glycoside - glucoside | glycosidase - glucosidase → γλυκοζίτης - γλυκοζίτης γλυκόζης, γλυκοζογλυκοζίτης | γλυκοζιτάση - γλυκοζογλυκοζιτάση

[spiros]

glycoside → γλυκοζίτης
glucoside → γλυκοζίτης γλυκόζης, γλυκοζογλυκοζίτης

glycosidase → γλυκοζιτάση
glucosidase → γλυκοζογλυκοζιτάση

Βλέπω να υπάρχει ιδιαίτερη σύγχυση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο όρους (glycosidase | glucosidase), άραγε ποιες είναι οι σωστές αποδόσεις;

glycosidase → γλυκοζιτάση, γλυκοσιδάση, γλυκοζιδάση

γλυκοζιτάση" "glycosidase
γλυκοσιδάση" "glycosidase
γλυκοζιδάση" "glycosidase

γλυκοζιτάση" "glucosidase
γλυκοσιδάση" "glucosidase
γλυκοζιδάση" "glucosidase

glucosidase (plural glucosidases)
(biochemistry) Any enzyme that hydrolyses glucosides
glucosidase - Wiktionary

glycosidase (plural glycosidases)
(biochemistry) Any enzyme that catalyses the hydrolysis of a glycoside
glycosidase - Wiktionary

glucosides   
γλυκοζίτες γλυκόζης, γλυκοζογλυκοζίτες, σύγκρ. glycosides.
http://webapps.chem.uoa.gr/e-dictionary/index.php?query=glycoside&submit=%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7&selection=Radio+4

glycosides   
γλυκοζίτες. Πολυπληθέστατη ομάδα ενώσεων εξαιρετικά διαδεδομένων στον φυτικό κόσμο, αποτελούμενες από μια ομάδα σακχάρου ενωμένη μέσω του ανωμερικού άνθρακά του με μια μη υδατανθρακική ομάδα (άγλυκο τμήμα, aglycone ή aglycon) μέσω οξυγόνου ή αζώτου. Ο δεσμός αυτός ονομάζεται "γλυκοζιτικός" (glycosidic bond) και διασπάται εύκολα με υδρόλυση, σύγκρ. glucosides.
http://webapps.chem.uoa.gr/e-dictionary/index.php?query=glycoside&submit=%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7&selection=Radio+4

[Costas E.]

Απλά το glucoside (γλυκοζογλυκοζίτης ή γλυκοζίτης γλυκόζης) είναι "μερική περίπτωση" του glycoside (γλυκοζίτης), η οποία στα ελληνικά δεν μπορεί να αποδοθεί διαφορετικά. Οπότε αντίστοιχα τα ένζυμα θα πρέπει να αποδοθούν ως:

glycosidase: γλυκοζιτάση   (δεν υπάρχει λόγος το 'ζ' να γίνει 'σ')
glucosidase: γλυκοζογλυκοζιτάση.

[spiros]

Ευχαριστώ, Κώστα! Δεν τα προσθέτεις και στο λεξικό σου να βοηθηθεί και κανένας μελλοντικός αναζητητής τους;

Επίσης φαντάζομαι ισχύουν αυτά;

thioglucoside → θειογλυκοζογλυκοζίτης (βρίσκω μόνο: θειογλυκοζίτης)
methylglucoside → μεθυλογλυκοζογλυκοζίτης

thioglucoside (plural thioglucosides)
(organic chemistry) Any thioglycoside of glucose
https://en.wiktionary.org/wiki/thioglucoside

Methylglucoside is a monosaccharide derived from glucose. It can be prepared in the laboratory by the acid-catalyzed reaction of glucose with methanol.
https://en.wikipedia.org/wiki/Methylglucoside

[Costas E.]

Ναι, δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι απλούστερο, εφόσον θέλουμε να τονίσουμε τη διάκριση μεταξύ του γενικότερου "glycoside" και του ειδικότερου "glucoside".

[spiros]

Ευχαριστώ!

Βρήκα σε ένα λεξικό: methylglucoside → μεθυλογλυκοζίδιο

Βλέπω και τη μορφή thioglycoside → θειογλυκοζίτης, άρα, και εδώ απαραίτητη η διαφοροποίηση για έναν ακόμη λόγο.

thioglycoside (plural thioglycosides)
(organic chemistry) Any glycoside in which a hydroxyl group of a sugar is replaced by a sulfide (-SR) group
https://en.wiktionary.org/wiki/thioglycoside

[Costas E.]

Ναι, είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς το 'u' στο glucoside (γκλουκοζάιτ) και να το θεωρήσει ως ουσιαστικά ίδιο με το 'glycoside' (γκλαϊκοζάιτ). Το πραγματικό πρόβλημα ξεκινά όταν βρεθούν οι όροι μαζί στο κείμενο.

[spiros]

Ναι, αντίστοιχο θέμα βρήκα (μάλλον από κάποια εργασία από το τελευταίο συνέδριο της ΕΛΕΤΟ) όπου το cymarin αποδόθηκε ως κουμαρίνη (αγνοώντας φυσικά το ποντικοφάρμακο και αντιπηκτικό κουμαρίνη / coumarin).

sarmentocymarin → σαρμεντοκυμαρίνη
cymarin → κυμαρίνη

[kupirijo]

Οι λέξεις «glycosidase» και «glucosidase» αναφέρονται στα ένζυμα, ενώ οι πιο απλές λέξεις «glycoside» και «glucoside» αναφέρονται στις χημικές ουσίες.

Αν κατάλαβα καλά από την παραπάνω συζήτηση, αν «glycoside» (γενική περίπτωση) μεταφράζεται ως «γλυκοζίτης» τότε η λέξη «glucoside» (ειδική περίπτωση) μεταφράζεται ως «γλυκοζογλυκοζίτης»;

[spiros]

Ναι, υπόψιν το λήμμα στο http://webapps.chem.uoa.gr/e-dictionary/index.php?query=glycoside&submit=%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7&selection=Radio+4 το έχει γράψει ο Costas E.

Nα επιστήσω την προσοχή στην προβληματική διάκριση μεταξύ των glycoside και glucoside.
Glycoside είναι γενικά ο γλυκοζίτης, δηλ. (σε πολύ γενικές γραμμές) η ένωση ενός μορίου σακχάρου με ένα άλλο μόριο (το "άγλυκον").
Glucoside είναι κάθε γλυκοζίτης στον οποίο το σάκχαρο είναι η γλυκόζη. Αντίστοιχα, υπάρχουν fructoside (φρουκτοζίτης), mannoside (μαννοζίτης) κ.λπ.
Το μεταφραστικό πρόβλημα είναι η διάκριση του γενικού όρου  glycoside, από τον ειδικότερο όρο glucoside.
Στην ελλ. βιβλιογραφία, το glucoside αποδίδεται ή περιφραστικά "γλυκοζίτης γλυκόζης" ή μονολεκτικά "γλυκοζογλυκοζίτης", αν και το πρόβλημα συνηθέστερα παραβλέπεται (ή αγνοείται) και αποδίδεται απλά "γλυκοζίτης".
Στην προκειμένη περίπτωση, για να είμαστε ακριβείς ως προς τη φύση της ένωσης θα πρότεινα τα:
"γλυκοζογλυκοζιτική δεσοξυκορτικοστετόνη" και "γλυκοζογλυκοζίτης δεσοξυκορτικοστερόνης".

[kupirijo]

Σύμφωνοι. Ευχαριστώ Κώστα (και Σπύρο)!

Πιο κάτω παραθέτω κάποιες σκέψεις μου σχετικά με τη διάκριση μεταξύ των glycoside και glucoside στα ελληνικά.
Πιστεύω ότι θα μπορούσε να γίνει κατά τη γνώμη μου και με άλλους τρόπους.

Π.χ. αν χρησιμοποιούσαμε μία πιο γενική λέξη για το glycoside έτσι ώστε η λέξη «γλυκοζίτης» να «απελευθερωθεί» για το glucoside. Ένας τρόπος είναι η χρήση της λέξης «ετεροζίτης» για το glycoside. Ένας άλλος τρόπος είναι να δημιουργήσουμε μία λέξη που να παραπέμπει στη λέξη «γλυκ-ύς» (-έος) όπως «γλυκεοζίτης».

Ενναλλαχτικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μία σύντμηση για το «γλυκοζογλυκοζίτης» όπως η λέξη «γλυκοζοζίτης».

Αυτά.

[spiros]

Ενδιαφέρουσα ιδέα ο γλυκοζοζίτης. Δεν ξέρω αν πληροί τις προϋποθέσεις σχηματισμού όρων.

[Costas E.]

Αυτό θα έπρεπε να επεκταθεί και στους υπόλοιπους γλυκοζίτες, π.χ. γαλακτοζίτης -> γαλακτοζοζίτης, φρουκτοζίτης -> φρουκτοζοζίτης. Αυτό ουσιαστικά καταργεί την τρέχουσα ονοματολογία, όπου γίνεται σύνθεση με το θέμα X του σακχάρου Χόζη (Χ: φρουκτ-, γαλακτ-, μανν-, ξυλ- κ.λπ.). Η εξαίρεση-διευκρίνιση αφορά μόνο τους γλυκοζίτες γλυκόζης.


Να σημειωθεί ότι αυτό το ονοματολογικό πρόβλημα το έχω βρει -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- μόνο στους γλυκοζίτες και όχι σε άλλα σύνθετα της γλυκόζης, π.χ. γλυκουρονικό οξύ, είναι μέλος της οικογένειας των ενώσεων που ονομάζονται "ουρονικά οξέα", οπότε δεν χρειάζεται η διευκρίνιση "γλυκοζογλυκουρονικό οξύ".