Οδηγός για τον υπολογισμό αμοιβής σε έργα μετάφρασης, οπτικοακουστικής μετάφρασης και επιμέλειας
Αμοιβές: ο ελέφαντας στο δωμάτιο...Το 1814, ο Ρώσος ποιητής και μυθοπλάστης Ιβάν Κριλόφ έγραψε την ιστορία «Ο περίεργος άνθρωπος», στην οποία ένας άντρας επισκέπτεται ένα μουσείο, παρατηρεί ένα σωρό μικροσκοπικά εκθέματα αλλά δεν αντιλαμβάνεται ότι στο μουσείο υπάρχει και ένας ελέφαντας. Η αλληγορική ιστορία του γέννησε τη φράση “elephant in the room”, η οποία παραπέμπει σε ένα ζήτημα τόσο μεγάλο, που είναι αδύνατο να μην το αντιληφθεί κανείς, μα που –παρά το μέγεθός του– κανείς δεν προτίθεται να το σχολιάσει.
Διαχρονικά, οι αμοιβές έχουν αποτελέσει έναν από τους ελέφαντες στον χώρο της μεταφραστικής κοινότητας: ως θέμα ενδιαφέρει τους πάντες, αλλά σπανίως συζητιέται σε επίπεδο φορέων και θεσμών. Το τελευταίο διάστημα, όμως, αυτό φαίνεται να αλλάζει και μάλλον το χρωστάμε στην ασυδοσία ορισμένων μεγάλων εταιρειών του χώρου και στις πιέσεις που ασκούν εσχάτως για παράλογες μειώσεις στις αμοιβές ποικίλων εργασιών της μεταφραστικής αγοράς. Στις 17 Απριλίου, η ομάδα εργασίας Fair Work της FIT Europe, του ευρωπαϊκού παραρτήματος της Διεθνούς Ένωσης Μεταφραστικών Συλλόγων, οργάνωσε μια διαδικτυακή συζήτηση με τίτλο
Fairness First: Defining Mutually Beneficial Working Relationshipsστην οποία συμμετείχαν οι: Lyam Bittar (πρόεδρος της DVÜD e.V.), Anja Jones (διευθύντρια της μεταφραστικής εταιρείας AJT), Diego Cresceri (μέλος του ΔΣ της ELIA), Patrick Feuerstein (ερευνητής στο Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών του Βερολίνου), Heike Leinhauser (πρόεδρος της EUATC) και John O’ Shea (πρόεδρος της FIT Europe). Σας προτείνουμε να παρακολουθήσετε τη συζήτηση, όχι μόνο γιατί θα ακούσετε να παρουσιάζεται το θέμα των αμοιβαία επωφελών σχέσεων συνεργασίας από πολλές πλευρές και να αναδύεται ως σύνθετο μα όχι μη επιλύσιμο, αλλά και γιατί με τις τοποθετήσεις των ομιλητών γίνεται σαφές ότι δεν μπορούμε να αφήνουμε την ευθύνη για την απόδοση δίκαιων αμοιβών σε μια αφηρημένη έννοια όπως η «αγορά», η οποία κάθε άλλο παρά αυτορυθμίζεται, όπως υποστηρίζουν κάποιοι.
Η FIT Europe έχει προγραμματίσει άλλη μία ενδιαφέρουσα συζήτηση για τις 4 Ιουλίου, με τίτλο
Fairplay in translation industry for fair payments. Η συζήτηση θα αφορά τους πίνακες κλιμακωτών χρεώσεων που χρησιμοποιούν οι μεταφραστικές εταιρείες για να υπολογίζουν τις αμοιβές μας και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιδρούμε όταν οι πίνακες αυτοί αλλάζουν μονομερώς. Μπορείτε να την παρακολουθήσετε εάν εγγραφείτε εδώ. Αυτές οι συζητήσεις, αλλά και η διερεύνηση του θέματος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας για ελεύθερους επαγγελματίες, δείχνουν ότι η FIT Europe έχει αντιληφθεί ότι πρέπει να δώσει δυναμικά το παράδειγμα, ενημερώνοντας και εκπαιδεύοντας τις ενώσεις που είναι μέλη της, ώστε αυτές με τη σειρά τους να κάνουν το ίδιο με τους μεμονωμένους επαγγελματίες που έχουν στις τάξεις των μελών τους. Γιατί, εν τέλει, δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από τους φορείς. Με δεδομένο ότι στη μεταφραστική αγορά ο ανταγωνισμός δεν ρυθμίζεται από κάποιους κανόνες, οι φορείς μπορούν μεν να αναλάβουν εκπαιδευτική δράση, αλλά το ζήτημα των αμοιβών έχει και μια διάσταση που αφορά την προσωπική ευθύνη κάθε επαγγελματία.
Παράλληλα, βέβαια, όταν οι φορείς κινούνται με αργά βήματα, αποτελέσματα μπορεί να φέρει και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο ο Οδηγός υπολογισμού αμοιβής σε έργα μετάφρασης, οπτικοακουστικής μετάφρασης και επιμέλειας , ένα συλλογικό έργο αναφοράς που έχει πληροφοριακό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα και απευθύνεται σε ελεύθερους/ες επαγγελματίες από τον χώρο της μετάφρασης, του υποτιτλισμού και ευρύτερα της οπτικοακουστικής μετάφρασης καθώς και της επιμέλειας. Η συγγραφική ομάδα του Οδηγού αποτελείται από μεταφραστές και μεταφράστριες, επαγγελματίες από τον χώρο της οπτικοακουστικής μετάφρασης, διδάσκοντες και διδάσκουσες σε ΑΕΙ και σε ιδιωτικές σχολές μετάφρασης, μέλη επιστημονικών εταιρειών αλλά και επαγγελματικών συλλόγων του χώρου της μετάφρασης. Τα μέλη της εργάστηκαν επί σχεδόν 3 χρόνια για να δημιουργήσουν αυτό το βοήθημα, έχοντας θέσει τρεις στόχους:
Ενημέρωση, κυρίως των νέων συναδέλφων που εισέρχονται τώρα στον επαγγελματικό στίβο, αλλά και παλαιότερων συναδέλφων που ενδεχομένως επιθυμούν να επεκταθούν σε έναν νέο τομέα της αγοράς.
Ευαισθητοποίηση όλων των μελών της μεταφραστικής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου κοινού σχετικά με τη σημασία της μετάφρασης, έμφαση στο πολύπλευρο και απαιτητικό έργο των μεταφραστών/μεταφραστριών και στο ζήτημα της συχνά υπαμειβόμενης μεταφραστικής εργασίας.
Καταγραφή και διάδοση καλών πρακτικών, με σκοπό την οικονομική ευρωστία όλων των μελών του μεταφραστικού οικοσυστήματος.
Στις ενότητες του οδηγού:
α. εξηγούνται οι ποικίλες δαπάνες και παράμετροι που οφείλουν να λάβουν υπόψη οι ελεύθεροι/ες επαγγελματίες συνάδελφοι, ώστε να καταρτίσουν ένα ολοκληρωμένο και ορθολογικό επιχειρηματικό πλάνο που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα της ατομικής επιχείρησής τους και
β. παρουσιάζονται αναλυτικά ποικίλα σενάρια υπολογισμού κατάλληλων αμοιβών που καλύπτουν πολλά πεδία της μεταφραστικής αγοράς και συνυπολογίζουν τις εκάστοτε ιδιαιτερότητες των ποικίλων έργων που μας ανατίθενται στα πεδία αυτά. Τα σενάρια αυτά είναι στο σύνολό τους ενδεικτικά και οι συνάδελφοι καλούνται να τα προσαρμόσουν στα δικά τους δεδομένα, έτσι ώστε να υπολογίζουν μια κατάλληλη αμοιβή για το έργο που κάθε φορά αναλαμβάνουν.
— meta|φραση newsletter - issue 204 - Ιούνιος 2024