Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη, Β' Τόμος (Γιάννης Η. Χάρης)

[spiros]

Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη, Β' Τόμος (Γιάννης Η. Χάρης)

Κυκλοφόρησε ο Β' τόμος των «γλωσσικών» του Γιάννη Η. Χάρη (δείτε συνδεσμολόγιο με άρθρα του, το οποίο βέβαια πρέπει να φτιαχτεί εκ νέου καθώς ΤΑ ΝΕΑ άλλαξαν το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου και η αναζήτηση έχει κάποιο θέμα). Να πώς τον παρουσιάζει ο ίδιος: Ισχύουν ειδικές τιμές για λαθρομετανάστες, φαντάρους και αεροπόρους, ειδικότερες για νάπτες και σώματα ασφαλείας Μοναδικές προσφορές και δωροεκπλήξεις κάθε Τρίτη και 13, Παρασκευή και 13, και κάθε 29 Μαΐου 1453 Στα 2 αντίτυπα, δώρο σταμπωτό μπλουζάκι "Obama, we don't chew" (διατίθεται σε πολλά χρώματα, υπάρχει και στα ελληνικά: «Ομπάμα, δε μασάμε!»). Στα 3, δώρο τα άπαντα του Δημοσθένη Λιακόπουλου με χειρόγραφη αφιέρωση … Στα 7, δώρο ο Άδωνις Γεωργιάδης αυτοπροσώπως, και σιντάκι με τη φωνή του… [/color]

Το βιβλίο από Ελευθερουδάκη | E-shop

Κείμενα για την κινητικότητα της γλώσσας, κείμενα για ορθογραφικά και συντακτικά ζητήματα, για ξενισμούς και άλλα δάνεια, από αυτά που επηρεάζουν και διαμορφώνουν μπροστά στα μάτια μας τη γλώσσα. Κείμενα θεωρητικά, αλλά και κείμενα πρακτικά, με πρακτικές οδηγίες και χαρακτηριστικά παραδείγματα. Δηλαδή βιβλίο ως έναν βαθμό και για λάθη, που επιχειρεί όμως να διαφοροποιηθεί διπλά από τη λαθοθηρική φιλολογία: καταρχήν προγραμματικά, καθώς δεν εξετάζει λάθη από γραπτά μαθητών και φοιτητών, που παρουσιάζονται για να τεκμηριώσουν -κι εδώ είναι το δεύτερο σημείο διαφοροποίησης- τη "φτωχή" γλώσσα των νέων, και γενικότερα την "παρακμή" ή και το "θάνατο" της γλώσσας ούτε λάθη ανθρώπων που τους αιφνιδιάζουν στο δρόμο, χώνοντάς τους ένα μικρόφωνο στο στόμα και με μια κάμερα απέναντι. Είναι λάθη δικά μας, λάθη από επαγγελματίες του λόγου, από δόκιμους δημοσιογράφους, μεταφραστές, συγγραφείς, όπως και λάθη από λαθολόγους, τιμητές της γλώσσας των νέων και γενικότερα της σημερινής γλώσσας. Και είναι έτσι σκόπιμα διαλεγμένα τα λάθη όχι για να δείξουν το φόρο που πληρώνουμε όλοι μας στην κοινή αγραμματοσύνη, όπως έλεγε ο Κοραής, αλλά κυρίως για να φανεί αυτό που αποτελεί κοινό τόπο κι ωστόσο πάντα το ξεχνούμε: πως η εκμάθηση της γλώσσας είναι τεράστια υπόθεση, πως ο αγώνας για την κατάκτηση της γλώσσας είναι αγώνας ζωής.

[spiros]

Από το οπισθόφυλλο:

Αρχαία και νέα ελληνικά: συγγενείς μα αντίπαλες μορφές, ομοιότητες και διαφορές· η θέση των αρχαίων στην εκπαίδευση και στον καθημερινό γλωσσικό στίβο *** Η εξέλιξη της γλώσσας και ο «ολέθριος αττικισμός» (Γ. Ν. Χατζιδάκις) *** Η Εκκλησία που καταδικάζει τη γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα ιδρυτικά κείμενα του χριστιανισμού *** Η ιστορία των τόνων: το πολυτονικό, ανορθογραφία στα νέα ελληνικά *** Νέες τάσεις στη χρήση της γλώσσας και στη γραφή: αρχαϊκοί ρηματικοί τύποι: ηρνείτο και συνεπήγετο· λογιόμορφη, λανθασμένη σύνταξη: ρήματα που δεν συντάσσονταν ποτέ με γενική, όπως μετέρχομαι, διαφεύγω, αποποιούμαι *** Σύμφυρση αλφαβήτων: chic-άτη και media-κός· αρχαίες ή νεότερες λέξεις που τώρα κόβονται στα δύο: «εξ απίνης», «κι όλας», «δι ό»· νεότερες σύνθετες λέξεις που ξάφνου χωρίζονται με ενωτικό: «αλαφρο-ίσκιωτη», «πολυ-μιλάω», «ετσι-θελισμός» *** Η ακλισία που προχώρησε από τα ξένα ονόματα: της Ατλάντα, ακόμα και από τα ελληνικά, ξένων όμως προσώπων: της Σοφία Κόππολα, και πια άγγιξε και τα σκέτα ελληνικά: της Μιμή Ντενίση και της Λιάνα Κανέλλη· κυρίως όμως κοινές, καθημερινές λέξεις: τα γιαπί, του πασατέμπο, ο καραμπινιέρο, οι πλασιέ και τα μπουφέ *** Ποιες οι πηγές της σύγχυσης; *** Ευρύτερος γλωσσικός καθαρισμός ή παροδικές τάσεις;

[spiros]

Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη
Γιάννης Η. Χάρης (νέα, αναθεωρημένη έκδοση, βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2022).

Δύσκολο να συνοψίσεις την πενηντάχρονη επαγγελματική πορεία του Γιάννη Χάρη – αλλά θα το επιχειρήσουμε: διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων σε οίκους και οργανισμούς, καθηγητής ελληνικών σε ξένους, μεταφραστής του συνολικού έργου του Κούντερα, επιφυλλιδογράφος για γλωσσικά ως επί το πλείστον θέματα. Με άλλα λόγια, ένας άνθρωπος με βαθιά γνώση και αγάπη για την ελληνική γλώσσα. Και χαιρόμαστε πραγματικά που έχουμε στα χέρια μας την αναθεωρημένη έκδοση των άρθρων του.

Η γλώσσα, τα λάθη και τα πάθη είναι η επίτομη έκδοση των 159 επιφυλλίδων του Γιάννη Χάρη στην εφημερίδα Τα Νέα. Πρόκειται για τη σειρά «Μικρά γλωσσικά» (1999 – 2003 ) και τη σειρά «Τα αδέσποτα» (2003 – 2008), που παλαιότερα υπήρχαν σε δίτομο έργο που είχε εκδοθεί από άλλον εκδοτικό οίκο. Είναι κείμενα για τη γλώσσα μας και την εξέλιξή της, τη στάση μας απέναντί της, καθώς και τα λάθη που προκύπτουν στη χρήση της. Να επισημάνουμε εδώ ότι ο Γιάννης Χάρης δεν σταχυολογεί λάθη από γραπτά μαθητών και φοιτητών ή λάθη που γεννιούνται από τη βιαστική, καθημερινή επικοινωνία μας. Παρουσιάζει ολισθήματα ανθρώπων του λόγου (συγγραφέων, μεταφραστών, δημοσιογράφων κ.λπ.), τα οποία εντάσσονται κυρίως σε δύο ευρείες κατηγορίες: αυτά που προκύπτουν στα κενά του γλωσσικού συστήματος (π.χ. ρήματα όπως το «διαρρέω» και το «λήγω», που έγιναν μεταβατικά) και αυτά που προκύπτουν από καθαρολογική διάθεση (π.χ. η καθιερωμένη στη δημοτική γενική «της Κλειώς» που άρχισε να υποσκελίζεται από τη λόγια εκδοχή «της Κλειούς», με αποτέλεσμα να εμφανιστεί στη συνέχεια και η παράδοξη επιλογή «της Γωγούς»). Οι επιφυλλίδες θίγουν τη σχέση της αρχαίας με τη νεοελληνική, την εξέλιξη της ελληνικής μέσα από δάνεια, αποκλίσεις και λάθη, τη λογική που διέπει το γλωσσικό αίσθημα, τις ποικίλες γλωσσικές τάσεις κ.ά. Τα κείμενα της επίτομης έκδοσης, όπως διαβάζουμε στον «Πρόλογο», έχουν «διορθώσεις και αλλαγές, ορισμένες προσθήκες, ιδίως σημειώσεων, και περισσότερες απαλείψεις». Εξαιρετικά χρήσιμο για στοχευμένη ανάγνωση είναι το γενικό ευρετήριο στο τέλος του τόμου.

Μας αρέσει πολύ η δουλειά του Γιάννη Χάρη. Πρώτα απ’ όλα, επειδή ο σχολιασμός των φαινομένων βασίζεται σε πληθώρα παραδειγμάτων, ανάλυση και χιούμορ. Πρώτα θα γελάσετε, ήδη από τον τίτλο πολλών επιφυλλίδων, και μετά θα προβληματιστείτε. Και θα μάθετε πολλά, μέσα από έναν τρόπο παρουσίασης περιγραφικό κι όχι ρυθμιστικό. Δεν θα έχετε, δηλαδή, στα χέρια σας έναν οδηγό γλωσσικών λαθών προς αποφυγήν, αλλά μια σειρά από συμπεράσματα, ίσως και οδηγίες για τη βελτίωση του λόγου. Αν τα γλωσσικά θέματα είναι μέρος της δουλειάς σας ή των ενδιαφερόντων σας, μην καθυστερείτε: υιοθετήστε το επιμορφωτικό σας δεκάλεπτο της μίας επιφυλλίδας την ημέρα!

— metafrasi newsletter, issue 195 - March 2023