόμα τους μόνο το "κρα" εκπηδάει (...) ας το πάρουν απόφαση για σένα∙ τη γνώμη σου, όταν σου τη ζητούν θα τη δίνεις, και μάλιστα όσο πιο ξεκάθαρα και αναλυτικά γίνεται. Δεν είναι για σένα "προβολή" αυτό και ας το χωρέσουν τα φτωχά μυαλά τους. Είναι διάδοση των ιδεών σου, επηρεασμός προς αυτό που κρίνεις εσύ ορθό.»

Από τη συλλογή πεζογραφημάτων Θεσσαλονίκη, η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984)
« Last Edit: 31 Jul, 2008, 22:49:38 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Σχόλιο στις αφηγηματικές πρακτικές του Γιώργου Ιωάννου (του Αλέξη Ζήρα)

Τα πολιτικά γεγονότα, αλλά με τις επιπτώσεις τους στην καθημερινή ζωή και στον ψυχισμό των απλών ανθρώπων, το πέρασμα από το πεδίο των μεγάλων κινήσεων της ιστορίας στον υπαρξιακό μικρόκοσμο όπου αναγνωρίζεται και γίνεται περισσότερο αποδεκτή η ενανθρώπησή τους, αποτελούν συνήθως η αρχική εμπειρική αλλά και η βιωματική ύλη του Γιώργου Ιωάννου. Η ζωή των προσφύγων, η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, οι βομβαρδισμοί της πόλης το 1941, τα κατοχικά πογκρόμ των Εβραίων και οι εμφυλιοπολεμικές θηριωδίες, γεγονότα δηλαδή μαζικού φάσματος είναι εντέλει στοιχεία εξίσου βιωματικά για το έργο του, καθώς ο μηχανισμός που κατ' εξοχήν προκαλεί και κινεί αυτές τις αφηγήσεις, ο μηχανισμός της μνημονικής ανάκλησης, λειτουργεί πάμπολλες φορές ως σημείο ώσμωσης και συνύφανσης του προσωπικού και του συλλογικού.

Ο συνήθως πρωτοπρόσωπος αφηγητής, ιδίως στις ιστορίες που σχετίζονται με τη γενεαλογία, τις παραδόσεις, και τα ήθη των λαϊκών συνοικιών της προσφυγικής Θεσσαλονίκης, στην περιμετρική του πολέμου, της κατοχής και των αμέσως μετακατοχικών χρόνων, εμφανίζεται συχνότατα ως παρατηρητής και χρονικογράφος, υπονοώντας έτσι τις γραμμές άμυνας που συνήθως δημιουργεί το εσωστρεφές άτομο απέναντι στο περιβάλλον του. Ωστόσο, ο αφηγητής αυτός του Ιωάννου δεν είναι με κανένα τρόπο ένα αυτονομημένο από την οικεία μικρή κοινωνία του πρόσωπο, κατά ένα μεγάλο μέρος υπάρχει, φαντάζεται, αντιδρά, σχολιάζει μέσα από τους ειδικούς κώδικες του κοινωνικού κύκλου στον οποίο ζει, αφού ακόμα κι όταν ομολογεί πως ασφυκτιά από τους ηθικούς περιορισμούς και τους κλειστούς ορίζοντες, αναγνωρίζει πως είναι μέρος αυτού του κύκλου.

Στο καθαρά αφηγηματικό πεδίο στα πεζά Για ένα φιλότιμο, Η σαρκοφάγος και Η μόνη κληρονομιά, που αποτελούν για ένα σημαντικό μέρος της κριτικής την κορυφαία τριλογία του Ιωάννου, είναι εμφανέστατο ότι ο αφηγητής --persona του συγγραφέα, δηλώνει παρών αλλά και αποσύρεται με την ίδια υδραργυρική ευκολία από το προσκήνιο του εξιστορούμενου περιστατικού υπαινισσόμενος έτσι, αφ' ενός, το απολύτως δυσδιάκριτο των ορίων ανάμεσα στο «είμαι» και στο «είμαστε», αλλά, αναλόγως, το δυσδιάκριτο ανάμεσα στις βασικές στάσεις της θεωρίας της αφήγησης: περιγράφω και βλέπω. Βέβαια, ο συμφυρμός αυτός δεν είναι σπάνιος στην ελληνική διηγηματογραφία του 19ου και του 20ού αιώνα, καθώς ο μηχανισμός εξαλλαγής του βιώματος σε ορισμένους εμβληματικούς συγγραφείς του είδους --στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, στον Μιχαήλ Μητσάκη, στον Γιάννη Σκαρίμπα, στον Δημήτρη Χατζή-- δημιουργεί στον αναγνώστη την εντύπωση που έχω περιγράψει σε μια μελέτη για το ελληνικό διήγημα, ως υποκειμενική ετερονομία. Την άκρως ποιητική κατάσταση σχάσης και εσωτερικής διασάλευσης του αφηγούμενου «εκ βαθέων» προσώπου, αφού η αφήγησή του προσπαθεί να ανακτήσει το αρχικό βίωμα ως βίωμα ενός άλλου εαυτού.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Πανδώρα, τεύχος 22 (Μάιος - Νοέμβριος 2008)
« Last Edit: 01 Feb, 2015, 16:34:56 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854548
    • Gender:Male
  • point d’amour
Γιώργος Ιωάννου, Ώρα για το κουκούλι

Πιστεύω πως χωρίς έρωτα ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει μια χαρά. Ιδίως αν έχει δοκιμάσει την απάτη, μπορεί να μην αισθάνεται καθόλου την έλλειψή του...


Θαρρώ πως το συγκεκριμένο απόσπασμα μαζί με το:

Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ
καὶ τῶν ἀγγέλων,
ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω,
γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον αλαλάζον...


είναι τα δύο αποσπάσματα που θα μου έρχονταν στον νου αν κάποιος με ρωτούσε σχετικά με την αγάπη (άντε να σκεφτόμουν και το «Perhaps it does not matter so very much what it is one loves in this world. But love something one must.» της Katherine Mansfield για να τριτώσει το... καλό).

Τι τεράστια ευτυχία να έχει γνωρίσει κανείς έστω και έναν άνθρωπο ο οποίος να το συμμερίζεται.
« Last Edit: 20 Apr, 2009, 23:02:15 by spiros »



crystal

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 8985
    • Gender:Female
Γιώργος Ιωάννου, Το γάλα (απόσπασμα)

Γάλα έχω χρόνια να πιω. Μου λένε πως το απεχθάνονται κυρίως οι µπεκρήδες. Μισώ κατά βάθος τους µπεκρήδες και τα πιοτά. Πολλούς παρόµοιους τύπους είδα στη ζωή µου και τους σιχάθηκα. Είµαι εξαιρετικά ευαίσθητος σ' αυτό το θέµα.

Τον καιρό της µεγάλης πείνας το γάλα, µαζί µε µερικά άλλα τρόφιµα, ήταν η µεγάλη ιδέα µου. Δεν ξέρω πώς έγινε και τώρα το έχω ξεχάσει, χωρίς όµως να πάψω να το σέβοµαι ως κάτι το ιερό. Η λησµοσύνη µου αυτή δεν οφείλεται στα πιοτά. Παραχόρτασα ίσως και δόξα τω θεώ δεν έχω για πολλά χρόνια αρρωστήσει.

Τρεις ή µάλλον δυο φορές µας έδωσαν όλο κι όλο τότε γάλα µε το δελτίο. Την τρίτη φορά πήγα αλλά µαταιώθηκε η διανοµή. Πήγαινα σ' ένα γαλατάδικο µακρινό, στην άλλη άκρη. Το µοίραζαν απόγευµα, έπρεπε όµως να πας να πιάσεις ουρά σχεδόν απ' το µεσηµέρι. Θυµάµαι πολύ ζωηρά την τρίτη και τελευταία µετάβαση µου στο ελεεινό αυτό γαλατάδικο.

Έφτασα νωρίς εκεί και µπήκα αµέσως στην ουρά, που ήταν κιόλας µεγάλη. Το χτεσινό πάθηµα πολλών είχε γίνει µάθηµα σε όλους. Το στρίµωγµα εξαιτίας και του κρύου ολοένα µεγάλωνε. Ο γαλακτοπώλης όµως δε φαινόταν ν' ανοίξει το γαλατάδικο. Στο µεταξύ έγιναν κάνα δυο επεισόδια λόγω της στενής επαφής µας, Παρόλη την πείνα, όπως θα θυµούνται ελπίζω πολλοί, άνθιζε και λουλούδιζε τότε στις ουρές το κολλητήρι.

Κάποια στιγµή ο γαλακτοπώλης µε το καρότσι του φάνηκε. Έρχονταν όµως πολύ γρήγορα και τα γκιούµια χοροπηδούσαν. Σαν έφταξε κοντά, µας φώναξε: «Χύθηκε το γάλα στο δρόµο». Κανείς δε διαµαρτυρήθηκε. Έλεγαν άλλωστε πως είναι ταγµατασφαλίτης. Τη νύχτα γυρνούσε και σκότωνε. Διαλύσαµε περίλυποι την ουρά και πήραµε τους δρόµους. Ήταν φανερό πως είχε τελειώσει κι αυτή η υπόθεση. Ήµουν απαρηγόρητος.

Στο γυρισµό άλλαξα δροµολόγιο για να µην ξαναπεράσω από κάτι πεθαµένους που είχα δει πρωτύτερα. Τους είχαν παρατήσει, ποιος ξέρει γιατί, εκεί που αρχίζει σήµερα η έκθεση κι ακριβώς στο σηµείο, θαρρώ, όπου τώρα υψώνεται το τεράστιο µοντέρνο γλυπτό που εκφράζει, καθώς λένε οι ειδικοί, την αιώνια ορµή του ανθρώπου για πρόοδο και ανάταση. Ήταν ένα µεγάλο ορθογώνιο κασόνι και τους είχαν µέσα πρόσωπο µε πρόσωπο.

Επιστρέφοντας αργά από άλλους δρόµους γρήγορα ξεχάστηκα κι άρχισα, όπως συνήθως, να ονειρεύοµαι φαγητά. Τα φαγιά που τρώγαµε τότε ήταν κάτι απίστευτα πράγµατα. Όλα έµοιαζαν µε κάτι το προπολεµικό, µα κανένα δεν ήταν ακριβώς το ίδιο. Θαρρείς και το παν ήταν να διατηρηθεί η ονοµασία. Για το κατσαµάκι όµως ονοµασία ευγενική δε βρέθηκε, θ' άξιζε να γραφτεί µια µελέτη για τα φαγιά της κατοχής. Δεν αποκλείεται µερικά να γίνουν και της µόδας, όλα να τα περιµένεις. Τα πιο πολλά είχαν για βάση τους το καλαµπόκι. Είναι µυστήριο πράγµα από που ξεφύτρωσε ξαφνικά τόσο πολύ καλαµπόκι. Ακόµη και στις εκκλησίες αντίδωρο καλαµποκίσιο µοιράζανε. Όλοι έσπευδαν να πάρουν.

Θυµάµαι ένα σωρό γωνιές που είδα ανθρώπους να πέφτουν. Περνώντας τους ξαναφέρνω στη µνήµη µου λέγοντας µια ευχή. Αν ήµασταν άνθρωποι, θα 'πρεπε σε µερικά έστω σηµεία να υπάρχει κάτι, ένα σηµάδι, για µαρτυρία και υπενθύµιση. Σε µια µεγάλη απεργία προπολεµική, εκεί όπου είχαν πέσει απεργοί, πάνω στα ξερά αίµατα, οι φίλοι τους και σύντροφοί τους είχαν βάλει από µια τραγιάσκα κι ένα κουλούρι. Σχεδόν αµέσως, βέβαια, εξαφανίστηκαν αγρίως όλα αυτά. Πολλοί άνθρωποι έχουν πεθάνει στους δρόµους αυτής της πόλης.

Νοµίζω πως µε έχουν σώσει τα όνειρα, τα οράµατά µου µάλλον. Τότε µε είχε πιάσει µεγάλη µανία µε το γάλα και το κακάο. Φανταζόµουν καζάνια ολόκληρα µε γάλα και κακάο να τ' ανακατεύω µε µια τεράστια ξύλινη χοντρή κουτάλα και να µε τυλίγει η θεσπέσια εκείνη ευωδιά. Έριχνα, βέβαια, µέσα και άφθονη ζάχαρη, γνήσια, όχι ζαχαρίνη, που τόση ζηµιά έκανε στην ερωτική ικανότητα πολλών. Ανεβοκατέβαζα συνεχώς τις δόσεις ώσπου στο τέλος µπούχτιζα, βαρυστοµάχιαζα σχεδόν, απ' τα τόσο βαριά πράγµατα που έτρωγα µε το νου µου. Ο διεθνής ερυθρός σταυρός, ευτυχώς, µας µοίρασε µερικές φορές απ' όλα αυτά τα πράγµατα. Τι έγιναν άραγε όλοι εκείνοι οι σεµνοί ξένοι που µε τόση κρυφή συγκίνηση κοίταζαν εµάς τα παιδιά όταν πηγαίναµε να πάρουµε τα είδη; Πολλές φορές τους πρόσεξα να µου ζυγιάζουν πολύ παραπάνω κάνοντας µάλιστα και τον αυστηρό. Όλοι τους έχουν λησµονήσει. Αν σκότωναν ανθρώπους, θα ήταν σήµερα πασίγνωστοι, ίσως και δοξασµένοι. Αλλά τι να µας κάνουν τα τρόφιµα του ερυθρού σταυρού; Η τροφή ήταν µια καθηµερινή υπόθεση που µόνο µια γεµάτη αγορά µπορούσε να τη λύσει. Γι' αυτό κι εγώ είχα καταφύγει στη φαντασία. Χρόνια και χρόνια, κι όχι µονάχα στην κατοχή, τέτοια ήταν τα νεανικά µου όνειρα. Όλο για φαγιά, για ψωµιά, για ρούχα και παπούτσια. Δε µου έµενε δυστυχώς καιρός ούτε ικµάδα για πράγµατα υψιπετή και λεπτεπίλεπτα. Αργά το διαπιστώνω, τι κρίµα! Ενώ κάτι συνοµήλικοί µου από χωριά ή πλουσιόσπιτα είναι σήµερα µέχρι λιποθυµίας λεπταίσθητοι –και τι ντροπή!–ακόµα και μπλαζέδες.

[...]

Από τη συλλογή πεζογραφημάτων Η Σαρκοφάγος (1971)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Ο συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου διαβάζει ένα απόσπασμα από το πεζογράφημά του «Επιτάφιος θρήνος» - YouTube

Ο Γιώργος Ιωάννου διαβάζει ένα απόσπασμα από τον «Επιτάφιο θρήνο»

Το νέο τεύχος του Εντευκτηρίου (αριθ. 106), που κυκλοφορεί στα μέσα Φεβρουαρίου, θα συνοδεύεται από το cd «Ο Γιώργος Ιωάννου διαβάζει πεζογραφήματά του», χωρίς επιβάρυνση στην τιμή πώλησης, χάρη στην ευεργετική χορηγία των Εκδόσεων Κριτική.

Ο δίσκος περιλαμβάνει κείμενα ή αποσπάσματα από τα βιβλία «Σαρκοφάγος», «Η μόνη κληρονομιά», «Καταπακτή», «Η πρωτεύουσα των προσφύγων», «Επιτάφιος θρήνος».

Ακούστε στο βίντεο ένα απόσπασμα από τον «Επιτάφιο θρήνο».

Πηγή: http://entefktirio.blogspot.gr/2015/01/blog-post_35.html
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


spiros

  • Administrator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 854548
    • Gender:Male
  • point d’amour
Να κι ένας λογοτέχνης με αισθαντική φωνή.
« Last Edit: 01 Feb, 2015, 21:32:44 by spiros »


 

Search Tools